Đánh giá điều kiện sinh khí hậu phục vụ phát triển du lịch bền vững tỉnh Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC

HOÀNG THANH TÙNG

ĐÁNH GIÁ ĐIỀU KIỆN SINH KHÍ HẬU

PHỤC VỤ PHÁT TRIỂN DU LỊCH BỀN VỮNG

TỈNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ

QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG

THÁI NGUYÊN, NĂM 2019

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC

HOÀNG THANH TÙNG

ĐÁNH GIÁ ĐIỀU KIỆN SINH KHÍ HẬU

PHỤC VỤ PHÁT TRIỂN DU LỊCH BỀN VỮNG

TỈNH THÁI NGUYÊN

Ngành: Quản lý Tài nguyên và Môi trường

Mã số: 8850101

LUẬN VĂN THẠC SĨ

QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG

Người hướng dẫn khoa học: TS. Hoàng Lưu Thu Thủy

THÁI NGUYÊN, NĂM 2019

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu do cá nhân tôi thực

hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của TS. Hoàng Lưu Thu Thủy, không sao chép

các công trình nghiên cứu của người khác. Số liệu và kết quả của luận văn chưa

từng được công bố ở bất kì một công trình khoa học nào khác.

Các thông tin thứ cấp sử dụng trong luận văn là có nguồn gốc rõ ràng, được

trích dẫn đầy đủ, trung thực và đúng quy cách.

Tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm về tính xác thực và nguyên bản của luận văn.

Tác giả

Hoàng Thanh Tùng

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và thực hiện luận văn này tôi đã

nhận được sự giúp đỡ tận tình của rất nhiều thầy cô giáo, cá nhân, các cơ quan và

các tổ chức. Tôi xin được bày tỏ lòng cảm ơn chân thành và sâu sắc nhất tới tất cả

các thầy cô giáo, cá nhân, các cơ quan và tổ chức đã quan tâm giúp đỡ, tạo mọi điều

kiện cho tôi hoàn thành luận văn này.

Trước hết tôi xin chân thành cảm ơn TS. Hoàng Lưu Thu Thủy đã trực tiếp

hướng dẫn và tận tình giúp đỡ, động viên tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và

hoàn thành luận văn này.

Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu Trường Đại học Khoa học Thái

Nguyên, Ban Chủ nhiệm Khoa Tài nguyên và Môi trường, các thầy cô giáo Bộ môn

Quản lý Tài nguyên và Môi trường, đã tạo điều kiện thuận lợi, giúp đỡ tôi về nhiều

mặt trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn này.

Tôi xin chân thành cảm ơn Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Thái Nguyên,

Trung tâm quan trắc và bảo vệ Môi trường tỉnh Thái Nguyên, Sở văn hóa thể thao

và du lịch và Đài khí tượng Thủy văn tỉnh Thái Nguyên đã cung cấp số liệu, tư liệu

để hoàn thành luận văn này.

Tôi xin chân thành cảm ơn những người thân, bạn bè và gia đình đã chia sẻ

cùng tôi những khó khăn, động viên và tạo mọi điều kiện tốt nhất cho tôi học tập,

nghiên cứu và hoàn thành luận văn.

Xin trân trọng cảm ơn!

Thái Nguyên, ngày tháng 10 năm 2019

Tác giả

Hoàng Thanh Tùng

iii

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU.....................................................................................................................1

1. Lý do lựa chọn đề tài...............................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................2

3. Nội dung nghiên cứu...............................................................................................3

4. Cấu trúc luận văn ....................................................................................................3

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC ĐÁNH GIÁ ĐIỀU KIỆN SINH KHÍ

HẬU PHỤC VỤ PHÁT TRIỂN CÁC LOẠI HÌNH DU LỊCH .................................4

1.1. Tổng quan lịch sử nghiên cứu vấn đề ..................................................................4

1.1.1. Trên thế giới..................................................................................................4

1.1.2. Tại Việt Nam.................................................................................................6

1.2. Một số khái niệm cơ bản về tài nguyên du lịch và tài nguyên Khí hậu...............8

1.2.1. Tài nguyên du lịch.........................................................................................8

1.2.2. Tài nguyên khí hậu phục vụ phát triển du lịch............................................11

1.2.3. Cơ sở lý luận của việc đánh giá tài nguyên khí hậu phục vụ phát triển du lịch .13

1.3. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu.................................................18

1.3.1. Quan điểm nghiên cứu ................................................................................18

1.3.2. Phương pháp nghiên cứu.............................................................................19

Chương 2: ĐẶC ĐIỂM TỰ NHIÊN, KINH TẾ - XÃ HỘI VÀ TÀI NGUYÊN DU

LỊCH TỈNH THÁI NGUYÊN ..................................................................................22

2.1. Điều kiện tự nhiên..............................................................................................22

2.1.1. Vị trí địa lý ..................................................................................................22

2.1.2. Đặc điểm địa hình .......................................................................................23

2.1.3. Đặc điểm thủy văn ......................................................................................24

2.1.4. Tài nguyên rừng ..........................................................................................26

2.1.5. Đặc điểm khí hậu ........................................................................................26

2.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội ...................................................................................36

2.2.1. Đặc điểm dân cư..........................................................................................36

2.2.2. Đặc điểm phát triển kinh tế, xã hội .............................................................37

2.3. Tài nguyên du lịch..............................................................................................42

2.3.1. Tài nguyên du lịch tự nhiên ........................................................................42

2.3.2. Tài nguyên du lịch nhân văn .......................................................................44

2.4. Hiện trạng hoạt động du lịch tỉnh Thái Nguyên.................................................47

iv

2.4.1. Công tác xúc tiến quảng bá du lịch .............................................................47

2.4.2. Công tác đào tạo và phát triển nguồn nhân lực du lịch...............................48

2.4.3. Những khó khăn trong quá trình phát triển du lịch.....................................48

Chương 3: ĐÁNH GIÁ ĐIỀU KIỆN SINH KHÍ HẬU PHỤC VỤ PHÁT TRIỂN

DU LỊCH TỈNH THÁI NGUYÊN............................................................................50

3.1. Thành lập bản đồ sinh khí hậu phục vụ du lịch tỉnh Thái Nguyên ....................50

3.1.1. Vai trò, ý nghĩa của việc nghiên cứu và thành lập bản đồ SKH phục vụ mục

đích du lịch và nghỉ dưỡng....................................................................................50

3.1.2. Nguyên tắc thành lập bản đồ SKH cho mục đích du lịch, nghỉ dưỡng.......50

3.1.3. Hệ chỉ tiêu bản đồ SKH phục vụ du lịch, nghỉ dưỡng tỉnh Thái Nguyên...51

3.2. Đặc điểm các đơn vị Sinh khí hậu tỉnh Thái Nguyên ........................................56

3.2.1. Loại sinh khí hậu thuộc đai khí hậu mát .....................................................56

3.2.2. Loại sinh khí hậu thuộc đai khí hậu ấm ......................................................56

3.2.3. Loại sinh khí hậu thuộc đai khí hậu nóng ...................................................57

3.3. Đánh giá điều kiện sinh khí hậu du lịch tỉnh Thái Nguyên ...............................57

3.3.1. Đánh giá mức độ thuận lợi của các loại sinh khí hậu đến sức khỏe của

người tham gia hoạt động du lịch..........................................................................59

3.5. Xác định thời gian hoạt động thích hợp với hoạt động du lịch và mùa vụ du lịch

tỉnh Thái Nguyên.......................................................................................................61

3.6. Đề xuất khai thác và sử dụng hợp lý điều kiện sinh khí hậu tại các vùng, điểm

du lịch thuộc tỉnh Thái Nguyên.................................................................................65

3.7. Định hướng và các giải pháp sử dụng hợp lý điều kiện sinh khí hậu phục vụ

phát triển du lịch Thái Nguyên..................................................................................66

3.7.1. Lựa chọn loại hình du lịch phù hợp và khắc phục tính mùa vụ trong hoạt

động du lịch tỉnh Thái Nguyên..............................................................................66

3.7.2. Một số kiến nghị giải pháp chính để khai thác tốt tài nguyên SKH tỉnh Thái

Nguyên đối với du lịch..........................................................................................66

KẾT LUẬN...............................................................................................................68

TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................................................70

v

DANH MỤC CÁC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT

STT Từ viết tắt Nghĩa

1 BĐKH Biến đổi khí hậu

2 ĐKTN Điều kiện tự nhiên

3 DLBV Du lịch bền vững

4 ĐLTN Địa lý tự nhiên

5 DSVH Di sản văn hóa

6 HST Hệ sinh thái

7 KCN Khu công nghiệp

8 KT-XH Kinh tế - Xã hội

9 LHDL Loại hình du lịch

10 PTBV Phát triển bền vững

11 PTDL Phát triển du lịch

12 PTSX Phát triển sản xuất

13 SKH Sinh khí hậu

14 TNDL Tài nguyên du lịch

15 TNTN Tài nguyên tự nhiên

16 TTV Thảm thực vật

vi

DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 1.1. Sơ đồ các lĩnh vực của khí hậu ứng dụng ...............................................12

Hình 2.1. Bản đồ hành chính tỉnh Thái Nguyên......................................................23

Hình 2.2. Biến trình năm của nhiệt độ không khí trung bình..................................29

Hình 2.3. Biến trình năm của tổng lượng mưa. .......................................................32

Hình 2.4: Toàn cảnh Nhà tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh tại ATK Định Hóa .45

Hình 2.5: Mỗi năm, hàng ngàn du khách thập phương về chảy hội đền Đuổm được

tổ chức vào đầu năm mới (chính hội là ngày mùng 6 Tết)......................46

Hình 3.1. Bản đồ sinh khí hậu tỉnh Thái Nguyên ....................................................55