Hiệu quả của phân hữu cơ trong cải thiện chất lượng đất, năng suất và phẩm chất trái trên vườn Măng Cụt và Chôm Chôm tại huyện Chợ Lách, tỉnh Bến Tre.

1

Công trình được hoàn thành tại: Khoa Nông nghiệp và

Sinh học Ứng dụng, trường Đại học Cần Thơ

Người hướng dẫn:

GS.TS Võ Thị Gương

Phản biện 1

Phản biện 2

Phản biện 3

Luận án sẽ bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp trường tại:

Vào lúc: giờ ngày tháng năm 2014

Có thể tìm hiểu tại thư viện:

1. Trung tâm học liệu – Đại học Cần Thơ

2. Thư viện quốc gia Việt Nam

1

KHÁI QUÁT CHUNG VỀ LUẬN ÁN

1. Tính cấp thiết của đề tài

Huyện Chợ Lách, tỉnh Bến Tre có 1.209 ha cây chôm chôm đang cho

trái 1.183 ha, năng suất bình quân thấp, 2,1 tấn/ha và 1.145 ha trồng cây măng

cụt, năng suất bình quân rất thấp, chỉ đạt 0,8 tấn/ha. Chôm chôm và măng cụt

là hai nhóm cây ăn trái có tiềm năng xuất khẩu lớn, nhưng hiện nay năng suất

trái thấp, phẩm chất trái kém đưa đến diện tích vườn chôm chôm và măng cụt

đang bị sụt giảm. Sự cháy lá trên cây chôm chôm và sự chảy nhựa trái măng

cụt là vấn đề đang phát triển rộng, gây thiệt hại lớn cho nông dân. Với hiện

trạng này, nông dân phải phá bỏ vườn để thay cây trồng khác. Để các vùng sản

xuất chuyên canh cây măng cụt và chôm chôm đạt năng suất cao, chất lượng

tốt, hiệu quả kinh tế cao và bền vững, nghiên cứu cải thiện độ phì nhiêu đất,

tăng năng suất, khắc phục các vấn đề gây giảm phẩm chất trái, giúp tăng lợi

nhuận cho nông dân là rất cần thiết được thực hiện.

2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài

- Khảo sát, đánh giá độ phì nhiêu về hóa, lý đất vườn măng cụt có độ

tuổi liếp khác nhau.

- Đánh giá biện pháp cải thiện độ phì nhiêu đất và nâng cao năng suất,

phẩm chất trái chôm chôm và măng cụt.

- Đánh giá biện pháp giảm tỷ lệ chảy nhựa trái măng cụt và giảm tỷ lệ

cháy lá trên cây chôm chôm qua quản lý nước, bón phân vô cơ cân đối kết hợp

phân hữu cơ.

3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn

Ý nghĩa khoa học

- Cung cấp số liệu khoa học về sử dụng phân bón hữu cơ kết hợp phân

vô cơ cân đối, trong thời gian tương đối dài hạn, giúp cải thiện được độ phì

nhiêu đất, gia tăng năng suất và phẩm chất trái măng cụt và chôm chôm.

- Biện pháp bón phân hữu và che bạt giúp giảm tỷ lệ chảy nhựa trên trái

măng cụt có ý nghĩa. Xác định được mối tương quan giữa tỷ lệ chảy nhựa trên

trái măng cụt và ẩm độ đất.

- Cung cấp số liệu khoa học về sự cải thiện cháy lá chôm chôm. Cung

cấp dinh dưỡng cân đối phân K và phân N, kết hợp với phân hữu cơ là biện

2

pháp giúp giảm tỷ lệ cháy lá trên cây chôm chôm, so với nông dân bón K với tỉ

lệ K/N rất thấp.

Ý nghĩa thực tiễn: Luận án cung cấp những thông tin khoa học về đất

liếp vườn măng cụt và chôm chôm với tuổi liếp trên 20 năm, đất bị bạc màu về

hóa, lý và sinh học đất. Kết quả giúp khẳng định vai trò của chất hữu cơ trong

cải thiện độ phì nhiêu đất, tăng năng suất, phẩm chất trái và hiệu quả kinh tế

trên vườn chôm chôm, măng cụt. Phân hữu cơ kết hợp quản lý nước hợp lý

giúp giảm sự chảy nhựa trái măng cụt. Phân hữu cơ kết hợp cung cấp phân K

và N cân đối giúp giảm đáng kể sự cháy lá chôm chôm. Qua đó giúp tăng năng

suất trái, tăng giá trị kinh tế, tăng thu nhập của nông dân có ý nghĩa. Kết quả

nghiên cứu của luận án giúp khuyến cáo đến nông dân áp dụng kỹ thuật canh

tác mới, hướng tới canh tác vườn măng cụt và chôm chôm đạt hiệu quả kinh tế

cao và bền vững.

4. Kết quả mới của đề tài

- Đánh giá được sự bạc màu đất liếp vườn măng cụt có tuổi liếp trên 20

năm có pH đất rất chua (khoảng 3,5), hàm lượng chất hữu cơ nghèo, lân dễ

tiêu thấp, kali trao đổi, Ca và Mg ở mức thấp. Họat động của vi sinh vật đất

kém. Khả năng giữ nước và tính bền cấu trúc đất thấp.

- Trên vườn măng cụt, bón phân hữu cơ 22,5 kg.cây-1

, kết hợp phân vô

cơ cân đối giúp cải thiện được độ phì nhiêu đất, nâng cao năng suất trái có ý

nghĩa. Biện pháp cải thiện sự chảy nhựa trái măng cụt đạt hiệu quả cao, giảm

45% tỉ lệ chảy nhựa trái qua bón phân hữu cơ, phân vô cơ cân đối, và che bạt

trong mùa mưa (tỷ lệ chảy nhựa trái măng cụt giảm từ 64% xuống còn 19%),

đồng thời giúp tăng năng suất trái có ý nghĩa.

- Trên vườn chôm chôm, bón 18 kg/cây phân hữu cơ các dạng như phân

bã bùn mía, phân ủ biogas, phân trùn quế giúp cải thiện độ phì nhiêu đất về lý

hóa và sinh học đất. Tăng có ý nghĩa pH đất, chất hữu cơ trong đất, phần trăm

base bảo hòa, chỉ số độ bền cấu trúc đất, khả năng giữ nước, hệ số thấm nước

của đất, tăng hoạt động của vi sinh vật qua gia tăng hàm lượng enzyme

Catalase trong đất. Năng suất trái chôm chôm tăng cao, có ý nghĩa so với chỉ

sử dụng phân vô cơ như nông dân. Bón phân vô cơ theo tỷ lệ K/N từ 0,9 đến