Dạy học nội dung “phương trình và bất phương trình vô tỉ” cho học sinh trung học phổ thông theo một

Dạy học nội dung “Phương trình và bất phương

trình vô tỉ” cho học sinh trung học phổ thông theo

một số phương pháp dạy học tích cực

Teaching’s content “equation and irrational inequation” for high school students with

positive teaching method

NXB H. : ĐHGD, 2012 Số trang 114 tr. +

Thân Thị Hiền

Trường Đại học Quốc gia Hà Nội; Trường Đại học Giáo dục

Luận văn ThS ngành: Lý luận và phương pháp dạy học (bộ môn Toán);

Mã số: 60 14 10

Cán bộ hướng dẫn khoa học: PGS. TS. Nguyễn Thành Văn

Năm bảo vệ: 2012

Abstract. Nghiên cứu các nội dung lí luận liên quan đến đề tài như: Phương pháp dạy học

(PPDH), đổi mới PPDH theo hướng tích cực, một số PPDH tích cực và kĩ năng dạy học tích cực.

Nghiên cứu chương trình, nội dung kiến thức phần “phương trình và bất phương trình vô tỉ”. Nghiên

cứu thực trạng việc sử dụng các PPDH cực trong dạy học môn toán và việc vận dụng PPDH tích cực

giảng dạy nội dung “phương trình và bất phương trình vô tỉ”. Tổ chức thực nghiệm sư phạm để đánh

giá tính khả thi, tính phù hợp và tính hiệu quả của những đề xuất.

Keywords: Phương pháp giảng dạy; Toán học; Phương trình vô tỉ; Bất phương trình vô tỉ;

Phương pháp dạy học tích cực

Content.

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Chúng ta đang sống ở thế kỉ XXI – kỷ nguyên mà tri thức, kỹ năng của con người được coi là

yếu tố quyết định sự phát triển của xã hội. Nền giáo dục và xã hội phải tạo ra những con người trí tuệ

phát triển, sáng tạo và giàu tính nhân văn. Để đào tạo những con người như vậy, ngoài vấn đề phải

đồi mới nội dung dạy học, người ta nhấn mạnh việc đổi mới phương pháp (PP) dạy học, coi đây là

lĩnh vực đặc biệt cần quan tâm trong nền giáo dục hiện đại.

Báo cáo chính trị của đại hội X Đảng cộng sản Việt Nam đã ghi rõ “Ưu tiên hàng đầu cho

việc nâng cao chất lượng dạy và học. Đổi mới chương trình nội dung, phương pháp dạy học (PPDH),

nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên và tăng cường cơ sở vật chất của nhà trường, phát huy tư duy

khoa học và sáng tạo, năng lực tự nghiên cứu của học sinh và sinh viên, để nâng cao năng lực tự học,

tự hoàn thiện học vấn và tay nghề”.

Trong luật giáo dục Việt Nam, phần mục tiêu giáo dục phổ thông ghi rõ: “Mục tiêu của giáo dục

phổ thông là giúp học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kĩ năng cơ

bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng động sáng tạo, hình thành nhân cách con người Việt Nam xã

hội chủ nghĩa”.

Dạy học không chỉ đơn thuần có nhiệm vụ cung cấp cho học sinh (HS) những tri thức khoa

học, mà còn phải giúp hình thành và phát triển ở HS những năng lực, kĩ năng làm việc cơ bản như:

làm việc hợp tác, tự nghiên cứu, khả năng giao tiếp, nhận biết vấn đề... Để làm được điều đó, ngoài

nội dung học tập có vai trò quan trọng ra thì những phương pháp dạy học tích cực mà người giáo

viên lựa chọn để chuyền tải tri thức cho HS cũng vô cùng quan trọng. Vì mỗi PPDH tích cực sẽ giúp

hình thành ở những HS những năng lực, kĩ năng và phương pháp làm việc khác nhau.

Sự thành công của việc dạy học phụ thuộc rất nhiều vào PPDH được giáo viên lựa chọn.

Cùng một nội dung nhưng tuỳ thuộc vào PPDH cụ thể trong dạy học thì kết quả sẽ khác nhau

về mức độ lĩnh hội các tri thức sự phát triển của trí tuệ cùng các kĩ năng tư duy, phương pháp

nhận thức, giáo dục đạo đức và sự chuyển biến thái độ hành vi.

Xuất phát từ những lí do trên cũng như xuất phát từ sở thích của bản thân muốn được nghiên

cứu và tìm hiểu sâu về một số PPDH tích cực và vận dụng một số PP này vào quá trình dạy học môn

toán ở trường trung học phổ thong (THPT) nên tôi đã lựa chọn đề tài: Dạy học nội dung “phƣơng

trình và bất phƣơng trình vô tỉ” cho học sinh trung học phổ thông theo một số phƣơng pháp

dạy học tích cực.

2. Mục tiêu nghiên cứu

Đổi mới PPDH theo hướng dạy học học tích cực: Nghiên cứu và áp dụng một số PPDH tích

cực vào dạy học giúp giáo viên đổi mới PPDH, phát huy tính tích cực chủ động và sáng tạo của học

sinh, qua đó giúp học sinh học sâu, hiệu quả học tập bền vững, tăng cường hợp tác giữa học sinh với

học sinh, học sinh được tham gia các hoạt động nhận thức ở mức cao nhất và có cảm giác thoải mái.

3. Nhiệm vụ của đề tài

3.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn của đề tài

Nghiên cứu các nội dung lí luận liên quan đến đề tài như: PPDH, đổi mới PPDH theo hướng

tích cực, một số PPDH tích cực và kĩ năng dạy học tích cực.

Nghiên cứu chương trình, nội dung kiến thức phần “phương trình và bất phương trình vô tỉ”.

Nghiên cứu thực trạng việc sử dụng các PPDH cực trong dạy học môn toán và việc vận dụng

PPDH tích cực giảng dạy nội dung “phương trình và bất phương trình vô tỉ”.

Tổ chức thực nghiệm sư phạm để đánh giá tính khả thi, tính phù hợp và tính hiệu quả của

những đề xuất.

3.2. Đưa ra một số dạng phương trình và bất phương trình vô tỉ, cùng với phương pháp

giải quyết bài toán. Sưu tầm và sáng tác bài tập về “phương trình và bất phương trình vô tỉ”.

3.3. Áp dụng một số phương pháp dạy học tích cực thiết kế một số giáo án phần “phương

trình, bất phương trình vô tỉ”

Nghiên cứu nội dung “phương trình và bất phương trình vô tỉ” từ đó thiết kế kế hoạch bài học

có thể triển khai áp dụng PPDH tích cực.

Thiết kế giáo án áp dụng PPDH tích cực.

4. Phạm vi nghiên cứu

Nghiên cứu vận dụng PPDH tích cực vào giảng dạy bộ môn toán ở trường trung học phổ

thông, đặc biệt trong giảng dạy nội dung “phương trình và bất phương trình vô tỉ”.

5. Mẫu khảo sát

Việc vận dụng PPDH tích cực vào giảng dạy nội dung “phương trình và bất phương trình vô tỉ”.

Các trường THPT tại huyện Việt Yên và Lục Ngạn tỉnh Bắc Giang.

6. Câu hỏi nghiên cứu

Thực hiện tốt việc vận dụng PPDH tích cực vào giảng dạy nội dung “phương trình và bất

phương trình vô tỉ” sẽ đem lại hiệu quả gì?

7. Giả thuyết khoa học

Giáo viên sẽ phải tìm hiểu, xác định rõ được nội dung về phương trình, bất phương trình vô

tỉ, các PPDH tích cực. Khi giáo viên đãnắm vững các n ội dung và

thưc̣ hiêṇ viêc̣ tổ chức các hoaṭ

đôṇ g hoc̣ tâp̣ của học sinh theo PPHD tích cực một các hợp lý thìsẽphá

t huy đươc̣ tính tích cưc̣ , chủ

đôṇ g vàsáng taọ của h ọc sinh, làm cho các em nắm bài học vững chắc , có hệ thống .... qua đó góp

phần nâng cao chất lươṇ g daỵ và hoc̣ môn toán ở trường phổ thông.

8. Phƣơng pháp nghiên cứu

8.1. Phương pháp nghiên cứu lý thuyết

Nghiên cứu các vấn đề lí luận có liên quan đến đề tài: Lí luận về PPDH, PPDH tích cực.

Nghiên cứu việc áp dụng PPDH tích cực trong giảng dạy môn toán.

Nghiên cứu nội dung, cấu trúc của phần phương trình và bất phương trình vô tỉ.

8.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn