Hiệu quả của thay huyết tương ở bệnh nhân viêm tụy cấp tăng triglyceride máu

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ

ĐẠI HỌC Y DƯỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

VŨ SƠN GIANG

HIỆU QUẢ CỦA THAY HUYẾT TƯƠNG Ở BỆNH NHÂN

VIÊM TỤY CẤP TĂNG TRIGLYCERIDE MÁU

LUẬN VĂN CHUYÊN KHOA CẤP II

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH, NĂM 2021

.

.

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ

ĐẠI HỌC Y DƯỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

VŨ SƠN GIANG

HIỆU QUẢ CỦA THAY HUYẾT TƯƠNG Ở BỆNH NHÂN

VIÊM TỤY CẤP TĂNG TRIGLYCERIDE MÁU

CHUYÊN NGÀNH: HỒI SỨC CẤP CỨU VÀ CHỐNG ĐỘC

MÃ SỐ: CK 62 72 31 01

LUẬN VĂN CHUYÊN KHOA CẤP II

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

PGS. TS. PHẠM THỊ NGỌC THẢO

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH, NĂM 2021

.

.

LỜI CẢM ƠN

Trước hết, tôi xin được chân thành cảm ơn sự giúp đỡ, chỉ bảo của

PGS,TS Phạm Thị Ngọc Thảo, Chủ nhiệm Bộ Môn Hồi sức Cấp cứu Chống

độc, Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh, người đã hướng dẫn tôi trong

quá trình học tập, thực hiện đề tài. Cô luôn có những lời động viên ân cần,

những lúc nhắc nhở nghiêm khắc, nhưng vẫn thể hiện sự quan tâm, lo lắng về

tiến độ thực hiện đề tài của học trò. Những lúc vướng mắc, khó khăn khi thực

hiện, cô sẵn sàng dành thời gian nghỉ ngơi, để cùng học trò giải quyết những

vướng mắc.

Tôi xin cảm ơn Bộ môn Hồi sức Cấp cứu Chống độc, Đại học Y Dược

Thành phố Hồ Chí Minh, nơi tập trung những bác sĩ rất tâm huyết với nghề,

những người sẵn sàng hy sinh lợi ích cá nhân để đảm bảo sức khỏe, tính mạng

cho cộng đồng. Những người luôn cập nhật những kiến thức mới nhất, để trang

bị cho học trò những vũ khí sắc bén nhất, giành giật sự sống, sức khỏe về cho

bệnh nhân.

Tôi xin cảm ơn thầy cô của ngôi trường đã đào tạo ra hàng ngàn cán bộ

ngành y ưu tú, đã hỗ trợ cho các địa phương những người thầy thuốc mang đậm

phẩm chất của học trò trường Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh.

Chúng tôi luôn noi theo tấm gương đạo đức của các thầy cô, của các anh

chị thế hệ đi trước, để thực hiện nhiệm vụ của mình là chăm lo sức khỏe cho

nhân dân.

Cuối cùng, tôi xin cảm ơn hậu phương của mình, đã luôn hỗ trợ tôi trong

những ngày đi làm, những khi đi học, thời gian lo cho gia đình giảm rất nhiều,

nhưng gia đình vẫn hỗ trợ cho tôi hoàn thành được khóa học, tiếp tục hoàn thiện

trong sự nghiệp cao quý của ngành y.

.

.

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình của riêng tôi, do chính tôi

thực hiện, tất cả các số liệu trong luận văn này chưa được công bố trong bất kỳ

công trình nào khác. Nếu có điều gì sai trái tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm.

Tác giả luận văn

Vũ Sơn Giang

.

.

MỤC LỤC

Trang

Lời cảm ơn

Lời cam đoan

Danh mục chữ viết tắt

Danh mục các bảng

Danh mục các biểu đồ

Danh mục các hình

ĐẶT VẤN ĐỀ...................................................Error! Bookmark not defined.

CHƯƠNG 1 . TỔNG QUAN ....................................................................... 3

1.1. Định nghĩa, phân loại và nguyên nhân tăng triglyceride máu ............. 3

1.2. Cơ chế bệnh sinh viêm tụy cấp do tăng triglyceride máu.................... 7

1.2.1. Cơ chế bệnh sinh viêm tụy cấp ....................................................... 7

1.2.2. Cơ chế bệnh sinh viêm tụy cấp do tăng triglyceride máu ................ 8

1.3. Chẩn đoán viêm tụy cấp do tăng triglyceride máu............................ 10

1.3.1. Triệu chứng lâm sàng ................................................................... 10

1.3.2. Cận lâm sàng................................................................................ 11

1.3.3. Chẩn đoán thể bệnh ...................................................................... 13

1.4. Biến chứng của viêm tụy cấp ........................................................... 14

1.4.1. Biến chứng tại chỗ ..................................................................... 14

1.4.2. Biến chứng toàn thân ................................................................. 14

1.5. Tiên lượng viêm tụy cấp .................................................................. 14

1.5.1. Các dấu hiệu báo hiệu VTC nặng trên lâm sàng......................... 14

1.5.2. Các dấu hiệu sinh học ................................................................ 15

1.5.3. Tăng áp lực ổ bụng .................................................................... 15

1.6. Điều trị viêm tụy cấp tăng triglyceride máu ..................................... 15

1.7. Thay huyết tương ............................................................................. 16

.

.

CHƯƠNG 2 . ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU........ 25

2.1. Đối tượng nghiên cứu ...................................................................... 25

2.1.1. Tiêu chuẩn chọn bệnh................................................................... 25

2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ ....................................................................... 25

2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu .................................................... 25

2.3. Phương pháp nghiên cứu.................................................................. 25

2.3.1. Thiết kế nghiên cứu...................................................................... 25

2.3.2. Tính cỡ mẫu ................................................................................. 25

2.3.3. Nội dung nghiên cứu .................................................................... 26

2.3.4. Xác định các biến số độc lập và phụ thuộc ................................... 26

2.3.5. Thu thập số liệu............................................................................ 29

2.3.6. Xử lý số liệu................................................................................. 30

2.4. Phương tiện nghiên cứu ................................................................... 31

2.5. Quy trình thay huyết tương .............................................................. 31

2.5.1. Đặt catheter lọc máu .................................................................. 31

2.5.2. Thiết lập vòng tuần hoàn ngoài cơ thể........................................ 32

2.5.3. Kết nối tuần hoàn ngoài cơ thể với người bệnh .......................... 32

2.5.4. Cài đặt các thông số cho máy hoạt động .................................... 32

2.5.5. Kết thúc quy trình thay huyết tương........................................... 32

2.6. Vấn đề y đức .................................................................................... 33

2.7. Sơ đồ nghiên cứu ............................................................................. 33

CHƯƠNG 3 . KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU................................................. 34

3.1. Đặc điểm chung của nhóm bệnh nhân nghiên cứu............................ 34

3.1.1. Đặc điểm về giới........................................................................ 34

3.1.2. Đặc điểm về tuổi........................................................................ 34

3.1.3. Đặc điểm tiền sử bệnh nhân ....................................................... 35

3.1.4. Đặc điểm BMI thời điểm nhập viện ........................................... 36

.

.

3.1.5. Thời gian từ khi khởi phát đến khi nhập viện và được TPE lần

đầu ................................................................................................... 37

3.1.6. Triệu chứng lâm sàng thời điểm nhập viện................................. 38

3.1.7. Mức độ nặng theo các thang điểm.............................................. 39

3.2. Mối liên quan đặc điểm lâm sàng của của VTC do tăng TG với các

nguyên nhân khác...................................................................................... 41

3.2.1. Đặc điểm triệu chứng cơ năng.................................................... 41

3.2.2. Đặc điểm các nhóm biến chứng ................................................. 42

3.3. Đặc điểm cận lâm sàng .................................................................... 43

3.4. Kết quả điều trị ................................................................................ 44

3.4.1. Dịch thay thế, chống đông và số lần TPE................................... 44

3.4.2. Thay đổi lâm sàng và cận lâm sàng sau TPE.............................. 45

3.4.3. Thay đổi nồng độ TG qua các lần TPE....................................... 47

3.4.4. Biến chứng của TPE .................................................................. 48

3.4.5. Kết cục cuối cùng ...................................................................... 48

CHƯƠNG 4 . BÀN LUẬN......................................................................... 52

4.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu....................................... 52

4.1.1. Đặc điểm về tuổi, giới và tiền sử bệnh nhân............................... 52

4.1.2. Đặc điểm BMI và thời gian từ khi khởi phát đến khi nhập viện . 55

4.1.3. Đặc điểm lâm sàng..................................................................... 56

4.1.4. Đặc điểm cận lâm sàng .............................................................. 58

4.1.5. Mức độ nặng theo các thang điểm.............................................. 62

4.2. Mối liên quan đặc điểm lâm sàng của VTC do tăng TG với các

nguyên nhân khác...................................................................................... 63

4.3. Kết quả điều trị ................................................................................ 64

4.3.1. Đặc điểm quá trình TPE............................................................. 64

4.3.2. Thay đổi lâm sàng và cận lâm sàng sau TPE.............................. 65

.

.

4.3.3. Thay đổi nồng độ TG qua các lần TPE....................................... 67

4.3.4. Biến chứng của TPE .................................................................. 68

4.3.5. Kết cục cuối cùng ...................................................................... 69

KẾT LUẬN................................................................................................. 73

KIẾN NGHỊ................................................................................................ 75

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC 1: CÁC THANG ĐIỂM

PHỤ LỤC 2: BỆNH ÁN NGHIÊN CỨU

.

.

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

ALOB Áp lực ổ bụng

APACHE II

Acute Physiology And Chronic Health Evaluation II: Hệ

thống phân loại mức độ nặng của bệnh II

ARDS

Acute respiratory distress syndroms: Hội chứng suy hô hấp

cấp

ASFA

American Society for Apheresis: Hiệp hội Thay huyết tương

Hoa Kỳ

AUC Area under the curve: Diện tích dưới đường cong

BMI Body mass index: Chỉ số khối cơ thể

BN Bệnh nhân

ĐTĐ Đái tháo đường

GTBT Giá trị bình thường

GTLN Giá trị lớn nhất

GTNN Giá trị nhỏ nhất

HDL High density lipoprotein: Lipoprotein tỉ trọng cao

HIV

Human Immuno-deficiency Virus: Virus gây suy giảm

miễn dịch ở người

HSTC Hồi sức tích cực

IL Interleukin

KTC Khoảng tin cậy

LDH Lactat dehydrogenase

LDL Low density lipoprotein: Lipoprotein tỉ trọng thấp

LPL Lipoprotein

OR Odds ratio: tỉ suất chênh

POF Persistent organ failure: Suy cơ quan dai dẳng

.

.

RLMM Rối loạn mỡ máu (lipid máu)

RR Risk ratio: tỉ suất nguy cơ

TG Triglyceride

THA Tăng huyết áp

TNF Tumor necrosis factor: yếu tố hoại tử u

TPE Therapeutic plasma exchange: Liệu pháp thay huyết tương

VLDL Very low density lipoprotein: Lipoprotein tỉ trọng rất thấp

VTC Viêm tụy cấp

.

.