Hoạt động ngôn ngữ của học sinh trong dạy học môn Toán cấp trung học cơ sở ở tỉnh Lào Cai

HOAT DONG NGON NGtf CUA HOC SINH

inONG DAV HOG MDN lOill CAP inVNG HOG CO S i O Ti i IIIO GUI

O ThS. VU THI BlNH*

Trong dpy hpc (DH), ede hopt ddng ngdn ngir

(HDNN) nhu nghe, ndi, dpc, vilt Id nhirng

hopt dpng (HD) thudng xuyen vd ed dnh

hudng idn din chdt iupng DH. Dd'l vdi mdn Todn

d frung hpe eo sd (THCS), viee rgn luyen eho hpe

sinh (HS) fu duy logic vd sii dyng ngdn ngir (NN)

chinh xdc frong hpe tdp dupe col id mdt frong

nhirng nhigm vy quan frpng (1; 38), (2; 45).

Chuong frinh mdn Todn d phd thdng hien nay dd

khdng djnh mdt ygu cdu trong myc Hgu gido dye

Id giup HS ed «khd ndng diln dot ehinh xdc, ro

rdng </ tudng ciio minh vd hilu y tudng cua ngudi

khde" (3; d).

1. NN frong DH todn d THCS

Trong DH mdn Todn, viec hpe tdp, rgn luyen

NN Hing Vigt Id mdt nhigm vy rdt quon frpng vd

cdn thilt; HS edn ehu y den ede Kr, cdc cym h> ed

npi dung todn hpe nhd't djnh, frong dd, ed ede

thudf ngir todn hpc; chdng hpn, ede cym fir: «bdl

chung", «t^p hgp", «sdnhd n/id'f" frong phdt bilu

«Bdl chung nhd nhd't eua hai hay nhiiu so Id so

nhd nhd't khde 0 trong tap hgp cdc bdi chung cua

cdc sd'dd" (Todn 6, tap 1). Nlu HS khdng hieu

nhirng cym Kr dd thi se khdng hilu dupe npi dung

todn hpe frong ed phdf bilu.

«DH todn, xgt v l mdt ndo dd. Id DH mdt NN,

mdt NN ddt blef" (4; 7). Do vdy, ed fhl col li

ihuyet ve npi dung todn hpe ndo dd Id mpt iogi

NN todn hpc. Trong (5; 95) dd neu ra bo ddc

dilm quon frpng ciio NN todn hpe, dd Id: - Mdi

mpt chir so, chir cdl, dd'u phep Hnh ciio NN Kr

nhign phdi dung din mot ti/ hay mpt kit hpp Kr

mdi bilu fhl duqc; - Mdi ki hieu todn hpc se giup

NN todn hpe diln dpt chinh xdc y hjx3ng todn

hpe; - NN todn hpc thudng dung din cdc bien

(bilu thj nhllu dd'l Krong trong mdt quan he ndo

dd) thieh hpp khi khdl qudt cdc quy Iudt chung.

Chdng hpn, finh chdt «cr.a" = cr*"'cd fhl dupe

hilu Id mdt diln dpt cho quy tdc: «Khl nhdn hai

lOy fhOo ciing co so, fa giir nguygn co so vd cdng

cdc sd'mu".

Trong DH hsdn, cd fhl col cdc hinh ve, so dd,

Tap ehi Glao due so 29 4 (kt a . 9/aeia)

I '

do thj nhu mdt lopi NN nhd't dinh de bleu diln

ndi dung todn hpc. Nhu vdy, cd fhl hilu rdng,

bgn cgnh NN Kr nhien, cdc ki hieu todn hpc thi

viec su dyng ede hinh ve, so dd, dd thj eOng cdn

dupe ehu y. Chdng hpn, khdi niem torn gide cdn

ed fhl bleu thj bdng bo lopl NN Id: NN ty nhlin,

NN hinh ve vd NN kl hiiu nhu sou:

2. Mdt sd dgng HDNlSJ frong DH todn d THCS

NN lu nhiftn

Tam gl4c oSn IS

tam gide c6 hai c^nh

b^ng nhau

NN hinh vS

.A NN ki hi$u

ABC can tai A » AB=AC

Theo Nguyen Bd Kim (2; 79) vd (d; 97), khi

xem xet md'l quan he gltro ndi dung mdn Todn

d frudng phd thdng vdl ede HD hpc tdp ciia

HS, to thd'y ed 5 dgng HD id: 1) HD nhdn dpng

vd the hien; 2) HD todn hpe phiic hpp; 3) HD

fri tue phd biln frong todn hpc; 4) HD fri tue

ehung; 5) HD NN. COng theo Nguyin Bd Kim,

HS thye hien HDNN khi cdc em dupe ygu cdu

phdf bleu, gidi thieh mpt djnh nghTo, mdt menh

d l ndo dd, hodc biln ddi ehung tir dgng ndy

song dgng khde, chdng hgn fir dpng ki hieu

todn hpe song NN fy nhien (hodc ngupc ipi).

Tu dd, theo chiing tdi, HDNN cd the chia ro

hoi dgng cy fhl, dd Id HDNN dgc /dp vd HDNN

phy thude nhu sou:

- HDNN dgc lap chi logl HDNN nhdm bien

ddi ede dd'l tupng todn hpe Kr dpng ndy sang

dpng khde, chdng hpn, Kr dpng ki hieu todn hpc

song dgng NN Kr nhign (hodc ngupc ipi). Lopi

HD ndy cdn den ede kT ndng nhu nghe, ndi, dpc,

Viet nhieu hon Id viec hieu sdu kiln thirc dd. Chdng

hpn, sou khi gidi thieu hdng ddng thuc (A + B)^ =

A^ + 2AB + BM'), GV da duo ra ygu cdu: «Hdy

phdt bliu hdng ding thuc (') bdng Idi" eho HS.

Cdu hdi dd fhl hign dpng HDNN dpc idp. GV

* TnMng Cao ding sir plum Lao Cai

.4