Đánh Giá Hiện Trạng Mô Hình Nông Lâm Kết Hợp Tại Xã Giáp Trung Huyện Bắc Mê Tỉnh Hà Giang

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP

VIỆN QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI & PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN

....................  .................

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

ĐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG MÔ HÌNH NÔNG LÂM KẾT HỢP TẠI XÃ

GIÁP TRUNG, HUYỆN BẮC MÊ, TỈNH HÀ GIANG

NGÀNH: KHUYẾN NÔNG

MÃ SỐ: 7620102

Giảng viên hướng dẫn : Th.S Nguyễn Đình Hải

Sinh viên thực hiện : Sùng Mí Và

Mã sinh viên : 1653080357

Lớp : K61- Khuyến Nông

Khóa học : 2016 - 2020

Hà Nội, năm 2020

i

LỜI CẢM ƠN

Được sự đồng ý của Ban giám hiệu Trường Đại học Lâm nghiệp, Viện quản

lý đất đai và Phát triển nông thôn, cùng giáo viên hướng dẫn, tôi tiến hành thực

hiện đề tài: “Đánh giá hiện trạng mô hình nông lâm kết hợp tại xã Giáp

Trung, huyện Bắc Mê, tỉnh Hà Giang”.

Để hiện thực hóa ý tưởng và hoàn thành được nghiên cứu là kết quả của sự nỗ

lực, cố gắng của bản thân và sự đóng góp hết sức quý báu của các Thầy giáo, Cô

giáo, Ban lãnh đạo và người dân địa phương. Nhân dịp này tôi xin được bày tỏ

lòng biết ơn sâu sắc đến giáo viên hướng dẫn Ths. Nguyễn Đình Hải là người đã

trực tiếp định hướng, giúp đỡ, khuyến khích chỉ dẫn cho tôi những kiến thức quý

báu trong suốt thời gian thực hiện đề tài.

Xin gửi lời cảm ơn chân thành đến các Thầy, cô giáo trường Đại học lâm

nghiệp; toàn thể nhân dân, tập thể lãnh đạo UBND xã Giáp Trung, huyện Bắc

Mê, tỉnh Hà Giang đã tạo điều kiện thuận lợi, tận tình giúp đỡ tôi trong quá trình

thực hoàn thành nghiên cứu này.

Do thời gian và trình độ còn hạn chế nên nghiên cứu không tránh khỏi những

thiếu sót. Tôi rất mong nhận được những ý kiến đóng góp quý báu của các thầy

cô, các cơ quan chuyên môn, cùng toàn thể các bạn để đề tài nghiên cứu được

hoàn chỉnh hơn.

Chúng tôi xin chân thành cảm ơn

Hà Nội, ngày tháng năm 2020

Sinh viên thực hiện

Sùng Mí Và

ii

MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN .........................................................................................................i

MỤC LỤC............................................................................................................. ii

DANH MỤC VIẾT TẮT ......................................................................................iv

Danh mục các bảng ................................................................................................v

Danh mục các hình................................................................................................vi

PHẦN I ĐẶT VẤN ĐỀ ........................................................................................1

PHẦN II TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ..............................................3

2.1.1. Khái niệm.....................................................................................................3

2.1.2. Đặc điểm chung của hệ thống nông lâm kết hợp.........................................3

2.1.3. Các đặc điểm của hệ thống nông lâm kết hợp phù hợp ..............................4

PHẦN III MỤC TIÊU, NỘI DUNG, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU..........11

3.2.1. Đối tượng nghiên cứu.................................................................................11

3.2.2. Phạm vi nghiên cứ......................................................................................11

PHẦN IV. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ................................................................17

4.1.1. Vị trí địa lý .................................................................................................17

4.1.2. Địa hình - Thổ nhưỡng...............................................................................18

4.1.3. Điều kiện khí hậu, thủy văn .......................................................................19

4.2.1. Dân số lao động..........................................................................................20

4.2.2. Cơ sở vật chất, kỹ thuật..............................................................................22

4.2.3. Hiện trạng sự dụng đất ...............................................................................23

4.3 Tình hình sản xuất nông, lâm nghiệp tại điểm nghiên cứu..........................246

4.3.1 Sản xuất nông nghiệp ..................................................................................26

4.4. Điều tra tuyến và vẽ sơ đồ lát cắt..................................................................30

4.5. Phân tích lịch mùa vụ....................................................................................34

4.6. Kết quả điều tra, phân loại các mô hình canh tác theo loại đất.....................36

4.7. Kết quả đánh giá hiệu quả các mô hình nông lâm kết hợp ...........................38

4.8. Thị trường tiêu thụ sản phẩm tại điểm nghiên cứu .......................................47

iii

4.9. Đề xuất giải pháp phát triển sản xuất mô hình NLKH tại xã Giáp Trung,

huyện Bắc Mê, tỉnh Hà Giang..............................................................................49

PHẦN V KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ. .................................................................55

5.1. Kết luận. ........................................................................................................55

5.2. Kiến nghị.......................................................................................................55

TÀI LIỆU THAM KHẢO

iv

DANH MỤC VIẾT TẮT

UBND Ủy ban nhân dân xã

NLKH Nông lâm kết hợp

Ths. Thạc sĩ

FAO Tổ chức lương thực nông nghiệp liên hợp quốc

ICRAF Hội đồng nghiên cứu về nông lâm kết hợp

VAC Vườn+ ao+ chuồng

VR Vườn + rừng

RVC Rừng +vườn +chuồng

RVCRg Rừng+ vườn+chuồng+ruộng

PRA Đánh giá nông thôn

v

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 4.1. Dân số và cơ cấu dân số xã Giáp Trung năm 2019. ............................21

Bảng 4.2. Hiện trạng sử dụng đất tại xã Giáp Trung năm 2019 ..........................25

Bảng 4.3: Tình hình sản xuất nông nghiệp của điểm nghiên cứu........................26

Bảng 4.4: Tình hình chăn nuôi của điểm nghiên cứu ..........................................27

Bảng 4.5: Tỉ lệ diện tích đất đai theo độ dốc của xã Giáp Trung. .......................29

Bảng 4.6. Hiện trạng sử dụng đất theo theo mặt cắt ngang xã Giáp Trung.........30

Bảng 4.7: Lịch thời vụ xã Giáp Trung .................................................................34

Bảng 4.8: Phân loại các phương thức nông lâm kết hợp .....................................36

Bảng 4.9: Kết quả mô tả các phương thức NLKH...............................................37

Bảng 4.10. Đánh giá hiệu quả kinh tế cây ngắn ngày..........................................39

Bảng 4.11. Hiệu quả kinh tế cây dài ngày ...........................................................40

Bảng 4.12. Hiệu quả kinh tế chăn nuôi các mô hình ...........................................41

Bảng 4.13. Hiệu quả kinh tế các thành phần trong mô hình................................42

Bảng 4.14: Đánh giá hiệu quả xã hội của các mô hình NLKH............................45

Bảng 4.15: Đánh giá hiệu quả môi trường của các mô hình NLKH tại điểm

nghiên cứu....................................................................................................46

Bảng 4.16: Giá một số sản phẩm lâm nghiệp qua kênh tiêu thụ..........................48

Bảng 4.17: Giá một số sản phẩm nông nghiệp, tiêu thụ ......................................49

vi

DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 4.1. Vị trí địa lý xã Giáp Trung, huyện Bắc Mê, tỉnh Hà Giang.................17

Hình 4.2. Hình ảnh trên cao của xã Giáp Trung huyện Bắc Mê..........................19

Hình 4.3. Bản đồ các dân tộc xã Giáp Trung, huyện Bắc Mê, tỉnh Hà Giang.....20

Hình 4.4 Biểu đồ hiện trạng sử dụng đất năm 2019 ở xã Giáp Trung, huyện Bắc

Mê, tỉnh Hà Giang........................................................................................24

Hình 4.5. Biểu đồ cơ cấu thu-chi và lợi nhuận của các mô hình ở điểm nghiên

cứu................................................................................................................43

Hình 4.6: Sản phẩm tiêu thụ lâm nghiệp tại điểm nghiên cứu.............................47

Hình 4.7: Kênh tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp tại điểm nghiên cứu..................48

1

PHẦN I

ĐẶT VẤN ĐỀ

Trên địa bàn xã Giáp Trung có 4 dân tộc sinh sống Mông, Dao, Tày, Kinh

cũng như một số địa phương khác của tỉnh Hà Giang và trong cả nước dựa vào

điều kiện thực tế điều kiện tự nhiên kinh tế xã hội của địa phương và nguồn lực

của hộ gia đình điều này càng được thể hiện rõ nét đối với các khu vực vùng

nông thôn, miền núi nước ta. Vì vậy người dân nơi đây đã áp dụng kiến thức bản

địa của mỗi dân tộc trồng các loại cây trồng và vật nuôi phát triển ra nhiều mô

hình NLKH khác nhau.

Sản xuất nông nghiệp và NLKH là hai vấn đề tương tác với nhau điều ảnh

hưởng trực tiếp đến sinh kế các hộ gia đình trong những năm trở lại đây dân cư

ngày càng đông nạn chặt phá rừng càng gia tăng ảnh hưởng đến đất bị xóa mò

rửa trôi và gây nhiều tổn thương cho các lĩnh vực, vùng miền và cộng đồng dân

cư trong cả nước, đặc biệt là trong lĩnh vực nông nghiệp và phát triển nông thôn.

Họ canh tác trên đất dốc, sự dụng đất theo hướng NLKH. Thực tế về các mô

hình NLKH đã và đang có những tích góp tích cực trong việc nâng cao hiểu quả

việc sử dụng đất, cải thiện môi trường sinh thái, là nền tẳng phát triển văn hóa –

xã hội, đặc biệt là tăng nguồn thu nhập cho từng hộ người dân. Mà dù vậy cho

đến nay ở xã Giáp Trung huyện Bắc Mê tỉnh Hà Giang. Vẫn còn thiếu sự nghiên

cứu về vấn đề trên. Có thể gây hạn chế về vấn đề phát triển NLKH chưa phát

huy tốt tính kinh tế và ổn định rừng chưa cao một số nơi vẫn còn bị chặt và phá

hủy mô hình trên.

Hiện tại ở địa phương các mô hình có triển vọng của người dân và các cơ

quan khuyến nông và người nguyên cứu hay nhà nghiên cứu cần tìm kiếm các

phương pháp công cụ đơn giản, dễ áp dụng dễ thực hiện để cho cộng đồng người

dân tự đánh giá được mô hình hiện có, từ đó là cở sở cải tiến hóa lên và lan rộng

ra một số địa phương khác. Chính vì vậy nên việc thực hiện nghiên cứu, “Đánh

giá hiện trạng mô hình nông lâm kết hợp tại xã Giáp Trung. huyện Bắc Mê. Tỉnh

Hà Giang” là có ý nghĩa thực tiễn tại địa phương.