Hoàn thiện chính sách tài chính với mục tiêu phát triển bền vững thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ TÀI CHÍNH

HỌC VIỆN TÀI CHÍNH

NGUYỄN ÁNH NGUYỆT

HOÀN THIỆN CHÍNH SÁCH TÀI CHÍNH

VỚI MỤC TIÊU PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG THỊ TRƯỜNG

BẢO HIỂM PHI NHÂN THỌ VIỆT NAM

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ

HÀ NỘI - 2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ TÀI CHÍNH

HỌC VIỆN TÀI CHÍNH

NGUYỄN ÁNH NGUYỆT

HOÀN THIỆN CHÍNH SÁCH TÀI CHÍNH

VỚI MỤC TIÊU PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG THỊ TRƯỜNG

BẢO HIỂM PHI NHÂN THỌ VIỆT NAM

Chuyên ngành : Tài chính - Ngân hàng

Mã số : 9.34.02.01

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ

Người hướng dẫn khoa học: 1. PGS.TS. ĐOÀN MINH PHỤNG

2. TS. TRỊNH HỮU HẠNH

HÀ NỘI - 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận án là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của

tôi. Các số liệu sử dụng phân tích trong luận án có nguồn gốc rõ ràng, các kết

quả nghiên cứu trong luận án do tôi tự tìm hiểu, phân tích một cách trung thực,

khách quan.

Tác giả luận án

Nguyễn Ánh Nguyệt

ii

MỤC LỤC

Trang

Lời cam đoan .....................................................................................................................i

Mục lục ............................................................................................................................ ii

Danh mục các chữ viết tắt...............................................................................................vi

Danh mục các bảng ....................................................................................................... vii

Danh mục các biểu đồ .................................................................................................. viii

Danh mục các hình....................................................................................................... viii

MỞ ĐẦU..........................................................................................................................1

Chương 1: TỔNG QUAN VỀ TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ...................................8

1.1. TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN

ĐẾN LUẬN ÁN ......................................................................................................8

1.1.1. Các công trình nghiên cứu nước ngoài .........................................................8

1.1.2. Các công trình nghiên cứu trong nước..........................................................9

1.2. NHỮNG VẤN ĐỀ CHƯA ĐƯỢC NGHIÊN CỨU VỀ CHÍNH SÁCH

TÀI CHÍNH THÚC ĐẨY PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG THỊ TRƯỜNG

BẢO HIỂM PHI NHÂN THỌ..............................................................................16

1.3. NHỮNG VẤN ĐỀ LUẬN ÁN SẼ TẬP TRUNG NGHIÊN CỨU GIẢI QUYẾT..........18

1.3.1. Về lý luận.....................................................................................................19

1.3.2. Về thực tiễn..................................................................................................20

1.3.3. Đề xuất một số giải pháp hoàn thiện chính sách tài chính nhằm

thúc đẩy sự phát triển bền vững của thị trường bảo hiểm phi nhân

thọ Việt Nam...............................................................................................20

Kết luận chương 1..................................................................................................21

Chương 2: LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ CHÍNH SÁCH TÀI CHÍNH ĐỐI

VỚI SỰ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG CỦA THỊ TRƯỜNG BẢO HIỂM

PHI NHÂN THỌ..........................................................................................................22

2.1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG THỊ

TRƯỜNG BẢO HIỂM PHI NHÂN THỌ ...........................................................22

2.1.1. Tổng quan về thị trường bảo hiểm phi nhân thọ ........................................22

2.1.2. Những vấn đề cơ bản về phát triển bền vững thị trường bảo hiểm

phi nhân thọ.................................................................................................31

iii

2.2. CHÍNH SÁCH TÀI CHÍNH ĐỐI VỚI SỰ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG

THỊ TRƯỜNG BẢO HIỂM PHI NHÂN THỌ....................................................54

2.2.1. Khái niệm và phân loại chính sách tài chính ..............................................54

2.2.2. Nhân tố ảnh hưởng đến chính sách tài chính Nhà nước thúc đẩy

phát triển bền vững thị trường bảo hiểm phi nhân thọ ..............................58

2.2.3. Tiêu chí đánh giá tác động của chính sách tài chính Nhà nước đến

phát triển bền vững thị trường bảo hiểm phi nhân thọ ..............................61

2.2.4. Các chính sách tài chính đối với phát triển bền vững thị trường

bảo hiểm phi nhân thọ.................................................................................63

2.2.5. Vai trò của các chính sách tài chính đối với sự phát triển bền

vững của thị trường bảo hiểm phi nhân thọ ...............................................71

2.3. KINH NGHIỆM MỘT SỐ NƯỚC TRÊN THẾ GIỚI VỀ VIỆC SỬ

DỤNG CHÍNH SÁCH TÀI CHÍNH TÁC ĐỘNG ĐẾN SỰ PHÁT

TRIỂN BỀN VỮNG CỦA THỊ TRƯỜNG BẢO HIỂM PHI NHÂN

THỌ VÀ BÀI HỌC (THAM KHẢO) ĐỐI VỚI VIỆT NAM ............................79

2.3.1. Kinh nghiệm một số nước trên thế giới về việc sử dụng chính

sách tài chính tác động đến sự phát triển bền vững của thị trường

bảo hiểm phi nhân thọ.................................................................................79

2.3.2. Bài học kinh nghiệm (tham khảo) cho Việt Nam.......................................88

Kết luận chương 2..................................................................................................91

Chương 3: THỰC TRẠNG CHÍNH SÁCH TÀI CHÍNH ĐỐI VỚI SỰ

PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG CỦA THỊ TRƯỜNG BẢO HIỂM PHI

NHÂN THỌ VIỆT NAM ............................................................................................92

3.1. QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN CỦA THỊ TRƯỜNG BẢO HIỂM PHI

NHÂN THỌ VIỆT NAM......................................................................................92

3.1.1. Giai đoạn trước năm 2001...........................................................................92

3.1.2. Từ năm 2001 đến năm 2018........................................................................95

3.2. CHÍNH SÁCH TÀI CHÍNH ĐỐI VỚI SỰ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG

CỦA THỊ TRƯỜNG BẢO HIỂM PHI NHÂN THỌ VIỆT NAM.....................99

3.2.1. Chính sách về vốn đối với doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ ............100

3.2.2. Chính sách trích lập dự phòng nghiệp vụ đối với doanh nghiệp

bảo hiểm phi nhân thọ...............................................................................102

iv

3.2.3. Chính sách về đầu tư vốn đối với doanh nghiệp bảo hiểm phi

nhân thọ.....................................................................................................104

3.2.4. Chính sách về khả năng thanh toán của doanh nghiệp bảo hiểm

phi nhân thọ...............................................................................................107

3.2.5. Chính sách thuế đối với doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ ................108

3.2.6. Chính sách Ngân sách nhà nước hỗ trợ bảo hiểm nông nghiệp...............111

3.3. ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG CỦA CHÍNH SÁCH TÀI CHÍNH ĐẾN SỰ

PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG CỦA THỊ TRƯỜNG BẢO HIỂM PHI

NHÂN THỌ VIỆT NAM....................................................................................113

3.3.1. Đánh giá những kết quả đạt được .............................................................113

3.3.2. Đánh giá những tồn tại, hạn chế................................................................129

3.3.3. Nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế..................................................157

Kết luận chương 3................................................................................................162

Chương 4: HOÀN THIỆN CHÍNH SÁCH TÀI CHÍNH NHẰM THÚC

ĐẨY PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG THỊ TRƯỜNG BẢO HIỂM PHI

NHÂN THỌ VIỆT NAM ..........................................................................................163

4.1. QUAN ĐIỂM, ĐỊNH HƯỚNG SỬ DỤNG CHÍNH SÁCH TÀI CHÍNH

TRONG PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG BẢO HIỂM PHI NHÂN THỌ

VIỆT NAM..........................................................................................................163

4.1.1. Dự báo xu thế phát triển của thị trường bảo hiểm phi nhân thọ

Việt Nam...................................................................................................163

4.1.2. Quan điểm, định hướng sử dụng chính sách tài chính trong phát

triển thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam....................................166

4.2. MỤC TIÊU PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG BẢO HIỂM PHI NHÂN

THỌ VIỆT NAM.................................................................................................169

4.2.1. Cơ hội và thách thức đối với sự phát triển của thị trường bảo hiểm

phi nhân thọ Việt Nam..............................................................................169

4.2.2. Mục tiêu phát triển thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam.............175

4.3. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÁC CHÍNH SÁCH TÀI CHÍNH NHẰM

THÚC ĐẨY PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG THỊ TRƯỜNG BẢO HIỂM

PHI NHÂN THỌ VIỆT NAM............................................................................178

4.3.1. Hoàn thiện chính sách về vốn ...................................................................178

4.3.2. Hoàn thiện chính sách về trích lập dự phòng nghiệp vụ ..........................181

v

4.3.3. Hoàn thiện chính sách về đầu tư vốn ........................................................183

4.3.4. Hoàn thiện chính sách về khả năng thanh toán ........................................186

4.3.5. Hoàn thiện chính sách thuế đối với doanh nghiệp bảo hiểm phi

nhân thọ.....................................................................................................187

4.3.6. Hoàn hiện chính sách Ngân sách nhà nước hỗ trợ bảo hiểm

nông nghiệp ..............................................................................................191

4.4. LỘ TRÌNH THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP.......................................................192

4.4.1. Giai đoạn từ năm 2021-2025.....................................................................192

4.4.2. Giai đoạn từ năm 2026-2030.....................................................................195

4.5. ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP.....................................................195

4.5.1. Quy định việc xây dựng mô hình quản trị rủi ro hiệu quả trong

Doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ ......................................................195

4.5.2. Đẩy mạnh việc ứng dụng công nghệ thông tin trong kinh doanh

bảo hiểm....................................................................................................198

4.5.3. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho thị trưởng bảo hiểm phi

nhân thọ.....................................................................................................199

4.5.4. Nâng cao hiệu quả giám sát của Cơ quan quản lý Nhà nước về

bảo hiểm....................................................................................................202

4.6. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ..........................................................................................203

4.6.1. Kiến nghị với Chính phủ ...........................................................................203

4.6.2. Kiến nghị với các Bộ, ngành liên quan.....................................................204

Kết luận chương 4................................................................................................206

KẾT LUẬN .................................................................................................................207

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ

LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN...................................................................209

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.................................................................210

PHỤ LỤC ....................................................................................................................216

vi

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

BH : Bảo hiểm

BHNN : Bảo hiểm nông nghiệp

CSTC : Chính sách tài chính

DN : Doanh nghiệp

DNBH : Doanh nghiệp bảo hiểm

DPNV : Dự phòng nghiệp vụ

GTGT : Giá trị gia tăng

KDBH : Kinh doanh bảo hiểm

KT-XH : Kinh tế - xã hội

NSNN : Ngân sách nhà nước

PNT

PTBV

:

:

Phi nhân thọ

Phát triển bền vững

SXNN : Sản xuất nông nghiệp

TTBH : Thị trường Bảo hiểm

XNK : Xuất nhập khẩu

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Trang

Bảng 3.1: Một số chỉ tiêu chủ yếu của TTBH PNT Việt Nam trước

năm 2001........................................................................................93

Bảng 3.2: Một số chỉ tiêu chủ yếu của TTBH PNT Việt Nam từ năm

2001 đến 2018................................................................................97

Bảng 3.3: Vốn chủ sở hữu của các DNBH trên TTBH PNT Việt Nam........114

Bảng 3.4: Quy mô và tốc độ tăng trưởng dự phòng nghiệp vụ của

TTBHPNT Việt Nam từ 2014-2018 ............................................122

Bảng 3.5: Hệ số biên khả năng thanh toán của các DNBH PNT Việt

Nam từ 2014-2018 .......................................................................125

Bảng 3.6: Tình hình tái bảo hiểm TTBH PNT Việt Nam từ năm

2014-2018....................................................................................131

Bảng 3.7: Tỷ lệ tái bảo hiểm một số nghiệp vụ chủ chốt TTBH PNT

Việt Nam từ năm 2014 - 2018 .....................................................132

Bảng 3.8: Cơ cấu nguồn vốn của DNBH PNT Việt Nam từ 2014-2018.......135

Bảng 3.9: Tình hình trích lập mới DPNV của các DNBH trên TTBH

PNT Việt Nam năm 2018.............................................................140

Bảng 3.10: Top 10 cổ phiếu giảm giá mạnh nhất năm 2018 .........................150

viii

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ

Trang

Biểu đồ 3.1: Vốn chủ sở hữu của các DNBH trên TTBH PNT Việt

Nam từ năm 2014 - 2018 ........................................................115

Biểu đồ 3.2: Doanh thu phí bảo hiểm gốc của TTBH PNT Việt Nam

từ năm 2014-2018...................................................................118

Biểu đồ 3.3: Tổng hợp khảo sát về chính sách dự phòng phí........................120

Biểu đồ 3.4: Tổng hợp kết quả khảo sát về chính sách dự phòng dao

động lớn ..................................................................................120

Biểu đồ 3.5: Tổng hợp khảo sát về chính sách dự phòng bồi thường............121

Biểu đồ 3.6: Số vốn đầu tư trở lại nền kinh tế của TTBH PNT Việt

Nam từ 2014-2018 ..................................................................123

Biểu đồ 3.7: Tổng hợp khảo sát về chính sách thuế GTGT...........................126

Biểu đồ 3.8: Tổng hợp khảo sát về chính sách thuế thu nhập cá nhân ..........127

Biểu đồ 3.9: Tỷ lệ phí bảo hiểm giữ lại và nhượng tái TTBH PNT Việt

Nam từ năm 2014-2018 ..........................................................133

DANH MỤC CÁC HÌNH

Trang

Hình 2.1: Mô hình quản lý vốn trên cơ sở rủi ro .............................................80

Hình 4.1: Nguyên tắc "3 vòng bảo vệ" trong quản trị rủi ro..........................196

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu

Thị trường bảo hiểm ngày càng trở thành nhân tố quan trọng đóng góp

vào sự phát triển kinh tế - xã hội, thể hiện vai trò trong ổn định kinh tế vĩ mô;

thực hiện chính sách an sinh xã hội; đẩy mạnh an ninh kinh tế, an ninh chính

trị; bảo vệ tài chính, đảm bảo môi trường đầu tư lành mạnh, ổn định; thúc đẩy

hợp tác kinh tế quốc tế.

Ngày 15/01/1965 công ty Bảo hiểm Việt Nam (gọi tắt là Bảo Việt) chính

thức đi vào hoạt động, đánh dấu sự hình thành của thị trường bảo hiểm Việt

Nam. Tuy nhiên sau khi Luật Kinh doanh bảo hiểm có hiệu lực (01/4/2001), thị

trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam mới thực sự khởi sắc và đạt được

những thành tựu đáng ghi nhận, phát huy vai trò "lá chắn kinh tế" trong việc

góp phần giảm thiểu rủi ro trong sản xuất kinh doanh và đời sống xã hội, cải

thiện môi trường đầu tư, giảm bớt gánh nặng cho Ngân sách nhà nước, từng

bước đáp ứng được yêu cầu phát triển và ổn định nền kinh tế, thúc đẩy hội

nhập kinh tế quốc tế. Để có được những thành quả đó, bên cạnh sự nỗ lực của

các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ, sự thuận lợi về bối cảnh kinh tế xã

hội trong và ngoài nước, một yếu tố quan trọng phải kể đến là việc Nhà nước

xây dựng và ban hành kịp thời các chính sách trong lĩnh vực kinh doanh bảo

hiểm, đặc biệt là chính sách tài chính. Các chính sách tài chính được ban hành

và liên tục có sự thay đổi chính là nhân tố quan trọng thúc đẩy sự phát triển của

thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam. Nhờ đó, trong những năm gần đây,

thị trường bảo hiểm phi nhân thọ liên tục đạt mức tăng trưởng cao, quy mô thị

trường ngày càng mở rộng. Các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ đã triển

khai rất nhiều sản phẩm đáp ứng các nhu cầu đa dạng của cộng đồng; rất nhiều

công trình xây dựng cơ sở hạ tầng, công trình lớn của Nhà nước đã được các

doanh nghiệp bảo hiểm bảo vệ về mặt tài chính, mà không cần phải sử dụng

đến nguồn kinh phí hỗ trợ thiệt hại từ ngân sách, góp phần thực hiện chính sách

tài khóa. Việc bồi thường và trả tiền bảo hiểm của các doanh nghiệp bảo hiểm

phi nhân thọ được tiến hành nhanh chóng, kịp thời giúp doanh nghiệp và người

2

dân khắc phục khó khăn tài chính, yên tâm sản xuất kinh doanh. Hoạt động đầu

tư của các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ ngày càng được mở rộng về

quy mô vốn đầu tư, cơ cấu danh mục đầu tư, góp phần không nhỏ vào việc hỗ

trợ phát triển thị trường tài chính. Các doanh nghiệp bảo hiểm ngày càng nâng

cao tiềm lực tài chính và năng lực cạnh tranh, vươn tầm phạm vi hoạt động qua

biên giới...

Tuy nhiên, chính sách tài chính ở Việt Nam vẫn đang trong quá trình

hoàn thiện nên còn nhiều bất cập, điều đó khiến hoạt động của thị trường bảo

hiểm phi nhân thọ trong thời gian qua vẫn còn tồn tại những hạn chế nhất định

như quy mô thị trường đã được mở rộng nhưng chưa tương xứng với tiềm

năng; cấu trúc nguồn vốn của các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ còn

chưa cân đối, dễ bị tác động bởi các yếu tố bất lợi bên ngoài; mức giữ lại thấp,

tỷ lệ nhượng tái cao; việc trích lập dự phòng nghiệp vụ chưa có sự thống nhất

giữa các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ... Hạn chế của chính sách tài

chính có thể đe dọa đến sự phát triển lành mạnh, bền vững của thị trường. Phát

triển bền vững thị trường bảo hiểm phi nhân thọ mang lại nhiều lợi ích cho một

quốc gia. Phát triển bền vững thị trường bảo hiểm phi nhân thọ sẽ làm gia tăng

giá trị tài sản trong tương lai cho các doanh nghiệp bảo hiểm; đảm bảo và coi

trọng quyền lợi của các đối tượng khách hàng; tạo thuận lợi cho sự phát triển

môi trường và hỗ trợ sự phát triển toàn bộ nền kinh tế. Trong xu thế toàn cầu

hóa, thị trường bảo hiểm phi nhân thọ phải hội nhập sâu và rộng, vì vậy phát

triển bền vững nhằm nâng cao khả năng cạnh tranh, tạo uy tín và vị thế của thị

trường bảo hiểm phi nhân thọ là một xu hướng tất yếu phù hợp với xu thế hội

nhập quốc tế. Để thực hiện các mục tiêu, chiến lược phát triển bền vững của

ngành bảo hiểm được Chính phủ đặt ra tại Đề án “Cơ cấu lại thị trường chứng

khoán và thị trường bảo hiểm đến năm 2020 và định hướng đến năm 2025”, đòi

hỏi phải kết hợp nhiều giải pháp, trong đó giải pháp hoàn thiện chính sách tài

chính được coi là nhân tố trọng yếu.

Đã có nhiều công trình nghiên cứu trên thế giới và Việt Nam về sự phát

triển của thị trường bảo hiểm phi nhân thọ, chính sách tài chính đối với thị

3

trường bảo hiểm phi nhân thọ, nhưng chưa có nghiên cứu nào đề cập đầy đủ về

tác động của các chính sách tài chính đến sự phát triển bền vững của thị trường

Bảo hiểm phi nhân thọ (TTBH PNT).

Xuất phát từ thực tế đó nghiên cứu sinh đã lựa chọn nghiên cứu đề tài

"Hoàn thiện chính sách tài chính với mục tiêu phát triển bền vững thị

trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam" làm đề tài nghiên cứu của Luận án.

2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

2.1. Mục đích nghiên cứu

Trên cơ sở khái quát những vấn đề lý luận về thị trường bảo hiểm phi

nhân thọ, phát triển bền vững thị trường bảo hiểm phi nhân thọ, chính sách tài

chính tác động đến sự phát triển của thị trường bảo hiểm phi nhân thọ; luận án

phân tích thực trạng chính sách tài chính đối với sự phát triển bền vững của thị

trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam, từ đó luận án đề xuất một số giải pháp

và kiến nghị hoàn thiện chính sách tài chính nhằm thúc đẩy sự phát triển bền

vững của TTBH PNT Việt Nam.

2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu

Để đạt được mục tiêu trên, luận án phải thực hiện các nhiệm vụ chủ

yếu sau:

- Về lý luận

Luận án sẽ tập trung làm rõ một số điểm cốt lõi đó là: quan điểm về phát

triển bền vững, nội dung, chỉ tiêu đánh giá phát triển bền vững TTBH PNT và

chính sách tài chính có liên quan, tác động như thế nào đến sự phát triển bền

vững của TTBH PNT.

- Về thực tiễn

Luận án sẽ tổng hợp, khái quát các chính sách tài chính đối với DNBH

PNT ở Việt Nam hiện nay; phân tích thực trạng chính sách tài chính đối với thị

trường bảo hiểm phi nhân thọ, xem xét các mặt tích cực, cũng như những hạn

chế tồn tại của các chính sách và nguyên nhân hạn chế; trong đó nhấn mạnh các

hạn chế của các chính sách tác động như thế nào đến sự phát triển bền vững

4

của TTBH PNT theo một số tiêu chí đã nghiên cứu trong phần lý luận, đó là

tiêu chí về hoạt động, về năng lực tài chính, về việc thỏa mãn nhu cầu xã hội,

về sự tác động tới thị trường vốn.

- Nghiên cứu, đề xuất một số giải pháp và kiến nghị hoàn thiện chính

sách tài chính nhằm phát triển bền vững thị trưởng Bảo hiểm (TTBH) phi nhân

thọ Việt Nam.

Trên cơ sở nội dung lý luận, thực tiễn, cùng với điểu kiện, lộ trình để đạt

được mục tiêu nghiên cứu, luận án xây dựng hệ thống giải pháp và đề xuất,

kiến nghị nhằm hoàn thiện chính sách tài chính thúc đẩy phát triển bền vững

TTBH PNT Việt Nam trong thời gian tới

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

3.1. Đối tượng nghiên cứu

Luận án tập trung nghiên cứu về chính sách tài chính gắn với việc phát

triển bền vững TTBH PNT Việt Nam.

3.2. Phạm vi nghiên cứu

- Phạm vi về nội dung nghiên cứu:

Chính sách tài chính của Nhà nước rất đa dạng tuy nhiên có thể chia

thành 2 nhóm chính, đó là:

+ Nhóm chính sách liên quan đến vốn và khả năng thanh toán. Nhóm

chính sách này bao gồm: chính sách về vốn, dự phòng nghiệp vụ, đầu tư vốn,

khả năng thanh toán… Các doanh nghiệp trong một số lĩnh vực đặc thù như

ngân hàng, bảo hiểm khi bắt đầu hoạt động kinh doanh phải tuân thủ qui định

về vốn, dự phòng nghiệp vụ, đầu tư vốn và khả năng thanh toán của nhà nước

nhằm đảm bảo sự an toàn của các trung gian tài chính, bảo vệ quyền lợi của

khách hàng.

+ Chính sách tài chính khác. Chính sách tài chính khác gồm có chính

sách thuế; chính sách ngân sách Nhà nước; chính sách liên quan tài chính ngân

hàng; chính sách tài chính trung gian, gián tiếp; chính sách đầu tư…

Có rất nhiều chính sách tài chính của Nhà nước tác động đến sự phát

triển bền vững của TTBH PNT, mỗi chính sách tác động trên những phương

5

diện khác nhau. Tuy nhiên, trong nghiên cứu của mình, tác giả luận án xin

giới hạn phạm vi nghiên cứu ở 6 chính sách tài chính của Nhà nước, bao gồm

chính sách về vốn, chính sách về trích lập dự phòng nghiệp vụ, chính sách

đầu tư vốn, chính sách về khả năng thanh toán, chính sách thuế, chính sách

NSNN hỗ trợ bảo hiểm nông nghiệp (đây là những chính sách trụ cột, có tác

động lớn đến sự phát triển bền vững của TTBH PNT, những chính sách này

được quy định bằng những văn bản pháp luật cụ thể, riêng biệt cho lĩnh vực

kinh doanh bảo hiểm); tác giả cũng giới hạn nghiên cứu các chính sách này

tác động đến một chủ thể của TTBH PNT là các Doanh nghiệp bảo hiểm phi

nhân thọ (DNBH PNT).

- Phạm vi về không gian nghiên cứu: Luận án nghiên cứu các chính sách

tài chính thúc đẩy sự phát triển bền vững của TTBH PNT Việt Nam. Bên cạnh

đó, luận án cũng nghiên cứu kinh nghiệm sử dụng chính sách tài chính nhằm

thúc đẩy phát triển bền vững TTBH PNT một số nước trên thế giới và rút ra bài

học cho Việt Nam.

- Phạm vi về thời gian nghiên cứu:

+ Luận án nghiên cứu thực trạng chính sách tài chính thúc đẩy sự phát

triển bền vững của TTBH PNT Việt Nam từ năm 2014 - 2018, lấy mốc từ thời

điểm TTBH PNT chịu sự điều chỉnh của Nghị định số 46/2007/NĐ-CP ngày

27/3/2007 của Chính phủ quy định chế độ tài chính với DNBH và doanh

nghiệp môi giới bảo hiểm, sau đó là Nghị định số 73/2016/NĐ-CP ngày

1/7/2016 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành Luật Kinh doanh bảo hiểm

(KDBH) và luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật KDBH. Đồng thời, đây

cũng là giai đoạn TTBH PNT Việt Nam có những bước phát triển mạnh mẽ

nhưng cũng tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ, dễ bị tổn thương trước tác động xấu. Vì

vậy, tác giả cho rằng nghiên cứu chính sách tài chính thúc đẩy sự phát triển bền

vững của TTBH PNT Việt Nam trong bối cảnh như vậy sẽ có những đánh giá

toàn diện hơn.

+ Đề xuất định hướng và giải pháp nhằm hoàn thiện chính sách tài chính

thúc đẩy sự phát triển bền vững của TTBH PNT Việt Nam đến năm 2025.