Hoạt động phát hành và giao dịch chứng khoán trên thị trường chứng khoán chính thức (2).DOC

1. TS. NguyÔn Minh Phong, ViÖn NCPT KTXH Hµ Néi, Chñ nhiÖm ®Ò tµi.

2. TS. Hå V©n Nga, Së KH-§T Hµ Néi, Th ký ®Ò tµi.

3. TS. Vò §×nh ¸nh, Häc viÖn Tµi chÝnh

4. PGS.TS. B¹ch Minh HuyÒn vµ NguyÔn V¨n Lîi, Vô ChÝnh s¸ch - Bé Tµi chÝnh.

5. TS. NguyÔn ThÞ Lan, Ng©n hµng Nhµ níc TP. Hµ Néi.

6. TS. Tr¬ng ThÞ Minh, Trung t©m giao dÞch chøng kho¸n Hµ Néi.

7. Ths. Ph¹m ThÞ Thanh B×nh, ViÖn NCPT KT-XH Hµ Néi.

8. Ths. CÊn Quang TuÊn, V¨n phßng UBND- H§ND TP. Hµ Néi.

9. CN. NguyÔn Huy D¬ng, ViÖn NCPT KT-XH Hµ Néi

10.Ths. NguyÔn ThÞ DiÔm H»ng, ViÖn NCPT KT-XH Hµ Néi

11.Ths. NguyÔn ThÞ Kim Nh·, Tæng côc Thèng kª.

12. TS, NguyÔn Duy Phong, Së Tµi chÝnh Hµ Néi

13. TS. TrÇn Xu©n H¶i, Khoa sau ®¹i häc - Häc viÖn Tµi chÝnh - Bé Tµi chÝnh

14. TS. Lª ViÕt Th¸i, ViÖn nghiªn cøu qu¶n lý kinh tÕ trung ¬ng ; Bé KH&§T

§Ò tµi ®îc sù phèi hîp, gióp ®ì cña nhiÒu tËp thÓ vµ c¸ nh©n kh¸c trong ViÖn

NCPT KT-XH Hµ Néi, Së Tµi chÝnh, Së KH-§T, Bé Tµi chÝnh, Bé KH-§T.

B¶ng c¸c ch÷ c¸i viÕt t¾t

CK Chøng kho¸n

CP Cæ phiÕu

CSHT C¬ së h¹ tÇng

DN Doanh nghiÖp

GPMB Gi¶i phãng mÆt b»ng

H§ND Héi ®ång nh©n d©n

KBNN Kho B¹c nhµ níc

KH-CN Khoa häc - c«ng nghÖ

NHTM Ng©n hµng th¬ng m¹i

NHTMCP Ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn

NSNN Ng©n s¸ch nhµ níc

QSD QuyÒn sö dông

TP CQ§P Tr¸i phiÕu chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng

TPCP Tr¸i phiÕu chÝnh phñ

TTGDCK Trung t©m giao dÞch chøng kho¸n

TTTC ThÞ trêng tµi chÝnh

UBND Uû ban nh©n d©n

XDCB X©y dùng c¬ b¶n

XHH X· héi hãa

2

Môc lôc

Lêi nãi ®Çu .............................................................................................................. 6

Ch ¬ng I:

Mét sè vÊn ®Ò chung vÒ vèn dµi h¹n cho ®Çu t ph¸t triÓn

kinh tÕ ..................................................................................................................... 7

I.1. Kh¸i niÖm vµ vai trß cña vèn dµi h¹n ....................................................... 7

I.2. §Æc ®iÓm vèn ®Çu t ph¸t triÓn dµi h¹n ....................................................... 9

I.3. C¸c ph ¬ng thøc huy ®éng vµ sö dông vèn dµi h¹n cho ®Çu t ph¸t triÓn

kinh tÕ Thñ ®« ................................................................................................... 11

I.3.1. Huy ®éng vµ sö dông vèn dµi h¹n th«ng qua kªnh Ng©n s¸ch Nhµ n -

íc ................................................................................................................... 11

I.3.2. Huy ®éng vµ sö dông vèn dµi h¹n th«ng qua c¸c ng©n hµng th ¬ng

m¹i vµ tæ chøc tÝn dông ................................................................................ 16

I.3.3. Huy ®éng vµ sö dông vèn th«ng qua thÞ tr êng tµi chÝnh ................... 17

I.3.4. Huy ®éng vµ sö dông vèn dµi h¹n th«ng qua h×nh thøc thuª mua tµi

chÝnh ............................................................................................................... 20

I.3.5. Huy ®éng vµ sö dông vèn dµi h¹n th«ng qua c¸c kªnh kh¸c ........... 30

Ch ¬ng II:

Thùc tr¹ng huy ®éng vµ sö dông vèn dµi h¹n cho ®Çu t

ph¸t triÓn kinh tÕ ë Hµ Néi ....................................................................... 32

II.1. §¸nh gi¸ chung thùc tr¹ng khai th¸c vµ sö dông vèn dµi h¹n ®Çu t

ph¸t triÓn kinh tÕ Hµ Néi nh÷ng n¨m gÇn ®©y .............................................. 32

II.2. Huy ®éng vµ sö dông vèn dµi h¹n qua ng©n s¸ch nhµ n íc ................... 42

II. 2.1. Huy ®éng vµ sö dông vèn dµi h¹n qua kªnh vèn XDCB tËp trung

cña NSNN Thµnh phè .................................................................................. 42

II.2.2. Huy ®éng vµ sö dông vèn dµi h¹n qua KBNN ................................. 49

II.3. Huy ®éng vµ sö dông vèn dµi h¹n qua c¸c ng©n hµng th ¬ng m¹i ....... 56

II.3.1. T×nh h×nh huy ®éng vèn dµi h¹n ...................................................... 56

II.3.2. T×nh h×nh sö dông vèn dµi h¹n ......................................................... 57

II.3.3. Nh÷ng vÊn ®Ò ®¸ng chó ý trong viÖc khai th¸c vµ sö dông vèn dµi

h¹n cña c¸c NHTM Hµ Néi. ....................................................................... 58

II.4. Huy ®éng vµ sö dông vèn dµi h¹n qua thÞ tr êng tµi chÝnh ................... 62

II.4.1. §Æc ®iÓm cña thÞ tr êng tµi chÝnh ViÖt Nam vµ Hµ Néi ................... 62

II.4.2. Ho¹t ®éng ph¸t hµnh vµ giao dÞch chøng kho¸n trªn thÞ tr êng

chøng kho¸n chÝnh thøc. .............................................................................. 65

3

II.4.3. Ho¹t ®éng ph¸t hµnh vµ giao dÞch chøng kho¸n ë thÞ tr êng tù do. 68

II.4.4. Sù cÇn thiÕt vµ vai trß cña trung t©m giao dÞch chøng kho¸n Hµ néi

®èi víi kinh tÕ Thñ ®« vµ c¶ n íc ................................................................. 71

II.5. Huy ®éng vµ sö dông vèn dµi h¹n qua thuª mua tµi chÝnh .................. 73

II.6. Huy ®éng vèn qua ®Êu gi¸ quyÒn sö dông ®Êt ...................................... 76

II.6.1. C¬ së vµ nguyªn t¾c ®Êu gi¸ quyÒn sö dông ®Êt ............................... 77

II.6.2. ¦u ®iÓm vµ h¹n chÕ trong ®Êu gi¸ quyÒn sö dông ®Êt: ................... 80

II.6.3. KÕt qu¶ thùc hiÖn ®Êu gi¸ ®Êt trªn ®Þa bµn thµnh phè Hµ Néi thêi

gian qua .......................................................................................................... 81

Ch ¬ng III:

Ph ¬ng h íng vµ gi¶i ph¸p t¨ng c êng huy ®éng vµ n©ng cao

hiÖu qu¶ sö dông vèn dµi h¹n cho ®Çu t ph¸t triÓn kinh tÕ ë

Hµ Néi trong thêi gian tíi ........................................................................ 87

III.1. Quan ®iÓm, ph ¬ng h íng chung trong huy ®éng vµ sö dông vèn dµi

h¹n cho ®Çu t ph¸t triÓn kinh tÕ ë Hµ Néi thêi gian tíi. ............................... 87

III.2. Ph ¬ng h íng vµ gi¶i ph¸p huy ®éng, sö dông vèn ®Çu t ph¸t triÓn dµi

h¹n qua ng©n s¸ch nhµ n íc .............................................................................. 91

III.3. Ph ¬ng h íng vµ gi¶i ph¸p huy ®éng, sö dông vèn ®Çu t dµi h¹n qua

KBNN ........................................................................................................... 100

III.3.3. Gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn dµi h¹n th«ng qua

KBNN ........................................................................................................... 104

III.4. Nh÷ng ph ¬ng h íng vµ gi¶i ph¸p huy ®éng, sö dông vèn qua c¸c ng©n

hµng th ¬ng m¹i ................................................................................................ 107

III.4.1. Ph ¬ng h íng vµ gi¶i ph¸p t¨ng c êng huy ®éng vèn dµi h¹n qua c¸c

NHTM ......................................................................................................... 107

III.4.2. Nh÷ng gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ cho vay trung vµ dµi h¹n cña

c¸c NHTM ................................................................................................... 110

III.5. Nh÷ng ph ¬ng h íng vµ gi¶i ph¸p huy ®éng, sö dông vèn qua thÞ tr êng

tµi chÝnh. ........................................................................................................... 113

III.5.1. M« h×nh tæ chøc ho¹t ®éng t¹i TTGDCK Hµ Néi. ....................... 113

III.5.2. VÒ c¸c gi¶i ph¸p tæ chøc thùc hiÖn. ............................................... 123

III.6. Ph ¬ng h íng vµ gi¶i ph¸p huy ®éng, sö dông vèn qua ho¹t ®éng thuª

mua tµi chÝnh ë Hµ Néi ................................................................................... 135

III.7. Ph ¬ng h íng vµ c¸c gi¶i ph¸p kh¸c ®Ó t¨ng c êng huy ®éng vµ n©ng

cao hiÖu qu¶ sö dông vèn dµi h¹n ®Çu t ph¸t triÓn kinh tÕ Thñ ®« ........... 139

III.7.1. KhuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Çu t dµi h¹n ph¸t triÓn

kinh tÕ d íi nhiÒu lo¹i h×nh doanh nghiÖp .................................................. 139

4

III.7.2. Ph¸t triÓn hÖ thèng c¸c Quü nh»m thu hót thªm nguån vèn ®Çu t

...................................................................................................................... 141

III.7.3. Më réng ®Êu gi¸ quyÒn sö dông ®Êt cho c¸c môc ®Ých kinh doanh

...................................................................................................................... 141

KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ ................................................................................. 144

* KÕt luËn ......................................................................................................... 144

* C¸c kiÕn nghÞ ................................................................................................ 145

Danh môc c¸c tµi liÖu tham kh¶o ....................................................... 150

Phô lôc ................................................................................................................. 151

5

Lêi nãi ®Çu

Vèn ®Çu t, ®Æc biÖt lµ vèn ®Çu t ph¸t triÓn dµi h¹n, lu«n lu«n ®ãng vai trß

quan träng hµng ®Çu trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ c¶ ë cÊp doanh nghiÖp lÉn cÊp ®Þa

ph¬ng vµ quèc gia, c¶ trong qu¸ khø, hiÖn t¹i lÉn trong t¬ng lai...

Vèn ®Çu t lµ mét kh¸i niÖm më, réng... ë ®Ò tµi nµy, vèn ®Çu t ®îc tiÕp cËn

theo nghÜa hÑp lµ c¸c nguån lùc tµi chÝnh - tiÒn tÖ. H¬n n÷a, do thùc chÊt c¸c

nguån vèn huy ®éng trªn 5 n¨m lµ rÊt nhá, vµ Ýt ®îc bãc t¸ch trong c¸c thèng kª

hiÖn cã, nªn vèn ®Çu t dµi h¹n ë ®©y ®îc hiÓu lµ c¸c kho¶n tÝn dông vµ ®Çu t tµi

chÝnh - tiÒn tÖ trung vµ dµi h¹n theo c¸ch hiÓu cña ngµnh ng©n hµng níc ta, tøc cã

thêi h¹n tõ trªn 12 th¸ng. Ngoµi ra, ®Ò tµi còng míi giíi h¹n ph¹m vi nghiªn cøu lµ

ë c¸c nguån ®Çu t dµi h¹n trong níc, chø kh«ng ®Ò cËp c¸c nguån vèn níc ngoµi

hoÆc chØ xem xÐt nã víi t c¸ch nh©n tè ®Ó thóc ®Èy vèn ®Çu t dµi h¹n trong níc.

Víi gãc ®é tiÕp cËn trªn ®©y, môc tiªu bao trïm cña ®Ò tµi lµ trªn c¬ së ®¸nh gi¸

thùc tr¹ng bøc tranh chung vÒ viÖc khai th¸c vµ sö dông vèn ®Çu t dµi h¹n trong n￾íc cho ph¸t triÓn Thñ ®« ®Ó ®Ò xuÊt mét sè ph¬ng híng vµ gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m

t¨ng cêng huy ®éng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn ®Çu t dµi h¹n trong níc cho

ph¸t triÓn kinh tÕ cña thµnh phè trong thêi gian tíi. §Ó tr¸nh trïng lÆp víi c¸c ®Ò

tµi kh¸c vµ do néi hµm rÊt réng cña tªn ®Ò tµi, nªn ë ®©y ®Ò tµi ®Æt träng t©m vµo

nghiªn cøu mét sè kªnh vµ c«ng cô quan träng ®èi víi thµnh phè Hµ Néi nh vèn

XDCB tËp trung, KBNN, thÞ trêng tµi chÝnh, thuª mua tµi chÝnh...

V× nhiÒu lý do kh¸ch quan vµ chñ quan, ch¾c ch¾n kÕt qu¶ nghiªn cøu ®Ò tµi

cßn nhiÒu h¹n chÕ, kÝnh mong sù lîng thø vµ tr©n träng c¶m ¬n c¸c ý kiÕn ®ãng

gãp ®Ó hoµn thiÖn ®Ò tµi nµy.

6

Ch¬ng I:

Mét sè vÊn ®Ò chung vÒ vèn dµi h¹n cho ®Çu t ph¸t

triÓn kinh tÕ

I.1. Kh¸i niÖm vµ vai trß cña vèn dµi h¹n

Vèn, hiÓu theo nghÜa réng, bao gåm toµn bé c¸c nguån lùc tµi chÝnh, nh©n

lùc, tri thøc, tµi s¶n vËt chÊt vµ c¶ c¸c quan hÖ ®· tÝch lòy ®îc cña c¸ nh©n, DN,

quèc gia…

Vèn, hiÓu theo nghÜa hÑp, chñ yÕu lµ phÇn tiÒm lùc tµi chÝnh - tiÒn b¹c cña

c¸ nh©n, DN, quèc gia ®ã.

Vèn trong níc lµ toµn bé nh÷ng yÕu tè cÇn thiÕt cÊu thµnh vµ tham gia vµo

qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ t¸i s¶n xuÊt - kinh doanh h×nh thµnh vµ tÝch lòy ®îc trong

mçi gia ®×nh, DN, ®Þa ph¬ng vµ c¶ quèc gia. C¸c nh©n tè cÊu thµnh vèn trong níc

bao gåm: vèn tµi chÝnh - tiÒn tÖ, c¸c d¹ng cña c¶i, tµi s¶n vËt chÊt vµ tri thøc,

nguån nh©n lùc vµ c¸c quan hÖ trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng Chóng cã thÓ chuyÓn …

hãa cho nhau vµ ®îc ®o lêng chung b»ng tiÒn trong ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh (trõ vèn -

con ngêi).

Díi ®©y chØ xin ®Ò cËp tíi vèn trong níc víi c¸ch hiÓu theo nghÜa hÑp nªu

trªn.

Vèn ®Çu t ph¸t triÓn kinh tÕ dµi h¹n lµ nh÷ng kho¶n vèn dµi h¹n chi cho c¸c

ho¹t ®éng më réng s¶n xuÊt - kinh doanh, nh÷ng c«ng tr×nh xd CSHT trùc tiÕp

hoÆc gi¸n tiÕp phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ, còng nh cho c¸c ho¹t ®éng kh¸c liªn

quan ®Õn s¶n xuÊt - kinh doanh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ theo chiÒu s©u cña ®Êt níc,

®Þa ph¬ng vµ DN. H¬n n÷a, theo c¸ch hiÓu th«ng thêng hiÖn nay, vèn ng¾n h¹n lµ

vèn cã thêi gian kÓ tõ khi huy ®éng ®Õn lóc hoµn tr¶ lµ díi 12 th¸ng, trung h¹n th×

tõ trªn 12 th¸ng ®Õn díi 5 n¨m vµ dµi h¹n lµ trªn 5 n¨m. Tuy nhiªn, do trªn thùc tÕ

ho¹t ®éng cña ng©n hµng, vèn cã thêi h¹n trªn 5 n¨m chiÕm tû träng rÊt nhá, nªn

díi ®©y, vèn dµi h¹n ®îc hiÓu lµ vèn trung vµ dµi h¹n, tøc cã thêi h¹n hoµn tr¶ vèn

tõ trªn 12 th¸ng.

Trong c¬ chÕ qu¶n lÝ kinh tÕ tËp trung, bao cÊp víi chÕ ®é cÊp ph¸t vµ giao

nép s¶n phÈm ®· kh«ng t¹o ®éng lùc quan t©m nhiÒu ®Õn viÖc huy ®éng vµ sö

dông hiÖu qu¶ vèn ®Çu t nãi chung, vèn dµi h¹n nãi riªng trong nÒn kinh tÕ, c¶ ë

cÊp vÜ m« lÉn vi m«. Vèn ®Çu t vµ nguån vèn ®Çu t còng ®îc quan niÖm rÊt ®¬n

gi¶n. ThËm chÝ cha cã sù ph©n ®Þnh gi÷a vèn vµ tiÒn. C¬ chÕ ph©n phèi vèn chØ bã

hÑp ë hai kªnh: ng©n s¸ch nhµ níc vµ vay tÝn dông ng©n hµng víi l·i suÊt thÊp. Tõ

7

®ã dÉn ®Õn nh÷ng sai lÇm nh viÖc ph¸t hµnh thªm tiÒn ®Ó ®Çu t, hay cha chó ý ®Õn

c¸c nguån lùc kh¸c ngoµi NSNN. C¸c ®Þa ph¬ng kh«ng quan t©m ®Õn viÖc tù huy

®éng vèn x©y dùng c¬ së h¹ tÇng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ, thËm chÝ lµ kh«ng ®îc phÐp

thùc hiÖn.

Cïng víi qu¸ tr×nh ®æi míi, quyÒn tù chñ cña c¸c ®Þa ph¬ng ®· ®îc coi

träng vµ ph¸t huy. Nh÷ng nhËn thøc vÒ vèn còng ®· thay ®æi.

Môc tiªu chñ yÕu trong chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi trong giai ®o¹n

hiÖn nay còng nh s¾p tíi cña ViÖt Nam lµ t¹o sù chuyÓn biÕn tÝch cùc vÒ chuyÓn

dÞch c¬ cÊu kinh tÕ; tËp trung ®Çu t c¸c c«ng tr×nh h¹ tÇng c¬ së; tÝch cùc ®æi míi

vµ n©ng cao n¨ng lùc KH - CN, søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ vµ c¸c DN, thùc

hiÖn thµnh c«ng CNH - H§H vµ kh«ng ngõng c¶i thiÖn chÊt lîng sèng cña nh©n

d©n. §Ó thùc hiÖn ®îc c¸c nhiÖm vô trªn th× cÇn ph¶i cã nguån vèn lín, ®Æc biÖt lµ

vèn dµi h¹n. H¬n n÷a, cÇn nhÊn m¹nh r»ng, vÒ l©u dµi th× vèn trong níc cã ý

nghÜa quyÕt ®Þnh, vèn ngoµi níc cã ý nghÜa quan träng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn

bÒn v÷ng cña c¶ níc còng nh cña tõng ®Þa ph¬ng, trong ®ã cã Thñ ®« Hµ Néi.

ChÝnh s¸ch huy ®éng vµ sö dông vèn lµ mét bé phËn quan träng trong

chÝnh s¸ch tµi chÝnh - tiÒn tÖ quèc gia, nã liªn quan ®Õn chÝnh s¸ch ph©n phèi thu

nhËp trong ph¹m vi toµn x· héi, t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn mèi quan hÖ gi÷a tÝch luü -

tiªu dïng vµ c¸c chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, tÝn dông. ViÖc ho¹ch ®Þnh vµ thùc hiÖn chÝnh

s¸ch huy ®éng vèn trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn c¸c ho¹t

®éng tµi chÝnh, t×nh h×nh l¹m ph¸t vµ æn ®Þnh tiÒn tÖ, còng nh ®Õn tèc ®é vµ hiÖu

qu¶ ph¸t triÓn KT - XH nãi chung.

Thùc tÕ ph¸t triÓn thÕ giíi cho thÊy, bÊt kú níc nµo còng ®Òu ph¶i sö dông

nguån lùc néi bé lµ chÝnh. Nguån vèn bæ sung tõ bªn ngoµi, dï lµ viÖn trî, cho

vay hay ®Çu t tõ níc ngoµi còng kh«ng thÓ thay thÕ cho ®Çu t tõ c¸c nguån vèn

trong níc. H¬n n÷a, nguån vèn níc ngoµi kh«ng ph¶i lµ vèn cho kh«ng, tõ trªn

trêi r¬i xuèng mµ ®Òu cã ®iÒu kiÖn vµ phô thuéc vµo rÊt nhiÒu yÕu tè. VÒ l©u dµi,

vèn vay ®Òu ph¶i tr¶ c¶ gèc lÉn l·i, cßn FDI ph¶i dµnh mét phÇn cho chuyÓn l·i vµ

vèn gèc vÒ chÝnh quèc.

Thùc tÕ cña qu¸ tr×nh thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi ®· cho chóng ta thÊy:

cïng víi vèn bªn ngoµi, bao giê còng ph¶i cã vèn ®èi øng bªn trong míi cã thÓ

triÓn khai c«ng tr×nh mét c¸ch thuËn lîi. Thªm vµo ®ã, cÇn ph¶i cã vèn ®Çu t cho

c¸c c«ng tr×nh "ngoµi hµng rµo" nh ®Çu t cho c¸c c¬ së h¹ tÇng vÒ ®iÖn, cÊp tho¸t

níc, th«ng tin liªn l¹c vµ c¸c c¬ së h¹ tÇng x· héi kh¸c.

NhiÒu c«ng tr×nh ®Çu t kh«ng ph¸t huy ®îc hiÖu qu¶ hoÆc hiÖu qu¶ thÊp

mét phÇn lµ do c¸c yÕu tè c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ x· héi "ngoµi hµng rµo" kh«ng ®¸p

øng ®îc yªu cÇu. Mét nhµ m¸y ®îc x©y dùng mµ kh«ng cã c«ng tr×nh c¬ së h¹

8

tÇng kinh tÕ ®ång bé th× khã cã thÓ ho¹t ®éng tèt ®îc. Ngoµi ra, ®i cïng víi nhµ

m¸y tÊt yÕu ph¶i cã c¸c c¬ së h¹ tÇng x· héi nh c¸c khu d©n c, trêng häc, bÖnh

viÖn, c¬ së v¨n ho¸, thÓ thao... nÕu kh«ng, sÏ g©y kh«ng Ýt khã kh¨n cho ho¹t ®éng

vµ ¶nh hëng tíi hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña nhµ m¸y. Theo kinh nghiÖm cña

c¸c níc, vèn ®Çu t cho c¸c c«ng tr×nh ngoµi hµng rµo ®«i khi cßn cao h¬n vèn ®Çu

t cho c¸c nhµ m¸y. V× vËy, dï lµ c«ng tr×nh ®îc ®Çu t tõ nguån vèn bªn ngoµi th×

vèn ®Çu t trong níc còng rÊt quan träng.

VÒ tû träng gi÷a vèn trong níc vµ vèn níc ngoµi, xÐt vÒ l©u dµi, vèn trong

níc ph¶i nhiÒu h¬n vèn níc ngoµi. Kh«ng thÓ mong ®îi sù t¨ng trëng nhanh vµ

v÷ng ch¾c nhê vµo c¸c nguån vèn tõ bªn ngoµi. Kinh nghiÖm ph¸t triÓn cña c¸c n￾íc còng ®· chøng minh ®iÒu ®ã, ë ®©y chØ cã trêng hîp ngo¹i lÖ cña c¸c níc cã

nguån tµi nguyªn quý, víi tr÷ lîng lín nh dÇu má cña c¸c tiÓu v¬ng quèc A-rËp,

Bruney... nhng ngay c¶ nh÷ng trêng hîp nµy th× cuèi cïng vèn bªn trong (dï chØ lµ

vèn cã ®îc do b¸n tµi nguyªn thiªn nhiªn) sÏ lín h¬n vèn bªn ngoµi.

Cuèi cïng, xÐt vÒ lîi Ých d©n téc, nÕu kh«ng cã vèn ®Çu t trong níc ®ñ

møc cÇn thiÕt th× xÐt vÒ l©u dµi, nguån cña c¶i lµm ra cã thÓ lín, nhng phÇn cña c¶i

thùc sù mµ ta ®îc hëng (tÝnh th«ng qua chØ tiªu GNP) l¹i rÊt Ýt. Nh vËy, nÒn kinh tÕ

cã vÎ phån vinh, s¶n phÈm cã vÎ dåi dµo nhng cña c¶i ®ã kh«ng thuéc së h÷u cña

nh©n d©n trong níc. Tû lÖ gãp vèn cña c¸c doanh nghiÖp trong níc chØ dõng l¹i ë

møc 30-40% nh hiÖn nay cã mét lý do quan träng lµ thiÕu vèn ®èi øng trong níc.

Kh«ng Ýt doanh nghiÖp ph¶i dïng "quü ®Êt' ®Ó gãp vèn, phÇn cßn thiÕu l¹i ph¶i ®i

vay níc ngoµi ®Ó gãp vèn cho c¸c liªn doanh. Mét sè doanh nghiÖp trong níc mua

thiÕt bÞ níc ngoµi theo h×nh thøc tr¶ chËm, nhng do kh«ng cã vèn nªn l¹i ph¶i vay

th¬ng m¹i víi nh÷ng ®iÒu kiÖn bÊt lîi, lµm ¶nh hëng kh«ng tèt ®Õn hiÖu qu¶ cña

c«ng tr×nh.

Cã thÓ nãi, vèn, ®Æc biÖt nguån vèn ®Çu t dµi h¹n lµ mét trong nh÷ng yÕu tè

quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng cña sù nghiªp ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, c«ng nghiÖp

ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. Kh«ng cã vèn ®Çu t dµi h¹n th× sÏ kh«ng cã c¬ së h¹

tÇng kü thuËt, kh«ng ®æi míi vµ n©ng cao ®îc n¨ng lùc KH - CN, c¶i thiÖn søc

c¹nh tranh vµ n©ng cao tr×nh ®é ph¸t triÓn cña ®Êt níc, ®Þa ph¬ng, DN.

I.2. §Æc ®iÓm vèn ®Çu t ph¸t triÓn dµi h¹n

Vèn ®Çu t dµi h¹n cã mét sè ®Æc ®iÓm chÝnh sau:

Thø nhÊt, ®ßi hái quy m« vèn lín vµ thêi h¹n thu håi vèn dµi

Vèn ®Çu t dµi h¹n ®îc sö dông vµo viÖc nghiªn cøu vµ ¸p dông khoa häc,

c«ng nghÖ míi, ®æi míi vµ hiÖn ®¹i hãa trang thiÕt bÞ vµ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng

phôc vô cho t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ, më réng s¶n xuÊt

9

kinh doanh vµ ph¸t triÓn theo chiÒu s©u §©y lµ nh÷ng lÜnh vùc, dù ¸n th … êng ®ßi

hái quy m« vèn ®Çu t rÊt lín vµ thêi h¹n hoµn vèn dµi. ThËm chÝ, cã nh÷ng dù ¸n

kh«ng thÓ tÝnh ®îc thêi h¹n thu håi vèn trùc tiÕp, nhÊt lµ vèn ®Çu t cho x©y dùng

®êng x¸, cÇu cèng, nghiªn cøu khoa häc c¬ b¶n §iÒu nµy cµng râ nÐt ®èi víi …

nh÷ng quèc gia vµ ®Þa ph¬ng nµo ®ang ë giai ®o¹n ®Çu cÊt c¸nh…

§Æc ®iÓm cña nguån vèn dµi h¹n trong thêi kú c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i

ho¸ vµ héi nhËp quèc tÕ chi phèi m¹nh phong thøc huy ®éng vèn, qu¸ tr×nh qu¶n

lý vµ sö dông vèn. Nãi c¸ch kh¸c nã ¶nh hëng ®Õn chiÕn lîc vèn - mét bé phËn

quan träng trong chiÕn lîc tæng thÓ ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ®Êt níc vµ ®Þa ph-

¬ng.

Thø hai, vèn ®Çu t dµi h¹n dÔ cã ®é rñi ro cao tïy thuéc vµo tÝnh chÊt

cña m«i trêng vµ c¬ héi ®Çu t, còng nh c¸c ph¬ng thøc vµ chÝnh s¸ch huy ®éng,

sö dông vèn.

Do thêi h¹n thu håi vèn dµi, nªn ®Çu t dµi h¹n dÔ gÆp rñi ro vÒ kinh tÕ (l·i

suÊt, l¹m ph¸t, khÊu hao v« h×nh, sù thay ®æi cung – cÇu t¬ng lai ) vµ phi kinh …

tÕ (thay ®æi chÝnh s¸ch, thÓ chÕ, thiªn tai ). §©y lµ ®iÒu mµ c¸c nhµ ®Çu t … t nh©n

hay e ng¹i. §iÒu nµy còng gi¶i thÝch v× sao tû träng vèn dµi h¹n trong tæng vèn

huy ®éng cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i vµ tæ chøc tÝn dông thêng rÊt thÊp. Tuy

nhiªn, tïy theo sù hÊp dÉn cña m«i trêng ®Çu t, nhÊt lµ møc ®é tù do hãa kinh

doanh, sù æn ®Þnh vµ nh÷ng thay ®æi cã thÓ dù b¸o ®îc cña chÝnh s¸ch, ®é th«ng

tho¸ng vÒ thñ tôc qu¶n lÝ nhµ níc, vµ c¸c u ®·i kh¸c mµ vèn ®Çu t … dµi h¹n cã thÓ

®îc huy ®éng ngµy cµng nhiÒu h¬n th«ng qua sù phèi kÕt hîp linh ho¹t cña c¸c

c«ng cô vµ kªnh huy ®éng vèn ®a d¹ng, thÝch hîp, trong ®ã cã ®Çu t trùc tiÕp cña

c¸c DN, c¸c nhµ ®Çu t t nh©n trong níc vµ níc ngoµi.

Thø ba, ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ vèn ®Çu t dµi h¹n cho ph¸t triÓn cÇn ph¶i

nh×n trªn gãc ®é hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi tæng hîp vµ dµi h¹n.

V× lµ ®µu t dµi h¹n nªn hiÖu qu¶ cña vèn ®Çu t dµi h¹n còng chËm ph¸t huy

t¸c dông. H¬n n÷a, do mét sè dù ¸n ®îc ®Çu t kh«ng thÓ ®Þnh lîng ®îc trùc tiÕp vµ

chÝnh x¸c lîi Ých mµ nã t¹o ra (nhÊt lµ c¸c c«ng tr×nh CSHT c«ng Ých), nªn cÇn

®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ vèn ®Çu t dµi h¹n ph¸t triÓn kinh tÕ trªn gãc ®é hiÖu qu¶ kinh tÕ

- x· héi tæng hîp vµ dµi h¹n. Khi ®a ra quyÕt ®Þnh cho mçi dù ¸n ®Çu t cÇn xem

xÐt hiÖu qu¶ víi mét c¸ch nh×n toµn diÖn, xem xÐt hiÖu qu¶ kinh tÕ cÇn ®i ®«i víi

hiÖu qu¶ x· héi. kÕt hîp lîi Ých tríc m¾t víi lîi Ých l©u dµi, lîi Ých côc bé cña tõng

bé phËn víi lîi Ých tæng thÓ cña toµn x· héi. HiÖu qu¶ kinh tÕ, x· héi lu«n g¾n liÒn

víi nhau, t¸c ®éng tùc tiÕp ®Õn chÝnh s¸ch huy ®éng vµ sö dông vèn, ®Æc biÖt ®èi

víi c¸c c«ng tr×nh x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, c¸c dÞch vô c«ng céng. V× vËy, khi ®Çu

t vµo c¸c dù ¸n ngoµi viÖc chó träng ®Õn hiÖu qu¶ kinh tÕ cña dù ¸n cÇn xem xÐt

10

c¸c vÊn ®Ò x· héi nh c«ng ¨n viÖc lµm, thu nhËp, møc sèng cña ngêi lao ®éng... ®Ó

®¶m b¶o ®¹t ®îc hiÖu qu¶ tæng hîp cao nhÊt.

Nh»m ®¹t ®îc tèc ®é lu©n chuyÓn vµ hiÖu qu¶ cao nhÊt, vèn ®Çu t dµi h¹n

cÇn ®îc nh×n nhËn theo mét quy tr×nh khÐp kÝn trªn c¶ 3 ph¬ng diÖn: huy ®éng, sö

dông vµ qu¶n lý, còng nh ph¶i ®¶m b¶o th«ng suèt trªn c¶ 3 giai ®o¹n: tÝch luü￾huy ®éng - ®Çu t, ®ång thêi ph¶i híng vµo ®Çu t cã träng ®iÓm víi quy m« vµ ph-

¬ng thøc thÝch hîp, tËp trung ®Çu t vµo c¸c ngµnh nghÒ, lÜnh vùc u tiªn, tr¸nh ®Çu

t trµn lan, ®Çu t theo kiÓu phong trµo, thiÕu quy ho¹ch vµ nhÊt lµ kh«ng ®¶m b¶o

chÊt lîng x©y dùng, tiªu chuÈn kü thuËt c«ng nghÖ vµ m«i trêng, dÔ ®Ó l¹i hËu qu¶

nÆng nÒ vÒ sau.

I.3. C¸c ph¬ng thøc huy ®éng vµ sö dông vèn dµi h¹n cho ®Çu t ph¸t triÓn

kinh tÕ Thñ ®«

XÐt trªn phong diÖn tæng thÓ, c¸c nguån vèn trong níc ®Òu ®îc sinh ra tõ

qu¸ tr×nh tiÕt kiÖm vµ tÝch lòy cña c¸ nh©n, tæ chøc doanh nghiÖp vµ Nhµ níc.

Nguån vèn nµy ®îc huy ®éng vµ sö dông cho ®Çu t ph¸t triÓn chñ yÕu th«ng qua

c¸c kªnh nh Ng©n s¸ch nhµ níc (mµ quan träng h¬n c¶ lµ qua phÇn vèn XDCBTT

vµ qua KBNN), c¸c ng©n hµng, tæ chøc tÝn dông th¬ng m¹i, thÞ trêng tµi chÝnh,

thuª mua tµi chÝnh vµ qua c¸c h×nh thøc kh¸c…

I.3.1. Huy ®éng vµ sö dông vèn dµi h¹n th«ng qua kªnh Ng©n s¸ch Nhµ níc

Huy ®éng vèn qua kªnh ng©n s¸ch nhµ níc ®îc thùc hiÖn díi c¸c h×nh thøc

nh ®éng viªn thuÕ, phÝ vµ c¸c h×nh thøc vay nî qua KBNN (nh c«ng tr¸i, tr¸i

phiÕu, tÝn phiÕu...). Nãi c¸ch kh¸c, nguån vèn ®Çu t cña NSNN ®îc h×nh thµnh tõ

nguån vèn tÝch luü cña ng©n s¸ch vµ nguån vèn tÝn dông cña nhµ níc, cßn viÖc sö

dông cho ®Çu t dµi h¹n chñ yÕu th«ng qua phÇn vèn x©y dùng c¬ b¶n tËp trung cña

NSNN c¸c cÊp vµ kiÓm so¸t chi qua KBNN.

Nguån vèn ®Çu t cña ng©n s¸ch Nhµ níc bao gåm nguån vèn tÝch luü ®Çu

t tõ ng©n s¸ch Nhµ níc (chªnh lÖch gi÷a sè thu tõ thuÕ, phÝ víi chi tiªu dïng thêng

xuyªn), nguån vèn huy ®éng tõ tr¸i phiÕu ChÝnh phñ cho ®Çu t ph¸t triÓn vµ c¸c

nguån vèn kh¸c nh tõ quü dù tr÷ tµi chÝnh, c¸c tµi s¶n cña Nhµ níc... §©y lµ nguån

vèn ®Çu t hÕt søc quan träng trong nÒn kinh tÕ, chñ yÕu dïng ®Ó ®Çu t cho c¸c

c«ng tr×nh h¹ tÇng c¬ së, t¹o ra m«i trêng ®Çu t thuËn lîi vµ tËp trung vµo c¸c

ngµnh kinh tÕ mòi nhän ®Ó khuyÕn khÝch kinh tÕ ph¸t triÓn. Víi viÖc n©ng cao

hiÖu qu¶ qu¶n lý ng©n s¸ch Nhµ níc trªn c¶ hai lÜnh vùc thu vµ chi ng©n s¸ch nhµ

níc, tû träng chi cho ®Çu t ph¸t triÓn cña ng©n s¸ch nhµ níc sÏ ngµy cµng t¨ng

trong tæng sè chi ng©n s¸ch nhµ níc vµ lu«n gi÷ vai trß lµ nguån vèn quan träng

trong x· héi trong qu¸ khø, hiÖn t¹i vµ nh÷ng n¨m tríc m¾t.

11

T¨ng cêng nguån vèn ®Çu t tõ ng©n s¸ch nhµ níc lµ t×m c¸ch n©ng cao phÇn

tÝch luü cña NSNN vµ ph¸t triÓn nguån vèn tÝn dông. §Ó t¨ng nguån vèn tÝch luü

cña NSNN cÇn ¸p dông c¸c chÝnh s¸ch t¨ng thu triÖt ®Ó c¸c nguån thu vµ tiÕt kiÖm

triÖt ®Ó c¸c kho¶n chi, thùc hiÖn tiÕt kiÖm trong chi tiªu dïng cña ng©n s¸ch.

Ng©n s¸ch ph¶i cã tÝch luü vµ tÝch luü ngµy cµng t¨ng th× míi cã thÓ gãp phÇn

n©ng cao tû träng tÝch lòy trong níc ®Ó ®Çu t dµi h¹n cho ph¸t triÓn kinh tÕ. Tuy

nhiªn, cÇn coi träng gi¶i quyÕt hµi hßa vÒ lîi Ých kinh tÕ gi÷a Nhµ níc, doanh

nghiÖp vµ x· héi khi ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch, chÕ ®é ®éng viªn vµo NSNN th«ng

qua thuÕ vµ phÝ; võa ®¶m b¶o nguån thu tµi chÝnh ®Ó Nhµ níc thùc hiÖn ®iÒu chØnh

vÜ m« nÒn kinh tÕ, thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch x· héi, b¶o vÖ an ninh quèc phßng,

võa ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn tÝch luü, tÝch tô, tËp trung vèn cña DN, c¬ së, ®Þa ph¬ng cho

më réng s¶n xuÊt - kinh doanh, ®Çu t ph¸t triÓn theo chiÒu s©u, gi¶i phãng søc s¶n

xuÊt x· héi, t¹o vµ më réng nguån thu l©u dµi.

Do vËy, viÖc gi¶m chªnh lÖch gi÷a c¸c møc thuÕ suÊt, gi¶m sè lîng thuÕ

suÊt; gi¶m dÇn c¸c u ®·i vµ miÔn gi¶m thuÕ; më réng ph¹m vi, ®èi tîng nép thuÕ;

®¶m b¶o nguyªn t¾c c«ng b»ng vÒ thuÕ gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, gi÷a c¸c

doanh nghiÖp trong níc vµ níc ngoµi, gãp phÇn thóc ®Èy t¨ng trëng, ®Èy m¹nh qu¸

tr×nh c¬ cÊu l¹i s¶n xuÊt kinh doanh, khuyÕn khÝch ®æi míi c«ng nghÖ, híng dÉn

tiªu dïng, thóc ®Èy xuÊt khÈu, ®iÒu tiÕt thu nhËp,... lµ hÕt søc quan träng vµ cÇn

thiÕt trong chÝnh s¸ch thuÕ, phÝ cña Nhµ níc khi ®éng viªn NSNN.

Tuy nhiªn, trong ®iÒu kiÖn, tÝch luü tõ néi bé nÒn kinh tÕ quèc d©n cßn thÊp,

nguån thu cña ng©n s¸ch Nhµ níc (chñ yÕu lµ thuÕ) cßn cã h¹n; trong khi ®ã nhu

cÇu chi ng©n s¸ch vµ vèn cho ®Çu t ph¸t triÓn kinh tÕ rÊt lín, nguån vèn huy ®éng

th«ng qua thu thuÕ, phÝ cho ng©n s¸ch nhµ níc kh«ng thÓ ®¸p øng nhu cÇu vèn

ngµy cµng lín cho ®Çu t ph¸t triÓn. Do vËy, vay nî cña ChÝnh phñ lµ biÖn ph¸p rÊt

quan träng ®Ó bï ®¾p thiÕu hôt ng©n s¸ch Nhµ níc vµ bæ sung nguån vèn cho ®Çu

t ph¸t triÓn. Huy ®éng vèn th«ng qua ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ChÝnh phñ vµ cho phÐp

c¸c ®Þa ph¬ng ph¸t hµnh tr¸i phiÕu (tr¸i phiÕu chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng, tr¸i phiÕu ®«

thÞ) lµ biÖn ph¸p h÷u hiÖu nhÊt ®Ó bï ®¾p thiÕu hôt ng©n s¸ch, ®ång thêi cßn tËp

trung ®îc lîng vèn nhµn rçi trong x· héi ®Ó t¨ng nguån chi cho ph¸t triÓn kinh tÕ

x· héi do nã ®¸p øng ®îc c¸c nhu cÇu chi tiªu cña ng©n s¸ch mµ kh«ng ph¶i dïng

biÖn ph¸p ph¸t hµnh - l¹m ph¸t vµ kh«ng lÖ thuéc vµo vay nî níc ngoµi, dÔ g©y

nªn bÊt æn vÒ kinh tÕ. BiÖn ph¸p nµy ®îc sö dông t¹i hÇu hÕt c¸c níc trªn thÕ giíi,

ngay c¶ c¸c níc ph¸t triÓn cã nguån thu t¬ng ®èi lín. Tuy nhiªn, còng kh«ng thÓ

l¹m dông biÖn ph¸p nµy bëi lÏ khi vay nî qu¸ lín th× sÏ t¹o ra g¸nh nÆng cho ng©n

s¸ch Nhµ níc trong tr¶ gèc vµ l·i, ®Æc biÖt viÖc cung cÊp lîng tÝn dông rßng tõ hÖ

thèng ng©n hµng cho ng©n s¸ch Nhµ níc lín còng sÏ g©y nªn ¸p lùc l¹m ph¸t cao.

V× vËy, cÇn ph¶i n¾m v÷ng nhu cÇu vay vèn, môc ®Ých sö dông vèn, kh¶ n¨ng

12

cung øng nguån vèn, tõ ®ã x©y dùng chiÕn lîc vµ kÕ ho¹ch huy ®éng vèn cho hiÖu

qu¶ vµ ph¶i qu¶n lý vay nî tèt ®Ó tr¸nh g©y nªn sù bÊt æn ®Þnh vÒ tµi chÝnh.

Ngoµi ra, chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng còng cã thÓ huy ®éng vèn ®Ó ®Çu t cho c¬

së h¹ tÇng ®« thÞ, th«ng qua viÖc vay tõ c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i vµ vay trùc tiÕp

tõ thÞ trêng tµi chÝnh th«ng qua ph¸t hµnh tr¸i phiÕu qua KBNN.

Cơ sở pháp lý cho việc khai thác và sử dụng vốn dài hạn thông qua

KBNN đã ®· ®îc x¸c lËp kh¸ ®ång bé.

LuËt NSNN sè 01/2002/QH11 ®· t¹o ra khu«n khæ ph¸p lý cho c¸c tØnh

thµnh phè trùc thuéc TW quyÒn chñ ®éng huy ®éng vµ sö dông vèn dµi h¹n cho

®Çu t ph¸t triÓn ®Þa ph¬ng. Kho¶n 3 §iÒu 8 LuËt NSNN qui ®Þnh: "Trêng hîp tØnh,

thµnh phè trùc thuéc TW cã nhu cÇu ®Çu t x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng thuéc ph¹m vi

ng©n s¸ch cÊp tØnh b¶o ®¶m, thuéc danh môc ®Çu t trong kÕ ho¹ch 5 n¨m ®· ®îc

H§ND cÊp tØnh quyÕt ®Þnh, nhng vît qu¸ kh¶ n¨ng c©n ®èi cña ng©n s¸ch cÊp tØnh

n¨m dù to¸n, th× ®îc phÐp huy ®éng trong níc vµ ph¶i c©n ®èi ng©n s¸ch cÊp

tØnh hµng n¨m ®Ó chñ ®éng tr¶ hÕt nî khi ®Õn h¹n. Møc d nî tõ nguån vèn huy

®éng kh«ng vît qu¸ 30% vèn ®Çu t XDCB trong níc hµng n¨m cña ng©n s¸ch

cÊp tØnh". Tuy nhiªn, Hµ Néi vµ TP.Hå ChÝ Minh ®îc thùc hiÖn theo qui ®Þnh

riªng cña ChÝnh phñ, nghÜa lµ kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i tu©n theo giíi h¹n 30% nµy.

Theo QuyÕt ®Þnh 235/2003/Q§-TTg ngµy 13.11.2003, KBNN thùc hiÖn

chøc n¨ng: (1) qu¶n lý nhµ níc vÒ QuÜ NSNN, c¸c quÜ tµi chÝnh nhµ níc vµ c¸c quÜ

kh¸c cña nhµ níc; (2) thùc hiÖn viÖc huy ®éng vèn cho NSNN, cho ®Çu t ph¸t triÓn

qua h×nh thøc ph¸t hµnh c«ng tr¸i, tr¸i phiÕu theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt. ChÝnh

chøc n¨ng thø hai cña KBNN qui ®Þnh ph¹m vi vµ h×nh thøc khai th¸c, sö dông

vèn dµi h¹n th«ng qua KBNN Hµ Néi. Kho¶n 10 §iÒu 2 QuyÕt ®Þnh nµy kh¼ng

®Þnh KBNN cã nhiÖm vô: "Tæ chøc huy ®éng vèn trong níc vµ ngoµi níc cho

NSNN vµ cho ®Çu t ph¸t triÓn th«ng qua ph¸t hµnh c«ng tr¸i, tr¸i phiÕu theo qui

®Þnh cña ph¸p luËt". §iÒu 3 QuyÕt ®Þnh 235 nªu râ "KBNN ®îc tæ chøc theo

nguyªn t¾c tËp trung, thèng nhÊt, thµnh hÖ thèng däc tõ TW ®Õn ®Þa ph¬ng, theo

®¬n vÞ hµnh chÝnh. Theo ®ã, KBNN Hµ Néi chØ ®îc phÐp huy ®éng cho NSNN vµ

cho §TPT b»ng hai c«ng cô c«ng tr¸i vµ tr¸i phiÕu.

Ngµy 20/11/2003 ChÝnh phñ ban hµnh NghÞ ®Þnh sè 141/2003/N§-CP vÒ

viÖc ph¸t hµnh TPCP, tr¸i phiÕu ®îc ChÝnh phñ b¶o l·nh vµ tr¸i phiÕu ChÝnh quyÒn

®Þa ph¬ng, cô thÓ ho¸ ho¹t ®éng huy ®éng th«ng qua KBNN, thay thÕ NghÞ ®Þnh

sè 01/2000/N§-CP vÒ Qui chÕ ph¸t hµnh TPCP. Tr¸i phiÕu ChÝnh phñ hay tr¸i

phiÕu chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng ®Òu lµ mét lo¹i chøng kho¸n nî do ChÝnh phñ hay

UBND cÊp tØnh ph¸t hµnh, cã thêi h¹n, cã mÖnh gi¸, cã l·i, x¸c nhËn nghÜa vô tr¶

nî cña ngêi ph¸t hµnh ®èi víi ngêi së h÷u tr¸i phiÕu. Tr¸i phiÕu ChÝnh phñ bao

13

gåm 6 lo¹i: TÝn phiÕu Kho b¹c, Tr¸i phiÕu Kho b¹c, Tr¸i phiÕu c«ng tr×nh TW,

Tr¸i phiÕu ®Çu t, Tr¸i phiÕu ngo¹i tÖ vµ C«ng tr¸i x©y dùng Tæ quèc. Ngo¹i trõ TÝn

phiÕu vµ Tr¸i phiÕu Kho b¹c ph¸t hµnh ®Ó bï ®¾p thiÕu hôt cña NSNN trong n¨m

tµi chÝnh hoÆc theo dù to¸n hµng n¨m, 5 lo¹i Tr¸i phiÕu ChÝnh phñ cßn l¹i vµ Tr¸i

phiÕu cña ChÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng (®èi víi Hµ Néi lµ tr¸i phiÕu ®« thÞ) ®Òu cã thÓ

lµ nh÷ng c«ng cô ®Ó KBNN Hµ Néi huy ®éng vèn trung dµi h¹n cho ®Çu t ph¸t

triÓn Thñ ®«. Tr¸i phiÕu ®îc ph¸t hµnh b»ng c¶ ®ång ViÖt Nam vµ ngo¹i tÖ tù do

chuyÓn ®æi díi d¹ng chøng chØ hoÆc bót to¸n ghi sæ, cã ghi tªn hoÆc kh«ng ghi

tªn.

C¸c lo¹i Tr¸i phiÕu c«ng tr×nh TW, Tr¸i phiÕu ®Çu t, Tr¸i phiÕu ngo¹i tÖ,

C«ng tr¸i XDTQ ®Òu cã thêi h¹n trªn 1 n¨m vµ do ChÝnh phñ, Bé Tµi chÝnh quyÕt

®Þnh nªn KBNN Hµ Néi chØ ®ãng vai trß tham gia khai th¸c vµ sö dông "gi¸n

tiÕp", nghÜa lµ theo chØ tiªu nhiÖm vô thu chi ®îc TW giao. C«ng cô trùc tiÕp huy

®éng vµ sö dông vèn ®Çu t cña KBNN Hµ Néi ®îc qui ®Þnh trong NghÞ ®Þnh

241/2003/N§-CP chÝnh lµ Tr¸i phiÕu chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng - lo¹i tr¸i phiÕu ®Çu

t cã kú h¹n trªn 1 n¨m do UBND cÊp tØnh uû quyÒn cho KBNN hoÆc tæ chøc tµi

chÝnh, tÝn dông trªn ®Þa bµn ph¸t hµnh, nh»m huy ®éng vèn cho c¸c dù ¸n, c«ng

tr×nh thuéc nguån vèn ®Çu t cña NS§P, ®· ghi trong kÕ ho¹ch n¨m nhng cha ®îc

bè trÝ vèn ng©n s¸ch trong n¨m. §iÒu kiÖn ph¸t hµnh TPCQ§P lµ:

(1) dù ¸n c«ng tr×nh ph¶i thuéc KÕ ho¹ch ®Çu t 5 n¨m;

(2) cã ph¬ng ¸n ph¸t hµnh, kÕ ho¹ch sö dông vµ ph¬ng ¸n tr¶ nî;

(3) Chñ tÞch UBND ra quyÕt ®Þnh uû quyÒn cho KBNN hoÆc tæ chøc tµi

chÝnh, tÝn dông trªn ®Þa bµn chÞu tr¸ch nhiÖm ph¸t hµnh, thanh to¸n tr¸i phiÕu.

Tr¸i phiÕu CQ§P ®îc ph¸t hµnh theo 3 ph¬ng thøc:

1. §Êu thÇu: lùa chän c¸c tæ chøc, c¸ nh©n tham gia dù thÇu tr¸i phiÕu

2. B¶o l·nh ph¸t hµnh: tæ chøc b¶o l·nh gióp tæ chøc ph¸t hµnh thùc hiÖn c¸c

thñ tôc tríc khi ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ra thÞ trêng chøng kho¸n, ph©n phèi tr¸i phiÕu

cho c¸c nhµ ®Çu t, nhËn mua tr¸i phiÕu ®Ó b¸n l¹i hoÆc mua sè tr¸i phiÕu cßn l¹i

cha ph©n phèi hÕt.

3. §¹i lý ph¸t hµnh: tæ chøc ph¸t hµnh uû th¸c cho mét tæ chøc kh¸c thùc hiÖn

b¸n tr¸i phiÕu cho c¸c nhµ ®Çu t. ChØ cã c¸c C«ng ty chøng kho¸n, QuÜ ®Çu t, C«ng

ty Tµi chÝnh vµ c¸c ng©n hµng ®îc phÐp b¶o l·nh hoÆc ®¹i lý ph¸t hµnh tr¸i phiÕu.

§¸ng lu ý lµ TPCQ§P kh«ng ®îc phÐp ph¸t hµnh b»ng ph¬ng thøc b¸n lÎ,

dï lµ qua hÖ thèng KBNN hay kh«ng. L·i suÊt TPCQ§P do Chñ tÞch UBND cÊp

tØnh quyÕt ®Þnh hoÆc h×nh thµnh theo kÕt qu¶ ®Êu thÇu trong giíi h¹n biªn ®é do

Bé trëng Bé Tµi chÝnh quyÕt ®Þnh vµ mÆt b»ng l·i suÊt thùc tÕ cña TPCP cïng kú

14

h¹n t¹i thêi ®iÓm ph¸t hµnh. Kho¶n thu tõ TPCQ§P ®îc ghi thu vµo ng©n s¸ch cÊp

tØnh vµ ng©n s¸ch cÊp tØnh chÞu toµn bé tr¸ch nhiÖm thanh to¸n gèc l·i vµ c¸c chi

phÝ liªn quan tíi TPCQ§P. ViÖc thanh to¸n ®îc thùc hiÖn th«ng qua c¸c tæ chøc

tµi chÝnh, tÝn dông nhËn uû th¸c do TPCQ§P chØ ®îc ph¸t hµnh b»ng ph¬ng thøc

®Êu thÇu, b¶o l·nh hay ®¹i lý ph¸t hµnh. Ngêi së h÷u TPCQ§P còng cã c¸c quyÒn

lîi t¬ng tù nh ngêi së h÷u c¸c lo¹i TPCP, ®ã lµ: (1) ®îc thanh to¸n ®Çy ®ñ, ®óng

h¹n gèc vµ l·i khi ®Õn h¹n; (2) ®îc b¸n, tÆng, cho, thõa kÕ, cÇm cè, chiÕt khÊu tr¸i

phiÕu; (3) ®îc miÔn thuÕ thu nhËp ®èi víi kho¶n thu nhËp tõ tr¸i phiÕu. TPCQ§P

còng ®îc mua b¸n trªn thÞ trêng tiÒn tÖ hoÆc chiÕt khÊu, cÇm cè t¹i NHNN, ®îc

niªm yÕt vµ giao dÞch trªn thÞ trêng chøng kho¸n. KBNN cßn nhËn ký göi tr¸i

phiÕu theo yªu cÇu cña ngêi së h÷u tr¸i phiÕu víi møc phÝ do Bé Tµi chÝnh qui

®Þnh.

§ång bé víi viÖc t¹o ra khu«n khæ ph¸p lý t¨ng cêng quyÒn chñ ®éng chi

®Þa ph¬ng, thùc hiÖn ®Èy m¹nh ph©n cÊp ng©n s¸ch theo LuËt NSNN, cho phÐp

chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng khai th¸c c¸c nguån lùc cho ®Çu t ph¸t triÓn, c¸c qui ®Þnh

ph¸p lý ®¶m b¶o cho viÖc sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån vèn ®· khai th¸c ®îc

còng liªn tôc ®îc hoµn thiÖn.

Dï lµ tham gia ph¸t hµnh TPCP, mét phÇn ®îc sö dông th«ng qua chi

ĐTPT vµ tÝn dông nhµ níc hay phát hành TPCQĐP trực tiếp sử dụng vào các

công trình dự án đầu tư của Thành phố thì các nguồn vốn đều được phản ánh

vào ngân sách Thành phố nên việc sử dụng phải đảm bảo hiệu quả, tuân thủ các

qui định của Luật NSNN, Nghị định sè 60/2003/NĐ-CP vµ Th«ng t sè

59/2003/TT-BTC qui định chi tiết vµ híng dÉn thi hµnh LuËt NSNN,... và các văn

bản pháp qui liên quan tới quản lý đầu tư hiện hành như Nghị định số

52/1999/NĐ-CP, Nghị định số 12/2000/NĐ-CP, Nghị định 07/2003/NĐ-CP về

Qui chế quản lý đầu tư và xây dựng. Việc quản lý, cấp phát, thanh toán, quyết

toán vốn của KBNN Hà Nội thực hiện theo Thông tư số 44/2003/TT-BTC,

Thông tư 45/2003/TT-BTC và Thông tư số 100/2003/TT-BTC của Bộ Tài chính

hướng dẫn việc quản lý, cấp phát, thanh toán, quyết toán vốn đầu tư từ nguồn

TPCP. Theo đó, cần đặc biệt lưu ý lập kế hoạch riêng cho các dự án đầu tư

bằng nguồn TPCP khi lập kế hoạch vốn đầu tư hàng năm, Sở Tài chính thông

báo kế hoạch thanh toán vốn đầu tư cho KBNN Hà Nội. Đối với các dự án do

địa phương quản lý, căn cứ vào kế hoạch thanh toán vốn đầu tư và tiến độ thực

hiện các dự án, Bộ Tài chính chuyển vốn từ nguồn TPCP về Sở Tài chính, Sở lại

chuyển vốn sang KBNN Hà Nội để thanh toán cho các dự án. Chủ đầu tư quyết

toán vốn đầu tư hàng năm theo chế độ hiện hành về vốn đầu tư nguồn NSNN

nhưng quyết toán riêng nguồn vốn TPCP. KBNN tổ chức hạch toán và theo

15