Giải pháp cơ bản nhằm hoàn thiện quản trị rủi ro tín dụng tại các ngân hàng thương mại Việt Nam: Luận án tiến sĩ kinh tế / Dương Ngọc Hào

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

--------------------

DƯƠNG NGỌC HÀO

GIẢI PHÁP CƠ BẢN

NHẰM HOÀN THIỆN QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI CÁC NGÂN

HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM

LUẬN ÁN TIẾN SỸ KINH TẾ

Người hướng dẫn khoa học

NGƯT, PGS., TS. LÝ HOÀNG ÁNH

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH, 2015

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

--------------------

DƯƠNG NGỌC HÀO

GIẢI PHÁP CƠ BẢN

NHẰM HOÀN THIỆN QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI CÁC NGÂN

HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM

LUẬN ÁN TIẾN SỸ KINH TẾ

Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng

Mã số: 62.34.02.01

Người hướng dẫn khoa học: NGƯT, PGS., TS. LÝ HOÀNG ÁNH

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH, 2015

LỜI CAM ĐOAN

.............................

­ Tôi tên: Dương Ngọc Hào

­ Ngày sinh: 16 tháng 8 năm 1976.

­ Quê quán: Bình Định

­ Hiện đang công tác tại: Ngân hàng TMCP Á Châu

­ Là nghiên cứu sinh khoá 17 của Trường Đại Học Ngân hàng Thành phố

Hồ Chí Minh.

­ Mã số NCS: 010117120006

­ Tên đề tài: "GIẢI PHÁP CƠ BẢN NHẰM HOÀN THIỆN QUẢN TRỊ

RỦI RO TÍN DỤNG TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT

NAM"

­ Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng

­ Mã số: 62.34.02.01

­ Người hướng dẫn khoa học: NGƯT, PGS., TS. LÝ HOÀNG ÁNH

­ Luận án này được thực hiện tại Trường Đại Học Ngân hàng Thành phố Hồ

Chí Minh

Tôi xin cam đoan các nội dung trong luận án tiến sỹ này là công trình

nghiên cứu của riêng tôi. Các kết quả được trình bày trong nội dung luận án là

trung thực, độc lập, không sao chép và chưa từng được công bố trong bất cứ

công trình nào. Các số liệu và nguồn trích dẫn được ghi chú nguồn gốc rõ ràng,

đầy đủ.

Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về những cam đoan của tôi.

TP. Hồ Chí Minh, Ngày 10 tháng 6 năm 2015

Tác giả

Dương Ngọc Hào

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU ................................................................................................................................. i

CHƯƠNG 1.............................................................................................................................1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG

MẠI.........................................................................................................................................1

1.1 RỦI RO TÍN DỤNG TRONG HOẠT ĐỘNG CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI .........1

1.1.1 Khái niệm rủi ro trong hoạt động ngân hàng thương mại........................................................1

1.1.2. Khái niệm rủi ro tín dụng .........................................................................................................2

1.1.3. Cơ cấu của rủi ro tín dụng ........................................................................................................3

1.1.4. Nguyên nhân của rủi ro tín dụng ..............................................................................................5

1.1.4.1. Rủi ro tín dụng do nguyên nhân khách quan .............................................................................5

1.1.4.2. Rủi ro tín dụng do nguyên nhân chủ quan.................................................................................7

1.2. QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI..........................8

1.2.1. Khái niệm quản trị rủi ro tín dụng ...........................................................................................8

1.2.2. Sự cần thiết phải quản trị rủi ro tín dụng của ngân hàng thương mại....................................9

1.2.3. Nguyên tắc quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại.............................................10

1.2.3.1. Nguyên tắc cơ bản.................................................................................................................10

1.2.3.2. Nguyên tắc của Basel về quản trị rủi ro tín dụng.....................................................................11

1.2.4. Nội dung quản trị rủi ro tín dụng ...........................................................................................16

1.2.4.1. Hoạch định chiến lược quản trị rủi ro tín dụng ....................................................................17

1.2.4.2. Xác định “khẩu vị rủi ro” của ngân hàng ..............................................................................17

1.2.4.3. Xây dựng chính sách quản lý rủi ro tín dụng thích hợp...........................................................17

1.2.4.4. Tổ chức bộ máy quản trị rủi ro tín dụng.................................................................................19

1.2.4.5. Tổ chức thực hiện quản trị rủi ro tín dụng..............................................................................19

1.2.4.6. Giám sát và kiểm tra quá trình thực hiện ...............................................................................20

1.2.4.7. Điều chỉnh sau giám sát.........................................................................................................21

1.2.5. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại..................21

1.2.5.1. Các nhân tố thuộc về môi trường vĩ mô.................................................................................21

1.2.5.2. Các nhân tố thuộc về ngân hàng ..........................................................................................23

1.2.6. Các tiêu chí đánh giá quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại.............................25

1.2.6.1. Tiêu chí định lượng ..............................................................................................................25

1.2.6.2. Tiêu chí định tính .................................................................................................................27

1.3. KINH NGHIỆM QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG CỦA MỘT SỐ NGÂN HÀNG

THƯƠNG MẠI NƯỚC NGOÀI VÀ BÀI HỌC CHO NGÂN HÀNG VIỆT NAM ................29

1.3.1. Kinh nghiệm quản trị rủi ro tín dụng của một số ngân hàng thương mại nước ngoài..........29

1.3.1.1. Kinh nghiệm quản trị rủi ro tín dụng của Trung Quốc ........................................................30

1.3.1.2. Kinh nghiệm quản trị rủi ro tín dụng của Thái Lan .............................................................32

1.3.1.3. Kinh nghiệm quản trị rủi ro tín dụng của Mỹ.......................................................................34

1.3.1.4. Kinh nghiệm của Nhật Bản...................................................................................................37

1.3.2. Bài học kinh nghiệm về quản trị rủi ro tín dụng đối với các ngân hàng thương mại Việt

Nam 38

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1....................................................................................................................40

CHƯƠNG 2...........................................................................................................................41

THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG

MẠI VIỆT NAM....................................................................................................................41

2.1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH HOẠT ĐỘNG HỆ THỐNG NGÂN HÀNG THƯƠNG

MẠI VIỆT NAM....................................................................................................................41

2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển của Ngân hàng thương mại Việt Nam............................41

2.1.2 Về quy mô của Ngân hàng thương mại Việt Nam...................................................................42

2.1.2.1 Mạng lưới hoạt động ...............................................................................................................42

2.1.2.2 Vốn điều lệ ..............................................................................................................................43

2.1.2.3 Tổng tài sản ............................................................................................................................43

2.1.2.4 Nhân sự...................................................................................................................................45

2.1.3 Hoạt động huy động vốn tại các NHTM Việt Nam (2009 -2013).............................................46

2.1.4 Hoạt động tín dụng các NHTM Việt Nam (2009 -2013)..........................................................49

2.1.5 Về nợ quá hạn tại các NHTM Việt Nam (2009 -2013).............................................................52

2.1.5.1 Nợ quá hạn..............................................................................................................................52

2.1.5.2 Phân loại nợ...........................................................................................................................54

2.1.5.3 Xử lý nợ xấu ...........................................................................................................................55

2.2. THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI CÁC NGÂN HÀNG

THƯƠNG MẠI VIỆT NAM..................................................................................................56

2.2.1. Quản trị rủi ro tín dụng tại các ngân hàng thương mại thuộc nhóm 1.......................................56

2.2.1.1. Hoạch định .............................................................................................................................58

2.2.1.2. Tổ chức thực hiện.....................................................................................................................58

2.2.1.3. Giám sát..................................................................................................................................58

2.2.1.4. Điều chỉnh sau giám sát............................................................................................................60

2.2.2. Quản trị rủi ro tín dụng tại các ngân hàng thương mại thuộc nhóm 2.......................................60

2.2.2.1. Hoạch định .............................................................................................................................62

2.2.2.2. Tổ chức thực hiện.....................................................................................................................62

2.2.2.3. Giám sát..................................................................................................................................64

2.2.2.4. Điều chỉnh sau giám sát............................................................................................................67

2.2.3. Quản trị rủi ro tín dụng tại các ngân hàng thương mại thuộc nhóm 3......................................67

2.2.3.1. Hoạch định .............................................................................................................................68

2.2.3.2. Tổ chức thực hiện.....................................................................................................................69

2.2.3.3. Giám sát..................................................................................................................................70

2.2.3.4. Điều chỉnh sau giám sát............................................................................................................72

2.2.4. Đánh giá công tác quản trị rủi ro tín dụng tại các ngân hàng thương mại............................73

2.3. ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI CÁC NGÂN

HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM......................................................................................76

2.3.1 Những kết quả đạt được trong quản trị rủi ro tín dụng..........................................................76

2.3.1.1. Hầu hết các ngân hàng đã xây dựng chiến lược, chính sách định hướng cho công tác quản

lý rủi ro tín dụng thống nhất trong từng hệ thống ngân hàng...............................................................77

2.3.1.2. Mô hình tổ chức theo hướng tập trung cho quản trị rủi ro bước đầu đã được hình thành tại

một số ngân hàng thương mại. ............................................................................................................78

2.3.1.3. Hầu hết các ngân hàng đã xây dựng được quy trình cấp tín dụng chặt chẽ, tạo điều kiện để

kiểm soát rủi ro tín dụng ngay từ khi mới xuất hiện. ............................................................................80

2.3.1.4. Một số ngân hàng đã xây dựng và áp dụng hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ nhằm đo

lường rủi ro giao dịch tín dụng. ..........................................................................................................81

2.3.2 Những hạn chế trong quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại .............................82

2.3.2.1. Môi trường quản trị rủi ro tín dụng nói chung chưa đáp ứng được các yêu cầu của Ủy ban

Basel và thông lệ quốc tế.....................................................................................................................82

2.3.2.2. Một số ngân hàng thương mại vẫn duy trì mô hình tổ chức quản trị phân tán, chưa tách

bạch các chức năng dễ dẫn đến xung đột quyền lợi trong quản trị rủi ro tín dụng................................83

2.3.2.3. Việc thực hiện quy trình tín dụng còn nhiều sai sót là một trong các nguyên nhân dẫn đến

tỷ lệ nợ xấu ở nhiều ngân hàng tăng quá mức cho phép.......................................................................83

2.3.2.4. Các ngân hàng chưa có một hệ thống đo lường rủi ro tín dụng phù hợp với thông lệ quốc tế...86

2.3.2.5. Hệ thống kiểm soát và kiểm toán nội bộ tại ngân hàng chưa hỗ trợ hiệu quả cho công tác

quản lý rủi ro tín dụng ........................................................................................................................87

2.3.3. Nguyên nhân dẫn đến hạn chế trong công tác quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng

thương mại. .......................................................................................................................................88

2.3.3.1. Nhóm nguyên nhân chủ quan..................................................................................................88

2.3.3.2. Nhóm nguyên nhân khách quan ..............................................................................................91

CHƯƠNG 3...........................................................................................................................97

GIẢI PHÁP CƠ BẢN NHẰM HOÀN THIỆN QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI

CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM .................................................................97

3.1. ĐỊNH HƯỚNG HOÀN THIỆN QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI CÁC NGÂN

HÀNG VIỆT NAM TRONG THỜI GIAN TỚI.....................................................................97

3.1.1. Định hướng phát triển thị trường tài chính và hệ thống ngân hàng thương mại Việt

Nam vững chắc để hội nhập quốc tế.................................................................................................97

3.1.2. Định hướng hoạt động tín dụng trong thời gian tới ...............................................................99

3.1.3. Định hướng hoàn thiện quản trị rủi ro tín dụng tại các ngân hàng thương mại Việt

Nam 100

3.2. ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI CÁC

NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM........................................................................102

3.2.1. Nhóm giải pháp có tính chiến lược........................................................................................103

3.2.1.1. Thay đổi nhận thức về quản trị rủi ro nói chung và quản trị rủi ro tín dụng nói riêng............103

3.2.1.2. Hoàn thiện khung quản trị rủi ro tín dụng.............................................................................104

3.2.1.3. Hoàn thiện các chính sách liên quan đến quản trị rủi ro tín dụng..........................................106

3.2.2. Nhóm giải pháp hoàn thiện kỹ thuật quản lý rủi ro tín dụng ..............................................111

3.2.2.1. Lựa chọn mô hình quản trị rủi ro tín dụng an toàn, khoa học, dễ vận hành, dễ kiểm tra ........111

3.2.2.2. Hoàn thiện các yêu cầu về quản trị rủi ro tín dụng...............................................................112

3.2.2.3. Nâng cao chất lượng công tác thẩm định và phân tích tín dụng.............................................116

3.2.2.4. Hoàn thiện các phương thức đo lường rủi ro tín dụng...........................................................123

3.2.2.5. Nâng cao chất lượng công tác kiểm soát và quản lý khoản vay..............................................126

3.2.2.6 Thực hiện phân loại nợ và trích lập dự phòng rủi ro đầy đủ và chính xác phản ánh đúng

tình trạng nợ của mỗi ngân hàng thương mại....................................................................................128

3.2.3. Nhóm giải pháp phân tán rủi ro tín dụng nhằm ngăn ngừa và hạn chế tổn thất tín dụng..128

3.2.4 Nhóm giải pháp hoàn thiện chính sách quản trị rủi ro tín dụng theo các chuẩn mực và

thông lệ quốc tế trong quản trị ngân hàng thương mại .................................................................132

3.2.5. Nhóm giải pháp ứng dụng các công cụ phái sinh để hạn chế rủi ro tín dụng......................135

3.2.6. Nhóm giải pháp hỗ trợ khác..................................................................................................137

3.2.6.1 Xây dựng đội ngũ CBTD có trình độ chuyên môn và đạo đức nghề nghiệp............................137

3.2.6.2 Đầu tư trang thiết bị công nghệ thông tin hiện đại ................................................................138

3.2.6.3 Hoàn thiện hệ thống thông tin................................................................................................139

3.2.6.4 Có kế hoạch tăng vốn điều lệ hợp lý, kịp thời.........................................................................140

3.2.6.5 Thực hiện chính sách sáp nhập, hợp nhất các TCTD để nâng cao năng lực tài chính .............141

3.3. CÁC KIẾN NGHỊ TẠO HÀNH LANG PHÁP LÝ CHO GIẢI PHÁP ĐỀ XUẤT

HOÀN THIỆN QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI

VIỆT NAM..........................................................................................................................143

3.3.1. Kiến nghị với Nhà Nước........................................................................................................143

3.3.2. Kiến nghị đối với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ...............................................................145

KẾT LUẬN ........................................................................................................................... 149

BẢNG KÝ HIỆU CÁC CHỮ VIẾT TẮT

TIẾNG VIỆT

AGRIBANK: Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam

BIDV : Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển Việt Nam

CAR-(Capital Adequacy Ratio): Hệ số an toàn vốn

CBTD : Cán bộ tín dụng

CSTT : Chính sách tiền tệ

DNNN : Doanh nghiệp Nhà nước

DPRR : Dự phòng rủi ro

HĐQT : Hội đồng quản trị

NHTMCP : Ngân hàng thương mại cổ phần

NHCSXH : Ngân hàng chính sách xã hội

NHNN : Ngân hàng Nhà nước

NHNg : Ngân hàng mước ngoài

NHTM : Ngân hàng thương mại

NHTW : Ngân hàng trung ương

MB : Ngân hàng thương mại cổ phần Quân đội

NQH : Nợ quá hạn

TCTD : Tổ chức tín dụng

TCKT : Tổ chức kinh tế

TECHCOMBANK: Ngân hàng thương mại cổ phần Kỹ thương Việt Nam

TSBĐ : Tài sản bảo đảm

TMCP : Thương mại cổ phần

TP.HCM : Thành phố Hồ Chí Minh

SXKD : Sản xuất kinh doanh

SACOMBANK : Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín

QTRR : Quản trị rủi ro

RRTD : Rủi ro tín dụng

VIETCOMBANK: Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại Thương Việt Nam

VIETINBANK : Ngân hàng thương mại cổ phần Công Thương Việt Nam

VPBank : Ngân hàng Việt Nam Thịnh Vượng

VNĐ : Đồng Việt Nam

VAMC : Công ty mua bán nợ Việt Nam

UBND : Ủy ban nhân dân

USD : Đô la Mỹ

XHTDNB : Xếp hạng tín dụng nội bộ

TIẾNG ANH

ALCO : Asset Liability

CIC : Credit Information Center

EL : Expected Loss

EAD : Exposure At Default

GDP : Gross Domestic Product

LGD : Loss Given at Default

PD : Possibility Default

UL : Unexpected Loss

DANH MỤC BẢNG, BIỂU, HÌNH, SƠ ĐỒ

STT Tên bảng Trang

Bảng 2.1 Huy động vốn của các ngân hàng thương mại (2009-2013) 47

Bảng 2.2 Thị phần tiền gửi của các nhóm NHTM (2009-2012) 47

Bảng 2.3

Tốc độ tăng trưởng tín dụng đối với GDP và Lạm phát 2009-

2013

50

Bảng 2.4 Thị phần tín dụng của các nhóm NHTM (2009-2012) 50

Bảng 2.5

Nợ xấu của các ngân hàng thương mại Việt Nam giai đoạn

2009 -2013

53

Bảng 2.6 Phân nhóm quy mô các NHTM Việt Nam 56

Bảng 2.7

Các tiêu chí đánh giá quản trị rủi ro tín dụng tại các NHTM

nhóm 1, giai đoạn 2009-2013

57

Bảng 2.8

Các tiêu chí đánh giá quản trị rủi ro tín dụng tại các NHTM

nhóm 2, giai đoạn 2009-2013

61

Bảng 2.9

Các tiêu chí đánh giá quản trị rủi ro tín dụng tại các NHTM

nhóm 3, giai đoạn 2009-2013

68

Hình 1.1 Khung quản trị rủi ro tín dụng của NHTM 16

Hình 2.1 Số lượng ngân hàng tại Việt Nam đến 2013 41

Hình 2.2 Số lượng CN/ PGD của các ngân hàng Việt Nam đến 2013 42

Hình 2.3 Vốn điều lệ các ngân hàng thương mại Việt Nam đến 2013 43

Hình 2.4 Tổng tài sản các ngân hàng thương mại Việt Nam đến 2013 44

Hình 2.5

Tăng trưởng tổng tài sản của các nhóm tổ chức tín dụng năm

2013

44

Hình 2.6

Tỉ trọng tổng tài sản của nhóm các tổ chức tín dụng tại thời

điểm 31/12/2013 45

Hình 2.7 Nhân sự các ngân hàng thương mại Việt Nam đến 2013 46

Hình 2.8

Thị phần huy động vốn các ngân hàng thương mại Việt Nam

tính đến cuối năm 2013

48

Hình 2.9

Tỉ lệ (%) cấp tín dụng so với nguồn vốn huy động (TT1) của

các ngân hàng thương mại Việt Nam tính đến cuối năm 2013

49

Hình 2.10

Thị phần tín dụng các ngân hàng thương mại Việt Nam tính

đến cuối năm 2013

51

Hình 2.11

Diễn biến thị phần dư nợ tín dụng của các nhóm ngân hàng

2007-2013

51

Hình 2.12 Diễn biến dư nợ tín dụng và lãi vay bình quân của ngân hàng 52

Hình 2.13 Tỉ lệ nợ xấu của hệ thống ngân hàng 2009 -2013 53

Hình 2.14 Tỉ trọng nợ xấu của nhóm các NHTM 54

Hình 2.15 Tỉ lệ nợ xấu của nhóm các lĩnh vực kinh tế 54

Hình 2.16

Giá trị nợ xấu của các ngân hàng thương mại Việt Nam đến

cuối năm 2013

55

Hình 2.17 Hệ thống 3 tuyến phòng thủ trong quản trị rủi ro 79

i

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Việt Nam từ khi bắt đầu hội nhập kinh tế quốc tế và chính thức trở thành thành

viên của Tổ chức Thương mại Thế giới cho đến nay đã mở ra nhiều cơ hội mới cho

các doanh nghiệp trên mọi lĩnh vực trong đó ngân hàng cũng là doanh nghiệp đặc

biệt hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh tiền tệ, đây được xem là một lĩnh vực hết

sức nhạy cảm và xương sống đối với việc điều tiết nền kinh tế trong nước nên được

xem là mũi nhọn trong hội nhập kinh tế. Việt Nam đã và đang thực hiện các cam kết

mở cửa hội nhập kinh tế quốc tế làm cho các doanh nghiệp trong nước cạnh tranh

ngày càng khốc liệt, cơ hội mở ra rất nhiều nhưng thách thức cũng không ít, nhân

tố hội nhập được xem là tác nhân, động lực mới ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động

sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp nhưng cũng đồng thời kèm theo nhiều rủi ro

tiềm ẩn, những rủi ro tác động đến nền kinh tế đều có ảnh hưởng đến hoạt động của

các ngân hàng thương mại nói chung và hoạt động tín dụng ngân hàng nói riêng

Trong tất cả các hoạt động kinh doanh của ngân hàng hiện nay, hoạt động tín

dụng là một nghiệp vụ truyền thống, nền tảng và là hoạt động kinh doanh quan

trọng nhất, mang lại tỷ trọng lợi nhuận lớn cho ngân hàng. Tuy nhiên, nó cũng là

hoạt động phức tạp, tiềm ẩn rất nhiều rủi ro. Rủi ro trong hoạt động tín dụng có thể

tác động rất nặng nề đến các hoạt động kinh doanh khác và có thể làm tổn hại đến

uy tín và vị thế của ngân hàng.

Một ngân hàng hoạt động kinh doanh hiệu quả, có năng lực tài chính mạnh và

có hệ thống quản lý rủi ro đồng bộ, hiệu quả và chuyên nghiệp sẽ đảm bảo cho sự

tăng trưởng tín dụng an toàn và bền vững.

Thực tiễn hoạt động tín dụng của hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam

trong thời gian qua cho thấy công tác quản trị rủi ro nói chung và rủi ro tín dụng nói

riêng mặc dù đã được các ngân hàng thương mại quan tâm, tuy nhiên về quản trị rủi

ro tín dụng vẫn chưa được xác định, đo lường, đánh giá và kiểm soát một cách

chính xác, chặt chẽ và theo thông lệ quốc tế. Chính vì vậy, yêu cầu cấp bách đặt ra

ii

là cần phải nâng cao công tác quản trị rủi ro tín dụng, hạn chế đến mức thấp nhất có

thể những nguy cơ tiềm ẩn gây nên rủi ro cho hoạt động cấp tín dụng. Việc xây

dựng một hệ thống quản trị rủi ro nói chung và quản trị rủi ro tín dụng nói riêng có

vai trò sống còn đối với hoạt động của ngân hàng. Nhận thức được tầm quan trọng

của vấn đề này, nghiên cứu sinh đã chọn đề tài “ Giải pháp cơ bản nhằm hoàn

thiện Quản trị rủi ro tín dụng tại các Ngân hàng thương mại Việt Nam” để

nghiên cứu làm luận án tiến sỹ kinh tế.

2. Tình hình nghiên cứu đề tài:

Quản trị rủi ro tín dụng không chỉ là điều kiện để ngân hàng thương mại hoạt

động ổn định và phát triển, mà còn để ngăn ngừa những tác động xấu đến nền kinh

tế. Tại Việt Nam, khi chuyển sang cơ chế thị trường, các NHTM đứng trước những

khó khăn do sự khác biệt trong hoạt động giữa cơ chế cũ và cơ chế mới mang lại,

trong đó có vấn đề quản lý rủi ro tín dụng nhằm khắc phục những khó khăn và thúc

đẩy hoạt động tín dụng có hiệu quả, các chuyên gia và các nhà quản trị ngân hàng

rất quan tâm đến công tác phân tích, đánh giá và đề xuất các giải pháp ngăn ngừa,

hạn chế rủi ro tín dụng của các ngân hàng thương mại Việt Nam. Đặc biệt, trong

những năm gần đây đã có nhiều công trình nghiên cứu ở nhiều cấp độ khác nhau từ

báo cáo đến nghiên cứu chuyên sâu về hoạt động tín dụng và hoạt động quản trị rủi

ro tín dụng, cụ thể như:

Năm 2012, TS. Bùi Diệu Anh, Quản trị danh mục cho vay tại các ngân hàng

TMCP Việt Nam, luận án tiến sĩ, Trường đại học Ngân hàng Tp Hồ Chí Minh

Năm 2013, NCS. Hà Văn Dương bảo vệ thành công Đề tài: ''Quản lý nhà nước

về đa dạng hóa hoạt động tín dụng của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa

bàn TP. HCM đến năm 2020''

Năm 2013, NCS Bùi Văn Khoa bảo vệ thành công đề tài: ''Quản lý rủi ro tín

dụng tại Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát triển nông thôn Thái Nguyên''

Có thể nói, hàng trăm luận văn thạc sỹ, hàng chục luận án tiến sỹ nghiên cứu

về quản trị rủi ro tín dụng tại các chi nhánh ngân hàng thương mại nói riêng và tại hệ

thống ngân hàng thương mại Việt Nam nói chung đã được bảo vệ. Nhìn chung các đề

iii

tài nghiên cứu bên cạnh những thành tựu đạt được vẫn còn những tồn tại và hạn chế về

phạm vi, quy mô nghiên cứu theo mục tiêu của đề tài. Ngoài ra, việc đi sâu nghiên cứu

hoạt động tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng của hệ thống ngân hàng thương mại Việt

Nam cập nhật trong giai đoạn tái cơ cấu các tổ chức tín dụng như hiện nay là rất cần

thiết cả về số lượng lẫn chất lượng, do đó luận án này là một công trình được bổ sung.

3. Mục đích nghiên cứu của đề tài

- Mục tiêu chung

Phân tích, đánh giá thực trạng quản trị rủi ro tín dụng của hệ thống ngân hàng

thương mại Việt Nam, trên cơ sở đó đề xuất các giải pháp cơ bản nhằm hoàn thiện

quản trị rủi ro tín dụng góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của hệ

thống ngân hàng thương mại Việt Nam.

- Mục tiêu cụ thể

+ Hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản trị rủi ro tín dụng của ngân hàng

thương mại nhằm góp phần làm rõ các nội dung cơ bản về lý luận quản trị rủi ro tín

dụng của ngân hàng thương mại

+ Phân tích rõ thực trạng quản trị rủi ro tín dụng của nhóm các ngân hàng

thương mại Việt Nam trong giai đoạn 2009 -2013

+ Xác định những điểm mạnh, hạn chế, nguyên nhân hạn chế trong hoạt

động quản trị rủi ro tín dụng của các ngân hàng thương mại Việt Nam. Trên cơ sở

đó đề xuất những giải pháp cơ bản nhằm hoàn thiện công tác quản trị rủi ro tín dụng

của hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam

4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu: Luận án tập trung nghiên cứu công tác quản trị rủi ro

tín dụng của hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam nói chung và nhóm các ngân

hàng thương mại lớn, điển hình, có tổng qui mô dư nợ chiếm tỉ trọng cao của hệ

thống ngân hàng thương mại Việt Nam nói riêng

- Phạm vi nghiên cứu:

+ Về không gian: Quản trị rủi ro tín dụng là vấn đề rất rộng, có nhiều công

trình nghiên cứu, do đó nội dung nghiên cứu của luận án này nghiên cứu sinh lựa