Đánh Giá Đặc Điểm Sinh Trưởng Của Loài Dẻ Ăn Quả Tái Sinh Castanopsis Boisii Hickel Et A Camus Tại Một Số Xã Của Thị Xã Chí Linh Tỉnh Hải Dương

1

TRƢỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP

KHOA QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN RỪNG VÀ MÔI TRƢỜNG

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

ĐÁNH GIÁ ĐẶC ĐIỂM SINH TRƢỞNG CỦA LOÀI DẺ ĂN QUẢ TÁI SINH

(CASTANOPSIS BOISII HICKEL ET A. CAMUS) TẠI MỘT SỐ XÃ

CỦA THỊ XÃ CHÍ LINH TỈNH HẢI DƢƠNG

Ngành: Khoa học môi trƣờng

Mã số : 306

Giáo viên hƣớng dẫn : Ths. Kiều Thị Dƣơng

Sinh viên thực hiện : Phạm Văn Thiện

MSV : 1153061910

Lớp : 56B - KHMT

Khóa học : 2011 - 2015

Hà Nội, 2015

2

LỜI CẢM ƠN

Trong suốt qua trình học tập và thực hiện Khóa luận tốt nghiệp, chuyên

ngành Khoa học môi trƣờng tại Trƣờng Đại học Lâm nghiệp, tôi đã nhận

đƣợc sự quan tâm giúp đỡ nhiệt tình của các giảng viên, các cơ quan đơn vị,

bạn bè và gia đình.

Trƣớc hết tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Ban giám hiệu, Khoa

Quản lý tài nguyên rừng và Môi trƣờng cùng toàn thể các thầy cô giáo trƣờng

Đại học Lâm nghiệp đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập

và hoàn thành chƣơng trình học.

Xin trân trọng cảm ơn ThS. Kiều Thị Dƣơng, ngƣời đã trực tiếp hƣớng

dẫn tôi thực hiện và hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này.

Tôi cũng xin trân trọng cảm ơn các cán bộ trong Trạm quản lý rừng Bắc

Chí Linh và Ban quản lý rừng tỉnh Hải Dƣơng, UBND xã Bắc An và UBND

xã Hoàng Hoa Thám thị xã Chí Linh tỉnh Hải Dƣơng đã tạo mọi điều kiện

giúp tôi thu thập tài liệu và hoàn thành khóa luận.

Xin chân thành cảm ơn bạn bè, đồng môn và ngƣời thân trong gia đình đã

động viên, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và hoàn thành khóa luận

này. Chắc chắn bài khóa luận không tránh khỏi những thiếu sót, kính mong

các thầy cô giáo và bạn bè đóng góp ý kiến để khóa luận đƣợc hoàn thiện

hơn.

Xin trân trọng cảm ơn!

Hà Nội, ngày 03 tháng 06 năm 2015

Sinh viên

Phạm Văn Thiện

3

TRƢỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP VIỆT NAM

KHOA QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN RỪNG VÀ MÔI TRƢỜNG

-----------------------------o0o-------------------------

TÓM TẮT KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

1. Tên khóa luận: “Đánh giá đặc điểm sinh trƣởng của loài Dẻ ăn quả

tái sinh (Castanopsis boisii Hickel et A. Camus) tại một số xã của thị xã

Chí Linh tỉnh Hải Dƣơng”

2. Sinh viên thực hiện: Phạm Văn Thiện

3. Giáo viên hƣớng dẫn: ThS. Kiều Thị Dƣơng

4. Mục tiêu nghiên cứu:

- Mục tiêu chung: Góp phần xây dựng cơ sở khoa học cho những giải

pháp phát triển Dẻ ăn quả ở một số xã của thị xã Chí Linh tỉnh Hải Dƣơng.

- Mục tiêu cụ thể:

- So sánh đƣợc đặc điểm sinh trƣởng của cây Dẻ tái sinh ở những điều

kiện lập địa khác nhau.

- Đề xuất một số giải pháp nhằm phục hồi và phát triển rừng Dẻ tại khu

vực nghiên cứu.

5. Nội dung nghiên cứu:

- Nghiên cứu một số đặc điểm điều kiện lập địa tại khu vực nghiên cứu

+ Điều kiện địa hình: Độ dốc, hƣớng dốc, độ cao, kinh độ, vĩ độ.

+ Đặc điểm thổ nhƣỡng: Loại đất, thành phần cơ giới, màu sắc, độ

chặt, bề dày tầng đất, độ xốp, tỷ lệ đá lẫn, hàm lƣợng Nito, photpho dễ tiêu.

+ Điều kiện khí hậu khu vực: Nhiệt độ, độ ẩm, lƣợng mƣa, lƣợng bức

xạ, lƣợng bốc hơi, tốc độ gió, thời gian có nắng.

+ Đặc điểm cấu trúc rừng

4

- Nghiên cứu một số đặc điểm sinh trƣởng của cây Dẻ tái sinh tại khu vực

nghiên cứu:

+ Nguồn gốc tái sinh

+ Mật độ cây tái sinh

+ Đặc điểm sinh trƣởng cây tái sinh: Hvn, Dt, đƣờng kính gốc (Do), chất

lƣợng cây tái sinh.

- So sánh một số đặc điểm sinh trƣởng của cây tái sinh tại các điều kiện

lập địa khác nhau.

- Nghiên cứu đề xuất một số giải pháp nhằm phục hồi rừng Dẻ tại khu

vực nghiên cứu.

+ Giải pháp quản lý

+ Giải pháp kỹ thuật

6. Những kết quả đạt đƣợc

Qua quá trình thực hiện, đề tài rút ra một số kết luận sau:

- Đặc điểm địa hình: Khu vực nghiên cứu có độ dốc thấp, tại các vị trí

khác nhau thì độ dốc khác nhau, nhƣng mức độ chênh lệch không lớn. Địa

hình tại khu vực nghiên cứu không gây nhiều khó khăn cho sự sinh trƣởng và

phát triển của cây.

- Đặc điểm thổ nhƣỡng: Đất trong khu vực chủ yếu là đất Feralit đỏ vàng,

thành phần cơ giới chủ yếu thuộc loại đất thịt trung bình. Đặc điểm thổ

nhƣỡng của khu vực nghiên cứu không có sự sai khác lớn giữa các vị trí , tình

chất đất không gây khó khăn cho quá trình tái sinh, sinh trƣởng và phát triển

của cây.

- Điều kiện khí hậu: Nhìn chung thì điều kiện khí hậu tại khu vực nghiên

cứu khá thuận lợi cho sự nảy mầm, sinh trƣởng và phát triển của cây Dẻ.

Trong khu vực ít có những hiện tƣợng thời tiết cực đoan, tuy nhiên có một số

5

tháng trong năm thì hiện tƣợng mất cân bằng nƣớc làm ảnh hƣởng đến khả

năng này mầm của chồi và hạt đồng thời gây khó khăn cho cây tái sinh trong

giai đoạn cây mầm cây mạ. Bên cạnh đó còn làm cho nguy cơ cháy rừng đƣợc

nâng lên gây thiệt hại lớn về kinh tế.

Tầng cây cao tại khu vực nghiên cứu chủ yếu là những cây Dẻ có độ tuổi

cao, một số vị trí có xen kẽ thêm một số loại nhƣ thông, keo…Trong các chỉ

tiêu cấu trúc tầng cây cao thì độ tàn che và chiều cao dƣới cành là hai chỉ tiêu

quan trọng nhất ảnh hƣởng đến lớp cây tái sinh dƣới tán rừng. Độ tàn che ảnh

hƣởng đến cƣờng độ ánh sáng, chiều cao dƣới cành ảnh hƣởng đến không

gian sinh trƣởng theo chiều thẳng đứng của lớp cây tái sinh. Đây cũng chính

là hai đại lƣợng thƣờng đƣợc quan tâm nhất khi xem xét các biện pháp tác

động nhằm xúc tiến tái sinh rừng.

Lớp cây bụi thảm tƣơi, thảm khô có tác dụng giữ đất, giữ nƣớc cho đất,

tạo điều kiện thuận lợi cho cây con phát triển trong giai đoạn cây mạ, cây non,

tuy nhiên chúng cũng gây ra không ít khó khăn cho sự sinh trƣởng và phát

triển lâu dài của cây tái sinh. Nguyên nhân là do độ che phủ lớn sẽ cản trở sự

tiếp đất của hạt giống, giảm bức xạ chiếu xuống mặt đất, làm chậm quá trình

tái sinh cây rừng. Mật độ cây bụi thảm tƣơi cao sẽ cạnh tranh không gian sống

của cây tái sinh, làm cho khả năng sinh trƣởng của cây tái sinh thấp.

Mật độ Dẻ tái sinh dƣới tán rừng khá thấp 675-3600 cây/ha, nguyên nhân

chủ yếu là do đề tài chỉ điều tra cây tái sinh có chiều cao Hvn>30cm, tại khu

vực nghiên cứu thì phân bố cây tái sinh chủ yếu là phân bố cụm và phần lớn

là tái sinh từ chồi điều này gây ra không ít khó khăn cho việc phục hồi và phát

triển rừng Dẻ.

Các chỉ tiêu sinh trƣởng của Dẻ tái sinh không cao, chiều cao vút ngọn

trung bình tại các tuyến đạt từ 0.9 - 1.4m, đƣờng kính gốc (Do) từ 0.5 -

1.0cm. Thực tế cho thấy tuy có sức tái sinh khá mạnh nhƣng khả năng tồn tại

và sinh trƣởng lại bị hạn chế bởi nhiều yếu tố, vì vậy mà cây tái sinh mới bị

6

còi cọc và chậm lớn. Chủ yếu những cây tái sinh từ chồi là có khả năng phát

triển thành cây cao còn những cây tái sinh từ hạt thì còi cọc và chỉ tồn tại

đƣợc một thời gian ngắn.

Cần cung cấp thêm chất dinh dƣờng cho đất, loại bỏ cây già cỗi, sâu

bệnh, phát bớt thực bì để tạo điều kiện cho cấy tái sinh hạt và chồi phát triển.

Đề tài đã so sánh đặc điểm sinh trƣởng của Dẻ tái sinh ở các tuyến điều

tra cho thấy thực sự có sự khác nhau về sinh trƣởng của cây tái sinh ở các

tuyến điều tra.

Đề tài cũng đã đề xuất đƣợc một số biện pháp nhằm phát triển rừng Dẻ

tái sinh trong khu vực.

Hà Nội, ngày 03 tháng 06 năm 2015

Sinh viên

Phạm Văn Thiện

7

MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

DANH MỤC BẢNG

DANH MỤC HÌNH

ĐẶT VẤN ĐỀ................................................................................................... 1

Chƣơng 1. TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨUError! Bookmark not

defined.

1.1. Trên thế giới.............................................Error! Bookmark not defined.

1.2. Ở Việt Nam ..............................................Error! Bookmark not defined.

1.2.1. Khái quát về đặc điểm hình thái và sinh thái của Dẻ ăn quả .........Error!

Bookmark not defined.

1.2.2. Một số công trình nghiên cứu trong nƣớc liên quan đến vấn đề nghiên

cứu của đề tài...................................................Error! Bookmark not defined.

Chƣơng 2. MỤC TIÊU, ĐỐI TƢỢNG, PHẠM VI, NỘI DUNG VÀ

PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU...................Error! Bookmark not defined.

2.1. Mục tiêu nghiên cứu.................................Error! Bookmark not defined.

2.1.1. Mục tiêu chung......................................Error! Bookmark not defined.

2.1.2. Mục tiêu cụ thể......................................Error! Bookmark not defined.

2.2. Đối tƣợng nghiên cứu...............................Error! Bookmark not defined.

2.3. Phạm vi nghiên cứu..................................Error! Bookmark not defined.

2.4. Nội dung nghiên cứu................................Error! Bookmark not defined.

2.4.1. Nghiên cứu một số đặc điểm điều kiện lập địa tại khu vực nghiên cứu.

.........................................................................Error! Bookmark not defined.

2.4.2. Nghiên cứu một số đặc điểm tái sinh Dẻ ăn quả tại khu vực nghiên cứu

.........................................................................Error! Bookmark not defined.

2.4.3. So sánh một số đặc điểm sinh trƣởng của cây tái sinh tại các điều kiện

lập địa khác nhau.............................................Error! Bookmark not defined.

8

2.4.4. Nghiên cứu đề xuất một số giải pháp nhằm phục hồi rừng Dẻ tại khu

vực nghiên cứu ................................................Error! Bookmark not defined.

2.5. Phƣơng pháp nghiên cứu..........................Error! Bookmark not defined.

2.5.1. Phƣơng pháp kế thừa và tổng hợp tài liệuError! Bookmark not

defined.

2.5.2. Phƣơng pháp điều tra thực địa ..............Error! Bookmark not defined.

2.5.3. Phƣơng pháp xử lý số liệu.....................Error! Bookmark not defined.

Chƣơng 3. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ, XÃ HỘI KHU VỰC

NGHIÊN CỨU................................................Error! Bookmark not defined.

3.1. Đặc điểm tự nhiên ....................................Error! Bookmark not defined.

3.1.1. Vị trí địa lý và vị trí hành chính............Error! Bookmark not defined.

3.1.2. Địa hình, địa thế ....................................Error! Bookmark not defined.

3.1.3. Khí hậu thủy văn ...................................Error! Bookmark not defined.

3.1.4. Địa chất, thổ nhƣỡng.............................Error! Bookmark not defined.

3.2. Đặc điểm kinh tế xã hội ...........................Error! Bookmark not defined.

3.2.1. Dân số và lao động................................Error! Bookmark not defined.

3.2.2. Thực trạng kinh tế - xã hội....................Error! Bookmark not defined.

3.2.3. Thực trạng cơ sở hạ tầng giao thông.....Error! Bookmark not defined.

3.3. Thực trang ngành lâm nghiệp huyện Chí LinhError! Bookmark not

defined.

3.3.1. Hiện trạng sử dụng đất đai và tài nguyên rừngError! Bookmark not

defined.

3.3.2. Vai trò của ngành lâm nghiệp trong sự phát triển KTXH của tỉnhError!

Bookmark not defined.

3.4. Những đặc điểm nổi bật về điều kiện tự nhiên và kinh tế xã hội tại hai xã

Hoàng Hoa Thám và Bắc An thị xã Chí Linh tỉnh Hải Dƣơng ...............Error!

Bookmark not defined.

3.4.1. Xã Hoàng Hoa Thám ............................Error! Bookmark not defined.

3.4.2. Xã Bắc An .............................................Error! Bookmark not defined.