Đánh giá sự thay đổi mặt phẳng khớp cắn sau điềi trị chỉnh hình răng mặt ở bệnh nhân xương hạng i và

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ

ĐẠI HỌC Y DƢỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

-----------------

HOÀNG THỊ THU HIỀN

ĐÁNH GIÁ SỰ THAY ĐỔI

MẶT PHẲNG KHỚP CẮN

SAU ĐIỀU TRỊ CHỈNH HÌNH RĂNG MẶT

Ở BỆNH NHÂN XƯƠNG HẠNG I

VÀ HẠNG II

LUẬN VĂN CHUYÊN KHOA CẤP II

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – NĂM 2020

.

.

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ

ĐẠI HỌC Y DƢỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

HOÀNG THỊ THU HIỀN

ĐÁNH GIÁ SỰ THAY ĐỔI

MẶT PHẲNG KHỚP CẮN

SAU ĐIỀU TRỊ CHỈNH HÌNH RĂNG MẶT

Ở BỆNH NHÂN XƢƠNG HẠNG I

VÀ HẠNG II

Chuyên ngành: RĂNG HÀM MẶT

Mã số: CK 62 72 28 15

LUẬN VĂN CHUYÊN KHOA CẤP II

HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS.BS ĐỐNG KHẮC THẨM

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – NĂM 2020

.

.

MỤC LỤC

Bảng đối chiếu thuật ngữ Việt - Anh .......................................................................... i

Danh mục từ viết tắt.................................................................................................. iii

Danh mục hình .......................................................................................................... iii

Danh mục bảng ...........................................................................................................v

Danh mục biểu đồ .................................................................................................... vi

Mở đầu ........................................................................................................................1

Chƣơng 1 TỔNG QUAN ..........................................................................................3

1.1. Phân loại xương và phân loại sai khớp cắn ........................................................3

1.2. Khái niệm mặt phẳng khớp cắn..........................................................................5

1.3. Thay đổi độ nghiêng mặt phẳng khớp cắn .......................................................14

1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự thay đổi mặt phẳng khớp cắn............................28

1.5. Những nghiên cứu về mặt phẳng khớp cắn trên thế giới và trong nước ..........30

Chƣơng 2 ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........................33

2.1. Đối tượng nghiên cứu.......................................................................................33

2.2. Phương pháp nghiên cứu..................................................................................34

2.3. Đạo đức nghiên cứu..........................................................................................48

Chương 3 KẾT QUẢ ................................................................................................49

3.1. Đặc điểm của đối tượng nghiên cứu.................................................................49

3.2. Sự thay đổi đặc điểm sọ mặt, răng và mặt phẳng khớp cắn trước và sau điều trị

ở bệnh nhân xương hạng I................................................................................51

.

.

3.3. Sự thay đổi đặc điểm sọ mặt, răng và mặt phẳng khớp cắn trước và sau điều trị

ở bệnh nhân xương hạng II...............................................................................55

3.4. So sánh sự thay đổi mặt phẳng khớp cắn của bệnh nhân xương hạng I và hạng

II trước và sau điều trị ......................................................................................60

Chƣơng 4 BÀN LUẬN............................................................................................64

4.1. Đặc điểm đối tượng nghiên cứu .......................................................................64

4.2. Đánh giá sự thay đổi đặc điểm sọ mặt, răng và mặt phẳng khớp cắn trước và

sau điều trị CHRM ở bệnh nhân xương hạng I. ...............................................66

4.3. Đánh giá sự thay đổi đặc điểm sọ mặt, răng và mặt phẳng khớp cắn trước và

sau điều trị CHRM ở bệnh nhân xương hạng II...............................................68

4.4. So sánh sự thay đổi mặt phẳng khớp cắn của bệnh nhân xương hạng I và hạng

II trước và sau điều trị ......................................................................................74

4.5. Ý nghĩa ứng dụng của đề tài.............................................................................75

4.6. Hạn chế của đề tài.............................................................................................76

KẾT LUẬN..............................................................................................................77

TÀI LIỆU THAM KHẢO

Phụ lục I: PHIẾU THU THẬP THÔNG TIN

Phụ lục II: DANH SÁCH BỆNH NHÂN

.

.

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả

nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình

nào khác .

Hoàng Thị Thu Hiền

.

.

i

BẢNG ĐỐI CHIẾU THUẬT NGỮ VIỆT - ANH

Điều trị ngụy trang Camouflage

Mặt phẳng khớp cắn Occlusal plane (OP)

Hàm dưới kém phát triển Mandibular deficiency

Xương hạng I/II Skeletal class I/II

Hướng tăng trưởng mở Hyperdivergent

Hướng tăng trưởng đóng Hypodivergent

Hô hai hàm Bimaxillary prognathism/ Bimaxillary protrusion

Hô xương ổ răng Dentoalveolar protrusion

Lùi hàm dưới Mandibular retrognathism

Mặt phẳng khớp cắn chức năng Functional occlusal plane (FOP)

Mặt phẳng khớp cắn giao diện Bisected occlusal plane (BOP)

Mặt phẳng hàm dưới Mandibular plane (MP)

Mặt phẳng khẩu cái Palatal plane (PP)

Mặt phẳng khớp cắn hàm dưới Mandibular plane (MnOP)

Mặt phẳng khớp cắn hàm trên Maxillary occlusal plane (MxOP)

Nhô xương hàm trên Maxillary prognathism

Nhô hàm dưới Mandibular prognathism

.

.

ii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

HD Hàm dưới

BOP Mặt phẳng khớp cắn dao diện, MPKC

Bn Bệnh nhân

CHRM Chỉnh hình răng mặt

ĐLC Độ lệch chuẩn

FH Mặt phẳng Frankfort

FOP Mặt phẳng khớp cắn chức năng

L1 Răng cửa giữa hàm dưới

L6 Răng cối lớn thứ nhất hàm dưới

MnOP Mặt phẳng khớp cắn hàm dưới

MP Mặt phẳng hàm dưới

MPKC Mặt phẳng khớp cắn

MxOP Mặt phẳng khớp cắn hàm trên

PP Mặt phẳng khẩu cái

PSN Phim sọ nghiêng

Răng 6 dưới Răng cối lớn thứ nhất hàm dưới

Răng 6 trên Răng cối lớn thứ nhất hàm trên

SN Nền sọ trước, mặt phẳng SN

TB Trung bình

TMD Tầng mặt dưới

TMG Tầng mặt giữa

U1 Răng cửa giữa hàm trên

U6 Răng cối lớn thứ nhất hàm trên

XHD Xương hàm dưới

XHT Xương hàm trên

cs cộng sự

.

.

iii

DANH MỤC HÌNH

Hình 1. 1: Chỉ số Wits .............................................................................................3

Hình 1. 2: Khớp cắn bình thường và phân loại sai khớp cắn theo Angle ...............5

Hình 1. 3: Đường cong Spee ...................................................................................6

Hình 1. 4: Đường cong Wilson ................................................................................7

Hình 1. 5: Mặt phẳng nhai là sự tổng hợp các đường cong khớp cắn ..................... 8

Hình 1. 6: Mặt phẳng khớp cắn thẩm mỹ chứa năng FAOP ...................................9

Hình 1. 7: Độ nghiêng MPKC trên PSN: ...............................................................10

Hình 1. 8: MPKC cấu trúc BOP và MPKC chức năng FOP trên PSN ................. 11

Hình 1. 9: Chỉ số Wits đo trên mặt phẳng tham chiếu FOP ..................................12

Hình 1.10: Mặt phẳng khớp cắn trong phân tích Sato ............................................14

Hình 1.12: Tăng trưởng nền sọ liên quan đến Hạng II, hạng III ............................14

Hình 1.13: Tăng kích thước dọc, sự xoay của xương hàm dưới, độ nghiêng MPKC

giảm trong quá trình tăng trưởng bình thường. .................................... 16

Hình 1.14: Giảm độ nghiêng mặt phẳng khớp cắn và sự xoay XHD ngược chiều

kim đồng hồ trong quá trình tăng trưởng bình thường .........................17

Hình 1.15: Hướng kéo Headgear và lực tác dụng lên XHT làm thay đổi chiều xoay

MPKC hàm trên.................................................................................... 20

Hình 1.16: Facemask và hướng lực tác động lên răng hàm trên và XHT ..............20

Hình 1.17: Khí cụ mặt phẳng cắn phía trước ..........................................................21

Hình 1.18: Khí cụ mặt phẳng cắn phía sau .............................................................21

Hình 1.19: Khí cụ chức năng Twin-block ..............................................................22

Hình 1.20: Cung ngang khẩu cái – TPA .................................................................22

Hình 1.21: Cung tiện ích......................................................................................... 23

Hình 1.22: Cung đa loop – MEAW ........................................................................23

Hình 1.23: Thun hạng II: dài trên khí cụ dây thẳng và ngắn trên MEAW .............24

Hình 1.24: Thun hạng III: dài trên khí cụ dây thẳng và ngắn trên MEAW ...........25

Hình 1.25: Vị trí và tác dụng lực chỉnh hình của mini-implant ............................25

.

.

iv

Hình 1.26: Xoay MPKC hàm trên ngược chiều kim đồng hồ; MPKC hàm dưới

ngược chiều kim đồng hồ .....................................................................26

Hình 1.27: Xoay MPKC hàm trên cùng chiều kim đồng hồ; MPKC hàm dưới cùng

chiều kim đồng hồ ................................................................................27

Hình 1.28: Sơ đồ giới hạn của sự bất hài hòa .........................................................29

Hình 1.29: Mối liên quan giữa thay đổi độ nghiêng mặt phẳng khớp cắn và thay

đổi cắn khớp .........................................................................................30

Hình 2.30: Các giai đoạn điều trị chỉnh hình bằng khí cụ dây thẳng .....................36

Hình 2.31: Đo đạc trên trên phim sọ nghiêng bằng phần mềm VNCEP ................40

Hình 2.32: Các điểm chuẩn và mặt phẳng tham chiếu đo đạc trên PSN. ...............42

Hình 2.33: Các số đo về xương, răng, mô mềm .....................................................43

Hình 2.34: Các số đo về răng, xương ổ răng. .........................................................44

.

.