Đánh giá ảnh hưởng hoạt động khai thác than của mỏ Vàng Danh đến chất lượng môi trường nước mặt sông Vàng Danh, thành phố Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC

ĐẶNG ĐÌNH TRUNG

ĐÁNH GIÁ ẢNH HƢỞNG HOẠT ĐỘNG KHAI THÁC THAN

CỦA MỎ VÀNG DANH ĐẾN CHẤT LƢỢNG MÔI TRƢỜNG NƢỚC MẶT

SÔNG VÀNG DANH, THÀNH PHỐ UÔNG BÍ, TỈNH QUẢNG NINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ

QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƢỜNG

THÁI NGUYÊN - 2020

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC

ĐẶNG ĐÌNH TRUNG

ĐÁNH GIÁ ẢNH HƢỞNG HOẠT ĐỘNG KHAI THÁC THAN

CỦA MỎ VÀNG DANH ĐẾN CHẤT LƢỢNG MÔI TRƢỜNG NƢỚC MẶT

SÔNG VÀNG DANH, THÀNH PHỐ UÔNG BÍ, TỈNH QUẢNG NINH

Chuyên ngành: Quản lý Tài nguyên và Môi trƣờng

Mã số: 8850101

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƢỜNG

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Quang Hùng

THÁI NGUYÊN - 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi là Đặng Đình Trung, xin cam đoan luận văn thạc sĩ này là công trình nghiên

cứu của cá nhân tôi thực hiện dƣới sự hƣớng dẫn khoa học của TS. Nguyễn Quang

Hùng và không sao chép các công trình nghiên cứu đã đƣợc công bố của ngƣời khác.

Số liệu và kết quả của Luận văn chƣa từng đƣợc công bố ở bất kỳ một công trình khoa

học nào khác.

Các thông tin, dữ liệu sử dụng trong Luận văn là có nguồn gốc rõ ràng, đƣợc

trích dẫn đầy đủ, trung thực và đúng qui cách.

Tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm về tính xác thực và nguyên bản của luận văn.

Tác giả

Đặng Đình Trung

ii

LỜI CẢM ƠN

Lời đầu tiên, em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc và chân thành nhất đến giảng viên

TS. Nguyễn Quang Hùng – Vụ Khoa học, công nghệ và Môi trƣờng – Văn phòng Quốc

hội đã quan tâm, tận tình hƣớng dẫn học viên trong suốt quá trình thực hiện luận văn.

Em xin tỏ lòng biết ơn chân thành đến các thầy cô giáo Trƣờng Đại học Khoa

học Thái Nguyên, đặc biệt là các thầy cô giáo Khoa Tài nguyên và Môi trƣờng đã

truyền đạt cho em những kiến thức, kỹ năng bổ ích để phục vụ công tác và đã tạo điều

kiện giúp đỡ em hoàn thành Luận văn.

Em xin chân thành cảm ơn Lãnh đạo, đồng nghiệp thuộc Sở Tài nguyên và Môi

trƣờng tỉnh Quảng Ninh, Chi cục Bảo vệ Môi trƣờng tỉnh Quảng Ninh, Trung tâm

Quan trắc tài nguyên và Môi trƣờng, Ủy ban nhân dân phƣờng Vàng Danh và Ban

Lãnh đạo Công ty Cổ phần Than Vàng Danh-Vinacomin, Công ty Trách nhiệm hữu

hạn một thành viên Môi trƣờng-TKV, Công ty Cổ phần Tin học, Công nghệ, Môi

trƣờng-Vinacomin đã tạo điều kiện giúp đỡ và cho phép em đƣợc sử dụng một phần

các tài tiệu, số liệu trong quá trình nghiên cứu thực hiện Luận văn.

Em bày tỏ lòng biết ơn tới gia đình, bạn bè luôn động viên giúp đỡ để hoàn thành

tốt nghiên cứu của mình.

Do trình độ chuyên môn và điều kiện nghiên cứu còn nhiều khó khăn nên Luận

văn không thể tránh khỏi những thiếu sót, kính mong nhận đƣợc những ý kiến đóng góp

của các thầy cô giáo, đồng nghiệp để em hoàn thành Luận văn đƣợc tốt hơn.

Thái Nguyên, ngày ... tháng ... năm 2020

Học viên

Đặng Đình Trung

i

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU .........................................................................................................................1

1. Lý do chọn đề tài .........................................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu ....................................................................................................2

3. Nhiệm vụ nghiên cứu ..................................................................................................2

4. Ý nghĩa khoa học của đề tài nghiên cứu......................................................................2

5. Ý nghĩa thực tiễn của nghiên cứu................................................................................2

CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU .........................................................................3

1.1. Cơ sở lý luận.............................................................................................................3

1.1.1. Một số khái niệm cơ bản .......................................................................................3

1.1.2. Cơ sở pháp lý.........................................................................................................6

1.2. Cơ sở thực tiễn..........................................................................................................7

1.2.1. Thực trạng khai thác than trên thế giới..................................................................7

1.2.2. Thực trạng quản lý môi trƣờng hoạt động khai thác than ở Việt Nam .................8

1.3. Tổng quan khu vực nghiên cứu ..............................................................................11

1.3.1. Đặc điểm về địa hình khu vực mỏ Vàng Danh ...................................................11

1.3.2. Đặc điểm về khí tƣợng khu vực nghiên cứu........................................................11

1.3.3. Chế độ thủy văn, dòng chảy khu vực nghiên cứu ...............................................14

1.3.4. Đặc điểm kinh tế-xã hội phƣờng Vàng Danh......................................................15

1.4. Khái quát hoạt động khai thác của mỏ than Vàng Danh ........................................17

1.4.1. Hoạt động khai thác của mỏ than Vàng Danh.....................................................17

1.4.2. Tóm tắt tình hình khai thác mỏ than Vàng Danh ................................................18

CHƢƠNG 2: ĐỐI TƢỢNG, PHẠM VI, NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN

CỨU...............................................................................................................................21

2.1. Đối tƣợng nghiên cứu.............................................................................................21

2.2. Phạm vi nghiên cứu ................................................................................................21

2.3. Nội dung nghiên cứu ..............................................................................................22

2.4. Phƣơng pháp nghiên cứu ........................................................................................22

2.4.1. Phƣơng pháp thu thập dữ liệu..............................................................................22

2.4.2. Phƣơng pháp khảo sát thực địa............................................................................22

ii

2.4.3. Phƣơng pháp phân tích và xử lý số liệu ..............................................................25

2.4.4. Phƣơng pháp tính toán chỉ số chất lƣợng nƣớc WQI..........................................25

CHƢƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ......................................30

3.1. Đánh giá diễn biến chất lƣợng nƣớc sông Vàng Danh giai đoạn 2017 – 2019......30

3.1.1. Đánh giá kết quả chất lƣợng nƣớc sông Vàng Danh chảy qua mỏ .....................30

3.1.2. Ứng dụng chỉ số chất lƣợng nƣớc (WQI) trong đánh giá diễn biến chất lƣợng

nƣớc sông Vàng Danh đoạn chảy qua mỏ Vàng Danh giai đoạn 2017-2019. ..............38

3.2. Những yếu tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng nƣớc sông Vàng Danh đoạn chảy qua mỏ

Vàng Danh.....................................................................................................................44

3.2.1. Ảnh hƣởng mƣa cuốn trôi bùn đất trên đƣờng vận chuyển xuống sông Vàng

Danh...............................................................................................................................45

3.2.2. Ảnh hƣởng do thiên tai, bão lũ ............................................................................46

3.2.3. Ảnh hƣởng do hoạt động xả nƣớc thải ................................................................46

3.3. Tác động của khai thác mỏ Vàng Danh đến chất lƣợng nƣớc sông Vàng Danh....47

3.3.1. Tác động do việc khai thác than..........................................................................47

3.3.2. Các tác động đến môi trƣờng nƣớc do sàng, tuyển than .....................................51

3.3.3. Tác động do nƣớc thải sinh hoạt của công nhân .................................................52

3.4. Đề xuất các biện pháp giảm thiểu ảnh hƣởng đến chất lƣợng nƣớc sông Vàng

Danh đoạn chảy qua mỏ Vàng Danh.............................................................................53

3.4.1. Giải pháp giảm thiểu do ảnh hƣởng mƣa cuốn trôi bùn đất................................53

3.4.2. Giải pháp giảm thiểu do ảnh hƣởng sạt lở, xây dựng kè sông ............................56

3.4.3. Giải pháp giảm thiểu do ảnh hƣởng hoạt động xả nƣớc thải ..............................57

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ................................................................................61

TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................................................63

iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

Từ viết tắt Nghĩa tiếng Việt

BVMT Bảo vệ môi trƣờng

BVTV Bảo vệ thực vật

KLN Kim loại nặng

LVS Lƣu vực sông

NN&PTNT Nông nghiệp và Phát triển nông thôn

QCCP Quy chuẩn cho phép

QCVN Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia Việt Nam

TCVN Tiêu chuẩn Việt Nam

TNN Tài nguyên nƣớc

TN&MT Tài nguyên và Môi trƣờng

WQI Chỉ số chất lƣợng nƣớc

GHCP Giới hạn cho phép