Đánh giá năng lực lập luận toán học trong giải toán hình học của học sinh lớp 4 trường tiểu học huỳnh ngọc huệ, thành phố đà nẵng

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

KHOA GIÁO DỤC TIỂU HỌC

---------------------------

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

ĐỀ TÀI: Đ NH GI N NG C ẬP UẬN TO N

HỌC TRONG GIẢI TO N H NH HỌC CỦ HỌC SINH

P 4, TRƢỜNG TIỂU HỌC HU NH NGỌC HUỆ

THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG.

GVHD: TS. Hoàng Nam Hải

SVTH : Nguyễn Thị H T

Lớp : 14STH

Tháng 1 năm 2018

LỜI C M ĐO N

Chúng tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng chúng tôi. Các số

liệu và kết quả nghiên cứu trong đề tài chưa từng được ai công bố trong bất kì

công trình nào khác.

gười thực hiện

Nguyễn Thị u nh rân

LỜI CẢM ƠN

ời đ u tiên, em xin cảm ơn quý th y (cô) trong khoa Giáo dục Tiểu học

với tri thức và tâm huyết của mình đã truyền đạt cho chúng em suốt thời gian học

tập vừa qua để có thể tích lũy và vận dụng trong việc làm ài luận: nh gi

n ng lực lập luận trong giải to n hình học của học sinh lớp 4, trường iểu học

u nh gọc uệ, thành phố à ng ặc biệt, em xin chân thành cảm ơn

th y TS. Hoàng Nam Hải đã luôn tận tâm hướng dẫn em trong suốt quá trình

nghiên cứu. Nhờ sự giúp đỡ và hướng dẫn nhiệt tình của th y, em đã có được

những kiến thức quý báu về cách thức nghiên cứu vấn đề cũng như nội dung của

đề tài, từ đó em có thể hoàn thành tốt hóa luận tốt nghiệp. Một l n nữa, em xin

chân thành cảm ơn th y.

Em cũng gửi lời cảm ơn sâu sắc đến Ban giám hiệu, các giáo viên và học

sinh của trường Tiểu học Hu nh Ngọc Huê, thành phố à ng đã tạo điều kiện,

chỉ dẫn, cộng tác với em trong suốt thời gian thực hiện đề tài.

ặc đã có nhiều cố gắng nhưng mới chỉ là ước đ u tập ượt nghiên cứu

hoa học nên c n nhiều ỡ ngỡ, do vậy không thể tránh h i những thiếu sót.

Em mong nhận được những đóng góp quý u của quý th y cô để kiến thức của

em trong lĩnh vực này được hoàn thiện hơn

Sau cùng, em xin kính chúc quý th y cô trong khoa Giáo dục Tiểu học thật

dồi dào sức kh e và niềm tin để tiếp tục thực hiện sứ mệnh cao đẹp của mình.

gười thực hiện

Nguyễn Thị u nh rân

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng Tên bảng Trang

Bảng 1 hang đo n ng lực lập luận hình học trong giải to n

hình học của học sinh 36

Bảng 2 ảng ma trận đ nh gi n ng lực lập luận hình học của

học sinh 40

Bảng 3

hận x t, đ nh gi của về mức độ thường xuyên

luyện tập c c lập luận t n học thông qua ạy học môn

o n

54

Bảng 4

nh gi của về n ng lực lập luận to n học của

và những hó h n thường gặp hi ạy học ph t

triển n ng lực lập luận to n học

55

Bảng 5 hang điểm đ nh gi c c iểu hiện của n ng lực lập

luận hình học 58

ả 6 hống ê điểm trung ình cho từng iểu hiện của học

sinh 68

ả 7 ảng xếp loại iểu hiện và n ng lực lập luận hình học

của học sinh 69

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ

Biể đồ Tên biể đồ Trang

Biể đồ 1

iểu đồ thể hiện sự c n thiết của việc ph t triển n ng

lực lập luận cho lớp 4 thông qua ạy học yếu tố hình

học

53

DANH MỤC VIẾT TẮT

Viết tắt Tê đầy đủ

GV Giáo viên

HS Học sinh

HSTH Học sinh tiểu học

NL ng lực

NLLLHH ng lực lập luận hình học

NLLLTH ng lực lập luận toán học

1

MỤC LỤC

LỜI C M ĐO N

LỜI CẢM ƠN

DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ

DANH MỤC VIẾT TẮT

1. Lí do chọ đề tài........................................................................................................................... 5

2. Mụ đ ê ứ ..................................................................................................................... 6

3. C ỏ ê ứ .......................................6

4. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................................................... 7

5. Đố tƣợng và phạm vi nghiên cứu................................................................................................. 7

5 1 Đố tƣợng nghiên cứu................................................................................................................. 7

5.2. Phạm vi nghiên cứu.................................................................................................................... 7

6. P ƣơ p áp ên cứu.............................................................................................................. 7

6 1 N óm p ƣơ p áp ê ứu lí luận ..................................................................................... 7

6 2 N óm p ƣơ p áp ê ứu thực tiễn................................................................................. 7

6.2.1. Phương pháp điều tra bằng anket ............................................................................................ 7

6.2.2. Phương pháp quan sát sư phạm............................................................................................... 8

6.2.3. Phương pháp thống kê toán học............................................................................................... 8

7. Cấ t ú đề tài nghiên cứu............................................................................................................ 8

N p ầ mở đầ t ệ t m ả đề t đƣợ ố ụ 4 ƣơ ƣ

C ƣơ 1: TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU

1.1. Đặ đ ểm tâm lý học sinh tiểu học.............................................................................................. 9

1.1.1. Nhận thức cảm tính của học sinh tiểu học .............................................................................. 9

1.1.1.1. Tri giác………………. ................................................................................................... 9

1.1.1.2. Cảm giác.......................................................................................................................... 9

1.1.2. Nhận thức lí tính của học sinh tiểu học................................................................................... 9

1.1.2.1. Tư duy……………….. .................................................................................................... 9

1.1.2.2. Chú ý….. ....................................................................................................................... 10

1.1.2.3. Tưởng tượng ................................................................................................................. 10

1.1.3. Ngôn ngữ, trí nhớ và sự phát triển nhận thức của học sinh tiểu học ................................... 10

1.1.4. Nhân cách học sinh tiểu học .................................................................................................. 11

2

1.1.4.1. Tính cách học sinh tiểu học......................................................................................... 11

1.1.4.2. Nhận thức học sinh tiểu học........................................................................................ 11

1.1.4.3. Tình cảm học sinh tiểu học........................................................................................... 11

1.2. Cấ t ú ƣơ t ì mô t á ớp 4.................................................................................... 12

1.2.1. Cấ t ú ƣơ t ì mô toán lớp 4 ................................................................................. 12

1.2.2. Cấ t ú ƣơ t ì Hì ọc lớp 4 ................................................................................. 13

1 3 N ệm ụ ạy ọ t á 13

1 4 ƣớ ạy ọ p át t ể ự 14

1 5 Cá y tắ y ậ 16

1.6. Một số nghiên cứ ó ê đế đề tài ở t ƣớc.......................................... 17

1.7. Kết luậ ƣơ 1 .................................................................................................................... 17

C ƣơ 2 N NG C VÀ N NG C LẬP LUẬN H NH HỌC

2 1 N ự ự ì ọ 18

2.2. N ực lập luận ì ọ ...................................................................................................... 20

2.2.1. Lập luận toán học.................................................................................................................. 21

2 2 2 N ực lập luậ ì ọc ................................................................................................... 21

2 3 ể ệ ự ập ậ ì ọ ủ ọ t ể ọ .................................................... 22

2 3 1 Họ ể đề á đị đú yê ầ t á ..................................................... 22

2 3 2 Họ ết đặt t ả ờ á ỏ ê đế t á ì ọ ............................. 23

2 3 3 P át ệ mố ệ t á ọ ữ á đ á ầ tìm........................................... 24

2 3 4 Họ ết ập ậ ả yết một t á ì ọ ....................................... 26

2 3 5 Họ ết ụ á ô ữ t á ọ t ập ậ ì ọ ................................ 28

2 3 6 Họ ết yể đổ ô ữ t ập ậ ì ọ ................................................ 29

2 3 7 T ì y ờ ả đá á ết ả t á t á ................................................... 30

2.4. V t ủ ệ ồ ƣ ự ập ậ ì ọ t ệ ạy ọ p át t ể

ự 31

2.4.1. Nâng cao hiệu quả dạy họ á t á ó yế tố ì ọ ................................................. 31

2.4.2. Giúp HS nắm vững các kiến thứ ì ọc, các công thức, khái niệm, các phép lập luận

logic và lập luậ ó ứ .............................................................................................................. 31

2.4.3. Tạ ơ ội cho các em phân tích, nhận xét, nắm vững các kiến thứ đ ọc, từ đó t á

để mở rộng kiến thức ...................................................................................................................... 32

2.4.4. ƣớ đầu tập luyệ tƣ y y ận, biết cách xem xét và giải quyết vấ đề ó ứ, toàn

diện, chính xác, phát triể tƣ y ả y luận phù hợp với phát triển tâm lí lứa tuổi

......................................................................................................................................................... 32

3

2.4.5. Góp phần rèn luyện tính linh hoạt, sáng tạo; rèn luyện khả y ận và học tập khoa

học ................................................................................................................................................... 32

2.4.6. Tạ đ ều kiện cho HS hoạt động học tập tự giác, tích cực, chủ động sáng tạo .................... 32

2.5. Kết luậ ƣơ 2 .................................................................................................................... 33

C ƣơ 3 Đ NH GI N NG C ẬP UẬN H NH HỌC CỦ HỌC SINH TH NG QU

DẠ HỌC C C ẾU TỐ H NH HỌC

3 1 á át ề á t ì đá á .............................................................................................. 34

3 1 1 Mụ đ đá á ................................................................................................................. 34

3 1 2 Đố tƣợ đá á ................................................................................................................ 34

3 1 3 T ờ t ự ệ đá á ................................................................................................ 34

3 1 4 Nộ p ƣơ p áp đá á...................................................................................... 34

3.1.4.1. i dung đánh giá ....................................................................................................... 34

3.1.4.2. Phương pháp đánh giá……………………………...........................................................35

3 2 T đ ự ập ậ ì ọ ủ ọ .................................................................. 35

3 3 ộ ô ụ đá á ự ập ậ ì ọ ..................................................................... 40

3 3 1 M t ậ đề đá á ự ập ậ ì ọ ủ ọ ........40

3 3 2 T ết ế ộ ô ụ đ ự ập ậ ì ọ .............................................................. 41

3.3.2.1. guy n t thi t ....................................................................................................... 41

3.3.2.2. Thi t ........................................................................................................................ 42

3.4. P t t ê ệm ề ộ ô ụ đá á......................................................................... 48

3.5. Kết quả ê ứ .................................................................................................................. 53

3.5.1. Kết quả khả át á ê ề ự ập ậ ì ọ ủ ọ .............................. 53

3.5.2. Nhậ ét đá á ủa GV về sự cần thiết của việc phát triể ực lập luận toán học

cho HS lớp 4 t ô ạy ọ á yếu tố hình học ..................................................................... 53

3.5.3. Đá á ủa GV về ực lập luận toán học của HS và nhữ ó t ƣờng gặp khi

dạy học phát triể ực lập luận toán học ............................................................................... 56

3.5.4. ết ả đá á ự ọ ...................................................................................... 57

3.5.4.1. nh hư ng ph n t h t quả nghi n ứu.................................................................. 57

3.5.4.2. Ph n t h i m a họ sinh.................................................................................... 59

3.6. ết ả t ố ê ...................................................................................................................... 67

3.7. Một ố đề ất .......................................................................................................................... 70

3 7 1 ệ p áp 1 R yện các thao tác lập luậ t ạt độ ả t á ì ọ ..... 70

3.7.2. ệ p áp 2 y ự ệ t ố tập t ậ t ệ mô t ƣờ ập ậ t ƣờ

á ập ậ ì ọ t ự tế.................................................................................................... 73

4

3.7.3. ệ p áp 3 Ứ ụ ô ệ t ô t ạy ọ ì ọ m yệ ự

ập ậ t á ọ ọ ........................................................................................................ 75

3.8. ết ậ ƣơ 3 .................................................................................................................... 76

C ƣơ 4 TRẢ ỜI VÀ GIẢI CHO C C C U HỎI NGHI N CỨU

4 1 T ả ờ ỏ ê ứ 1 .................................................................................................... 77

4 2 T ả ờ ỏ ê ứ 2 .................................................................................................... 77

4 3 T ả ờ ỏ ê ứ 3 .................................................................................................... 79

KẾT LUẬN CỦ ĐỀ TÀI.............................................................................................................. 80

TÀI IỆU TH M HẢO

PHỤ ỤC