Đánh Giá Hiện Trạng Rừng Làm Cơ Sở Đề Xuất Nâng Cao Hiệu Quả Quản Lý Rừng Phòng Hộ Tại Xã Tam Thanh Huyện Quan Sơn Tĩnh Thanh Hóa

LỜI CẢM ƠN

Để ận với ê đề i: “Đánh giá hiện trạng rừng,

làm cơ sở đề xuất nâng cao hiệu quả quản lý rừng phòng hộ tại xã Tam

Thanh - Huyện Quan Sơn - Tĩnh Thanh Hóa”. Tôi xi c â cảm ơ

TS. Bùi Mạ Hƣ g đã ƣớng dẫn tôi thực hiện ậ g ốt thời

gian qua, truyề đạt cho tôi những kinh nghiệm quý báu, chỉ bảo tận tình và

độ g iê gi ôi i c ậ .

Tôi xin chân thành cảm ơ Hạt kiểm lâm huyệ Q Sơ đã c g cấp

cho tôi số liệu về hiện trạng rừng, số liệu về công tác quản lý rừng tại địa

ƣơ g. Đồng thời, tôi xin cảm ơ gƣời dâ xã T m T đã ỗ trợ tôi

trong suốt quá trình thực địa.

Tôi xin gửi lời tri ân sâu sắc đến Quý thầ cô âm Học, T ƣờng

Đại học âm g iệ Việ m đã ận tình giảng dạy và truyề đạt những

kiến thức quý giá trong suốt thời gian theo học tại ƣờng.

Cảm ơ c c ạn, nhữ g gƣời bạ đồng hành trong quãng thời gian học

đại ọc, nhữ g gƣời đã ô c , gi đỡ, động viên và là nguồ động

lực để tôi ƣơ ê .

Do thời gian và kiến thức còn hạn chế ê ậ không tránh khỏi

những thiếu sót, vì vậy tôi rất mong nhậ đƣợc ý kiế đ g g của Quý thầy,

cô để ậ đƣợc hoàn thiệ ơ .

Tôi xi c â cảm ơ !.

Sinh viên thực hiện

Nguyễn Văn Kiệm

MỤC LỤC

LỜI CẢM Ơ

MỤC LỤC

DANH MỤC BẢNG

ĐẶT VẤ ĐỀ................................................................................................... 1

PHẦN 1. TỔNG QUAN VẤ ĐỀ NGHIÊN CỨU......................................... 3

1.1. VAI TRÒ, CHỨC Ă G VÀ PHÂ OẠI RỪNG PHÒNG HỘ.......... 3

1.1.1. Vai trò của rừng phòng hộ ...................................................................... 3

1.1.2. Phân loại rừng phòng hộ ......................................................................... 3

1.1.3 Chức ă g c í của rừng phòng hộ ....................................................... 4

1.2. THỰC TRẠNG TÀI NGUYÊN RỪNG TRÊN THẾ GIỚI...................... 4

1.2.1 Diển biến tài nguyên rừng và công tác quản lý từ 1990 đến nay ............ 4

1.2.2 Nguyên nhân suy giảm tài nguyên rừng trên thế giới.............................. 5

1.2.3. THỰC TRẠNG TÀI NGUYÊN RỪNG VÀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ

RỪNG Ở VIỆT NAM....................................................................................... 7

PHẦ 2: ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ XÃ HỘI............................... 16

2.1 ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN-KINH TẾ-XÃ HỘI HUYỆ QUA SƠ ẢNH

HƢỞ G ĐẾN RỪNG PHÒNG HỘ............................................................... 16

2.1.1 Điều kiện tự nhiên.................................................................................. 16

PHẦN 3: MỤC TIÊU, ĐỐI TƢỢNG PHẠM VI, NỘI DU G, PHƢƠ G

PHÁP NGHIÊN CỨU..................................................................................... 19

3.1 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ..................................................................... 19

3.2 NỘI DUNG NGHIÊN CỨU..................................................................... 19

3.2.1 P ƣơ g ập thông tin thứ cấp ................................................ 20

3.2.2 P ƣơ g điều tra số liệ ơ cấp ...................................................... 20

3.2.3 P ƣơ g ỏng vấ gƣời chủ chốt ............................................... 20

3.2.4 P ƣơ g đ gi SWOT (đ gi điểm mạ ,điểm yế , cơ ội,

c ƣc)....................................................................................................... 21

PHẦN 4 KẾT QUẢ ...................................................................................... 22

4.1 HIỆN TRẠ G TÀI GUYÊ ĐẤT VÀ RỪNG KHU VỰC RỪNG

PHÒNG HỘ XÃ TAM THANH .................................................................... 22

4.1.1 Thực trạng tài nguyên rừng tại khu vực nghiên cứu .......................... 22

4.1.2 DIỆN TÍCH RỪ G, ĐẤT LÂM NGHIỆP VÀ TRỮ ƢỢNG PHÂN

THEO LOẠI CHỦ QUẢN LÝ ....................................................................... 27

4.1.3 ĐỘ CHE PHỦ RỪNG ........................................................................... 31

4.1.4 TÌNH TRẠNG QUẢN LÝ DIỆN RỪ G VÀ ĐẤT LÂM NGHIỆP .. 34

4.2 CÔNG TÁC QUẢN LÝ VÀ PHÁT TRIỂN RỪNG TẠI KHU VỰC

NGHIÊN CỨU................................................................................................ 35

4.2.1 Cô g c gi đất, giao rừng .................................................................. 35

4.2.2 Hoạ động sử dụ g đất rừng và bảo vệ tài nguyên rừng........................ 37

4.3 CÁC NGUYÊN NHÂN CHỦ YẾU ĐE DỌA ĐẾN TÀI NGUYÊN

RỪNG PHÒNG HỘ XÃ TAM THANH........................................................ 38

4.3.1 Chuyể đổi mục đíc ử dụng từ đất lâm nghiệp sang phi lâm nghiệp. 38

4.3.2 Cháy rừng............................................................................................... 39

4.3.3 Khai thác nguồn lâm sản quá mức cho phép ......................................... 42

4.4 PHÂ TÍCH SWOT ĐỐI VỚI CÔNG TÁC QUẢN LÝ, PHÁT TRIỂN

RỪNG PHÒNG HỘ KHU VỰC NGHIÊN CỨU.......................................... 48

4.5 ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁT NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ RỪNG

PHÒNG HỘ .................................................................................................... 50

4.5.1 Giải pháp kỉ thuật ............................................................................... 50

4.5.2 Giải pháp về công tác quản lý................................................................ 55

4.5.3 Giải pháp về khoa học công nghệ, giáo dục đ ạo và khuyên lâm..... 58

4.5.4 Giải pháp về ƣởng lợi khi tham gia bảo vệ và phát triển rừng ............ 59

4.5.5 Giải pháp vốn ......................................................................................... 60

PHẦN 5: KẾT LUẬN, TỒN TẠI VÀ KIẾN NGHỊ ...................................... 62

5.1 KẾT LUẬN............................................................................................... 62

5.2 TỒN TẠI................................................................................................... 63

5.3. KIẾN NGHỊ ............................................................................................. 63

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

DANH MỤC BẢNG

Bảng 2.1: Bả g cơ cấu kinh tế khu vực .......................................................... 18

Bảng 4.1 : Diện tích các loại rừ g đất lâm nghiệp phân theo mục đíc ử

dụng................................................................................................................. 22

Bảng 4.2: Trữ ƣợng các loại rừ g đất lâm nghiệp phân theo mục đíc ử

dụng................................................................................................................. 26

BẢNG 4.3: Diện tích rừ g đất lâm nghiệp phân theo loại chủ quản lý..... 27

BẢNG 4.4: Trữ ƣợng rừng phân theo loại chủ quản lý................................. 29

BẢNG 4.5: Tổng hợ độ che phủ rừng........................................................... 31

BẢNG 4.6: Diện tích rừng trồng phân theo loài cây và cấp tuổi.................... 32

BẢNG 4.7: Diển biế đất lâm nghiệp............................................................. 34

BẢNG 4.8: Diện tích rừng phân theo chủ quản lý.......................................... 35

BẢNG 4.9: Tình hình sử dụ g đất sau giao tại các hộ ................................... 38

BẢNG 4.10: Vùng trọ g điểm c g cơ xảy ra cháy rừng ......................... 40

BẢNG 4.11: Vùng trọ g điểm c g cơ xảy ra khai thác........................... 44

BẢ G 4.12: P â íc SWOT đối với công tác quản lý và phát triển rừng

phòng hộ.......................................................................................................... 48

DANH MỤC HÌNH ẢNH

Hình 4.1: Rừng luồng tự nhiên tại khu vực nghiên cứu ................................. 25

Hình 4.2: Khu vực đ i iê giới có rừng phòng hộ ............................... 25

Hình 4.3: Tình trạng khai thác trái phép tại khu vực ...................................... 43

Hình 4.4: Xử ý gƣời dâ , ƣơ g iện khai vi phạm................................... 43

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

Từ viết tắt Nghĩa tiếng việt

Bộ NN&PTNT Bộ Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn

QLBV&PTR Ban quản lý bảo vệ và phát triển rừng

BVMT Bảo vệ môi ƣờng

KDCB Kinh doanh chế biến

GC QSDĐ Giấy chứng nhận quyền sử dụ g đất

HTX Hợp tác xã

NLKH Nông lâm kết hợp

PCCCR Phòng cháy chữa cháy rừng

PHĐ Phòng hộ đầu nguồn

SWOT Điểm mạnh- điểm yếu- cơ ội- thách thức

UBND Ủy ban nhân dân

DVMTR Dịch vụ môi ƣờng rừng

1

ĐẶT VẤN ĐỀ

Hệ sinh thái rừng là mộ i g ê đặc biệt, có vai trò hết sức quan

trọ g g đời sống củ c gƣời. Rừng không chỉ là nguồn cung cấp lâm sản

mà còn thực hiện các chức ă g xã ội và sinh thái rộng lớn. Rừ g “ ổi

x ” củ i đất, rừng chiếm 31% tổng diện tích tr i đất trên thế giới với

khoảng 4 tỷ ha, phân bố trên 3 vùng khí hậu: bắc cực, ô đới và nhiệ đới, trong

đ c ảng 93% là rừng tự nhiên và 7% là rừng trồng (FAO, 2010)[12].

Việt Nam có tổng diện tích rừng gần 14.062 triệ , g đ diện tích

rừng tự iê ơ 10.175 iệu ha, rừng trồng trên 3.886 triệu ha, diện tích

cây lâm nghiệ đạ độ che phủ là 39,5%, còn diệ íc câ â ăm ồng trên

đất lâm nghiệp chỉ chiếm ơ 1,3%.(Bộ NN&PTNT, 2015).

Quan Sơ ện miền núi nằm ở phía Tây Bắc tỉnh Thanh Hóa, có

tổng diện tích tự nhiên là 93.017,03ha, với diệ íc c đất lâm nghiệp

71.359,80ha chiếm 76,71%, đấ c ƣ ử dụng 16.377,49ha chiếm 17,61%

T iê , ực ế, để mở ô g diệ íc đấ ả x ấ ô g g iệ

gƣời dâ ê đị bàn ự ý ừ g c ể đổi mục đíc ử dụ g đấ âm

g iệ đấ ả x ấ ô g g iệ m c diệ íc ừ g ò g ộ ại

đâ g mộ giảm.

cầ ử dụ g c c ại gỗ g đời ố g xã ội g c g c , iệc

ô gổ i é m g ại ợi ậ ớ , đời ố g mộ ố ộ ậ â

dâ ố g ại ực cò ă , ì ậ , ì ạ g i c âm ả i

é ại đâ xẩ g c g iề , ê cạ đ mƣ ớ ê đị dẫ

đế x i mò m giảm diệ íc ừ g ồ g ại ực.

2

Hiệ , cô g c q ả ý ừ g củ ực đã đƣợc q âm c

ọ g ơ , cụ ể ầ ế diệ íc ừ g ại ực đã đƣợc gi c

c c ộ gi đì , ực ƣợ g ũ g, c c ổ c ức q ả ý, c iề dự ồ g

ừ g, ê íc iể ực ê ực, ý ức ủ gƣời dâ

đƣợc â g c .

Bê cạ đ , ẫ cò ữ g ă , g cô g c q ả ý ừ g ại

ực. D ực c diệ íc ừ g ớ , ằm ê iề xã c , ố

ƣợ g c c ộ q ả ý cò ạ c ế, ẫ cò mộ ố í gƣời dâ ý ức ém,

c ƣ iể ế ý g ĩ củ iệc ả ệ ừ g ê ẫ xả ì ạ g i c

i é . Cô g c q ả ý c c q ạm ă ả cò iề ấ cậ i

dụ g ực ế

Từ ực ế ê , câ ỏi g iê cứ đƣợc đặ i iể i g iê cứ

ại ực ừ g ò g ộ Xã T m T đ : ữ g g ê â c

độ g đế ệ i i ừ g ò g ộ?, cô g c q ả ý ả ệ i g ê

ừ g ò g ộ ại đị ƣơ g diễ ƣ ế ?, ữ g ă ,

cả đ g gặ ải g quá trình iể i.

Để ả ời ữ g câ ỏi đặ ở ê , đồ g ời ằm g mộ ầ ỏ

é cô g iệc ả ệ ừ g để ƣớ g ới mục iê iể ề ữ g ôi

iế g iê cứ ậ : “Đánh giá hiện trạng rừng, làm cơ sở đề

xuất nâng cao hiệu quả quản lý rừng phòng hộ tại xã Tam Thanh - Huyện

Quan Sơn - Tĩnh Thanh Hóa”