Giải pháp hoàn thiện công tác kiểm soát nội bộ hoạt động tín dụng tại chi nhánh Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đầu tư và Phát triển Thái Nguyên

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

–––––––––––––––––––––––

NGUYỄN THỊ MINH HẰNG

GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KIỂM SOÁT NỘI BỘ

HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG TẠI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG

THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN

THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Chuyên ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

THÁI NGUYÊN - 2013

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

–––––––––––––––––––––––

NGUYỄN THỊ MINH HẰNG

GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KIỂM SOÁT NỘI BỘ

HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG TẠI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG

THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN

THÁI NGUYÊN

Chuyên ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ

Mã số: 60 34 04 10

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. ĐỖ THỊ THÚY PHƢƠNG

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

THÁI NGUYÊN - 2013

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi, chƣa

công bố tại bất cứ nơi nào. Mọi số liệu sử dụng trong luận văn này là những thông

tin xác thực.

Tôi xin chịu mọi trách nhiệm về lời cam đoan của mình.

Thái Nguyên, tháng 11 năm 2013

Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Minh Hằng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

ii

LỜI CẢM ƠN

Qua quá trình nghiên cứu làm luận văn, tôi đã nhận đƣợc sự giúp đỡ, ủng hộ

của cô giáo hƣớng dẫn, các anh, chị, đồng nghiệp, bạn bè và gia đình tôi đã tạo điều

kiện để tôi có thể hoàn thiện luận văn này.

Trƣớc tiên, tôi xin chân thành cảm ơn TS. Đỗ Thị Thúy Phƣơng, cô giáo

hƣớng dẫn luận văn cho tôi, cô đã giúp tôi có phƣơng pháp nghiên cứu đúng đắn,

nhìn nhận vấn đề một cách khoa học, lôgíc, qua đó đã giúp cho đề tài của tôi có ý

nghĩa thực tiễn và có tính khả thi.

Tiếp theo, tôi xin chân thành cảm ơn ban lãnh đạo Chi nhánh Ngân hàng

Thƣơng mại Cổ phần Đầu tƣ Phát triển Thái Nguyên và các đồng nghiệp đã giúp tôi

nắm bắt đƣợc thực trạng, cũng nhƣ những vƣớng mắc và đề xuất trong công tác

kiểm soát nội bộ hoạt động tín dụng tại Chi nhánh Ngân hàng Thƣơng mại Cổ phần

Đầu tƣ Phát triển Thái Nguyên.

Ngoài ra, bên cạnh sự giúp đỡ của thầy giáo hƣớng dẫn, các đồng nghiệp, tôi

còn nhận đƣợc sự ủng hộ, giúp đỡ của bạn bè và gia đình để hoàn thành luận văn.

Một lần nữa tôi xin chân thành cảm ơn TS. Đỗ Thị Thúy Phƣơng đã tận tình

chỉ bảo, hƣớng dẫn, giúp đỡ và tạo điều kiện để tôi có thể hoàn thành luận văn tốt

nghiệp này.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

Thái Nguyên, tháng 11 năm 2013

Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Minh Hằng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN .............................................................................................................ii

MỤC LỤC................................................................................................................. iii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT.....................................................................................vi

DANH MỤC CÁC BẢNG........................................................................................vii

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ................................................................... viii

MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài.......................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu ............................................................................................2

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu .......................................................................3

4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài.............................................................3

5. Kết cấu của luận văn............................................................................................3

Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN KIỂM SOÁT NỘI BỘ ĐỐI

VỚI HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG TRONG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ...........4

1.1. Lý luận về kiểm soát nội bộ..............................................................................4

1.1.1. Khái niệm kiểm soát nội bộ........................................................................4

1.1.2. Các bộ phận cấu thành của hệ thống kiểm soát nội bộ ..............................6

1.2. Lý luận về ngân hàng thƣơng mại và hoạt động tín dụng của ngân hàng

thƣơng mại.............................................................................................................13

1.2.1. Khái niệm, chức năng của ngân hàng thƣơng mại...................................13

1.2.2. Khái niệm, vai trò, các loại hình tín dụng ngân hàng ..............................16

1.2.3. Rủi ro tín dụng..........................................................................................19

1.3. Kiểm soát nội bộ đối với hoạt động tín dụng trong ngân hàng thƣơng mại...21

1.3.1. Các yêu cầu và nguyên tắc hoạt động của hệ thống kiểm soát nội bộ .....21

1.3.2. Mục tiêu của kiểm soát nội bộ đối với hoạt động tín dụng......................23

1.3.3. Chức năng, nhiệm vụ của kiểm soát nội bộ đối với hoạt động tín dụng......23

1.3.4. Quy trình kiểm soát nội bộ đối với hoạt động tín dụng ...........................25

1.3.5. Nội dung kiểm soát nội bộ hoạt động tín dụng ........................................27

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

iv

1.4. Bài học kinh nghiệm về kiểm soát nội bộ trong các ngân hàng thƣơng mại..32

1.4.1. Kinh nghiệm về kiểm soát nội bộ trong các NHTM ở một số

nƣớc trên thế giới..............................................................................................32

1.4.2 Kinh nghiệm về kiểm soát nội bộ trong các NHTM ở Việt Nam.............34

1.4.3 Một số bài học kinh nghiệm về kiểm soát nội bộ đối với Ngân hàng

TMCP Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam ...............................................................37

KẾT LUẬN CHƢƠNG 1 ......................................................................................38

Chƣơng 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ......................................................39

2.1. Câu hỏi nghiên cứu.........................................................................................39

2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu ................................................................................39

2.2.1. Phƣơng pháp chọn điểm nghiên cứu........................................................39

2.2.2. Phƣơng pháp thu thập thông tin ...............................................................39

2.2.3. Phƣơng pháp tổng hợp thông tin ..............................................................39

2.2.4. Phƣơng pháp phân tích thông tin..............................................................40

2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu..........................................................................40

2.3.1. Các chỉ tiêu về kết quả kinh doanh ..........................................................40

2.3.2. Các chỉ tiêu về quy mô và chất lƣợng hoạt động tín dụng.......................41

2.3.3 Chỉ tiêu về số lƣợng khách hàng có quan hệ tín dụng ..............................41

2.3.4. Các chỉ tiêu về số lỗi rủi ro tác nghiệp trong hoạt động tín dụng ............42

Chƣơng 3: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KIỂM SOÁT NỘI BỘ HOẠT

ĐỘNG TÍN DỤNG TẠI BIDV THÁI NGUYÊN.................................................43

3.1. Tổng quan về BIDV Thái Nguyên..................................................................43

3.1.1. Giới thiệu về BIDV ..................................................................................43

3.1.2. Giới thiệu về BIDV Thái Nguyên ............................................................43

3.1.3. Tình hình hoạt động tín dụng của BIDV Thái Nguyên trong giai

đoạn 2010-2012..................................................................................................46

3.2. Thực trạng kiểm soát nội bộ hoạt động tín dụng tại bidv thái nguyên...........56

3.2.1. Nội dung kiểm soát nội bộ hoạt động tín dụng tại BIDV Thái Nguyên ......56

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

v

3.2.2 Thực trạng các tồn tại, sai sót trong hoạt động tín dụng tại BIDV

Thái Nguyên ......................................................................................................70

3.2.3 Đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ hoạt động tín dụng tại BIDV Chi

nhánh Thái Nguyên ............................................................................................76

KẾT LUẬN CHƢƠNG 3 ....................................................................................101

Chƣơng 4: CÁC GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KIỂM SOÁT

NỘI BỘ HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG TẠI BIDV THÁI NGUYÊN...................102

4.1. Định hƣớng, mục tiêu công tác kiểm soát nội bộ hoạt động tín dụng của BIDV102

4.1.1. Định hƣớng hoạt động tín dụng của BIDV ............................................102

4.1.2. Định hƣớng công tác kiểm soát nội bộ hoạt động tín dụng của BIDV..103

4.1.3 Mục tiêu công tác kiểm soát nội bộ hoạt động tín dụng của BIDV........104

4.2. Các giải pháp hoàn thiện công tác kiểm soát nội bộ hoạt động tín dụng tại

BIDV chi nhánh Thái Nguyên.............................................................................105

4.2.1 Các giải pháp hoàn thiện môi trƣờng kiểm soát......................................105

4.2.2. Các giải pháp nâng cao tính hữu hiệu của hệ thống kiểm soát nội bộ

trong việc ngăn ngừa, kiểm soát, quản lý rủi ro tín dụng.................................108

4.2.3. Giải pháp hỗ trợ từ BIDV.......................................................................110

4.2.4 Giải pháp hỗ trợ từ Ngân hàng Nhà nƣớc Việt Nam và các cơ quan

quản lý nhà nƣớc ..............................................................................................112

KẾT LUẬN CHƢƠNG 4 ....................................................................................114

KẾT LUẬN............................................................................................................115

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................116

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

vi

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

BIDV : Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam

BIDV Thái Nguyên : Chi nhánh Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và Phát triển

Thái Nguyên

CTCP : Công ty cổ phần

KSNB : Kiểm soát nội bộ

LNTT : Lợi nhuận trƣớc thuế

NHNN : Ngân hàng Nhà nƣớc

NHTM : Ngân hàng thƣơng mại

QHKH : Quan hệ khách hàng

QTTD : Quản trị tín dụng

QLRR : Quản lý rủi ro

TMCP : Thƣơng mại cổ phần

TNHH : Trách nhiệm hữu hạn

TSBĐ : Tài sản bảo đảm

XHTDNB : Xếp hạng tín dụng nội bộ

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 3.1 Kết quả kinh doanh qua các năm (2010-2012)..........................................50

Bảng 3.2 Chỉ tiêu về số lƣợng khách hàng có quan hệ tín dụng (2010-2012)..........50

Bảng 3.3. Dƣ nợ tín dụng và thị phần dƣ nợ tín dụng của các NHTM trên địa

bàn năm 2010-2012 ...................................................................................53

Bảng 3.4. Bảng xếp hạng khách hàng theo hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ .......58

Bảng 3.5. Phân loại nợ theo kết quả định hạng.........................................................67

Bảng 3.6. Số liệu về dƣ nợ phân theo nhóm tại BIDV Thái Nguyên .......................69

Bảng 3.7. Số dƣ quỹ dự phòng rủi ro của BIDV Thái Nguyên các năm 2010-2012.......70

Bảng 3.8. Số lỗi phát sinh về tài sản bảo đảm ..........................................................71

Bảng 3.9. Số lƣợng cán bộ trong hệ thống KSNB hoạt động tín dụng.....................84

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

viii

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ

Sơ đồ 1: Mô hình tổ chức của BIDV Thái Nguyên ..................................................45

Sơ đồ 3.2. Mô hình tổ chức hệ thống kiểm soát nội bộ hoạt động tín dụng tại

BIDV Thái Nguyên .....................................................................................78

Biểu đồ 3.1. Thị phần tín dụng trên địa bàn tại thời điểm 30/11/2012.....................51

Biểu đồ 3.2. So sánh tăng trƣởng dƣ nợ tín dụng các NHTM trên địa bàn năm

2010-2012....................................................................................................54