Hài lòng công việc - Mối quan hệ với cam kết tổ chức và ý định nghỉ việc - Trường hợp đối với nhân viên kỹ thuật dịch vụ địa tầng công nghệ thông tin

Trường Đại Học Mở TP.HCM

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

-----------------------------------------------

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH

TP. Hồ Chí Minh, Năm 2018

HÀI LÒNG CÔNG VIỆC - MỐI QUAN HỆ VỚI CAM

KẾT TỔ CHỨC VÀ Ý ĐỊNH NGHỈ VIỆC

(TRƯỜNG HỢP ĐỐI VỚI NHÂN VIÊN KỸ THUẬT

DỊCH VỤ HẠ TẦNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN)

NGUYỄN VĂN THÔNG

Trường Đại Học Mở TP.HCM

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

-----------------------------------------------

TP. Hồ Chí Minh, Năm 2018

HÀI LÒNG CÔNG VIỆC - MỐI QUAN HỆ VỚI CAM

KẾT TỔ CHỨC VÀ Ý ĐỊNH NGHỈ VIỆC

(TRƯỜNG HỢP ĐỐI VỚI NHÂN VIÊN KỸ THUẬT

DỊCH VỤ HẠ TẦNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN)

NGUYỄN VĂN THÔNG

Chuyên ngành : Quản trị kinh doanh

Mã số chuyên ngành : 60 34 01 02

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN TRỊ KINH DOANH

Người hướng dẫn khoa học:

TS. VŨ VIỆT HẰNG

Trường Đại Học Mở TP.HCM

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan rằng luận văn “Hài lòng công việc - mối quan hệ với Cam

kết tổ chức và Ý định nghỉ việc (trường hợp đối với nhân viên kỹ thuật dịch vụ

hạ tầng công nghệ thông tin)” là bài nghiên cứu của chính tôi thực hiện.

Ngoại trừ những tài liệu tham khảo được trích dẫn trong luận văn này, tôi

cam đoan rằng toàn phần hay những phần nhỏ của luận văn này chưa từng được

công bố hoặc được sử dụng để nhận bằng cấp ở những nơi khác.

Không có sản phẩm/nghiên cứu nào của người khác được sử dụng trong

luận văn này mà không được trích dẫn theo đúng quy định.

Luận văn này chưa bao giờ được nộp để nhận bất kỳ bằng cấp nào tại các

trường đại học hoặc cơ sở đào tạo khác.

TP. Hồ Chí Minh, Năm 2017

Người thực hiện luận văn

NGUYỄN VĂN THÔNG

Trường Đại Học Mở TP.HCM

ii

LỜI CÁM ƠN

Với những kiến thức tích lũy được trong suốt thời gian học tập, nghiên

cứu tại trường Đại Học Mở TP. HCM, tôi đã nhận được sự quan tâm giúp đỡ

nhiệt tình của Nhà trường, Quý Thầy/Cô, cùng với sự nhiệt tình hỗ trợ của các

anh em kỹ thuật viên của các Công ty trong ngành Hạ tầng CNTT và toàn thể

bạn bè đồng nghiệp Công ty IDT Việt Nam.

Đến nay, tôi đã hoàn thành Luận văn tốt nghiệp của mình, với sự kính

trọng và biết ơn sâu sắc, tôi xin chân thành cảm ơn đến TS. Vũ Việt Hằng, là

người đã trực tiếp hướng dẫn tôi trong suốt thời gian hoàn thành Luận văn.

Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành đến TS. Đinh Thái Hoàng là người

đã hỗ trợ tận tình trong các vấn đề kỹ thuật nghiên cứu.

Tôi mong muốn bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Ông Trần Minh Tình

– Giám Đốc điều hành, Bà Huỳnh Thị Linh – Giám Đốc Nhân sự Công

Ty TNHH Đầu Tư Phát Triển CNM IDT VN, Ông Nguyễn Tấn Quý –

Trưởng phòng kỹ thuật khối hạ tầng CNTT - CÔNG TY TNHH HỆ

THỐNG THÔNG TIN DOANH NGHIỆP FPT đã chia sẽ kiến thức, thảo

luận, cung cấp tài liệu hướng dẫn, cùng với những câu trả lời để giúp tôi hoàn

thành tốt Luận văn của mình.

Một lần nữa tôi xin chân thành cảm ơn và kính chúc Quý Thầy/Cô được

nhiều sức khỏe, đặc biệt là TS. Vũ Việt Hằng được dồi dào sức khỏe và công

tác tốt. Kính chúc Quý nhà trường đạt được nhiều thành công trong công tác

giáo dục.

Trường Đại Học Mở TP.HCM

iii

TÓM TẮT

Sự nghỉ việc tự nguyện của nhân viên là vấn đề xảy ra phổ biến tại

nhiều nơi, ảnh hưởng lớn đến quá trình hoạt động, sản xuất – kinh doanh của

một tổ chức. Đối với ngành dịch vụ hạ tầng công nghệ thông tin, các nhân viên

kỹ thuật đóng vai trò rất quan trọng trong sự phát triển của mỗi doanh nghiệp.

Luận văn “Hài lòng công việc - mối quan hệ với Cam kết tổ chức và Ý định

nghỉ việc (trường hợp đối với nhân viên kỹ thuật Dịch vụ hạ tầng công nghệ

thông tin” được thực hiện nhằm nghiên cứu các yếu tố tác động đến sự hài

lòng trong công việc và mối quan hệ giữa ba yếu tố Sự hài lòng công việc￾Cam kết tổ chức-Ý định nghỉ việc của các kỹ thuật viên trong ngành. Từ đó

có thể đưa ra các đề xuất giúp củng cố hoạt động nhân sự cho các công ty

thuộc lĩnh vực này.

Việc thực hiện nghiên cứu trải qua hai giai đoạn: Nghiên cứu sơ bộ và

nghiên cứu chính thức. (1) Nghiên cứu sơ bộ được thực hiện thông qua phương

pháp nghiên cứu định tính, bằng cách sử dụng kỹ thuật thảo luận nhóm nhằm

điều chỉnh thang đo các khái niệm nghiên cứu và là cơ sở đưa ra mô hình

nghiên cứu. (2) Nghiên cứu chính thức được thực hiện bằng phương pháp

nghiên cứu định lượng, thu thập dữ liệu bằng cách phát bảng câu hỏi khảo sát

trực tiếp đến những nhân viên kỹ thuật hiện đang làm việc trong ngành.

Nghiên cứu này sử dụng các công cụ phân tích dữ liệu như thống kê

mô tả, kiểm định thang đo, phân tích EFA, kiểm định CFA, kiểm định mô hình

lý thuyết SEM bằng phần mềm phân tích dữ liệu SPSS và AMOS đồng phiên

bản 20.

Sau khi thực hiện nghiên cứu sơ bộ, kết quả cho thấy có 7 yếu tố ảnh

hưởng đến sự hài lòng công việc: (1) Bản chất công việc, (2) Căng thẳng công

việc, (3) Chi trả và phúc lợi, (4) Đào tạo và thăng tiến, (5) Sự hỗ trợ của cấp

trên, (6) Sự hỗ trợ của đồng nghiệp, (7) Điều kiện làm việc. Sự hài lòng công

việc và Cam kết tổ chức có tác động ngược chiều đến Ý định nghỉ việc

Trường Đại Học Mở TP.HCM

iv

Kết quả nghiên cứu chính thức cho thấy, có 6 yếu tố ảnh hưởng đến Hài

lòng công việc, theo mức độ yếu dần l: (1) Chi trả và phúc lợi, (2) Đào tạo và

thăng tiến, (3) Căng thẳng công việc, (4) Điều kiện làm việc, (5) Bản chất công

việc, (6) Sự hổ trợ của cấp trên. Sự hài lòng công việc tác động thuận chiều

tới Cam kết tổ chức và hai yếu tố này tác động ngược chiều đến Ý định nghỉ

việc. Nghiên cứu cũng gợi ý một số chính sách nhân sự cho các doanh nghiệp

ngành dịch vụ hạ tầng công nghệ thông tin tại TP. Hồ Chí Minh, nhằm giảm

thiểu tình trạng nghỉ việc của các nhân viên kỹ thuật, thu hút và giữ chân các

nhân viên kỹ thuật, đặc biệt là những người có trình độ cao, gắn bó lâu năm

với doanh nghiệp.

Trường Đại Học Mở TP.HCM

v

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ......................................................................................................I

LỜI CÁM ƠN.......................................................................................................... II

TÓM TẮT...............................................................................................................III

MỤC LỤC.................................................................................................................V

DANH MỤC HÌNH VÀ ĐỒ THỊ.......................................................................VIII

DANH MỤC BẢNG...............................................................................................IX

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT...................................................................................X

CHƯƠNG I – TỔNG QUAN ...................................................................................1

1.1. ĐẶT VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU.......................................................................1

1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU...........................................................................3

1.3. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU..............................................................................3

1.4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU ..............................................3

1.5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU..................................................................4

1.6. Ý NGHĨA NGHIÊN CỨU..............................................................................4

CHƯƠNG II - CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ THỰC NGHIỆM ................................5

2.1. CƠ SỞ LÝ THUYẾT......................................................................................5

2.1.1. Một số khái niệm chính..............................................................................5

2.1.2. Đặc thù công việc của kỹ thuật viên ngành HT CNTT..............................6

2.1.3. Các lý thuyết liên quan...............................................................................7

2.2. CÁC MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN

CỨU ĐỀ XUẤT.......................................................................................................12

2.2.1. Các mô hình nghiên cứu liên quan...........................................................12

2.2.2. Tóm tắt các nghiên cứu trước đây............................................................20

Trường Đại Học Mở TP.HCM

vi

2.2.3. Mô hình nghiên cứu đề xuất.....................................................................22

2.2.4. Thang đo đề xuất......................................................................................28

CHƯƠNG III - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..............................................31

3.1. QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU ......................................................................31

3.2. NGHIÊN CỨU ĐỊNH TÍNH........................................................................31

3.2.1. Cách thức tiến hành..................................................................................31

3.2.2. Kết quả nghiên cứu định tính ...................................................................32

3.3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ĐỊNH LƯỢNG....................................39

3.3.1. Xây dựng bảng câu hỏi định lượng..........................................................39

3.3.2. Xác định kích thước mẫu .........................................................................39

3.3.3. Xác định phương pháp chọn mẫu ............................................................40

3.3.4. Xác định phương pháp tiếp xúc đáp viên.................................................40

3.3.5. Phương pháp xử lý dữ liệu .......................................................................40

CHƯƠNG IV – KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN .........................42

4.1. MÔ TẢ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU.............................................................42

4.1.1. Phân tích thống kê mô tả..........................................................................42

4.1.2. Phân tích độ tin cậy của thang đo.............................................................46

4.1.3. Phân tích nhân tố khám phá đối với các thang đo (EFA) ........................50

4.1.4. Phân tích nhân tố khẳng định (CFA) .......................................................54

4.1.5. Kiểm định mô hình lý thuyết và kiểm định giả thuyết bằng SEM ..........60

Kiểm định mô hình lý thuyết................................................................60

Kiểm định giả thuyết ............................................................................60

Kiểm định Bootstrap.............................................................................63

4.2. THẢO LUẬN KẾT QUẢ .............................................................................64

Trường Đại Học Mở TP.HCM

vii

CHƯƠNG V – KẾT LUẬN....................................................................................67

5.1. KẾT LUẬN....................................................................................................67

5.2. HÀM Ý QUẢN TRỊ......................................................................................68

5.3. HẠN CHẾ......................................................................................................73

5.4. HƯỚNG NGHIÊN CỨU TIẾP THEO.......................................................73

TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................74

PHỤ LỤC.................................................................................................................79

Phụ lục 1 – Danh sách nhân viên tham gia thảo luận nhóm...............................79

Phụ lục 2 – Dàn bài thảo luận nhóm .....................................................................80

Phụ lục 3 – Danh sách chuyên gia tham gia phỏng vấn sâu................................84

Phụ lục 4 – Phiếu khảo sát dành cho đáp viên .....................................................85

Phụ lục 5 – Các đơn vị khảo sát và các phiếu khảo sát thu được.......................88

Phụ lục 6 – Kết quả phân tích thống kê mô tả .....................................................89

Phụ lục 7 – Kết quả phân tích độ tin cậy của các thang đo.................................91

Phụ lục 8 – Kết quả phân tích nhân tố khám phá (EFA)....................................94

Phụ lục 9 – Kết quả phân tích nhân tố khẳng định (CFA) .................................97

Phụ lục 10 – Kết quả kiểm định mô hình lý thuyết (SEM) ...............................101

Trường Đại Học Mở TP.HCM

viii

DANH MỤC HÌNH VÀ ĐỒ THỊ

Trang

Hình 2.1 - Mô hình lý thuyết ERG .......................................................... 08

Hình 2.2 - Mô hình động cơ thúc đẩy của Porter và Lawler..................... 09

Hình 2.3 - Mô hình của Hackman và Oldham (1975).............................. 10

Hình 2.4 - Mô hình quá trình nghỉ việc của Mobley (1977).................... 11

Hình 2.5 - Mô hình nghiên cứu của Kim và ctg (1996)........................... 13

Hình 2.6 - Mô hình nghiên cứu của Hoonakker và ctg (2013) ................ 15

Hình 2.7 - Mô hình của Calisir và ctg (2011) .......................................... 16

Hình 2.8 - Mô hình nghiên cứu của Thatcher và ctg (2002).................... 18

Hình 2.9 - Mô hình nghiên cứu của Nguyễn Xuân Vinh (2014) ............. 19

Hình 2.10 - Mô hình nghiên cứu đề xuất ................................................. 22

Hình 3.1 - Quy trình nghiên cứu .............................................................. 31

Hình 3.2 - Mô hình nghiên cứu điều chỉnh .............................................. 33

Hình 4.1 - Biểu đồ mức độ đánh giá giá trị trung bình của các biến quan sát

.................................................................................................................. 49

Hình 4.2 - Biểu đồ mức độ đánh giá độ lệch chuẩn của các biến quan sát 46

Hình 4.3 - Kết quả CFA của các thang đo trong mô hình tới hạn............ 55

Hình 4.4 - Kiểm định mô hình lý thuyết (chuẩn hóa) .............................. 60

Trường Đại Học Mở TP.HCM

ix

DANH MỤC BẢNG

Trang

Bảng 2.1 - Tóm tắt các nghiên cứu trước đây ................................................20

Bảng 2.2 - Thang đo đề xuất ..........................................................................28

Bảng 3.1 - Thang đo điều chỉnh .....................................................................34

Bảng 4.1 - Thống kê mô tả các nhân tố..........................................................43

Bảng 4.2 - Kết quả phân tích độ tin cậy của các thang đo biến độc lập.........47

Bảng 4.3 - Kết quả phân tích độ tin cậy của các thang đo Sự hài lòng công

việc, Cam kết tổ chức, Ý định nghỉ việc ........................................................49

Bảng 4.4 - Kết quả phân tích nhân tố khám phá (EFA) lần 1 ........................51

Bảng 4.5 - Kết quả phân tích nhân tố khám phá (EFA) lần 2 .......................52

Bảng 4.6 - Kết quả kiểm định giá trị hội tụ giữa các thành phần của thang đo

của mô hình tới hạn........................................................................................56

Bảng 4.7 - Độ tin cậy tổng hợp và phương sai trích của các thang đo của mô

hình tới hạn.....................................................................................................57

Bảng 4.8 - Kiểm định giá trị phân biệt của các biến thuộc mô hình tới hạn..58

Bảng 4.9 - Hệ số hồi quy của các mối quan hệ trong mô hình giả thuyết .....60

Bảng 4.10 - Hệ số hồi quy của các mối quan hệ trong mô hình giả thuyết (Kết

quả kiểm định mô hình lý thuyết lần 2) .........................................................61

Bảng 4.11 - Kết quả ước lượng bằng Bootstrap với cỡ mẫu 1000.................63