Định hướng xây dựng một số cơ chế chính sách đặc thù nhằm đẩy nhanh tốc độ phát triển kinh tế-xã hội của Thủ đô Hà Nội

ViÖn nghiªn cøu ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi Hµ Néi

! " #

®Ò tµi nghiªn cøu khoa häc cÊp Thµnh phè n¨m 2001

§Þnh h­íng x©y dùng mét sè c¬ chÕ,

chÝnh s¸ch ®Æc thï nh»m ®Èy nhanh tèc

®é ph¸t triÓn kinh tÕ - x∙ héi cña Thñ ®«

hµ néi

M· sè: 01X-07/03-2001-1

Chñ nhiÖm ®Ò tµi: GS.TS. T« Xu©n D©n, Phã ViÖn tr­ëng

ViÖn Nghiªn cøu ph¸t triÓn KT-XH Hµ Néi

phã chñ nhiÖm kiªm th­ ký khoa häc ®Ò tµi: TS. Vò Träng L©m,

Tr­ëng phßng KÕ ho¹ch - Qu¶n lý khoa häc

ViÖn Nghiªn cøu ph¸t triÓn KT-XH Hµ Néi

Hµ Néi - 2001

1

môc lôc

Trang

danh s¸ch c¸c thµnh viªn ®Ò tµi

phÇn më ®Çu

6

7

Ch­¬ng 1: vai trß cña thñ ®« Hµ Néi trong sù

nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc

I. §Æc ®iÓm vµ vÞ thÕ cña Thñ ®« Hµ Néi

1.1. §Æc ®iÓm tù nhiªn, tµi nguyªn thiªn nhiªn

1.2. Tµi nguyªn x∙ héi - nh©n v¨n

1.3. §Æc ®iÓm d©n sè, lao ®éng

1.4. VÞ thÕ Thñ ®« Hµ Néi

II. Kh¸i qu¸t thùc tr¹ng vµ ®Þnh h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ

- x· héi Thñ ®« Hµ Néi

2.1. Nh÷ng thµnh tùu vµ h¹n chÕ chñ yÕu vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ

- x∙ héi cña Hµ Néi trong 10 n¨m qua.

2.2. Môc tiªu vµ ®Þnh h­íng chñ yÕu ph¸t triÓn kinh tÕ - x∙

héi Thñ ®« Hµ Néi ®Õn n¨m 2010, tÇm nh×n ®Õn n¨m

2020.

III. C¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®Æc thï víi viÖc qu¶n lý Thñ ®« ë

n­íc ngoµi

3.1. Vai trß, vÞ thÕ Thñ ®« cña mét sè n­íc trªn thÕ giíi

3.2. C¬ chÕ, chÝnh s¸ch, luËt ph¸p ®Æc thï ®èi víi Thñ ®« cña

mét sè n­íc trªn thÕ giíi

3.3. Bµi häc kinh nghiÖm quèc tÕ vËn dông trong viÖc x©y

dùng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®Æc thï cña Thñ ®« Hµ Néi

11

11

11

15

16

17

19

19

23

27

27

30

44

Ch­¬ng 2: Quan ®iÓm, môc tiªu ®Þnh h­íng x©y

dùng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®Æc thï ®èi víi thñ ®« Hµ

Néi

I. Yªu cÇu héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®èi víi viÖc x©y dùng

c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®Æc thï cña Thñ ®« Hµ Néi

II. Nh÷ng qui luËt vµ xu h­íng kh¸ch quan t¸c ®éng

m¹nh mÏ, ®ßi hái sù ph¸t triÓn nhanh chãng vµ bÒn v÷ng

47

47

2

cña Thñ ®« Hµ Néi

2.1. T¸c ®éng cña qui luËt kinh tÕ thÞ tr­êng vµ xu h­íng héi

nhËp quèc tÕ ®èi víi sù ph¸t triÓn cña Thñ ®« Hµ Néi

2.2. T¸c ®éng cña qui luËt ph¸t triÓn ®« thÞ vµ qu¸ tr×nh ®« thÞ

ho¸ gia t¨ng trong thêi ®¹i hiÖn nay ®èi víi sù ph¸t triÓn

cña Thñ ®« Hµ Néi

2.3. T¸c ®éng cña xu h­íng d©n chñ ho¸ thùc tÕ vµ phi tËp

trung ho¸ ngµy cµng cao ®èi víi sù ph¸t triÓn cña Thñ ®«

Hµ Néi

2.4. T¸c ®éng cña nh©n tè thêi gian vµ nguy c¬ tôt hËu ®èi víi

sù ph¸t triÓn cña Thñ ®« Hµ Néi

III. C¸c quan ®iÓm, môc tiªu ®Þnh h­íng chñ yÕu trong

viÖc x©y dùng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®Æc thï ®èi víi Hµ Néi

3.1. Kh¸i niÖm c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®Æc thï

3.2. Sù cÇn thiÕt vµ kh¶ n¨ng x©y dùng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®Æc

thï ®èi víi Thñ ®« Hµ Néi

3.3. Nh÷ng nguyªn t¾c chñ yÕu cña viÖc x©y dùng c¬ chÕ,

chÝnh s¸ch ®Æc thï cho Thñ ®« Hµ Néi

3.4. Quan ®iÓm, môc tiªu ®Þnh h­íng ®èi víi c¬ chÕ, chÝnh

s¸ch ®Æc thï cña Hµ Néi

51

51

54

55

58

59

59

60

62

63

ch­¬ng 3: thùc tr¹ng vµ ®Þnh h­íng c¬ chÕ,

chÝnh s¸ch ®Æc thï vÒ ph©n cÊp qu¶n lý, thùc

hiÖn c¶i c¸ch hµnh chÝnh ë thñ ®« Hµ Néi

I. VÒ ph©n cÊp qu¶n lý

1.1.Thùc tr¹ng ph©n cÊp qu¶n lý Nhµ n­íc ë Thµnh phè

Hµ Néi

1.2. Mét sè ®Þnh h­íng vÒ c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®Æc thï trong

viÖc t¨ng c­êng ph©n cÊp qu¶n lý nhµ n­íc trªn ®Þa bµn

Thµnh phè Hµ Néi

II. VÒ c¶i c¸ch hµnh chÝnh

2.1. Qu¸ tr×nh c¶i c¸ch hµnh chÝnh cña Thµnh phè Hµ Néi

trong thêi gian qua

2.2. §Þnh h­íng nh÷ng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®Æc thï nh»m ®Èy

74

74

74

85

87

87

3

m¹nh viÖc thùc hiÖn c¶i c¸ch hµnh chÝnh ë Hµ Néi 92

ch­¬ng 4: thùc tr¹ng vµ ®Þnh h­íng c¬ chÕ,

chÝnh s¸ch ®Æc thï nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n

lý tµi chÝnh c«ng, ph©n cÊp qu¶n lý ng©n s¸ch

nhµ n­íc t¹i thñ ®« Hµ Néi

I. Thùc tr¹ng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch vÒ qu¶n lý tµi chÝnh c«ng

1.1. Kh¸i qu¸t vÒ tµi chÝnh c«ng

1.2. C¬ chÕ, chÝnh s¸ch vÒ qu¶n lý tµi chÝnh c«ng hiÖn hµnh

II. §Þnh h­íng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®Æc thï nh»m n©ng cao

hiÖu qu¶ qu¶n lý tµi chÝnh c«ng

2.1. Môc tiªu c¶i c¸ch tµi chÝnh c«ng

2.2. §Þnh h­íng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®Æc thï trong qu¸ tr×nh

thùc hiÖn c¶i c¸ch tµi chÝnh c«ng.

ch­¬ng 5: thùc tr¹ng ho¹t ®éng vµ ®Þnh h­íng

c¬ chÕ, chÝnh s¸ch nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t

®éng c¸c doanh nghiÖp cña thñ ®« Hµ Néi

A. §èi víi doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh

I. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp ngoµi

quèc doanh ë Hµ Néi

1.1. Kh¸i niÖm doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh (DNNQD)

1.2. Quan ®iÓm ph¸t triÓn DNNQD cña §¶ng vµ Nhµ n­íc

1.3. Thùc tr¹ng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®èi víi c¸c DNNQD cña

Hµ Néi

1.4. T×nh h×nh ho¹t ®éng cña c¸c DNNQD cña Hµ Néi

II. §Þnh h­íng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch nh»m ph¸t triÓn vµ

n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c DNNQD Hµ Néi

2.1. Hoµn thiÖn khung ph¸p luËt

2.2. TiÕp tôc ®æi míi vµ hoµn thiÖn hÖ thèng c¬ chÕ, chÝnh

s¸ch nh»m ph¸t triÓn m¹nh DNNQD

2.3. T¨ng c­êng qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi c¸c DNNQD

2.4. KhuyÕn khÝch thµnh lËp c¸c tæ chøc ®¹i diÖn hç trî ph¸t

triÓn c¸c DNNQD

97

97

97

97

104

104

104

110

110

110

110

113

114

126

133

133

134

139

140

4

B. §èi víi doanh nghiÖp nhµ n­íc

I. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña c¸c DNNN cña Hµ Néi

1.1. Kh¸i niÖm DNNN vµ qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi DNNN

1.2. C¸c chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch s¾p xÕp DNNN cña §¶ng vµ

Nhµ n­íc

1.3. T×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c DNNN

II. §Þnh h­íng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch nh»m tiÕp tôc s¾p xÕp,

®æi míi, ph¸t triÓn DNNN cña Hµ Néi

2.1. Quan ®iÓm, môc tiªu, nguyªn t¾c c¬ b¶n

2.2. C¸c ®Þnh h­íng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch nh»m thóc ®Èy viÖc

tiÕp tôc ®æi míi DNNN

141

141

141

142

144

151

151

153

Ch­¬ng 6: thùc tr¹ng vµ ®Þnh h­íng c¬ chÕ,

chÝnh s¸ch ®Æc thï ®Èy m¹nh ho¹t ®éng ®Çu t￾n­íc ngoµi trªn ®Þa bµn thñ ®« Hµ Néi

I. Kh¸i qu¸t vÒ ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i Hµ Néi

1.1. Khung khæ ph¸p lý vÒ ®Çu t­ n­íc ngoµi

1.2. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i Hµ Néi

II. §Þnh h­íng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®Æc thï nh»m n©ng cao

kh¶ n¨ng huy ®éng vµ sö dông cã hiÖu qu¶ vèn ®Çu t￾n­íc ngoµi trªn ®Þa bµn Hµ Néi

2.1.Môc tiªu, ph­¬ng h­íng huy ®éng vµ sö dông vèn ®Çu t￾n­íc ngoµi trªn ®Þa bµn Hµ Néi

2.2. Mét sè ®Þnh h­íng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®Æc thï nh»m huy

®éng vµ sö dông cã hiÖu qu¶ vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi trªn

®Þa bµn Hµ Néi

157

157

157

159

165

165

165

ch­¬ng 7: Thùc tr¹ng vµ ®Þnh h­íng c¬ chÕ,

chÝnh s¸ch ®Æc thï trong c«ng t¸c qu¶n lý x©y

dùng vµ ph¸t triÓn ®« thÞ ë thñ ®« Hµ Néi

I. Thùc tr¹ng c«ng t¸c qu¶n lý quy ho¹ch x©y dùng, kiÕn

tróc vµ b¶o vÖ m«i tr­êng ë Thñ ®« Hµ Néi

1.1. Néi dung qu¶n lý quy ho¹ch x©y dùng, kiÕn tróc vµ b¶o

vÖ m«i tr­êng

1.2. Thùc tr¹ng qu¶n lý quy ho¹ch x©y dùng, kiÕn tróc vµ b¶o

173

173

173

5

vÖ m«i tr­êng ë Hµ Néi

II. Quan ®iÓm, môc tiªu vµ ®Þnh h­íng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch

n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý quy ho¹ch x©y dùng, kiÕn tróc

vµ b¶o vÖ m«i tr­êng ë Thñ ®« Hµ Néi.

2.1. Quan ®iÓm, môc tiªu

2.2. Nh÷ng ®Þnh h­íng chñ yÕu cña c¸c c¬ chÕ, chÝnh s¸ch

nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý quy ho¹ch x©y dùng,

kiÕn tróc vµ b¶o vÖ m«i tr­êng ë Thñ ®« Hµ Néi

173

181

181

181

ch­¬ng 8: Thùc tr¹ng vµ ®Þnh h­íng c¬ chÕ,

chÝnh s¸ch ®Æc thï nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n

lý, ph¸t triÓn v¨n ho¸ - x· héi ë thñ ®« Hµ Néi

I. Thùc tr¹ng c«ng t¸c qu¶n lý nhµ n­íc vÒ v¨n ho¸ - x·

héi ë Hµ Néi

1.1. LÜnh vùc v¨n ho¸ th«ng tin

1.2. LÜnh vùc y tÕ

1.3. LÜnh vùc gi¸o dôc ®µo t¹o

II. Mét sè ®Þnh h­íng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®Æc thï nh»m

n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý v¨n ho¸ - x· héi, ph¸t triÓn

nguån nh©n lùc vµ båi d­ìng nh©n tµi ë Hµ Néi

2.1. Quan ®iÓm, môc tiªu

2.2. §Þnh h­íng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®Æc thï trong qu¶n lý v¨n

ho¸ - x∙ héi, ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, båi d­ìng nh©n tµi ë

Hµ Néi

188

188

188

193

197

199

199

201

Ch­¬ng 9: Nh÷ng kiÕn nghÞ ®èi víi trung ­¬ng vÒ

mét sè c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®Æc thï ®­îc ¸p dông

trªn ®Þa bµn thñ ®« Hµ Néi 207

kÕt luËn

tµi liÖu tham kh¶o

214

216

6

Danh s¸ch c¸c thµnh viªn ®Ò tµi

1. Chñ nhiÖm ®Ò tµi:

GS.TS. T« Xu©n D©n, Phã ViÖn tr­ëng ViÖn Nghiªn cøu ph¸t triÓn

kinh tÕ - x∙ héi Hµ Néi

2. Phã Chñ nhiÖm kiªm Th­ ký khoa häc ®Ò tµi:

TS. Vò Träng L©m, Tr­ëng phßng KÕ ho¹ch - Qu¶n lý khoa häc

ViÖn Nghiªn cøu ph¸t triÓn kinh tÕ - x∙ héi Hµ Néi

C¸c thµnh viªn ®Ò tµi:

3. GS.TS. TrÇn Ngäc Hiªn, Häc viÖn ChÝnh trÞ Quèc gia Hå ChÝ Minh

4. TS. Ph¹m Duy NghÜa, Chñ nhiÖm bé m«n LuËt Kinh tÕ, Khoa LuËt, §¹i

häc Quèc gia Hµ Néi.

5. TS. TrÇn Huy S¸ng, Phã Tr­ëng ban Tæ chøc chÝnh quyÒn TP. Hµ Néi

6. TS. Lª Anh S¾c, Ban Tæ chøc ChÝnh quyÒn Thµnh phè Hµ Néi

7. CN. Ph¹m §øc Tµi, Ban Tæ chøc ChÝnh quyÒn Thµnh phè Hµ Néi

8. TS. NguyÔn Träng Hanh, Vô tr­ëng Vô Qui ho¹ch vµ qu¶n lý x©y

dùng, Bé X©y dùng .

9. TS. NguyÔn Thµnh C«ng, ViÖn Nghiªn cøu ph¸t triÓn KT-XH Hµ Néi

10.TS. NguyÔn Minh Phong, ViÖn Nghiªn cøu ph¸t triÓn KT-XH Hµ Néi

11.TS. Vò Quèc B×nh, ViÖn Nghiªn cøu ph¸t triÓn KT-XH Hµ Néi

12.TS. Hoa H÷u L©n, ViÖn Nghiªn cøu ph¸t triÓn KT-XH Hµ Néi

13.Ths. Ph¹m Xu©n S¬n, ViÖn Nghiªn cøu ph¸t triÓn KT-XH Hµ Néi

14.CN. Lª Ngäc Ch©m, ViÖn Nghiªn cøu ph¸t triÓn KT-XH Hµ Néi

15.CN. NguyÔn M¹nh Qu©n, ViÖn Nghiªn cøu ph¸t triÓn KT-XH Hµ Néi

16.CN. NguyÔn QuÝ NghÞ, ViÖn Nghiªn cøu ph¸t triÓn KT-XH Hµ Néi

17.CN. NguyÔn ThÞ BÝch Ngäc, V¨n phßng UBND Thµnh phè Hµ Néi

18.TS. Lª Anh TuÊn, Héi Kinh tÕ Hµ Néi

19.PGS.TS. NguyÔn Lang, Héi Kinh tÕ Hµ Néi

C¸c c¬ quan gióp ®ì vµ phèi hîp thùc hiÖn ®Ò tµi:

1. Së Khoa häc - C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng Hµ Néi

2. Së KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ Hµ Néi

3. Së Tµi chÝnh - VËt gi¸ Hµ Néi

4. Côc Thèng kª Hµ Néi

5. UBND c¸c quËn, huyÖn cïng mét sè c¸c DN, c¬ quan qu¶n lý nhµ

n­íc, c¸c Tr­êng ®¹i häc, ViÖn nghiªn cøu trªn ®Þa bµn Thñ ®« Hµ

Néi.

7

PhÇn më ®Çu

1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi

Trªn thÕ giíi, nhiÒu n­íc lu«n dµnh cho Thñ ®« n­íc m×nh nh÷ng c¬

chÕ, chÝnh s¸ch ®Æc biÖt theo h­íng ph©n cÊp quyÒn h¹n, träng tr¸ch toµn

diÖn cao h¬n c¸c ®Þa ph­¬ng kh¸c cña c¶ n­íc1

.

NghÞ quyÕt 15-NQ/TW ngµy 15/12/2000 cña Bé ChÝnh trÞ vÒ ph­¬ng

h­íng, nhiÖm vô ph¸t triÓn Thñ ®« trong thêi kú 2001-2010 ®∙ x¸c ®Þnh vÞ

thÕ cña Thñ ®« Hµ Néi "lµ tr¸i tim cña c¶ n­íc, ®Çu n∙o chÝnh trÞ - hµnh

chÝnh quèc gia, trung t©m lín vÒ v¨n hãa, khoa häc, gi¸o dôc, kinh tÕ vµ

giao dÞch quèc tÕ" vµ nªu râ : "ChÝnh phñ chØ ®¹o c¸c Bé, Ngµnh cïng Hµ

Néi x©y dùng mét sè c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®Æc thï cho Hµ Néi trªn nguyªn

t¾c b¶o ®¶m quy ho¹ch vµ quan hÖ phèi hîp ngµnh-l∙nh thæ vµ quan hÖ

gi÷a c¸c ®Þa ph­¬ng trong c¶ n­íc" nh»m ph¸t huy c¸c lîi thÕ so s¸nh cña

Thñ ®«, kÕt hîp hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc trªn ®Þa bµn, ®Èy nhanh ph¸t triÓn

kinh tÕ - x∙ héi Thñ ®« v÷ng ch¾c, toµn diÖn, xøng ®¸ng víi vÞ thÕ ®Æc biÖt

vµ quan träng cña Thñ ®«.

Trong thùc tiÔn chuyÓn ®æi c¬ chÕ ë n­íc ta hiÖn nay, cã kh«ng Ýt

chñ tr­¬ng ®óng ®¾n ®∙ ®­îc TW th«ng qua, song ch­a ®­îc triÓn khai

trong thùc tÕ cuéc sèng. Lµ n¬i ®ãng trô së cña c¸c c¬ quan TW vµ tô héi

nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi kh¸c vÒ c¬ së h¹ tÇng vµ nh©n lùc, tµi chÝnh, Hµ

Néi cã thuËn lîi vµ cÇn thiÕt ¸p dông thÝ ®iÓm nh÷ng quyÕt s¸ch ®æi míi

quan träng ®ã cña c¶ n­íc, t¹o ®ét ph¸ vÒ c¬ chÕ, chÝnh s¸ch vµ ®éng lùc

®Ó thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ - x∙ héi cña Hµ Néi vµ vïng kinh tÕ träng

®iÓm B¾c Bé nãi riªng, cña c¶ n­íc nãi chung.

Thùc tr¹ng kinh tÕ - x∙ héi Thñ ®« hiÖn nay cßn tån t¹i nhiÒu bøc

xóc cÇn gi¶i quyÕt; nhiÒu tiÒm n¨ng ch­a ®­îc khai th¸c hoÆc sö dông

kh«ng cã hiÖu qu¶. Trong khi ®ã sù ph¸t triÓn cña Hµ Néi hiÖn nay ®ang cã

nh÷ng khã kh¨n, trë ng¹i mµ mét trong c¸c nguyªn nh©n quan träng n»m lµ

do sù bÊt cËp hoÆc thiÕu nh÷ng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch cÇn thiÕt, thÝch hîp. Do

vËy, viÖc ¸p dông c¸c c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®Æc thï cho Thñ ®« ®ang ngµy

cµng ®Þnh h×nh vµ ®Ëm nÐt h¬n, song hiÖn nay vÉn ch­a cã c«ng tr×nh

nghiªn cøu nµo cÊp Nhµ n­íc vµ Thµnh phè mét c¸ch toµn diÖn vÒ vÊn ®Ò

nµy. §Ò tµi "§Þnh h­íng x©y dùng mét sè c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®Æc thï

nh»m ®Èy nhanh tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña cña Thñ ®« Hµ

Néi" hy väng gãp phÇn gi¶i quyÕt c¸c yªu cÇu nãi trªn.

2. Môc tiªu cña ®Ò tµi

- §¸nh gi¸ thùc tr¹ng vËn hµnh, c¸c t¸c ®éng 2 mÆt (tÝch cùc vµ nh÷ng

bÊt cËp) cña c¬ chÕ, chÝnh s¸ch hiÖn hµnh ®ang ¸p dông trªn ®Þa bµn Hµ

Néi trong c¸c lÜnh vùc kinh tÕ - x∙ héi chñ yÕu; tham kh¶o mét sè kinh

1 ThËm chÝ nh­ Malaysia hay Canada vµ c¶ LB Nga ®∙ dµnh cho Thñ ®« quy chÕ nh­ cña mét bang ®éc lËp.

8

nghiÖm quèc tÕ vÒ c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®Æc thï cña thñ ®« mét sè n­íc trªn

thÕ giíi, tõ ®ã lµm râ sù cÇn thiÕt vµ kh¶ n¨ng kh¸ch quan cña viÖc x©y

dùng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®Æc thï ®èi víi Thñ ®« Hµ Néi trong ®iÒu kiÖn

hiÖn nay.

- X©y dùng c¸c nguyªn t¾c, quan ®iÓm, môc tiªu trong viÖc x©y dùng

hÖ thèng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®Æc thï víi c¸c ®iÒu kiÖn, gi¶i ph¸p cÇn thiÕt

®Ó ¸p dông cho Thñ ®« trong c¸c lÜnh vùc kinh tÕ - x∙ héi phï hîp víi tinh

thÇn NghÞ quyÕt 15-NQ/TW cña Bé ChÝnh trÞ vÒ ph­¬ng h­íng, nhiÖm vô

ph¸t triÓn Thñ ®« thêi kú 2001-2010 vµ Ph¸p lÖnh Thñ ®« nh»m ®Èy nhanh

tèc ®é vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ph¸t triÓn Thñ ®« Hµ Néi theo h­íng toµn

diÖn, hiÖn ®¹i vµ bÒn v÷ng, ®¶m b¶o an ninh chÝnh trÞ, trËt tù an toµn x∙

héi, c¶i thiÖn c¨n b¶n chÊt l­îng sèng cña ng­êi d©n Thñ ®«. Trªn c¬ së ®ã

®Ò xuÊt kiÕn nghÞ víi Trung ­¬ng vÒ mét sè c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®Æc thï ®èi

víi Thñ ®« Hµ Néi.

3. Ph¹m vi, néi dung nghiªn cøu cña ®Ò tµi

§Ó thùc hiÖn môc tiªu trªn, ®Ò tµi ph¶i bao qu¸t tæng thÓ c¸c ho¹t

®éng kinh tÕ - x∙ héi cña Thñ ®« Hµ Néi, ®øng trªn gãc ®é c¬ chÕ, chÝnh

s¸ch qu¶n lý nhµ n­íc ®Ó xem xÐt, ®¸nh gi¸ vai trß vµ t¸c ®éng cña chóng,

t×m ra nh÷ng ®iÓm m¹nh vµ h¹n chÕ, bÊt cËp cña nh÷ng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch

hiÖn hµnh ®Ó tõ ®ã ®Ò xuÊt kiÕn nghÞ vÒ c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®Æc thï nh»m

®¹t ®­îc c¸c môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ - x∙ héi cña Thñ ®«.

Víi khu«n khæ vµ thêi gian nghiªn cøu h¹n chÕ, ®Ò tµi kh«ng cã ®iÒu

kiÖn ®Ò cËp toµn diÖn vµ chi tiÕt, cô thÓ nh÷ng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®Æc thï

cÇn cã cña Thñ ®« mµ tr­íc hÕt tËp trung vµo viÖc x¸c ®Þnh râ c¸c nguyªn

t¾c, quan ®iÓm, môc tiªu trong viÖc x©y dùng hÖ thèng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch

Êy nh»m t¹o nªn khung khæ chung vµ sù ®ång bé cÇn thiÕt. §ång thêi, ®Ò

tµi lùa chän mét sè lÜnh vùc chñ yÕu trong ho¹t ®éng kinh tÕ - x∙ héi cña

Thñ ®« ®Ó ph¸t triÓn c¸c nguyªn t¾c, quan ®iÓm chung Êy. Cô thÓ lµ:

- §Ò tµi nghiªn cøu thùc tiÔn ph¸t triÓn vµ c¬ chÕ qu¶n lý nhµ n­íc

®èi víi Thñ ®« cña mét sè n­íc trªn thÕ giíi. Ph©n tÝch bèi c¶nh trong n­íc

vµ quèc tÕ, c¸c nguån lùc ph¸t triÓn, c¸c qui luËt vµ nh©n tè t¸c ®éng kh¸ch

quan, thêi c¬ vµ th¸ch thøc cïng víi yªu cÇu ph¸t triÓn Hµ Néi víi vÞ thÕ lµ

Thñ ®« cña c¶ n­íc.

- Thùc tr¹ng vµ nh÷ng t¸c ®éng cña ph©n cÊp qu¶n lý Nhµ n­íc trªn

®Þa bµn Thñ ®« trong c¸c lÜnh vùc vµ khÝa c¹nh cña ®êi sèng kinh tÕ - x∙

héi Thñ ®«, trong c¸c lÜnh vùc chñ yÕu:

+ Ph©n cÊp qu¶n lý, thùc hiÖn c¶i c¸ch hµnh chÝnh

+ Qu¶n lý tµi chÝnh c«ng, ph©n cÊp qu¶n lý ng©n s¸ch nhµ

n­íc t¹i Hµ Néi

+ Qu¶n lý doanh nghiÖp

+ Qu¶n lý vµ sö dông vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi trªn ®Þa bµn

+ Qu¶n lý ho¹t ®éng x©y dùng vµ ph¸t triÓn ®« thÞ

9

+ Qu¶n lý ho¹t ®éng v¨n hãa - x∙ héi.

- §i s©u vµo viÖc nghiªn cøu c¸c quan ®iÓm, môc tiªu ®Þnh h­íng

trong ph©n cÊp vµ x©y dùng hÖ thèng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch phï hîp víi c¸c

®iÒu kiÖn, gi¶i ph¸p cÇn thiÕt ®Ó ¸p dông cho Thñ ®« nh»m ®Èy nhanh tèc

®é vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ph¸t triÓn Hµ Néi trong giai ®o¹n 2001-2010.

4. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu

§Ò tµi dùa trªn ph­¬ng ph¸p luËn duy vËt biÖn chøng, duy vËt lÞch

sö, quan ®iÓm ®æi míi cña §¶ng, sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu cô

thÓ nh­: ph­¬ng ph¸p thèng kª, so s¸nh vµ tæng hîp, ph©n tÝch vµ ®iÒu tra

x∙ héi häc ®Ó nghiªn cøu vµ gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò ®Æt ra.

§Ò tµi xuÊt ph¸t tõ nh÷ng lý luËn c¬ b¶n thuéc ®èi t­îng nghiªn cøu,

tham kh¶o nh÷ng kinh nghiÖm quèc tÕ cã liªn quan ®Õn viÖc qu¶n lý vµ

ph¸t triÓn Thñ ®«, ph©n tÝch khu«n khæ ph¸p lý vµ c¸c chÝnh s¸ch cña Nhµ

n­íc ®èi víi Thñ ®«, ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch hiÖn hµnh

trong mét sè lÜnh vùc kinh tÕ - x∙ héi cña Thñ ®« Hµ Néi, tõ ®ã ®­a ra

nh÷ng kiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p nh»m ®Èy nhanh tèc ®é vµ n©ng cao hiÖu qu¶

ph¸t triÓn Thñ ®« theo h­íng toµn diÖn, hiÖn ®¹i vµ bÒn v÷ng.

5. ý nghÜa cña ®Ò tµi

VÒ khoa häc:

X©y dùng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch phï hîp víi vÞ thÕ cña Thñ ®« nh»m gãp

phÇn t¹o ®éng lùc ®Èy nhanh vµ n©ng cao hiÖu qu¶ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh

tÕ - x∙ héi Hµ Néi trong t­¬ng lai theo h­íng toµn diÖn, hiÖn ®¹i vµ bÒn

v÷ng. §©y lµ mét b­íc thö nghiÖm trong viÖc triÓn khai m« h×nh x©y dùng

nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng XHCN ë Thñ ®«, n¬i héi tô nhiÒu ®iÒu

kiÖn thuËn lîi, ®ång thêi còng cã träng tr¸ch to lín vµ lµ tÊm g­¬ng ®èi víi

c¶ n­íc.

VÒ hiÖu qu¶ kinh tÕ:

ViÖc øng dông c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu sÏ gãp phÇn ph¸t huy c¸c lîi

thÕ so s¸nh cña Thñ ®«, kÕt hîp hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc trªn ®Þa bµn, n©ng

cao tinh thÇn chñ ®éng, s¸ng t¹o trong qu¶n lý Nhµ n­íc vµ ®iÒu hµnh s¶n

xuÊt kinh doanh cña c¸c c¬ quan Nhµ n­íc, DN vµ doanh nh©n trªn ®Þa

bµn... t¹o ra ®éng lùc míi, søc m¹nh míi vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh kinh tÕ

míi cho Thñ ®«, ®Ó b¶o ®¶m Hµ Néi ph¸t triÓn nhanh, hiÖu qu¶, bÒn v÷ng,

xøng ®¸ng lµ mét trong nh÷ng ®Çu tÇu kinh tÕ cña vïng vµ c¶ n­íc, chñ

®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.

VÒ hiÖu qu¶ x∙ héi:

Trªn c¬ së hîp lý ho¸ c¬ chÕ qu¶n lý Nhµ n­íc trªn ®Þa bµn, lµm t¨ng

c¸c ®éng lùc ph¸t triÓn kinh tÕ - x∙ héi, n©ng cao chÊt l­îng sèng, cñng cè

sù ®oµn kÕt, ñng hé vµ lßng tin cña nh©n d©n vµ quèc tÕ vµo søc m¹nh vµ

t­¬ng lai Thñ ®«, tõ ®ã gãp phÇn gi÷ v÷ng æn ®Þnh chÝnh trÞ, trËt tù an toµn

x∙ héi trªn ®Þa bµn, còng nh­ trªn c¶ n­íc.

10

6. KÕt cÊu cña ®Ò tµi

Ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn, tµi liÖu tham kh¶o, ®Ò tµi gåm cã 9

ch­¬ng:

- Ch­¬ng 1: Vai trß cña Thñ ®« Hµ Néi trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸,

hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc.

- Ch­¬ng 2: Quan ®iÓm, môc tiªu ®Þnh h­íng x©y dùng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch

®Æc thï ®èi víi Thñ ®« Hµ Néi.

- Ch­¬ng 3: Thùc tr¹ng vµ ®Þnh h­íng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®Æc thï vÒ ph©n

cÊp qu¶n lý, thùc hiÖn c¶i c¸ch hµnh chÝnh ë Thñ ®« Hµ Néi.

- Ch­¬ng 4: Thùc tr¹ng vµ ®Þnh h­íng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®Æc thï nh»m

n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý tµi chÝnh c«ng, ph©n cÊp qu¶n lý

ng©n s¸ch nhµ n­íc t¹i Thñ ®« Hµ Néi.

- Ch­¬ng 5: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng vµ ®Þnh h­íng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch nh»m

n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp cña Thñ ®« Hµ

Néi.

- Ch­¬ng 6: Thùc tr¹ng vµ ®Þnh h­íng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®Æc thï ®Èy

m¹nh thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi trªn ®Þa bµn Thñ ®« Hµ Néi.

- Ch­¬ng 7: Thùc tr¹ng vµ ®Þnh h­íng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®Æc thï trong

c«ng t¸c qu¶n lý x©y dùng vµ ph¸t triÓn ®« thÞ ë Thñ ®« Hµ

Néi.

- Ch­¬ng 8: Thùc tr¹ng vµ ®Þnh h­íng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®Æc thï nh»m

n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý, ph¸t triÓn v¨n ho¸ - x∙ héi ë Thñ

®« Hµ Néi.

- Ch­¬ng 9: Nh÷ng kiÕn nghÞ ®èi víi Trung ­¬ng vÒ mét sè c¬ chÕ, chÝnh

®­îc ¸p dông trªn ®Þa bµn Thñ ®« Hµ Néi.

11

Ch­¬ng 1: Vai trß cña thñ ®« Hµ Néi trong

sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc

i. ®Æc ®iÓm vµ vÞ thÕ cña thñ ®« Hµ Néi

1.1. §Æc ®iÓm tù nhiªn, tµi nguyªn thiªn nhiªn

Hµ Néi n»m ë trung t©m vïng ®ång b»ng s«ng Hång, víi vÞ trÝ

20°53’ ®Õn 21°23’ vÜ ®é b¾c vµ tõ 105°44’ ®Õn 106°02’ kinh ®é ®«ng. Hµ

Néi tiÕp gi¸p 5 tØnh: phÝa b¾c gi¸p Th¸i Nguyªn; phÝa ®«ng gi¸p B¾c Ninh,

H­ng Yªn; phÝa t©y gi¸p VÜnh Phóc; phÝa nam, t©y nam gi¸p Hµ T©y.

Thµnh phè gåm b¶y quËn néi thµnh (Hoµn KiÕm, Ba §×nh, Hai Bµ Tr­ng,

§èng §a, T©y Hå, CÇu GiÊy, Thanh Xu©n) vµ n¨m huyÖn ngo¹i thµnh (Sãc

S¬n, §«ng Anh, Gia L©m, Tõ Liªm, Thanh Tr×) víi tæng diÖn tÝch 920,97

km2, b»ng 0,28% diÖn tÝch tù nhiªn cña c¶ n­íc víi d©n sè lµ 2.734.100

ng­êi (tÝnh ®Õn hÕt n¨m 2000), chiÕm 3,5% d©n sè c¶ n­íc.

§Þa h×nh Hµ Néi, cã cÊu tróc ®Þa chÊt kh«ng phøc t¹p so víi nhiÒu

khu vùc kh¸c ë miÒn B¾c n­íc ta. PhÇn lín diÖn tÝch cña Hµ Néi vµ vïng

phï cËn lµ vïng ®ång b»ng, thÊp dÇn tõ T©y B¾c xuèng §«ng Nam theo

h­íng chung cña ®Þa h×nh vµ còng lµ theo h­íng cña dßng ch¶y s«ng

Hång.

PhÝa b¾c Hµ Néi lµ vïng ®åi nói thÊp vµ trung b×nh, d∙y Sãc S¬n víi

®Ønh cao nhÊt lµ Ch©n Chim cã ®é cao 462m. PhÝa T©y cña Hµ Néi vµ vïng

phô cËn lµ d∙y nói Ba V× víi ®Ønh cao nhÊt lµ ®Ønh Vua cã ®é cao 1270m;

ngoµi ra cßn cã c¸c ®Ønh T¶n Viªn (1227 m) vµ Ngäc Hoa (1131 m). Vïng

®åi nói cña Hµ Néi vµ phô cËn cã thÓ tæ chøc nhiÒu lo¹i h×nh du lÞch vµ

ph¸t triÓn ch¨n nu«i, ...

Nh×n chung ®Þa h×nh cña Hµ Néi so víi c¸c khu vùc kh¸c ë miÒn B¾c

vµ miÒn Trung lµ t­¬ng ®èi ®¬n gi¶n, nh­ng còng kh¸ ®a d¹ng, lµm nÒn

t¶ng cho c¶nh quan tù nhiªn, t¹o nh÷ng nÐt ®éc ®¸o cho phong c¶nh, còng

nh­ cho viÖc ph¸t triÓn c¸c lo¹i h×nh kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ ph¸t triÓn du lÞch.

KhÝ hËu Hµ Néi mang ®Æc tr­ng cña khÝ hËu vïng nhiÖt ®íi giã

mïa, víi 2 mïa chñ yÕu trong n¨m: mïa nãng vµ mïa l¹nh.

NhiÖt ®é kh«ng khÝ trung b×nh n¨m cña Hµ Néi kh¸ cao: 240

C.

Chªnh lÖch nhiÖt ®é trung b×nh gi÷a c¸c th¸ng trong n¨m lªn tíi 12,50

C.

NhiÖt ®é tèi ®a cã thÓ lªn ®Õn trªn 400

C nh­ng Ýt khi x¶y ra. NhiÖt ®é

kh«ng khÝ tèi thiÓu cã thÓ xuèng 5 - 70

C, kÐo dµi 7 -12 ngµy. Cã tr­êng

hîp nhiÖt ®é xuèng ®Õn 2,70

C (ngµy 12/1/1995 t¹i Gia L©m).

§é Èm trung b×nh c¸c th¸ng trong n¨m dao ®éng tõ 80% ®Õn 88%.

§é Èm kh«ng khÝ trung b×nh nhá nhÊt cã thÓ xuèng ®Õn 16% vµo th¸ng 12

vµ th¸ng 1.

12

L­îng m­a trung b×nh n¨m vµo kho¶ng 1.250 - 1.870mm. Sè ngµy

m­a trong n¨m lµ 140 ngµy, ph©n bè kh«ng ®Òu vµ h×nh thµnh 2 mïa. Mïa

m­a th­êng tËp trung tíi 85% l­îng m­a c¶ n¨m vµ chiÕm ®Õn 1400 -

1500mm. M­a lín nhÊt r¬i vµo th¸ng 8, ®©y còng lµ th¸ng th­êng cã nhiÒu

c¬n b∙o nhÊt, víi 16 - 18 ngµy m­a, l­îng m­a trung b×nh kho¶ng 300 -

350mm.

M¹ng l­íi s«ng ngßi trªn ®Þa bµn Hµ Néi kh¸ dµy ®Æc, kho¶ng 0,5

km/km2

, thuéc hai hÖ thèng s«ng chÝnh lµ s«ng Hång vµ s«ng Th¸i B×nh.

§é dèc cña s«ng nhá, uèn khóc quanh co. HÖ thèng s«ng Hång ë ®Þa phËn

Hµ Néi dµi kho¶ng 54km, cã l­u l­îng dßng ch¶y b×nh qu©n lµ 90km3

, bao

gåm mét sè s«ng nh¸nh: s«ng NhuÖ, s«ng §¸y, s«ng TÝch ë phÝa h÷u ng¹n,

s«ng §uèng ë phÝa t¶ ng¹n. HÖ thèng s«ng Th¸i B×nh n»m ë phÝa §«ng B¾c

cña thµnh phè gåm c¸c s«ng nh¸nh: s«ng C«ng, s«ng Cµ Lå, s«ng Cµ Lµi,

s«ng CÇu. Ngoµi ra cßn cã c¸c hÖ thèng s«ng T« LÞch, s«ng Kim Ng­u,

s«ng Lõ, s«ng SÐt.

Nh×n chung, n­íc s«ng Hång vµ s«ng §uèng chÊt l­îng t­¬ng ®èi

tèt. Nh­ng c¸c s«ng kh¸c trong thµnh phè bÞ ¶nh h­ëng nhiÒu cña n­íc

th¶i sinh ho¹t vµ c«ng nghiÖp cña Thµnh phè.

VÒ hå ®Çm: Hµ Néi cã nhiÒu hå ®Çm tù nhiªn võa t¹o m«i tr­êng

c¶nh quan sinh th¸i ®Ñp cho thµnh phè, rÊt cã gi¸ trÞ trong viÖc kÕt hîp x©y

dùng c¸c c«ng viªn gi¶i trÝ, n¬i d¹o m¸t vui ch¬i, nghØ ng¬i, tÜnh d­ìng cho

nh©n d©n Thñ ®«, võa ®Ó lµm n¬i tiªu n­íc khi cã m­a, lµm n¬i dù tr÷ n­íc

t­íi cho c©y xanh thµnh phè. Do yªu cÇu ®« thÞ ho¸ vµ còng do thiÕu qui

ho¹ch, qu¶n lý kÐm nªn nhiÒu ao hå ®∙ bÞ san lÊp ®Ó lÊy ®Êt x©y dùng. Mét

sè ®Çm vµ vïng tròng ë Thanh Tr×, §«ng Anh ®­îc c¶i t¹o ®Ó nu«i c¸ hoÆc

kÕt hîp nu«i c¸ víi trång lóa. DiÖn tÝch ao, hå, ®Çm cña Hµ Néi hiÖn cßn

l¹i vµo kho¶ng 3600 ha. Khu vùc néi thµnh tËp trung kh¸ nhiÒu hå, cã tíi

27 hå, ®Çm. Trong ®ã cã nh÷ng hå lín nh­ Hå T©y, B¶y MÉu, Tróc B¹ch,

Hoµn KiÕm, ThiÒn Quang, Thñ LÖ, V¨n Ch­¬ng, Gi¶ng Vâ, Ngäc Kh¸nh,

Thµnh C«ng... Ngoµi ra, cßn nhiÒu hå, ®Çm lín nhá kh¸c ph©n bè kh¾p c¸c

quËn huyÖn cña thµnh phè. Cã thÓ nãi hiÕm cã mét Thñ ®« nµo trªn thÕ

giíi cã nhiÒu hå, ®Çm nh­ ë Hµ Néi.

ChÕ ®é thuû v¨n cña Hµ Néi t­¬ng øng víi ®Æc ®iÓm cña ®Þa h×nh vµ

khÝ hËu, chia ra lµm 2 mïa râ rÖt: mïa lò vµ mïa c¹n. Mïa lò trïng víi

mïa m­a, kÐo dµi tõ th¸ng 6 ®Õn th¸ng 10. Lò cao nhÊt vµo th¸ng 8, l­îng

n­íc chiÕm tíi 70-75% tæng l­îng n­íc c¶ n¨m. Mïa c¹n th­êng kÐo dµi

h¬n mïa m­a, tíi 7 th¸ng, tõ th¸ng 11 ®Õn th¸ng 5. L­îng n­íc m­a vµ

mùc n­íc s«ng thÊp nhÊt vµo th¸ng 3.

Nguån n­íc ngÇm: Hµ Néi cã má n­íc ngÇm víi tr÷ l­îng lín. §ã

lµ nguån tµi nguyªn quý. Nguån n­íc nµy lu«n ®­îc bæ sung, chÊt l­îng

nãi chung tèt vµ cã tÇng phñ b¶o vÖ chèng « nhiÔm. Tæng tr÷ l­îng dù tr÷

kho¶ng 1 - 1,2 triÖu m3

/ngµy.

13

Nh­ vËy, nguån n­íc cña Hµ Néi t­¬ng ®èi dåi dµo, cã thÓ ®¸p øng

cho nhu cÇu ph¸t triÓn víi qui m« lín. Ngoµi ra Hµ Néi cßn cã thÓ ®­a

n­íc vÒ tõ c¸c n¬i kh¸c xung quanh nh­ hå Hoµ B×nh.

§Êt ®ai cña Hµ Néi cã tæng diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn lµ 92.097 ha. DiÖn

tÝch ®Êt ngo¹i thµnh chiÕm 91%, néi thµnh chØ cã 9%. Trong tæng sè diÖn

tÝch ®Êt tù nhiªn, diÖn tÝch s«ng hå chiÕm 5,96%, nói ®¸ chiÕm 0,13%.

Néi thµnh Hµ Néi, phÇn lín diÖn tÝch ®Êt ®ai ®­îc ®¸nh gi¸ lµ kh«ng

thuËn lîi cho x©y dùng do cã hiÖn t­îng tÝch n­íc ngÇm, n­íc mÆt, sôt lón,

nøt ®Êt, s¹t lë, tr«i tr­ît däc s«ng, cÊu t¹o nÒn ®Êt yÕu,... Mét sè diÖn tÝch

néi thµnh lµ vïng ®Êt tròng lÇy thôt do qu¸ tr×nh ®Çm lÇy ho¸.

Tµi nguyªn kho¸ng s¶n cña Hµ Néi cã vÞ trÝ, cÊu tróc ®Æc biÖt, rÊt

phong phó vµ ®a d¹ng.

Hµ Néi vµ vïng phô cËn cã 500 má vµ ®iÓm quÆng cña gÇn 40 lo¹i

kho¸ng s¶n kh¸c nhau ®∙ ®­îc ph¸t triÓn vµ ®¸nh gi¸ ë c¸c møc ®é kh¸c

nhau. Cã nh÷ng nhãm kho¸ng s¶n chñ yÕu nh­:

• Kho¸ng s¶n ch¸y r¾n:

Trong vïng Hµ Néi vµ phô cËn ®∙ ph¸t hiÖn ®­îc 51 má vµ ®iÓm

quÆng than, trong ®ã cã 2 má quy m« trung b×nh, 18 má nhá, víi tæng tr÷

l­îng dù tÝnh h¬n 200 triÖu tÊn.

• Kho¸ng s¶n kim lo¹i: gåm 4 lo¹i sau:

- Kim lo¹i ®en: VÒ s¾t, Hµ Néi vµ c¸c vïng phô cËn cã 85 má vµ

®iÓm quÆng, víi tæng tr÷ l­îng 393,68 triÖu tÊn, chñ yÕu ph©n bè ë phÝa

B¾c vµ T©y B¾c Hµ Néi.

- Kim lo¹i mµu: vÒ ®ång cã 2 má vµ 12 ®iÓm quÆng n»m ë phÝa t©y

Hµ Néi. Nh×n chung, qui m« nhá, hµm l­îng thÊp. ChØ cã thÓ khai th¸c sö

dông cho yªu cÇu nhá.

- Kim lo¹i quý: chñ yÕu lµ vµng. Trªn l∙nh thæ Hµ Néi vµ vïng l©n

cËn ®∙ x¸c ®Þnh ®­îc 20 má vµ ®iÓm quÆng vµng. Trong sè nµy cã 4 má ®∙

®­îc ®¸nh gi¸ lµ Tr¹i Cau, Hoµ Kh«, Na L­¬ng, Chî BÕn víi tæng tr÷

l­îng d­íi 1 tÊn.

- Kim lo¹i hiÕm:

VÒ thiÕc - vonfram: cã 10 má vµ ®iÓm quÆng, trong ®ã cã 1 má lín,

4 má trung b×nh, 1 má nhá vµ 5 ®iÓm quÆng cã triÓn väng. Tr÷ l­îng toµn

vïng quÆng vµo kho¶ng 40.000 tÊn SnO2.

VÒ thuû ng©n, trong vïng ®∙ ph¸t triÓn ®­îc 6 má vµ ®iÓm quÆng,

trong ®ã chØ cã má Tr¹i G¹o (H¶i D­¬ng) cã quy m« trung b×nh, tr÷ l­îng

kho¶ng 13.000 tÊn thuû ng©n kim lo¹i.

VÒ antimoan, ®∙ ph¸t hiÖn ®­îc 8 má vµ ®iÓm quÆng, cã quy m«

nhá, tr÷ l­îng ch­a ®­îc ®¸nh gi¸.

14

• Kho¸ng s¶n kh«ng kim lo¹i:

HÇu hÕt c¸c nguyªn liÖu kh«ng kim lo¹i ®Òu trong tr¹ng th¸i ®ang

t×m kiÕm ph¸t hiÖn vµ ®ang ®­îc chó ý nghiªn cøu ®Ó ®­a vµo khai th¸c sö

dông.

• Kho¸ng s¶n vËt liÖu x©y dùng

Hµ Néi vµ khu vùc chung quanh cã 2/3 diÖn tÝch lµ ®åi nói, trong ®ã

®¸ v«i vµ c¸c lo¹i m¸cma chiÕm phÇn quan träng. Kho¶ng h¬n 1/3 diÖn tÝch

cßn l¹i la vïng ®ång b»ng cã nhiÒu lo¹i sÐt, c¸t, cuéi sái tÝch tô víi chiÒu

dµy hµng tr¨m mÐt.

§∙ ph¸t hiÖn ®­îc 23 má ®¸ v«i c¸c lo¹i víi tr÷ l­îng dù tÝnh

kho¶ng 4 tû tÊn; ®¸ hoa cã tæng tr÷ l­îng 80 triÖu tÊn; ®«l«mit cã tr÷ l­îng

131,5 triÖu tÊn. Cã 85 má sÐt c¸c lo¹i víi tr÷ l­îng kho¶ng 1 tû tÊn.

Tãm l¹i trªn ®Þa bµn Hµ Néi vµ c¸c khu vùc l©n cËn cã kh¸ nhiÒu

lo¹i kho¸ng s¶n kh¸c nhau thuéc 6 nhãm: kho¸ng s¶n ch¸y cøng, kim lo¹i

quý, nguyªn liÖu ho¸ häc, nguyªn liÖu gèm sø, vËt liÖu x©y dùng, n­íc

kho¸ng. Trong c¸c lo¹i kÓ trªn cã nhiÒu lo¹i cã quy m« dù tr÷ hoÆc cã chÊt

l­îng cã thÓ ®¸p øng mét phÇn ®¸ng kÓ cho c¸c lo¹i yªu cÇu vµ ph¸t triÓn

Hµ Néi. Mét vµi lo¹i kho¸ng s¶n nh­ vµng, ch× kÏm, ®ång, an timoan ®∙

®­îc khai th¸c sö dông tõ l©u, cßn phÇn lín c¸c lo¹i kho¸ng s¶n kh¸c chØ

míi ®­îc ph¸t hiÖn ®¸nh gi¸ trong vµi ba chôc n¨m gÇn ®©y vµ hÇu nh￾ch­a ®­îc khai th¸c sö dông.

VÒ tµi nguyªn sinh vËt, sinh th¸i vµ du lÞch: Hµ Néi cã hµng tr¨m

ngh×n c©y xanh thuéc 50 loµi thùc vËt bËc cao ®­îc trång trªn c¸c c«ng

viªn, v­ên hoa, ®­êng phè.

Cã tÊt c¶ 48 c«ng viªn, v­ên hoa, v­ên d¹o ë 7 quËn néi thµnh víi

tæng diÖn tÝch lµ 138 ha (kÓ c¶ hå n­íc) vµ 377 ha th¶m cá. DiÖn tÝch c©y

xanh, b∙i cá lµ 25,6 ha, nÕu tÝnh c¶ diÖn tÝch hå n­íc lµ 138,3 ha. Nh÷ng

c«ng viªn, v­ên hoa cña Hµ Néi ®∙ ®­îc h×nh thµnh qua nhiÒu thêi kú ph¸t

triÓn. V­ên b¸ch th¶o Hµ Néi ®­îc x©y dùng c¸ch ®©y h¬n 100 n¨m 1890

®Õn nay cßn nhiÒu lo¹i c©y quý, kÝch th­íc lín. TÊt c¶ c¸c c«ng viªn, v­ên

hoa ngµy cµng ®­îc cñng cè vµ ph¸t triÓn, hiÖn ®ang ph¸t huy t¸c dông lµm

n¬i vui ch¬i, nghØ ng¬i, gi¶i trÝ cña nh©n d©n thñ ®«.

Nh×n tæng thÓ, Hµ Néi ngµy cµng cã søc thu hót kh¸ch du lÞch trong

vµ ngoµi n­íc do vai trß vµ vÞ trÝ cña Hµ Néi víi t­ c¸ch lµ thñ ®« cña ViÖt

Nam, lµ trung t©m chÝnh trÞ - hµnh chÝnh, kinh tÕ, v¨n ho¸, x∙ héi ngµy

cµng ph¸t triÓn tiªu biÓu cho v¨n ho¸ vµ truyÒn thèng d©n téc ViÖt Nam.

Ngoµi ra Hµ Néi lµ mét thµnh phè cã c¶nh quan thiªn nhiªn ®Ñp, cã nhiÒu

di tÝch, lÞch sö, v¨n ho¸ næi tiÕng, nhiÒu di tÝch c¸ch m¹ng tiªu biÓu cña

lÞch sö ViÖt Nam cËn ®¹i vµ ®­¬ng ®¹i.

Hµ Néi cã nhiÒu ®Þa danh næi tiÕng vÒ c¶nh quan thiªn nhiªn nh­:

Hå T©y, Hå Hoµn KiÕm, §Òn Sãc... Du lÞch trªn s«ng Hång, du lÞch qua

c¸c phè cæ víi 36 phè ph­êng... lµ nh÷ng n¬i kh¸ hÊp dÉn.