Hiệu quả kinh tế của các hộ nghề chè trong các làng nghề chè huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

TRẦN THỊ HẰNG

HIỆU QUẢ KINH TẾ CỦA CÁC HỘ NGHỀ CHÈ

TRONG CÁC LÀNG NGHỀ CHÈ HUYỆN PHÚ LƯƠNG,

TỈNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

NGÀNH: KINH TẾ NÔNG NGHIỆP

THÁI NGUYÊN - 2018

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

TRẦN THỊ HẰNG

HIỆU QUẢ KINH TẾ CỦA CÁC HỘ NGHỀ CHÈ

TRONG CÁC LÀNG NGHỀ CHÈ HUYỆN PHÚ LƯƠNG,

TỈNH THÁI NGUYÊN

Ngành: Kinh tế nông nghiệp

Mã số: 8 62 01 15

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: TS. Phạm Thị Lý

THÁI NGUYÊN - 2018

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu,

kết quả nghiên cứu đã nêu trong luận văn có nguồn gốc rõ ràng, trung thực và

chưa được dùng để bảo vệ một luận văn nào khác. Mọi sự giúp đỡ cho việc hoàn

thành luận văn đều đã được cảm ơn. Các thông tin, trích dẫn trong luận văn đều đã

được ghi rõ nguồn gốc./.

Thái Nguyên, tháng 8 năm 2018

Tác giả luận văn

Trần Thị Hằng

ii

LỜI CẢM ƠN

Qua một thời gian học tập, nghiên cứu và hoàn thiện Luận văn đến nay

Luận văn đã hoàn thành. Trong quá trình hoàn thiện Luận văn bản thân vẫn có

một số hạn chế nên kính mong các thầy cô giáo thông cảm. Đồng thời em

mong nhận được nhiều ý kiến đóng góp từ các thầy cô giáo giúp em tích lũy

thêm kinh nghiệm để hoàn thiện Luận văn đạt kết quả cao.

Với lòng biết ơn sâu sắc của bản thân, em xin trân trọng cảm ơn cô giáo

TS. Phạm Thị Lý đã luôn tận tâm, tận tình hướng dẫn, giúp đỡ em trong quá

trình nghiên cứu, hoàn thiện Luận văn. Em xin chân thành cảm ơn Ban giám

hiệu, phòng đào tạo, khoa kinh tế trường Đại học kinh tế và Quản trị kinh

doanh đã giúp đỡ em trong quá trình học tập. Sự phối hợp, giúp đỡ của Uỷ

ban Nhân dân huyện Phú Lương, các phòng ban, đoàn thể và bà con nhân dân

các xã thuộc huyện Phú Lương tỉnh Thái Nguyên những người đã cung cấp số

liệu, tư liệu khách quan, chính xác; Cũng như nhận được sự động viên của

bạn bè, đồng nghiệp, người thân trong gia đình để em hoàn thành luận văn.

Em xin chân thành cảm ơn./.

Thái Nguyên, tháng 8 năm 2018

Tác giả luận văn

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN................................................................................................. i

LỜI CẢM ƠN.....................................................................................................ii

MỤC LỤC.........................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ..................................................................... vi

DANH MỤC CÁC BẢNG................................................................................. vii

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ ...........................................................................viii

MỞ ĐẦU............................................................................................................ 1

1. Sự cần thiết nghiên cứu đề tài....................................................................... 1

2. Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................... 3

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu................................................................. 3

4. Những đóng góp mới của luận văn ............................................................... 4

5. Kết cấu của luận văn ..................................................................................... 4

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ HIỆU QUẢ KINH TẾ

CỦA CÁC HỘ NGHỀ CHÈ TRONG CÁC LÀNG NGHỀ CHÈ...................... 6

1.1. Cơ sở lý luận về hiệu quả kinh tế của các hộ nghề chè trong các làng

nghề chè .................................................................................................. 6

1.1.1. Lý luận về làng nghề và làng nghề chè................................................... 6

1.1.2. Vai trò của làng nghề chè trong phát triển kinh tế xã hội và bảo vệ

môi trường............................................................................................. 13

1.1.3. Lý luận về hiệu quả............................................................................... 17

1.2. Cơ sở thực tiễn về hiệu quả kinh tế của các hộ nghề chè trong các

làng nghề chè ........................................................................................ 24

1.2.1. Kinh nghiệm từ thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên ................ 24

1.2.2. Kinh nghiệm từ huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên ............................ 26

1.2.3. Bài học từ huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên......................................... 27

1.2.4. Bài học kinh nghiệm cho huyện Phú Lương trong việc nâng cao

hiệu quả kinh tế của các hộ nghề chè trong các làng nghề chè ............ 28

iv

Chương 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.................................................. 31

2.1. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................. 31

2.2. Phương pháp tiếp cận............................................................................... 31

2.2.1. Tiếp cận theo hình thức tổ chức kinh tế................................................ 31

2.2.2. Tiếp cận theo chuỗi giá trị ngành chè ................................................... 31

2.3. Phương pháp thu thập thông tin ............................................................... 32

2.3.1. Thu thập thông tin thứ cấp .................................................................. 32

2.3.2. Thu thập thông tin sơ cấp...................................................................... 32

2.3.3. Phương pháp tổng hợp và phân tích thông tin ...................................... 34

2.4. Hệ thống chỉ tiêu phân tích ...................................................................... 38

2.4.1. Nhóm chỉ tiêu phản ánh kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của

các hộ nghề chè trong các làng nghề chè huyện Phú Lương................ 38

2.4.2. Nhóm chỉ tiêu phản ánh hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh

của các hộ nghề chè trong các làng nghề chè huyện Phú Lương ......... 40

Chương 3: THỰC TRẠNG HIỆU QUẢ KINH TẾ CỦA CÁC HỘ NGHỀ

CHÈ TRONG CÁC LÀNG NGHỀ CHÈ Ở HUYỆN PHÚ LƯƠNG, TỈNH

THÁI NGUYÊN .............................................................................................. 42

3.1. Đặc điểm tự nhiên và tình hình kinh tế - xã hội của huyện Phú Lương .. 42

3.1.1. Đặc điểm tự nhiên của huyện Phú Lương............................................. 42

3.1.2. Tình hình kinh tế - xã hội của huyện Phú Lương ................................. 43

3.2. Quá trình hình thành và phát triển làng nghề chè huyện Phú Lương ...... 46

3.3. Thực trạng hoạt động sản xuất kinh doanh của các làng nghề chè ở

huyện Phú Lương.................................................................................. 47

3.3.1. Số lượng làng nghề chè......................................................................... 47

3.3.2. Số lượng lao động của làng nghề chè ................................................... 47

3.3.3. Quy mô vốn của các hộ dân làng nghề chè trên địa bàn huyện Phú Lương . 48

3.3.4. Tiến bộ kỹ thuật trong sản xuất của các làng nghề chè ........................ 51

3.3.5. Liên kết trong sản xuất và kinh doanh chè của các hộ dân tại các

làng nghề chè huyên Phú Lương........................................................... 56

v

3.3.6. Thị trường tiêu thụ sản phẩm của các hộ nghề chè huyện Phú Lương....... 56

3.4. Hiệu quả kinh tế của các hộ nghề chè trong các LN chè huyện Phú Lương.... 58

3.4.1. Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của các hộ nghề chè............... 58

3.4.2. Hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh của các hộ nghề .................. 60

3.4.3. Một số chỉ tiêu phản ánh hiệu quả sử dụng lao động của các làng

nghề chè huyện Phú Lương................................................................... 61

3.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế của các hộ nghề chè trong

các làng nghề chè huyện Phú Lương .................................................... 62

3.6. Đánh giá chung về hiệu quả kinh tế của các hộ nghề chè trong các

làng nghề chè ở huyện Phú Lương ....................................................... 66

3.6.1. Những kết quả đạt được ........................................................................ 66

3.6.2. Những khó khăn, hạn chế...................................................................... 67

Chương 4: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ KINH TẾ CỦA CÁC HỘ

NGHỀ CHÈ TRONG CÁC LÀNG NGHỀ CHÈ Ở HUYỆN PHÚ LƯƠNG,

TỈNH THÁI NGUYÊN.................................................................................... 69

4.1. Quan điểm, định hướng và mục tiêu phát triển làng nghề chè của

huyện Phú Lương tỉnh Thái Nguyên..................................................... 69

4.1.1. Quan điểm phát triển làng nghề chè huyện Phú Lương........................ 69

4.1.2. Định hướng phát triển làng nghề chè huyện Phú Lương...................... 70

4.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả kinh tế của các hộ nghề chè trong các

làng nghề chè ở huyện Phú Lương ....................................................... 71

4.2.1. Giải pháp nâng cao hiệu quả kinh tế trong sản xuất kinh doanh của

các hộ nghề chè trong các làng nghề chè.............................................. 71

4.2.2. Một số giải pháp khác nâng cao hiệu quả kinh tế của các làng nghề

chè huyện Phú Lương ........................................................................... 74

KẾT LUẬN...................................................................................................... 76

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 78

PHỤ LỤC ........................................................................................................ 80

vi

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

DN : Doanh nghiệp

HĐ SXKD : Hoạt động sản xuất kinh doanh

HTX : Hợp tác xã

KHKT : Khoa học kỹ thuật

LĐNN : Lao động nông nghiệp

LN : Làng nghề

NN : Nông nghiệp

THT : Tổ hợp tác

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Mô tả tên biến sử dụng trong mô hình hàm sản xuất CD................. 36

Bảng 3.1. Tình hình kinh tế huyện Phú Lương giai đoạn 2015-2017......... 43

Bảng 3.2. Dân số và lao động huyện Phú Lương giai đoạn 2015-2017 ..... 45

Bảng 3.3. Số lượng làng nghề chè huyện Phú Lương giai đoạn 2015-2017..... 47

Bảng 3.4. Số lượng lao động nghề tại các làng nghề chè trên địa bàn

huyện Phú Lương........................................................................ 48

Bảng 3.5. Quy mô vốn của các hộ nghề tại các làng nghề chè huyện Phú Lương.. 49

Bảng 3.6: Diện tích chè của các làng nghề chè huyện Phú Lương............. 51

Bảng 3.7: Số lượng và giá trị tài sản sử dụng cho sản xuất chè của các

hộ dân LN chè huyện Phú Lương năm 2018.............................. 54

Bảng 3.8. Số hộ tham gia liên kết tại các làng nghề chè huyện Phú Lương........... 56

Bảng 3.9. Thị trường tiêu thụ sản phẩm chè của các hộ dân tại các làng

nghề chè huyện Phú Lương ........................................................ 57

Bảng 3.10: Kết quả sản xuất kinh doanh của các hộ nghề chè tại các LN

chè huyện Phú Lương năm 2017 ................................................ 59

Bảng 3.11: Một số chỉ tiêu phản ánh hiệu quả sản xuất kinh doanh của các

hộ nghề chè huyện Phú Lương (tính bình quân/hộ) năm 2017 ..... 60

Bảng 3.12: Hiệu quả sử dụng lao động của các hộ dân làng nghề chè ở

huyện Phú Lương năm 2017....................................................... 62

Bảng 3.13. Kết quả chạy mô hình hàm sản xuất (COBB-DOUGLAS)........ 63

Bảng 3.14. Tóm tắt kết quả mô hình (Model Summaryb

)............................. 63

Bảng 3.15. Kiểm định (ANOVAa )................................................................ 63