Đề cương ôn thi TN 2009

Đề cương ôn tập thi tốt nghiệp THPT môn Lịch sử 12

*

* *

A - Lịch sử thế giới

Bài 1 - Trật tự thế giới mới sau chiến tranh

1. Những quyết định quan trọng của hội nghị I-an-ta:

Tõ ngµy 4 ®Õn 11 - 2 - 1945, ba níc Anh, MÜ, Liªn X« häp héi nghÞ quèc tÕ t¹i I-an-ta ( Liªn X« ). Héi nghÞ diÔn ra

cuéc ®Êu tranh gay g¾t gi÷a c¸c níc vµ cuèi cïng ®· dÉn tíi nh÷ng quyÕt ®Þnh quan träng:

- X¸c ®Þnh môc tiªu chung lµ tiªu diÖt tËn gèc chñ nghÜa ph¸t xÝt §øc vµ chñ nghÜa qu©n phiÖt NhËt B¶n. §Ó nhanh chãng

kÕt thóc chiÕn tranh, tõ 2 ®Õn 3 th¸ng sau khi ®¸nh b¹i níc §øc ph¸t xÝt, Liªn X« sÏ tham chiÕn víi NhËt ë ch©u Á.

- Thµnh lËp tæ chøc Liªn hîp quèc nh»m duy tr× hßa b×nh vµ an ninh thÕ giíi.

- Tháa thuËn vÒ viÖc ®ãng qu©n t¹i c¸c níc nh»m gi¶i ph¸p qu©n ®éi ph¸t xÝt vµ ph©n chia ph¹m vi ¶nh hëng ë ch©u ¢u vµ

ch©u Á.

 Nh÷ng quyÕt ®Þnh cïng tháa thuËn ë héi nghÞ I-an-ta trë thµnh khu«n khæ cña trËt tù thÕ giíi míi - TrËt tù hai cùc I-an￾ta vµ MÜ, Liªn X« v¬n lªn ®øng ®Çu hai cùc.

2. Mục đích và hoạt động của Liên hợp quốc:

* Mục đích:

Duy tr× hßa b×nh vµ an ninh thÕ giíi, ph¸t triÓn c¸c mèi quan hÖ h÷u nghÞ gi÷a c¸c d©n téc vµ tiÕn hµnh sù hîp t¸c quèc

tÕ gi÷a c¸c níc trªn c¬ së t«n träng nguyªn t¾c b×nh ®¼ng vµ quyÒn tù quyÕt cña c¸c d©n téc.

* Hoạt động:

C¸c c¬ quan chuyªn m«n ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ cao:

- UNICEF ( Quü nhi ®ång Liªn hîp quèc ) ®a ra luËt, quyÒn cña trÎ em vµ cã tµi trî, gióp ®ì ®èi víi gi¸o dôc nhi ®ång c¸c

níc thµnh viªn.

- FAO ( Tæ chøc vÒ n«ng nghiÖp - l¬ng thùc Liªn hîp quèc ): ®iÒu phèi l¬ng thùc vµ hç trî cho sù ph¸t triÓn cña nÒn n«ng

nghiÖp cho c¸c níc thµnh viªn, cøu trî cho c¸c quèc gia nghÌo ®Æc biÖt lµ c¸c níc ë Ch©u Phi.

- IMF ( Quü tiÒn tÖ Liªn hîp quèc ): xãa ®ãi gi¶m nghÌo cho c¸c quèc gia, cÊp nguån vèn ®¸ng kÓ cho c¸c níc ®ang ph¸t

triÓn trong ®ã cã ViÖt Nam.

- UNISCO ( Tæ chøc v¨n hãa - khoa häc - gi¸o dôc Liªn hîp quèc ): cã c¸c ch¬ng tr×nh b¶o tån c¸c di s¶n v¨n hãa trªn thÕ

giíi.

- WHO ( Tæ chøc y tÕ thÕ giíi ): ®a ra ch¬ng tr×nh tiªm chñng më réng cho trÎ em toµn cÇu trong ®ã cã ViÖt Nam, tham

gia gi¶i quyÕt bÖnh dÞch do thiªn tai g©y ra.

 Trong h¬n nöa thÕ kØ qua, Liªn hîp quèc ®· trë thµnh mét diÔn ®µn quèc tÕ võa hîp t¸c, võa ®Êu tranh nh»m duy tr× hßa

b×nh vµ an ninh thÕ giíi. Liªn hîp quèc ®· cã nhiÒu cè g¾ng trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c vô tranh chÊp vµ xung ®ét ë nhiÒu

khu vùc, thóc ®Èy c¸c quan hÖ h÷u nghÞ vµ hîp t¸c quèc tÕ, gióp ®ì c¸c d©n téc vÒ kinh tÕ, v¨n hãa, gi¸o dôc, y tÕ, nh©n

®¹o,...

Bài 2 - Liên Xô và các nước Đông Âu ( 1945 - 1991 )

Liên Bang Nga ( 1991 - 2000 )

1. Những thành tựu chính trong công cuộc XD XHCN ở L.Xô ( 1945 - giữa những năm 70 ):

a. Công cuộc khôi phục kinh tế ( 1945 - 1950 ):

- Liªn X« bíc ra khái cuéc chiÕn tranh thÕ giíi thø hai víi t thÕ cña ngêi chiÕn th¾ng. Nhng chiÕn tranh còng ®· g©y ra

nhiÒu tæn thÊt nÆng nÒ cho ®Êt níc X« viÕt.

H¬n 27 triÖu ngêi chÕt; 1710 thµnh phè, h¬n 70 000 lµng m¹c, gÇn 32 000 nhµ m¸y, xÝ nghiÖp bÞ tµn ph¸. §êi sèng

nh©n d©n gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n.

- Sau chiÕn tranh, c¸c níc ph¬ng T©y do MÜ cÇm ®Çu l¹i theo ®uæi chÝnh s¸ch chèng céng, tiÕn hµnh chiÕn tranh l¹nh, bao

v©y kinh tÕ Liªn X«. Tríc t×nh h×nh ®ã, Liªn X« võa ph¶i chó ý ®Õn nhiÖm vô cñng cè quèc phßng, an ninh, võa ph¶i thùc

hiÖn nhiÖm vô hµn g¾n vÕt th¬ng chiÕn tranh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ. Víi tinh thÇn vît mäi khã kh¨n gian khæ, nh©n d©n X«

viÕt ®· hoµn thµnh th¾ng lîi kÕ ho¹ch 5 n¨m ( 1946 - 1950 ) tríc thêi h¹n 9 th¸ng.

- Liªn X« ®· phôc håi nÒn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, n¨m 1947 ®¹t møc tríc chiÕn tranh.

I

§Õn n¨m 1950, tæng s¶n lîng c«ng nghiÖp t¨ng 73 % so víi møc tríc chiÕn tranh ( kÕ ho¹ch dù kiÕn lµ 48 % ), h¬n

6200 xÝ nghiÖp ®îc phôc håi hoÆc x©y míi ®i vµo ho¹t ®éng. NhiÒu nghµnh c«ng nghiÖp nÆng t¨ng trëng nhanh ( dÇu má

t¨ng 22 %, thÐp 49 %, than 57 % ).

- Mét sè ngµnh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp còng vît møc tríc chiÕn tranh, thu nhËp quèc d©n t¨ng 66 % so víi n¨m 1940 ( kÕ

ho¹ch dù kiÕn t¨ng 38 % ). N¨m 1949, Liªn X« chÕ t¹o thµnh c«ng bom nguyªn tö, ®¸nh dÊu bíc ph¸t triÓn nhanh chãng

cña khoa häc - kÜ thuËt X« viÕt, ph¸ vì ®éc quyÒn vò khÝ nguyªn tö cña MÜ.

b. Liên Xô tiếp tục XD cơ sở vật chất kĩ thuật của CNXH ( 1950 - nửa đầu những năm 70 ):

- Kinh tÕ:

Sau h¬n hai thËp kØ, thu nhËp quèc d©n t¨ng 46 lÇn víi n¨m 1913.

+ C«ng nghiÖp:

§îc phôc håi, Liªn X« ®Èy m¹nh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp nÆng nh chÕ t¹o m¸y, ®iÖn lùc, hãa dÇu, hãa chÊt, thùc hiÖn c¬

giíi, ®iÖn khÝ hãa, hãa häc hãa. §Õn nöa ®Çu nh÷ng n¨m 70, Liªn X« lµ cêng quèc c«ng nghiÖp ®øng thø hai trªn thÕ giíi (

sau MÜ ), chiÕm kho¶ng 20 % tæng s¶n lîng c«ng nghiÖp toµn thÕ giíi.

Tõ n¨m 1951 ®Õn n¨n 1975, tèc ®é t¨ng trëng h»ng n¨m cña c«ng nghiÖp X« viÕt b×nh qu©n lµ 9,6 %. N¨m 1970, s¶n l￾îng mét sè nghµnh c«ng nghiÖp quan träng nh ®iÖn lùc ®¹t 704 kw/h ( b»ng s¶n lîng ®iÖn cña bèn níc Anh, Ph¸p, CHLB

§øc, I-ta-li-a céng l¹i ), dÇu má ®¹t 353 triÖu tÊn, than ®¹t 624 triÖu tÊn, lÇn ®Çu tiªn vît MÜ.

+ N«ng nghiÖp:

Tuy gÆp nhiÒu khã kh¨n nhng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cña Liªn X« còng thu ®îc nhiÒu thµnh tÝch næi bËt. S¶n lîng n«ng

phÈm trong nh÷ng n¨m 60 t¨ng trung b×nh kho¶ng 16 %/ n¨m. N¨m 1970 ®¹t 186 triÖu tÊn ngò cèc vµ n¨ng suÊt trung

b×nh lµ 15,6 t¹/ ha.

- Khoa häc - kÜ thuËt:

Liªn X« ®¹t nh÷ng thµnh tùu rùc rì:

+ N¨m 1949, Liªn X« chÕ t¹o thµnh c«ng bom nguyªn tö, ®¸nh dÊu bíc ph¸t triÓn m¹nh mÏ vÒ khoa häc - kÜ thuËt vµ ph¸

vì thÕ ®éc quyÒn vò khÝ nguyªn tö cña MÜ.

+ N¨m 1957, Liªn X« lµ níc ®Çu tiªn phãng thµnh c«ng vÖ tinh nh©n t¹o Spót-nic.

+ N¨m 1961, Liªn X« phãng con tµu Ph¬ng §«ng I ®a nhµ du hµnh vò trô Ga-ga-rin bay vßng quanh Tr¸i §Êt, më ®Çu kØ

nguyªn chinh phôc vò trô cña loµi ngêi, sau ®ã ®· tiÕn hµnh nhiÒu chuyÕn bay dµi ngµy trong vò trô.

+ §Çu nh÷ng n¨m 70, b»ng viÖc kÝ víi MÜ c¸c hiÖp íc vÒ h¹n chÕ hÖ thèng phßng, chèng tªn löa vµ vÒ mét sè biÖn ph¸p

trong lÜnh vùc h¹n chÕ vò khÝ tiÕn c«ng chiÕn lîc ( gäi t¾t lµ hiÖp íc ABM vµ hiÖp ®Þnh SALT - 1 vµ SALT - 2 ), Liªn X«

®· ®¹t ®îc thÕ c©n b»ng chiÕn lîc vÒ søc m¹nh qu©n sù nãi chung vµ søc m¹nh lùc lîng h¹t nh©n nãi riªng víi c¸c níc ph-

¬ng T©y. §©y lµ mét thµnh tùu cã ý nghÜa to lín, lµm ®¶o lén toµn bé chiÕn lîc cña MÜ vµ ®ång minh cña MÜ.

+ Liªn X« ®· chiÕm lÜnh nhiÒu ®Ønh cao khoa häc - kÜ thuËt thÕ giíi ë c¸c lÜnh vùc vËt lÝ, hãa häc, ®iÖn tö, ®iÒu khiÓn häc,

khoa häc vò trô,...

- X· héi:

Cã nh÷ng thay ®æi râ rÖt:

+ N¨m 1971, c«ng nh©n chiÕm 55 % ngêi lao ®éng trong c¶ níc.

+ Nh©n d©n Liªn X« cã tr×nh ®é häc vÊn cao víi gÇn 3/4 sè d©n ®¹t trung häc vµ ®¹i häc.

2. Sự khủng hoảng của chế độ XHCN ở Liên Xô và Công cuộc cải tổ ( 1985 - 1991 ):

a. Sự khủng hoảng của chế độ XHCN ở Liên Xô:

- Năm 1973, cuộc khủng hoảng dầu mỏ nghiêm trọng bùng nổ, báo hiệu bước khởi đầu của cuộc khủng hoảng chung đối

với thế giới trên nhiều mặt kinh tế, chính trị và tài chính. Vì vậy, nó đã đặt ra vấn đề phải cải cách kinh tế, chính trị và tài

chính, xã hội để thích nghi với sự phát triển nhanh chóng của cách mạng khoa học - kĩ thuật và sự giao lưu hợp tác quốc tế

ngày càng mạnh mẽ.

- Trước tình hình ấy, Đảng và Nhà nước Liên Xô lại cho rằng quan hệ xã hội chủ nghĩa không chịu ảnh hưởng của cuộc

khủng hoảng chung, hơn nữa nguồn tài nguyên của Liên Xô vẫn dồi dào nên đã chậm đề ra đường lối cải cách.

- Thực tế, mô hình CNXH ở Liên Xô và những cơ chế của nó vẫn chưa đựng những sai lầm, thiếu sót được tích tụ từ lâu.

Nó cản trở sự phát triển đất nước, xã hội lâm vào tình trạng thiếu dân chủ và công bằng, kỉ cương và pháp chế bị vi phạm

nghiem trọng, tệ nạn xã hội gia tăng, sản xuất tăng trưởng chậm, nặng suất lao động thấp,...

 Nền kinh tế Liên Xô ngày càng mất cân đối nghiêm trọng, nợ nước ngoài nhiều và làm phát tăng. Đời sống nhân dân

ngày càng khó khăn, thiếu thốn.

b. Công cuộc cải tổ ( 1985 - 1991 ):

- Tháng 3 - 1985, M.Goóc-ba-chốp lên nắm quyền lãnh đạo Đảng và Nhà nước Liên Xô, đã đưa ra đường lối tiến hành cải

tổ.

- Mục đích của công cuộc cải tổ là nhằm đổi mới mọi mặt đời sống của xã hội Xô viết, sửa chữa những thiếu sót, sai lầm

trước đây, đưa đất nước thoát khỏi sự trì trệ và xây dựng chủ nghĩa xã hội đúng như bản chất của nó.

I

- Nội dung:

+ Về kinh tế: đẩy nhanh việc ứng dụng thành tựu mới về khoa học - kĩ thuật, đưa nền kinh tế phát triển theo chiều sâu, đạt

mức cao nhất thế giới về nặng suất lao động xã hội, chất lượng sản phẩm và hiệu quả, xây dựng nền kinh tế thị trường có

điều tiết, bảo đảm cơ cấu tối ưu về tính cân đối của nền kinh tế quốc dân thống nhất.

+ Về chính trị - xã hội: mở rộng chế độ tự quản xã hội chủ nghĩa của nhân dân, củng cố kỉ luật và trật tự, mở rộng tính

công khai phê bình và tự phê bình, bảo đảm mức độ mới về phúc lợi nhân dân, thực hiện triệt để nguyên tắc phân phối

theo lao động.

- Kết quả:

+ Trong sáu năm thực hiện, do những tác động tiêu cực của sai lầm trước kia, do chưa được chuẩn bị đầy đủ và nhất là lại

mắc phải những sai lầm mới trầm trọng hơn nên công cuộc cải tổ ngày càng trục trặc, bế tắc và càng rời xa những nguyên

tắc của chủ nghĩa xã hội.

+ Thánh 12 - 1990, công cuộc cải tổ về kinh tế thực sự thất bại. Sự cải tổ chính trị đã thiết lập quyền lực của tổng thống và

chuyển sang chế độ đa đảng, thu hẹp và sau đó thủ tiêu chính quyền Xô viết, vì vậy đã thủ tiêu vai trào lãnh đạo của Đảng

Cộng sản Liên Xô và Nhà nước Liên Xô.

+ Xã hội lầm vào rối loạn với những xung đột gay gắt giữa các dân tộc và các phe phái trên toàn liên bang.

3. Nguyên nhân sụp đổ của XHCN ở Liên Xô và Đông Âu:

- Trong mét thêi k× dµi, c«ng cuéc x©y dùng chñ nghÜa x· héi ®em l¹i nhiÒu thµnh tùu to lín nhng cµng ngµy cµng béc lé

nhiÒu sai lÇm thiÕu xãt dÉn ®Õn sù sôp ®æ chÕ ®é XHCN ë Liªn X« vµ §«ng ¢u. Cã nhiÒu lÝ do dÉn ®Õn sù sôp ®æ cña

XHCN ë Liªn X« vµ §«ng ¢u:

+ ThiÕu t«n träng ®Çy ®ñ c¸c quy luËt ph¸t triÓn kh¸ch quan vÒ kinh tÕ - x· héi, chñ quan duy ý chÝ, thùc hiÖn c¬ chÕ tËp

trung quan liªu bao cÊp thay cho c¬ chÕ thÞ trêng.

§iÒu ®ã lµm cho nÒn kinh tÕ ®Êt níc thiÕu tÝnh n¨ng ®éng, s¶n xuÊt tr× trÖ, ®êi sèng nh©n d©n kh«ng ®îc c¶i thiÖn. VÒ

mÆt x· héi th× thiÕu d©n chñ vµ c«ng b»ng, vi ph¹m ph¸p chÕ XHCN. T×nh tr¹ng ®ã kÐo dµi ®· kh¬i s©u lßng bÊt m·n trong

quÇn chóng.

+ Kh«ng b¾t kÞp sù ph¸t triÓn cña c¸ch m¹ng khoa häc - kÜ thuËt hiÖn ®¹i, ®a tíi khñng ho¶ng vÒ kinh tÕ - chÝnh trÞ. ChËm

söa ch÷a, thay ®æi tríc nh÷ng biÕn ®éng lín cña t×nh h×nh thÕ giíi, vµ khi ®· söa ch÷a, thay ®æi th× l¹i rêi bá nh÷ng nguyªn

lÝ ®óng ®¾n cña chñ nghÜa M¸c - Lª Nin.

+ Khi tiÕn hµnh c¶i tæ l¹i ph¹m sai lÇm trªn nhiÒu mÆt, lµm cho khñng ho¶ng cµng thªm nÆng nÒ. Nh÷ng sai lÇm vµ sù tha

hãa vÒ phÈm chÊt chÝnh trÞ vµ ®¹o ®øc c¸ch m¹ng cña mét sè ngêi l·nh ®¹o §¶ng vµ Nhµ níc trong mét sè níc x· héi chñ

nghÜa.

+ Ho¹t ®éng chèng ph¸ cña c¸c thÕ lùc thï ®Þch trong vµ ngoµi níc ( cuéc tÊn c«ng hßa b×nh mµ hä thêng gäi lµ cuéc c¸ch

m¹ng nhung ) cã t¸c ®éng kh«ng nhá lµm cho t×nh h×nh cµng thªm rèi lo¹n.

- Sù sôp ®æ cña chÕ ®é x· héi chñ nghÜa ë Liªn X« vµ c¸c níc §«ng ¢u trong nh÷ng n¨m 1989 - 1991 ®· g©y nªn nh÷ng

hËu qu¶ hÕt søc nÆng nÒ. §ã lµ mét tæn thÊt lín trong phong trµo céng s¶n - c«ng nh©n quèc tÕ. HÖ thèng x· héi chñ nghÜa

thÕ giíi kh«ng cßn tån t¹i. TrËt tù thÕ giíi hai cùc ®· kÕt thóc. Nhng ®©y chØ lµ sù sôp ®æ t¹m thêi cña mét m« h×nh chñ

nghÜa x· héi cha khoa häc, cha nh©n v¨n vµ mét bíc lïi t¹m thêi cña chñ nghÜa x· héi - nh V.I. Lªnin ®· nãi: NÕu ngêi ta

nhËn xÐt thùc chÊt cña vÊn ®Ò, th× cã bao giê ngêi ta thÊy r»ng trong lÞch sö cã mét ph¬ng thøc s¶n xuÊt míi nµo l¹i ®øng

v÷ng ngay ®îc, mµ l¹i kh«ng liªn tiÕp tr¶i qua nhiÒu thÊt b¹i, nhiÒu sai lÇm vµ t¸i ph¹m kh«ng ?

4. Những nét chính về Liên Bang Nga ( 1991 - 2000 ):

Sau khi Liªn X« tan r·, Liªn Bang Nga lµ quèc gia kÕ tôc Liªn X« nghÜa lµ ®îc kÕ thõa ®Þa vÞ ph¸p lÝ cña Liªn X« t¹i Héi

®ång B¶o an Liªn hîp quèc còng nh t¹i c¸c c¬ quan ngo¹i giao cña Liªn X« ë níc ngoµi.

* Kinh tế:

Tõ 1992, ChÝnh phñ Nga ®Ò ra c¬ng lÜnh t nh©n hãa nÒn kinh tÕ níc Nga, cè g¾ng ®a ®Êt níc ®i vµo kinh tÕ thÞ trêng. Nh￾ng viÖc t nh©n hãa å ¹t cµng lµm cho kinh tÕ råi lo¹n h¬n:

- S¶n xuÊt c«ng nghiÖp n¨m 1992 gi¶m xuèng cßn 20 %.

- Møc l¬ng trung b×nh cña c«ng nh©n viªn chøc thÊp h¬n ngêi MÜ 25 lÇn.

- Mét tÇng líp t s¶n míi kh¸ ®«ng ®¶o h×nh thµnh trong x· häi Nga.

- Tõ n¨m 1990 ®Õn 1995 tèc ®ä t¨ng trëng GDP lu«n lu«n lµ sè ©m: n¨m 1990 lµ - 3,6 %, n¨m 1995 lµ - 4,1 %.

- N¨m 1997, nÒn kinh tÕ dÇn dÇn ®îc håi phôc, tèc ®é t¨ng trëng ®· t¨ng lªn 0,5 % vµ n¨m 2000 lµ 9 %.

* Chính trị:

- Sau mét thêi gian ®Êu tranh gay g¾t gi÷a c¸c ®¶ng ph¸i, th¸ng 12 - 1993 b¶n HiÕn ph¸p cña Liªn bang Nga ®îc ban hµnh:

+ Tæng thèng do d©n trùc tiÕp bÇu lµ ngêi ®øng ®Çu nhµ níc, lµ ngêi ®iÒu hµnh chung mäi ho¹t ®éng cña tÊt c¶ c¸c c¬ quan

chÝnh quyÒn.

+ Thñ tíng lµ ngêi ®øng ®Çu chÝnh phñ, thùc thi chøc n¨ng cña c¬ quan hµnh ph¸p.

+ HÖ thèng lËp ph¸t gåm hai viÖn lµ Héi ®ång Liªn bang ( Thîng viÖn ) vµ §uma Quèc gia ( H¹ viÖn ).

I

+ HÖ thèng t ph¸p gåm Tßa ¸n HiÕn ph¸p vµ Tßa ¸n tèi cao.

- Thêi Tæng thèng En-xin ( 1992 - 1999 ):

+ VÒ ®èi néi:

§èi mÆt víi hai th¸ch thøc lín:

• T×nh tr¹ng kh«ng æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ do sù tranh chÊp quyÒn lùc gi÷a c¸c tËp ®oµn tµi chÝnh - chÝnh trÞ vµ do ®ßi hái d©n

chñ hãa cña nh©n d©n.

• Nh÷ng cuéc xung ®ét s¾c téc, næi bËt lµ phong trµo li khai cña vïng TrÐc-xni-a. Nh÷ng lùc lîng li khai ®· tiÕn hµnh

nhiÒu vô khñng bè nghiªm träng, g©y nªn nhiÒu tæn thÊt nÆng nÒ.

+ VÒ ®èi ngo¹i:

Trong nh÷ng n¨m 1992 - 1993, Nga theo ®uæi chÝnh s¸ch ®Þnh híng §¹i T©y D¬ng, ng¶ vÒ c¸c cêng quèc ph¬ng T©y víi

hi väng giµnh ®îc sù ñng hé vÒ chÝnh trÞ vµ sù viÖn trî kinh tÕ. Nhng sau hai n¨m, níc Nga chØ nhËn ®îc nh÷ng kho¶n tÝn

dông vµ viÖn trî tµi chÝnh rÊt Ýt ái. Tõ n¨m 1994, níc Nga chuyÓn sang chÝnh s¸ch ®Þnh híng ¢u - ¸, trong khi vÉn tranh thñ

ph¬ng T©y ph¶i kh«i phôc vµ ph¸t triÓn quan hÖ víi c¸c níc trong khu vùc Ch©u Á ( c¸c níc SNG, Trung Quèc, Ên §é, c¸c

níc ASEAN,... ).

- Thêi Tæng thèng Pu-tin ( 2000 - ... ):

+ Tõ ®Çu n¨m 2000, chÝnh phñ cña Tæng thèng Pu-tin cè g¾ng ph¸t triÓn kinh tÕ, cñng cè nhµ níc ph¸p quyÒn, æn ®inh

t×nh h×nh x· héi vµ n©ng cao vÞ thÕ quèc tÕ cña níc Nga.

+ MÆc dï ®· ®¹t ®îc nhiÒu thµnh tùu vÒ mäi mÆt nhng níc Nga vÉn ph¶i ®¬ng ®Çu víi xu híng li khai vµ n¹n khñng bè

ngµy cµng nghiªm träng, ph¶i tiÕp tôc duy tr× vµ n©ng cao ®Þa vÞ cña níc Nga - mét cêng quèc ¢u - Á.

Bài 3 - Trung Quốc và bán đảo Triều Tiên

1. Sự thành lập nước cộng hòa nhân dân Trung Hoa:

- Sau khi kÕt thóc th¾ng lîi cuéc kh¸ng chiÕn chèng qu©n phiÖt NhËt, ë Trung Quèc ®· diÔn ra cuéc néi chiÕn gi÷a §¶ng

Quèc d©n vµ §¶ng Céng s¶n. Cuéc néi chiÕn kÐo dµi h¬n 3 n¨m ( 1946 - 1949 ).

+ Ngµy 20 - 7 - 1946, Tëng Giíi Th¹ch ®· huy ®éng toµn bé lùc lîng qu©n ®éi chÝnh quy ( 113 l÷ ®oµn, kho¶ng 160 v¹n

qu©n ) tÊn c«ng toµn diÖn vµo c¸c vïng gi¶i phãng do §¶ng Céng s¶n l·nh ®¹o. ChÝnh thøc ph¸t ®éng cuéc néi chiÕn

chèng §¶ng Céng s¶n.

+ Do t¬ng quan lùc lîng nªn tõ th¸ng 7 - 1946 ®Õn th¸ng 6 - 1947, qu©n gi¶i phãng Trung Quèc thùc hiÖn chiÕn lîc phßng

ngù tÝch cùc, kh«ng gi÷a ®Êt ®ai mµ chñ yÕu nh»m tiªu diÖt sinh lùc ®Þch vµ x©y dùng lùc lîng m×nh

+ Tõ th¸ng 6 - 1947, qu©n gi¶i phãng chuyÓn sang ph¶n c«ng, tiÕn qu©n vµo gi¶i phãng c¸c vïng do §¶ng Quèc d©n kiÓm

so¸t.

+ B»ng ba chiÕn dÞch lín ( Liªu - ThÈm, Hoµi - H¶i, B×nh - T©n ) tõ 9 -1948 ®Õn 1 - 1949, qu©n gi¶i phãng ®· lo¹i khái

vßng chiÕn ®Êu 1.540.000 tªn ®Þch ( gÇn 144 s ®oµn qu©n chÝnh quy, 29 s ®oµn qu©n ®Þa ph¬ng ) lµm cho lùc lîng chñ lùc

cña ®Þch bÞ tæn thÊt nghiªm träng.

- Th¸ng 4 - 1949, qu©n gi¶i phãng vît s«ng Trêng Giang; ngµy 23 - 4 - 1949, Nam Kinh ®îc gi¶i phãng. Cuéc néi chiÕn

kÕt thóc, toµn bé lôc ®Þa Trung Quèc ®îc gi¶i phãng. TËp ®oµn Tëng Giíi Th¹ch thÊt b¹i, ph¶i th¸o ch¹y sang §µi Loan.

 Ngµy 1 - 10 - 1949, níc Céng hßa Nh©n d©n Trung Hoa chÝnh thøc thµnh lËp, ®øng ®Çu lµ Chñ tÞch Mao Tr¹ch §«ng.

- Ý nghÜa:

+ Th¾ng lîi nµy ®· chÊm døt h¬n 100 n¨m n« dÞch cña ®Õ quèc, xãa bá tµn d phong kiÕn, ®a níc Trung Hoa bíc vµo kØ

nguyªn ®éc lËp, tù do vµ tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi.

+ Sù kiÖn nµy ®· t¹o ®iÒu kiÖn nèi liÒn chñ nghÜa x· héi tõ ¢u sang Á vµ ¶nh hëng s©u s¾c tíi phong trµo gi¶i phãng d©n

téc thÕ giíi.

2. Mười năm đầu xây dựng chế độ mới ( 1949 - 1959 ):

Sau khi hoµn thµnh c¸c m¹ng d©n téc d©n chñ, nhiÖm vô träng t©m cña nh©n d©n Trung Quèc lµ ® a ®Êt níc tho¸t khái

nghÌo nµn, l¹c hËu, ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, v¨n hãa vµ gi¸o dôc.

- Kinh tÕ:

+ Tõ n¨m 1950, nh©n d©n Trung Quèc bíc vµo giai ®o¹n kh«i phôc kinh tÕ, tiÕn hµnh nh÷ng c¶i c¸ch quan träng: c¶i c¸ch

ruéng ®Êt vµ hîp t¸c hãa n«ng nghiÖp, c¶i t¹o c«ng - th¬ng nghiÖp t b¶n t doanh, tiÕn hµnh c«ng nghiÖp hãa x· héi chñ

nghÜa, ph¸t triÓn v¨n hãa, gi¸o dôc,...

+ §Õn cuèi n¨m 1952, c«ng cuéc kh«i phôc kinh tÕ ®· kÕt thóc th¾ng lîi.

+ Tõ n¨m 1953, Trung Quèc thùc hiÖn kÕ ho¹ch 5 n¨m ®Çu tiªn ( 1953 - 1957 ). Nhê nç lùc lao ®éng cña toµn d©n vµ sù

gióp ®ì cña Liªn X«, kÕ ho¹ch 5 n¨m ®· thu ®îc nh÷ng thµnh tùu to lín. Bé mÆt Trung Quèc cã nhiÒu thay ®æi râ rÖt:

• Trong nh÷ng n¨m 1953 - 1957, 246 c«ng tr×nh ®· ®îc x©y dùng vµ ®a vµo s¶n xuÊt; ®Õn n¨m 1957, s¶n lîng c«ng nghiÖp

t¨ng 140 %, s¶n lîng n«ng nghiÖp t¨ng 25 % ( so víi n¨m 1952 ).

I