Định hướng xây dựng bài tập phát triển ngôn ngữ giao tiếp cho trẻ tự kỉ tuổi mầm non theo hướng tiếp cận giao tiếp tổng hợp

cUu •Khoa hoc Gido due

DjNH HUONG XAY DONG BAI TAP PHAT TRIEN

NGON NGijr GIAO TIEP CHO TRE TIT Kl TUOI MAIVI NON

THEO HirOTNG TIEP CAN GIAO TIEP TONG HOP

ThS. DAO TH! THU THUY

Trung tam Nghien cuu Giao due Dac biet

T re tu ki ePn dugc gpi bang nbOng ten khae

nhu "tre tU be", "tre tu toa". Thuat ngCf tieng

Anh "autism" nham ehi nhCfng rdi nhieu dae trung

trong viee khong the thiet lap cac mdi quan he

giao tiep, tUdng tac xa hpi. NhCfng bleu hien cua

tre tu ki la tre thieu quan he tiep xue ve mat tinh

cam vdi ngudi khac; thudng lap lai nhung thdi

quen hang ngay; cham tri trong ngon ngu' ndi

hoae ngon ngu" ndi khac thudng; ed nhung hanh

vi rap khuon, djnh hinh [1]. Do nhu'ng khd khan

ve kha nang ngon ngCf va giao tiep nen dan den

viee tre khd thiet lap dupe cae mdi quan he

tUdng tac vdi nhung ngudi xung quanh. Bdi vay,

viee phat trien ngon ngCf giao tiep (PTNNGT)

eho tre tU ki la mpt van de dupe nhieu nha khoa

hpc quan tam nghien cCfu. Hien nay, nhieu nUdc

tren the gidi da ap dung mpt sd phUdng phap

PTNNGT eho tre tu ki va da dat dupe nhCfng hieu

qua tieh cUc nhU: PhUdng phap giao due trj lieu

eho tre tU ki va nhCfng tre cd khd khan ve giao

tiep (TEACCH) [3]; He thdng giao tiep trao ddi

bang hinh (PECS) [4]; PhUdng phap ehinh am va

trj lieu ngon ngCf; PhUdng phap eung chdi vdi tre

(Floor Time)...[2], Ben canh dd, cdn sCf dung cac

phUdng phap phdi hpp trong trj lieu ngon ngCf

giao tiep cho tre tU ki nhU: trj lieu bang mT thuat

va am nhae giup dieu boa cam giae lam kich

thich xuc giae, thj giae, va thinh giae.

Tuy nhien, viee sCf dung cae phUdng phap

PTNNGT cho tre tu ki neu tren can cd mot dpi

ngu chuyen gia dao tao chuyen sau mdi cd the

thue hien dupe. Tiep can giao tiep tdng hdp

(GTTH) cho phep dupe sCf dung mpt each ket

hdp nhieu each thCfc va cac hinh thCfc giao tiep

khac nhau ed the giup tre tu ki PTNNGT tdt hdn,

Viee van dung GTTH se giup giao vien mam

non, phu huynh cd con mac hpi chCfng tu ki ed

the tu thiet ke nhung bai tap phat trien ngon ngCf

tre tu ki de hd trp giang day trong nha trudng va

gia dinh.

1. Khai niem giao tiep va GTTH

1.1. Khai niem giao tiep

Khai niem giao tiep dUdc hieu va dUdc djnh

nghTa theo nhieu each nhUsau:

- "Giao tiep dugc eoi la sU truyen dat thong

tin, qua eae trang thai cCia he thdng phat thong

tin phat huy anh hudng tdi trang thai cua ben

nhan thong tin" (Georgen Thines, 1975)

- "Giao tiep la su trao ddi, tiep xuc giUa con

ngUdi vdi nhau, trong dd ngon ngU la cong cu

chCi yeu"[5],

- "Giao tiep la su trao ddi giua ngudi vdi

ngudi thong qua ndi va viet, eCf ehi va dieu bp"

(Nguyin Khae Vien)

- "Giao tiep la sU tiep xuc giCfa con ngudi vdi

eon ngUdi nham muc dich trao ddi tU tudng, tinh

cam, vdn sdng, kinh nghiem, kT nang, kT xae

nghe nghiep" (Ngo Cong Hoan)

- "Giao tiep la sU tiep xue tam li, tao nen

quan he giCfa hai hoae nhieu ngudi vdi nhau,

ehu'a dung npi dung xa hpi ljch sCr nhat dinh, cd

nhieu ehCfc nang tac dpng hd trd eung nhau,

thdng bao, dieu khien, nhan thCfe, hanh dpng va

tinh cam,,,nham thue hien muc dich nhat

djnh"(Hoang Thi Anh)

- "Giao tiep la sU tiep xuc tam li giCfa ngudi

va ngudi, thong qua dd eon ngUdi trao ddi vdi

nhau ve thong tin, ve cam xuc, tri giae lan nhau,

anh hudng tac dpng qua lai vdi nhau" (Tran

Trpng Thuy)

Tuy nhien, ed the thay ro net ehung nhat

trong cac quan diem va djnh nghTa la: giao tiep

la su tiep xiie tam ii giCta ngudi vdi ngudi nham

trao doi thdng tin, tu tudng, tinh cam...tao nen cac

quan he xa hoi va mang ban chat xa hdi lich sCf.

1.2. Khai niem ve GTTH

"GTTH la phUdng phap giao tiep trong dd

ngudi ta suf dung mpt each cd y thCfe tat ea cac

each va cac hinh thCfe cd the sCr dung dupe de

the hien ban than, de giao tiep".

KHGD so 58, thdng 7-201 0 15