Dấu hiệu dùng hung khí nguy hiểm hoặc thủ đoạn gây hại cho từ 02 người trở lên trong tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác theo luật hình sự Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP. HỒ CHÍ MINH

LÊ THÚY CẦU

LUẬN VĂN THẠC SĨ

CHUYÊN NGÀNH LUẬT HÌNH SỰ VÀ TỐ TỤNG HÌNH SỰ

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2018

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP. HỒ CHÍ MINH

Chuyên ngành: Luật Hình sự và Tố tụng hình sự

Mã số: 60380104

Người hướng dẫn khoa học: TS. Phan Anh Tuấn

Học viên: Lê Thúy Cầu

Lớp: Cao học Luật, khóa 1 - Kon Tum

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2018

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan Luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi với sự

hướng dẫn của TS. Phan Anh Tuấn.

Các thông tin trích dẫn trong Luận văn đã được nêu rõ nguồn gốc. Các kết quả

trình bày trong Luận văn là trung thực và chưa được công bố trong bất cứ công trình

khoa học nào trước đây.

Tác giả luận văn

Lê Thúy Cầu

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

BLHS Bộ luật Hình sự

BLTTHS Bộ luật Tố tụng hình sự

Bộ CA Bộ Công an

Bộ TP Bộ Tư pháp

CA Công an

CP Chính phủ

KSND Kiểm sát nhân dân

NĐ Nghị định

NĐ-CP Nghị định Chính phủ

NXB Nhà xuất bản

TAND Tòa án nhân dân

TANDTC Tòa án nhân dân tối cao

TNHS Trách nhiệm hình sự

TTHS Tố tụng hình sự

TTLT Thông tư liên tịch

Viện KSNDTC Viện kiểm sát nhân dân tối cao

VKSND Viện kiểm sát nhân dân

XPHC Xử phạt hành chính

XPVPHC Xử phạt vi phạm hành chính

MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU......................................................................................................1

CHƯƠNG 1. DẤU HIỆU “DÙNG HUNG KHÍ NGUY HIỂM” TRONG TỘI

CỐ Ý GÂY THƯƠNG TÍCH HOẶC GÂY TỔN HẠI CHO SỨC KHỎE CỦA

NGƯỜI KHÁC........................................................................................................7

1.1. Quy định của Bộ luật hình sự năm 2015 về dấu hiệu “dùng hung khí

nguy hiểm” trong tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của

người khác............................................................................................................7

1.2. Những vướng mắc từ thực tiễn đặt ra khi áp dụng tình tiết “dùng hung

khí nguy hiểm” trong tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe

của người khác ...................................................................................................13

1.3. Giải pháp nhằm áp dụng đúng tình tiết “dùng hung khí nguy hiểm”

trong tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác

.............................................................................................................................21

Kết luận Chương 1 ................................................................................................25

CHƯƠNG 2. DẤU HIỆU “DÙNG THỦ ĐOẠN CÓ KHẢ NĂNG GÂY NGUY

HẠI CHO CHO NHIỀU NGƯỜI TRỞ LÊN” TRONG TỘI CỐ Ý GÂY

THƯƠNG TÍCH HOẶC GÂY TỔN HẠI CHO SỨC KHỎE CỦA NGƯỜI

KHÁC.....................................................................................................................26

2.1. Quy định của Bộ luật hình sự năm 2015 về dấu hiệu “dùng thủ đoạn có

khả năng gây nguy hại cho cho nhiều người trở lên” trong tội cố ý gây

thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác ...........................26

2.2. Những vướng mắc từ thực tiễn đặt ra khi áp dụng tình tiết “dùng thủ

đoạn có khả năng gây nguy hại cho cho nhiều người” trong tội cố ý gây

thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác ...........................29

2.3. Giải pháp nhằm áp dụng đúng tình tiết “dùng thủ đoạn có khả năng gây

nguy hại cho nhiều người” trong tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại

cho sức khỏe của người khác ............................................................................31

Kết luận Chương 2 ................................................................................................36

KẾT LUẬN............................................................................................................37

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

1

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Trải qua hơn 30 năm đổi mới từ năm 1986 đến nay, đất nước ta đã đạt được

những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử trên con đường xây dựng chủ nghĩa xã

hội và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa trên mọi mặt của đất nước. Song song với

việc phát triển kinh tế - xã hội, Đảng, Nhà nước ta cũng luôn quan tâm đến công tác

đấu tranh phòng, chống tội phạm, nhằm ngăn ngừa, hạn chế đến mức thấp nhất tội

phạm hình sự xảy ra. Với nhiệm vụ “bảo vệ chủ quyền quốc gia, an ninh đất nước,

bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, quyền con người, quyền công dân, bảo vệ quyền

bình đẳng giữa các đồng bào dân tộc, bảo vệ lợi ích Nhà nước, tổ chức, bảo vệ trật

tự pháp luật, chống mọi hành vi phạm tội, đồng thời giáo dục mọi người ý thức tuân

theo pháp luật, đấu tranh chống tội phạm và phòng ngừa chung” (Điều 1 BLHS

năm 2015), Bộ luật hình sự năm 2015 có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ, đấu

tranh phòng chống những hành vi xâm phạm quyền con người cơ bản nhất là tính

mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con người thông qua quy định tại Chương

XIV trong đó có tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người

khác (Điều 134 BLHS năm 2015).

Trong những năm gần đầy, dưới ảnh hưởng, tác động của nhiều nguyên nhân

khác nhau, các loại tội phạm và đặc biệt có tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn

hại cho sức khỏe của người khác đã diễn ra hết sức phức tạp và ngày càng liều lĩnh

trên phạm vi cả nước nói chung và địa bàn tỉnh Kon Tum nói riêng. Tính 05 năm trở

lại đây từ năm 2013 đến 2017, các loại tội phạm xảy ra trên địa bàn tỉnh Kon Tum

tổng cộng 9.253 vụ

1

. Trong đó, số vụ phạm tội cố ý gây thương tích và số người

tham gia thực hiện tội phạm nhiều thường đứng thứ nhất, thứ nhì so với các loại tội

phạm đã xảy ra trong năm. Đơn cử như năm 2013 thụ lý và giải quyết 70/1,585 vụ,

133 bị cáo2

; năm 2014 có 96/1,939 vụ, 200 bị cáo3

; năm 2015 có 75/1,904 vụ, 156

bị cáo4

; năm 2016 có 96/1,910 vụ, 202 bị cáo; năm 2017 có 97/1,914 vụ, 206 bị cáo.

Trong thực tiễn xét xử nhiều vụ án về tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn

hại cho sức khỏe của người khác có liên quan đến dấu hiệu “dùng hung khí nguy

1

Số liệu trong các báo cáo Công tác xét xử các năm 2013 - 2014 của Tòa án nhân dân tỉnh Kon Tum.

2 Báo cáo Công tác xét xử năm 2014 và phương hướng nhiệm vụ năm 2015 (Tại kỳ họp thứ 5-HĐND tỉnh

khóa X) của Ngành Tòa án nhân dân tỉnh Kon Tum.

3 Báo cáo Công tác xét xử năm 2015 và phương hướng nhiệm vụ năm 2016 của Tòa án nhân dân tỉnh Kon Tum.

4 Báo cáo Công tác xét xử năm 2016 và phương hướng nhiệm vụ năm 2017 của Tòa án nhân dân tỉnh Kon Tum.

2

hiểm” hoặc “thủ đoạn gây nguy hại cho từ hai người trở lên” cho thấy nhiều vướng

mắc, bất cập như: thực tế còn có cách hiểu chưa thống nhất về tình tiết này, điều đó

ảnh hưởng trong việc áp dụng đúng các tình tiết này khiến cho các cơ quan tiến

hành tố tụng nói chung lúng túng, áp dụng chưa thống nhất các quy định của Bộ

luật hình sự, các văn bản dưới luật trong hoạt động điều tra, truy tố và xét xử.

Do đó, việc nghiên cứu những vướng mắc, bất cập trong qui định và thực tiễn

áp dụng các dấu hiệu “dùng hung khí nguy hiểm”, “thủ đoạn gây nguy hại cho từ hai

người trở lên” của tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người

khác là yêu cầu cấp thiết của thực tiễn nhằm đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng, chống

tội phạm trong tình hình mới và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của công dân.

Với những lý do trên, tác giả đã lựa chọn đề tài “Dấu hiệu dùng hung khí nguy

hiểm hoặc thủ đoạn gây nguy hại cho từ hai người trở lên trong tội cố ý gây thương

tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác theo luật hình sự Việt Nam” làm

Luận văn Thạc sĩ Luật học.

2. Tình hình nghiên cứu của đề tài

Nghiên cứu về “Dấu hiệu dùng hung khí nguy hiểm hoặc thủ đoạn gây nguy

hại cho từ hai người trở lên trong tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức

khỏe của người khác theo luật hình sự Việt Nam” cũng đã được phân tích nội dung

trong các công trình nghiên cứu sau:

- Các Giáo trình Luật hình sự của các cơ sở đào tạo như: Trường Đại học Luật

Hà Nội (2012), Giáo trình Luật hình sự Việt Nam- Phần Các tội phạm, Nxb Công

an nhân dân, Hà Nội; Trường Đại học Luật TP.HCM (2013), Giáo trình Luật hình

sự Việt Nam - Phần Các tội phạm, Nxb Hồng Đức- Hội Luật gia Việt Nam,

TP.HCM; Lê Cảm (Chủ biên) (2007), Giáo trình Luật hình sự Việt Nam-Phần Các

tội phạm, Khoa Luật, Trường Đại học Quốc gia Hà Nội, Nxb Đại học Quốc gia, Hà

Nội; Võ Khánh Vinh (Chủ biên) (2012), Giáo trình Luật hình sự Việt Nam - Phần

Các tội phạm, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội... Những giáo trình nêu trên có nội

dung chủ yếu chỉ dừng lại ở việc phân tích dấu hiệu dùng hung khí nguy hiểm hoặc

thủ đoạn gây nguy hại cho từ hai người trở lên trong tội cố ý gây thương tích hoặc

gây tổn hại cho sức khỏe của người khác theo luật hình sự Việt Nam theo quan

điểm cá nhân của các tác giả. Đây là tài liệu quan trọng cho luận văn tham khảo khi

nghiên cứu dấu hiệu này.

3

- Sách “Bình luận Bộ luật hình sự - Phần các tội phạm”, trong Chương các

xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con người trong Bộ luật

hình sự (năm 1999) của tác giả Đinh Văn Quế (chủ biên)5

. Tác giả Đinh Văn Quế

chủ yếu phân tích và bình luận về dấu hiệu pháp lý của các tội phạm trong đó có

dấu hiệu dùng hung khí nguy hiểm hoặc thủ đoạn gây nguy hại cho từ hai người trở

lên trong tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác.

- Luận văn Thạc sỹ Luật học “Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại sức

khỏe của người khác trong trong luật hình sự Việt Nam và đấu tranh phòng chống

tội phạm này trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa” của tác giả Lê Thị Nga6

. Trong luận văn

này, tác giả đã đề cập một số vấn đề lý luận và thực tiễn áp dụng tội cố ý gây

thương tích hoặc gây tổn hại sức khỏe của người khác và phạm vi nghiên cứu tại địa

bàn tỉnh Thanh Hóa. Nội dung nghiên cứu của tác giả đã tạo điều kiện cho chúng tôi

hiểu rõ thêm về một số dấu hiệu pháp lý của tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn

hại sức khỏe của người khác trong đó có dấu hiệu dấu hiệu dùng hung khí nguy

hiểm hoặc thủ đoạn gây nguy hại cho từ hai người trở lên trong tội cố ý gây thương

tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác và thực tiễn áp dụng dấu hiệu

này từ thực tiễn tỉnh Thanh Hóa.

- Bài viết “Một số quy định của pháp luật liên quan đến việc xác định tội cố ý

gây thương tích hoặc gây tổn hại sức khỏe của người khác theo Điều 104 Bộ luật

hình sự” của các tác giả Bùi Văn Thịnh, Vũ Bá Xiêm7

. Bài viết cho thấy vẫn còn

“kẽ hở”, bất cập trong quy định của pháp luật dẫn tới có những quan điểm, ý kiến

trái chiều cần thống nhất. Điều đó, giúp chúng tôi đánh giá về những vướng mắc

cũng như đưa ra một vài kiến nghị, giải pháp hoàn thiện về dấu hiệu “dùng hung khí

nguy hiểm” của tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại sức khỏe của người khác.

- Bài viết “Phạm Văn Phòng - Dương Văn Hùng phạm tội cố ý gây thương

tích” của tác giả Đỗ Văn Chỉnh8

. Tác giả phân tích dấu hiệu cấu thành của tội cố ý

gây thương tích hoặc hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác. Qua đó, giúp

5 Đinh Văn Quế (2006), Bình luận khoa học BLHS - Phần Các tội phạm, Quyển 1, NXB TP.Hồ Chí Minh.

6 Lê Thị Nga (1997), Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại sức khỏe của người khác trong trong luật

hình sự Việt Nam và đấu tranh phòng chống tội phạm này trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa, Luận văn thạc sĩ

Luật học, trường Đại học Luật Hà Nội.

7 Bùi Văn Thịnh, Vũ Bá Xiêm (2014), “Một số quy định của pháp luật liên quan đến việc xác định tội cố ý

gây thương tích hoặc gây tổn hại sức khỏe của người khác theo Điều 104 Bộ luật hình sự”, Tạp chí Tòa án

nhân dân, Số 18, tr.29-31

8 Đỗ Văn Chỉnh (2013), “Phạm Văn Phòng - Dương Văn Hùng phạm tội cố ý gây thương tích”, Tòa án nhân

dân, Số 15, tr. 27-29