Đề tài : Xây dựng hệ thống trò chơi học tập phục vụ dạy học chủ đề Tự nhiên môn Tự nhiên và Xã hội

BÁO CÁO THỰC TẬP

ĐỀ TÀI :

Xây dựng hệ thống trò chơi học tập

phục vụ dạy học chủ đề Tự nhiên môn

Tự nhiên và Xã hội lớp 2

MỤC LỤC

Đề tài : ...................................................................................................................................1

Xây dựng hệ thống trò chơi học tập phục vụ dạy học chủ đề Tự nhiên môn Tự nhiên và Xã

hội lớp 2..................................................................................................................................1

MỤC LỤC..............................................................................................................................2

..............................................................................................3

A. PhẦN MỞ ĐẦU................................................................................................................3

2. Lí do chọn đề tài: ...........................................................................................................4

5. Nhiệm vụ nghiên cứu: ...................................................................................................6

6. Đối tượng nghiên cứu:....................................................................................................6

B . PHẦN NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU:....................................................7

Chương 1. Tổng quan tài liệu nghiên cứu:.........................................................................8

1.1. Đặc điểm nội dung chương trình môn Tự nhiên – Xã hội lớp 2:......................8

1.2. Trò chơi học tập và vai trò của trò chơi học tập:....................................................9

Chương 2. Nội dung và kết quả nghiên cứu.....................................................................11

2.3 Kết quả nghiên cứu:................................................................................................27

PHẦN 3: KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ - ĐỀ XUẤT...............................................................27

3.1 Kết luận: ....................................................................................................................28

Trò chơi học tập là một trong những phương tiện giáo dục trí tuệ cho trẻ, nó kích thích

hứng thú nhận thức, rèn luyện khả năng độc lập suy nghĩ của học sinh. Với chủ đề Tự

nhiên, chúng tôi đã xây dựng hệ thống trò chơi dựa trên 4 nguyên tắc kết hợp với 2 cơ

sở phân loại trò chơi. Từ đó chúng tôi đã xây dựng được 30 trò chơi (với 4 trò chơi

chính và 26 biến thể của trò chơi). Khóa luận đã đưa ra mục đích, sự chuẩn bị, cách

thức tiến hành 4 hệ thống trò chơi chính, dẫn chứng minh họa một số trò chơi biến thể

cùng với cách thức sử dụng chúng một cách có hiệu quả nhất. Chúng tôi cũng đã soạn

6 giáo án để tiến hành thực nghiệm một số trò chơi và thấy được vai trò của trò chơi

trong dạy học hiện nay. Chúng tôi đã trực tiếp áp dụng các trò chơi vào các tiết dạy cụ

thể để kiểm tra tính thực dụng của trò chơi. Nó đã hợp lí về mục đích sử dụng, hình

thức tổ chức, thời gian tổ chức. Mỗi bài học có rất nhiều trò chơi và qua thực nghiệm,

chúng tôi biết được trò chơi gì hợp lí ở hoạt động dạy học nào. Bên cạnh những thành

công đạt được khoá luận này còn một số hạn chế nhất định, kính mong quý thầy cô và

các bạn đóng góp ý kiến giúp chúng tôi có thể khắc phục những hạn chế hoàn thành

tốt khoá luận.................................................................................................................28

3.2. Kiến nghị - đề xuất: ..................................................................................................28

............................................................................................................................................28

TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................................................................28

a. Giới thiệu: (1’)..........................................................................................................38

1.1 Ghép hai đối tượng:................................................................................................62

1.2. Nhận biết đối tượng:.............................................................................................62

Lời cảm ơn

2

ời đầu tiên em xin chân thành bày tỏ lòng cảm ơn và kính trọng sâu

sắc đối với cô giáo Phan Nữ Phước Hồng giảng viên bộ môn

Phương pháp dạy học Tự nhiên- xã hội, Khoa Tự nhiên - Kinh tế, trường

Cao đẳng Sư phạm Thừa Thiên Huế- người đã tận tình hướng dẫn em

trong suốt quá trình tiến hành thực hiện khóa luận. Cô đã mở ra cho em

những vấn đề khoa học rất lý thú, hướng em vào nghiên cứu các lĩnh vực

hết sức thiết thực và vô cùng bổ ích, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho

em học tập và nghiên cứu. Em đã học hỏi được rất nhiều ở Cô phong cách

làm việc, cũng như phương pháp nghiên cứu khoa học… Em luôn được

Cô cung cấp các tài liệu, các chỉ dẫn hết sức quý báu khi cần thiết trong

suốt thời gian thực hiện tiểu luận .

L

Em cũng xin thể hiện sự kính trọng và lòng biết ơn đến Quý Thầy

Cô trong Khoa Tự nhiên – Kinh tế, các bạn trong tập thể lớp K32 Giáo

dục tiểu học, Ban giám hiệu- quý thầy cô giáo và các em học sinh

trường Tiểu học Vĩnh Lợi đã tạo điều kiện giúp đỡ em thực hiện và hoàn

thành tốt khoá luận tốt nghiệp này.

A. PHẦN MỞ ĐẦU

1. Đặt vấn đề:

Giảng dạy là một quá trình mang tính chất nghệ thuật tạo sự kích thích,

định hướng và hướng dẫn. Dạy không chỉ là sự truyền đạt đơn thuần kiến thức

3

mà là một quá trình tạo mối tương quan giữa người dạy, người học và tư liệu

giảng dạy. Thông thường con người chỉ nhớ: 10% những gì họ đọc, 20%

những gì họ nghe, 80% những gì họ nói và đến 90% những gì họ nói và làm,

tức là khi họ tự khám phá cho chính họ. Đặc biệt với cấp học Tiểu học, phụ

huynh và các em vẫn xem trọng môn Toán và Tiếng Việt, trong khi đó môn

Tự nhiên và Xã hội cũng không kém phần quan trọng. Chúng ta phải làm sao

học sinh vẫn nắm bắt được những kiến thức về xã hội và thế giới tự nhiên

trong tâm thế thoải mái là vấn đề rất được quan tâm. Trò chơi học tập chính là

một chiếc cầu nối hữu hiệu thân thiện nhất, tự nhiên nhất giữa người dạy và

người học trong việc tự giải quyết nhiệm vụ chung đạt được mục đích đề ra

làm thoả mãn nhu cầu của cá nhân. Áp dụng hình thức dạy học trò chơi học

tập là một phương pháp đổi mới đáp ứng yêu cầu dạy học lấy học sinh làm

trung tâm, phát huy tính tích cức tự giác của người học.

2. Lí do chọn đề tài:

Việc vận dụng phương pháp trò chơi trong quá trình dạy học là rất cần

thiết, làm sao cho mỗi ngày đến trường là một ngày vui. Trò chơi xuất phát từ

nội dung bài học là hoạt động góp phần làm cho học sinh hứng thú, ham thích

học tập tạo không khí phấn khởi tạo tâm thế thoải mái trước giờ học hay củng

cố nắm chắc kiến thức đã được học, kích thích tư duy sáng tạo và rèn kĩ năng.

Theo mục tiêu giáo dục hiện nay, giáo dục học sinh phát triển toàn diện cả

đức, trí, thể, mĩ. Các hoạt động dạy - học ở trường Tiểu học đang đổi mới

phương pháp dạy học theo hướng: Lấy học sinh làm trung tâm, phát huy tính

tích cực, sáng tạo, chủ động của học sinh. Đối với học sinh tiểu học, lứa tuổi

vừa học vừa chơi, hiếu động, chóng chán, vấn đề tạo nên hứng thú học tập

cho các em là rất quan trọng. Trò chơi tác động toàn diện đến trẻ em vì nó dễ

dàng thâm nhập vào xúc cảm, tình cảm thúc đẩy mọi hành động của trẻ.

Hiện nay, vận dụng trò chơi học tập vào dạy học không phải là vấn đề

mới mẻ. Các công trình nghiên cứu về môn Tự nhiên - xã hội, các nguồn tư

liệu: các sách thiết kế, sách giáo viên hướng dẫn soạn giáo án… đã đưa ra rất

4

nhiều trò chơi nhưng còn rời rạc từng trò chơi cho từng bài học mà chưa có

tính hệ thống. Một số trò chơi đòi hỏi cao về công tác chuẩn bị không phù hợp

với đặc điểm cơ sở vật chất trường học...

Với chủ đề Tự nhiên, sách giáo viên hay sách thiết kế chỉ đưa ra trò chơi

chưa có tính phong phú chỉ có hai trò chơi. Giáo viên rất khó áp dụng, đối với

học sinh rất dễ gây nhàm chán, làm giảm hiệu quả các tiết học.

Từ những lí do trên tôi chọn đề tài: “Xây dựng hệ thống trò chơi học tập

phục vụ dạy học chủ đề Tự nhiên môn Tự nhiên và Xã hội lớp 2” hi vọng khi

nghiên cứu đề tài này sẽ mang lại nhiều kinh nghiệm dạy học khi áp dụng

phương pháp sử dụng trò chơi, bổ sung, phát triển vốn trò chơi thêm phong

phú và đa dạng.

3. Lịch sử nghiên cứu vấn đề:

Đây không phải là vấn đề mới mẻ, vào thế kỉ XIX- đầu thế kỉ XX đã có

nhiều nhà nghiên cứu như: Phreben( Đức), M.Mentori( Ý)...có ý tưởng trò

chơi với dạy trẻ học, dùng trò chơi làm phương tiện dạy học. Về sau, ý tưởng

đó được tiếp tục phản ánh trong hàng loạt công trình nghiên cứu của các nhà

giáo dục Liên xô: A.P.Radina, A.P.Vsova, A.Navanhesova, A.L.Sovokia.

Trong quá trình đổi mới về nội dung và phương pháp dạy học có rất nhiều nhà

giáo dục đã nghiên cứu, tìm tòi thiết kế nên các trò chơi nhằm giáo dục toàn

diện tạo hứng thú học tập cho các em như: cuốn “Tổ chức hoạt động vui chơi

ở Tiểu học nhằm phát triển tâm lực, trí tuệ, thể lực cho học sinh” của Hà

Nhật Thăng (chủ biên) hay cuốn “150 trò chơi thiếu nhi” của Bùi Sĩ Tụng,

Trần Quang Đức( đồng chủ biên). Nhưng ở các tài liệu này thì các tác giả đã

đề cập rất rõ vai trò của trò chơi, đưa ra những hoạt động vui chơi chung

chung, chưa đi sâu vào ứng dụng của trò chơi trong môn học cụ thể.

Đối với môn Tự nhiên và Xã hội ở Tiểu học nói chung và trong chủ đề Tự

nhiên nói riêng có các nghiên cứu sáng tác trò chơi trong dạy học cụ thể như:

cuốn “Học mà vui vui mà học” của tác giả Vũ Xuân Đỉnh, Trò chơi học tập

Tự nhiên - Xã hội lớp 1, 2, 3 Bùi Phương Nga( chủ biên), Dự án phát triển

5

giáo viên Tiểu học- NXB Giáo dục. …Tuy nhiên để có hệ thống, cụ thể từng trò

chơi trong từng bài cho chủ đề Tự nhiên thì chưa có.

Đề tài đi vào chuyên sâu nghiên cứu “Xây dựng hệ thống trò chơi học tập

phục vụ dạy học các bài trong chủ đề Tự nhiên môn Tự nhiên và Xã hội lớp

2” một cách cụ thể.

4. Mục đích nghiên cứu:

Khi nghiên cứu đề tài mục tiêu chúng tôi đặt ra là kết quả đạt được góp

phần xây dựng hoàn thiện hệ thống trò chơi phục vụ các bài học trong chủ đề

Tự nhiên môn Tự nhiên và Xã hội lớp 2, nâng cao hiệu quả bài dạy.

5. Nhiệm vụ nghiên cứu:

Để đạt những mục tiêu đề ra việc xây dựng và giải quyết các nhiệm vụ là

hết sức quan trọng. Thông qua các nhiệm vụ chúng tôi sẽ tiến hành từng bước

như thế nào để hoàn chỉnh đề tài nghiên cứu. Các nhiệm vụ đó là: Đầu tiên

chúng tôi nghiên cứu cơ sở lý luận nắm bắt những nền tảng cơ sở ban đầu của

vấn đề. Lí thuyết là một vấn đề và thực tiễn là vấn đề khác chúng tôi đi vào

nghiên cứu cơ sở thực tiễn: Vấn đề sử dụng trò chơi trong dạy học các bài

thuộc chủ đề: Tự nhiên lớp 2. Nhiệm vụ cuối cùng là xây dựng một số trò

chơi mới kết hợp các sưu tầm được tạo nên tính hệ thống phục vụ các bài ở

các chủ đề Tự nhiên.

6. Đối tượng nghiên cứu:

Khi đi vào nghiên cứu chúng ta cần biết đối tượng nghiên cứu của đề tài

này là: Xây dựng hệ thống trò chơi phục vụ các bài dạy ở chủ đề Tự nhiên

thuộc chương trình Tự nhiên và Xã hội lớp 2. Đối tượng thực nghiệm: Học

sinh và giáo viên trường Tiểu học Vĩnh Lợi.

7. Phương pháp nghiên cứu:

Để thực tốt các nhiệm vụ đề ra đạt được mục tiêu nghiên cứu thì không thể

thiếu được các phương pháp nghiên cứu. Có rất nhiều phương pháp trong

nghiên cứu khoa học thường được áp dụng, với các vấn đề của đề tài này

chúng tôi đã sử dụng các phương pháp:

6