Giảm Nghèo và Rừng ở Việt Nam pot

William D. Sunderlin và Huỳnh Thu Ba

Giảm Nghèo và

Rừng ở Việt Nam

Giảm Nghèo và Rừng

ở Việt Nam

William D. Sunderlin1

và Huỳnh Thu Ba2

Giảm Nghèo và Rừng

ở Việt Nam

1

Trung tâm nghiên cứu Lâm nghiệp Quốc tế (CIFOR),

P.O. Box 6596 JKPWB, Jakarta, Indonesia. E-mail: [email protected]

2

Trường Lâm nghiệp và Khoa học Môi trường, Đại học tổng hợp Yale,

New Haven, Connecticut, USA. E-mail: [email protected]

© 2005 của CIFOR.

Bản quyền thuộc về CIFOR. In năm 2005

Được in bởi Subur Printing, Jakarta

Ảnh bìa của Christian Cossalter và Koen Kusters

ISBN 979-3361-58-1

Danh mục ấn phẩm của Thư viện Quốc gia Indonesia

Giảm nghèo và Rừng ở Việt Nam/

William D. Sunderlin và Huỳnh Thu Ba

p. cm.

ISBN 979-3361-58-1

1.Nghèo 2. Tài nguyên rừng 3. Quản lý rừng 4. Trồng rừng 5. Nghiên cứu tổng hợp tài

liệu 6. Phát triển nông thôn 7. Việt Nam

Xuất bản bởi

Trung tâm Nghiên cứu Lâm nghiệp Quốc tế

Địa chỉ liên lạc: Hòm thư 6596 JKPWB, Jakarta 10065, Indonesia

Địa chỉ văn phòng: Jalan CIFOR, Situ Gede, Sindang Barang, Bogor Barat 16680,

Indonesia

Tel.: +62 (251) 622622; Fax: +62 (251) 622100

E-mail: [email protected]

Trang web: http://www.cifor.cgiar.org

v

Lời cảm ơn vii

Lời tựa viii

Tóm tắt ix

Chữ viết tắt x

Giới thiệu 1

Nghèo và giảm nghèo ở Việt Nam 1

Nạn phá rừng và việc phục hồi độ che phủ rừng 3

Giảm nghèo và lâm nghiệp quan hệ vơi nhau như thê ́ ́ nào? 4

Các vấn đề chính được đề cập trong tài liệu này 6

Rừng và nghèo đói: Một lĩnh vực đang được quan tâm trên toàn cầu 7

Định nghĩa nghèo, giảm nghèo và giảm nghèo dựa vào rừng 7

Các phương phức giảm nghèo dựa vào rừng 9

Mâu thuẫn và tương đồng giữa giảm nghèo và trạng thái rừng 10

Phương pháp nghiên cứu 13

Nội dung nghiên cứu 15

1. Chuyển đổi đất rừng sang đất sản xuất nông nghiệp 15

2. Gỗ 26

3. Các lâm sản ngoài gỗ (NTFPs) 34

4. Chi trả cho các dịch vụ môi trường 38

5. Việc làm 44

6. Những lợi ích gián tiếp 46

Các chính sách mới: Lâm nghiệp cộng đồng và chia sẻ lợi nhuận 50

Tổng hợp về tính hữu ích của rừng đối với giảm nghèo ở Việt Nam 53

Các câu hỏi dành cho nghiên cứu 57

Tóm tắt và kết luận 60

Chú thích 62

Tài liệu tham khảo 65

Mục lục

vi | Mục lục

Hình

Hình 1. Tỷ lệ nghèo ở Việt Nam 5

Hình 2. Các vùng rừng tự nhiên còn lại ở Việt Nam, 1996 5

Hình 3. Mô hình tứ diện về đời sống con người và độ che phủ rừng 11

Bảng

Bảng 1. Những câu trả lời cho ba vấn đề chính liên quan tới các phương

thức và tiểu phương thức giảm nghèo dựa vào rừng (FBPA) 54

vii

Lời cảm ơn

Cuốn sách này nhận được một phần tài trợ của Văn phòng Nông Nghiệp, phòng Phát

triển Kinh tế, Nông nghiệp và Thương mại, thuộc Cơ quan Phát triển Quốc tế của Hoa

Kỳ thông qua Chương trình Hỗ trợ Nghiên cứu Hợp tác cho Quản lý Tài nguyên Nông

nghiệp Bền vững, trong khuôn khổ của Hiệp định Hợp tác số PCE-A-00-98-00019-

00. Những quan điểm trình bày trong cuốn sách này là của các tác giả, và không nhất

thiết phản ánh quan điểm của Cơ quan Phát triển Quốc tế của Hoa Kỳ.

Bộ Phát triển Quốc tế Anh cũng là nhà tài trợ lớn cho quá trình thực hiện cuốn

sách này.

Chúng tôi xin gửi lời cảm ơn tới bà Jill Blockhus, ông Bruce Campbell, ông Ross

Hughes, ông Bảo Huy, ông David Kaimowitz, ông Craig Leisher và ông Thomas

Sikor những người đã tham gia góp ý cho dự thảo của cuốn sách này.

Chúng tôi cũng xin cảm ơn bà Caroline Arthur, người đã sắp xếp biên tập tài

liệu, bà Vương Thục Trân, người đã biên dịch tài liệu từ tiếng Anh sang tiếng Việt, bà

Sonya Dewi và ông Atie Puntodewo, những người đã giúp chúng tôi có những tấm

bản đồ hữu ích, chúng tôi xin cảm ơn bà Widya Prajanthi người đã hướng dẫn chúng

tôi lựa chọn ảnh và ông Gideon Suharyanto về những tư vấn về bố cục của tài liệu

này.

Chúng tôi xin chịu trách nhiệm về bất cứ lỗi hay những thiếu sót nào của cuốn

sách này.

viii

Trong cuốn sách ngắn này, chúng tôi đưa ra những lời giải đáp cho một số câu hỏi

cơ bản có liên quan đến khả năng và mức độ tài nguyên rừng đã và sẽ đóng góp cho

mục đích giảm nghèo ở Việt Nam . Chúng tôi cũng tìm hiểu mức độ liên quan giữa

các kế hoạch lớn của chính phủ về khôi phục rừng với các chương trình giảm nghèo

ở Việt Nam.

Khó mà có thể đưa ra những câu trả lời chính xác và rõ ràng cho các câu hỏi này

bởi tại Việt Nam chưa có một nghiên cứu sâu và đầy đủ nào về các vấn đề trên. Tuy

nhiên chúng tôi đã cố gắng hết sức để phân tích và tìm ra giải đáp cho các câu hỏi này

bằng cách sử dụng kho tài tài liệu thứ cấp có liên quan gián tiếp đến các vấn đề được

nghiên cứu. Mặc dù các thông tin hiện có còn nhiều hạn chế, chúng tôi vẫn viết cuốn

sách này tin tưởng rằng nhiều thông tin và bài học quan trọng vẫn cần được thu thập

và tổng hợp thêm.

Chúng tôi tin rằng chúng tôi đã tập hợp những kiến thức hữu dụng trong việc đưa

ra hướng dẫn cho các nhà lập chính sách, những người lên kế hoạch, các nhà nghiên

cứu, sinh viên, các thành viên của các cộng đồng và tổ chức tài trợ đang làm việc trong

hai lĩnh vực: nâng cao đời sống cho người dân và tăng cường công tác bảo tồn và quản

lý rừng Việt Nam.

Mong muốn và hy vọng lớn nhất của chúng tôi là cuốn sách này sẽ được các đồng

nghiệp sử dụng trong Chương trình Hỗ trợ Ngành Lâm nghiệp (FSSP) , Bộ Nông

nghiệp và Phát triển Nông thôn, Bộ Kế hoạch và Đầu tư và các cơ quan nhà nước

khác có liên quan đến các lĩnh vực công tác trên. Chúng tôi hy vọng rằng các thông

tin và ý tưởng được trình bày dưới đây sẽ giúp người đọc suy ngẫm và tham khảo như

là một hệ thống các khái niệm nhằm giải quyết các vấn đề phức tạp nhưng rất quan

trọng này.

William D. Sunderlin

Huỳnh Thu Ba

Tháng 10 năm 2004

Lời tựa