Thư viện tri thức trực tuyến
Kho tài liệu với 50,000+ tài liệu học thuật
© 2023 Siêu thị PDF - Kho tài liệu học thuật hàng đầu Việt Nam

Tài liệu đang bị lỗi
File tài liệu này hiện đang bị hỏng, chúng tôi đang cố gắng khắc phục.
Đảng lãnh đạo công tác xây dựng tổ chức Đảng ở Bắc Kỳ 1930-1945
Nội dung xem thử
Mô tả chi tiết
Häc viÖn chÝnh trÞ quèc gia Hå ChÝ Minh
Tæng quan
§Ò tµi khoa häc cÊp bé n¨m 2006
§¶ng l∙nh ®¹o C¤NG T¸C X¢Y DùNG HÖ THèNG Tæ CHøC
®¶NG ë b¾C kú TRONG THêI Kú 1930 -1945
C¬ quan chñ tr×: ViÖn LÞch sö §¶ng
Chñ nhiÖm ®Ò tµi: TS NguyÔn H÷U C¸T
Th− ký ®Ò tµi: THS, TRÇN tRäNG tH¥
6769
28/3/2007
Hµ Néi 2007
1
Chñ nhiÖm ®Ò tµi: TS NguyÔn H÷u C¸t
Th− ký ®Ò tµi: Ths TrÇn Träng Th¬
Danh s¸ch céng t¸c viªn
TS Khæng §øc Thiªm
Ths. TrÇn BÝch H¶i
CN. Vò Nhai
Ths. D−¬ng Minh HuÖ
Ths. NguyÔn ThÞ Xu©n
2
Môc lôc
Trang
Më ®Çu 3
Ch−¬ng I: Quan ®iÓm, chñ tr−¬ng cña §¶ng vµ Hå ChÝ Minh vÒ x©y
dùng hÖ thèng tæ chøc §¶ng, sù chØ ®¹o cña §¶ng ®èi víi c«ng t¸c x©y
dùng hÖ thèng tæ chøc §¶ng ë B¾c Kú thêi kú 1930-1945
7
1.1. Quan ®iÓm cña §¶ng vµ Hå ChÝ Minh vÒ x©y dùng hÖ thèng tæ chøc
§¶ng thêi kú 1930-1945
7
1.2. Sù chØ ®¹o cña §¶ng vµ Hå ChÝ Minh ®èi víi c«ng t¸c x©y dùng hÖ
thèng tæ chøc §¶ng ë B¾c Kú thêi kú 1930 - 1945.
23
Ch−¬ng II: Qóa tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn hÖ thèng tæ chøc §¶ng ë
B¾c Kú thêi kú 1930-1945
38
2.1. H×nh thµnh vµ b¶o vÖ hÖ thèng tæ chøc §¶ng ë B¾c Kú giai ®o¹n
1930-1935
38
2.2. Kh«i phôc hÖ thèng tæ chøc §¶ng ë B¾c Kú giai ®o¹n 1936-1939 50
2.3. Kh«i phôc vµ ph¸t triÓn hÖ thèng tæ chøc §¶ng ë B¾c Kú giai ®o¹n
1939 -1945
63
Ch−¬ng III. §Æc ®iÓm, vai trß, ph−¬ng thøc vµ kinh nghiÖm x©y dùng hÖ
thèng tæ chøc §¶ng ë B¾c Kú thêi kú 1930-1945
96
3.1. §Æc ®iÓm vµ vai trß 96
3.2. Ph−¬ng thøc x©y dùng hÖ thèng tæ chøc §¶ng ë B¾c Kú thêi kú
1930-1945
108
3.3. Mét sè kinh nghiÖm 112
KÕt luËn 115
Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 119
3
Më ®Çu
I. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi:
LÞch sö x©y dùng hÖ thèng tæ chøc §¶ng lµ mét bé phËn quan träng trong
lÞch sö §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam h¬n 70 n¨m qua. Trong thêi kú lÞch sö 1930-
1945, §¶ng ta ho¹t ®éng bÝ mËt, ch−a n¾m chÝnh quyÒn do ®ã viÖc x©y dùng, ph¸t
triÓn hÖ thèng tæ chøc §¶ng c¸c cÊp ®ãng vai trß rÊt quan träng ®èi víi sù thµnh
b¹i cña c¸ch m¹ng. Khi §¶ng ®· cã ®−êng lèi chÝnh trÞ ®óng ®¾n, ®−îc dÉn ®−êng
bëi hÖ t− t−ëng khoa häc vµ c¸ch m¹ng cña chñ nghÜa M¸c-Lªnin vµ t− t−ëng Hå
ChÝ Minh, th× cã thÓ nãi, cïng víi t¹o dùng ®éi ngò c¸n bé, c«ng t¸c x©y dùng tæ
chøc §¶ng lµ kh©u quyÕt ®Þnh søc chiÕn ®Êu vµ n¨ng lùc chØ ®¹o thùc tiÔn cña
§¶ng. ChÝnh nhê x©y dùng, ph¸t triÓn hÖ thèng tæ chøc §¶ng réng kh¾p trªn mäi
®Þa bµn, g¾n chÆt víi quÇn chóng yªu n−íc vµ c¸ch m¹ng, §¶ng ta ®· biÕn chñ
tr−¬ng, ®−êng lèi c¸ch m¹ng thµnh c¸c phong trµo ®Êu tranh s«i ®éng cña c¸c
tÇng líp nh©n d©n, tõng b−íc t¹o dùng vµ ®µo luyÖn mét ®éi qu©n c¸ch m¹ng
®«ng ®¶o ®Ó khi thêi c¬ ®Õn kÞp thêi ph¸t ®éng cuéc tæng khëi nghÜa giµnh chÝnh
quyÒn thµnh c«ng vµo th¸ng 8-1945, lËp nªn n−íc ViÖt Nam d©n chñ céng hoµ.
Nghiªn cøu LÞch sö §¶ng céng s¶n ViÖt Nam, nhÊt lµ trong giai ®o¹n §¶ng
l·nh ®¹o ®Êu tranh giµnh chÝnh quyÒn 1930-1945, kh«ng thÓ kh«ng nghiªn cøu
lÞch sö x©y dùng hÖ thèng tæ chøc cña §¶ng. ViÖn LÞch sö §¶ng chän ®¨ng ký ®Ò
tµi nµy nh»m gãp phÇn lµm s¸ng tá qu¸ tr×nh §¶ng l·nh ®¹o c«ng t¸c x©y dùng hÖ
thèng tæ chøc §¶ng, kh¼ng ®Þnh vai trß l·nh ®¹o toµn diÖn, tuyÖt ®èi cña §¶ng,
b¸c bá nh÷ng luËn ®iÖu xuyªn t¹c, nhËn ®Þnh sai l¹c vÒ vai trß l·nh ®¹o cña §¶ng
trong thêi kú 1930-1945, gãp phÇn nghiªn cøu mét m¶ng trèng trong nghiªn cøu
LÞch sö §¶ng l©u nay, ®ãng gãp thªm mét sè kinh nghiÖm trong c«ng t¸c x©y
dùng, b¶o vÖ tæ chøc §¶ng.
4
II. T×nh h×nh nghiªn cøu.
§©y lµ mét vÊn ®Ò ®· ®−îc ®Ò cËp ë mét sè c«ng tr×nh lÞch sö §¶ng cÊp
Trung −¬ng, cÊp ®Þa ph−¬ng. ë cÊp Trung −¬ng, cã thÓ kÓ ®Õn nh÷ng c«ng tr×nh
nghiªn cøu c¬ b¶n, nh÷ng chuyªn kh¶o nh−: LÞch sö §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam
(s¬ th¶o), tËp 1 (1920-1954), Nxb Sù thËt, 1981; LÞch sö C¸ch m¹ng th¸ng T¸m
1945, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, H, 1995; §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam, c¸c ®¹i héi vµ
héi nghÞ Trung −¬ng, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, H, 1998... ; nh÷ng c«ng tr×nh
nghiªn cøu vÒ c¸c ®ång chÝ l·nh ®¹o cña §¶ng nh−: TrÇn Phó, Lª Hång Phong,
Tr−êng Chinh, Hoµng V¨n Thô, ..; nh÷ng c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ c¸c nhµ tï:
Ho¶ Lß, S¬n La. ViÖn LÞch sö §¶ng còng ®· thùc hiÖn hai ®Ò tµi cÊp bé lµ: ‘Vai
trß cña c¸c Xø ñy trong thêi kú ®Êu tranh giµnh chÝnh quyÒn 1930-1945”,
(nghiÖm thu n¨m 1997) vµ “ HÖ thèng tæ chøc §¶ng cÊp tØnh thµnh” (nghiÖm thu
n¨m 1999).
ë cÊp ®Þa ph−¬ng, cho ®Õn nay hÇu hÕt c¸c ®Þa ph−¬ng ®· hoµn thµnh viÖc
nghiªn cøu, biªn so¹n vµ xuÊt b¶n lÞch sö §¶ng bé cÊp tØnh, thµnh phè, huyÖn,
quËn vÒ giai ®o¹n lÞch sö §¶ng 1930-1945 trong ®ã cã ®Ò cËp ®Õn c«ng t¸c x©y
dùng §¶ng cña c¸c §¶ng bé.
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, T¹p chÝ LÞch sö §¶ng ®· ®¨ng t¶i mét sè bµi
nghiªn cøu vÒ sù kh«i phôc vµ ph¸t triÓn cña tæ chøc §¶ng ë B¾c Kú giai ®o¹n
1939-1945.
Tuy nhiªn, ch−a cã c«ng tr×nh nµo ®i s©u nghiªn cøu mét c¸ch ®Çy ®ñ,
toµn diÖn, cã hÖ thèng còng nh− rót ra nh÷ng kinh nghiÖm vÒ c«ng t¸c x©y dùng
hÖ thèng tæ chøc §¶ng ë B¾c Kú thêi kú ®Êu tranh giµnh chÝnh quyÒn 1930-1945.
III. Môc tiªu nghiªn cøu
- Lµm râ nh÷ng quan ®iÓm, chñ tr−¬ng vµ qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn
cña hÖ thèng tæ chøc §¶ng ë B¾c Kú vµ vai trß cña nã trong c«ng t¸c x©y dùng
§¶ng còng nh− trong c«ng cuéc vËn ®éng c¸ch m¹ng ë B¾c Kú 1930-1945.
5
- S¶n phÈm cña ®Ò tµi gãp phÇn vµo viÖc nghiªn cøu vµ gi¶ng d¹y LÞch sö
§¶ng.
- KÕt qu¶ nghiªn cøu gãp phÇn gîi më mét sè kinh nghiÖm trong c«ng t¸c
x©y dùng §¶ng vÒ mÆt tæ chøc.
IV. Néi dung nghiªn cøu
1. Bèi c¶nh lÞch sö, yªu cÇu c¸ch m¹ng thêi kú 1930-1945, t¸c ®éng chi
phèi ®Õn c«ng t¸c x©y dùng hÖ thèng tæ chøc §¶ng ë B¾c Kú.
2. Quan ®iÓm, chñ tr−¬ng, ®−êng lèi cña §¶ng vµ cña ®ång chÝ NguyÔn ¸i
Quèc vÒ c«ng t¸c x©y dùng tæ chøc §¶ng ë B¾c Kú, qua c¸c giai ®o¹n 1930-1935,
1935-1939, 1939-1945.
3. Sù chØ ®¹o cña Trung −¬ng §¶ng ®èi víi c«ng t¸c x©y dùng hÖ thèng tæ
chøc §¶ng ë B¾c Kú qua c¸c giai ®o¹n 1930-1935, 1935-1939, 1939-1945.
4. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña hÖ thèng tæ chøc §¶ng ë B¾c Kú
tõ Xø uû, Liªn tØnh uû, TØnh uû – HuyÖn uû, chi bé §¶ng ë B¾c Kú (theo c¸c giai
®o¹n lÞch sö 1930-1935, 1936-1939, 1939-1945).
5. §Æc ®iÓm, vai trß, ph−¬ng thøc x©y dùng hÖ thèng tæ chøc §¶ng ë B¾c
Kú thêi kú 1930-1945.
6. Mét sè kinh nghiÖm vÒ x©y dùng, b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn hÖ thèng tæ chøc
§¶ng ë B¾c Kú thêi kú 1930-1945.
V. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu
§Ò tµi chñ yÕu sö dông ph−¬ng ph¸p lÞch sö vµ logic, thèng kª, so s¸nh, ®èi
chiÕu.. ®Ó nªu bËt sù l·nh ®¹o s¸ng t¹o cña §¶ng trong c«ng t¸c x©y dùng hÖ
thèng tæ chøc §¶ng ë B¾c Kú 1930-1945.
Tæ chøc héi th¶o khoa häc, to¹ ®µm lÊy ý kiÕn chuyªn gia...
VI. Lùc l−îng nghiªn cøu
6
§Ó thùc hiÖn môc tiªu ®Ò ra, chñ nhiÖm ®Ò tµi ®· mêi mét sè c¸n bé nghiªn
cøu cña ViÖn LÞch sö §¶ng, mét sè nhµ khoa häc nghiªn cøu chuyªn s©u thêi kú
1930-1945 tham gia viÕt chuyªn ®Ò vµ gãp ý b¶n th¶o.
VII. S¶n phÈm cña ®Ò tµi
- §Ò tµi ®· thùc hiÖn 6 chuyªn ®Ò chuyªn s©u tËp hîp thµnh Kû yÕu khoa
häc gåm 177 trang.
- B¶n Tæng quan ngoµi phÇn më ®Çu, danh môc tµi liÖu, bao gåm 3 ch−¬ng
vµ kÕt luËn víi tæng sè 124 trang.
VIII. TriÓn väng øng dông
S¶n phÈm nghiªn cøu cña ®Ò tµi cã thÓ sö dông lµm tµi liÖu tham kh¶o phôc
vô c«ng t¸c nghiªn cøu, biªn so¹n vµ gi¶ng d¹y LÞch sö §¶ng thêi kú 1930-1945.
KÕt qu¶ nghiªn cøu gãp phÇn gîi më mét sè kinh nghiÖm vµo c«ng t¸c
l·nh ®¹o c«ng cuéc ®æi míi cña §¶ng.
IX. KÕt cÊu cña Tæng quan
Ngoµi phÇn më ®Çu vµ danh môc tµi liÖu tham kh¶o, tæng quan ®−îc kÕt
cÊu thµnh 3 ch−¬ng vµ kÕt luËn
7
Ch−¬ng I
quan ®iÓm, Chñ tr−¬ng cña §¶ng vµ Hå ChÝ Minh vÒ
x©y dùng hÖ thèng tæ chøc §¶ng, sù chØ ®¹o cña §¶ng
®èi víi c«ng t¸c x©y dùng hÖ thèng tæ chøc §¶ng ë
B¾c Kú thêi kú 1930 - 1945
1.1. Quan ®iÓm, chñ tr−¬ng cña §¶ng vµ Hå ChÝ Minh1
vÒ x©y
dùng hÖ thèng tæ chøc §¶ng thêi kú 1930-1945
Khi ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò tæ chøc vµ vai trß cña nã, nh÷ng nhµ s¸ng lËp chñ
nghÜa M¸c - Lªnin chØ râ tæ chøc lµ “vò khÝ” chñ yÕu cña giai cÊp v« s¶n
trong cuéc ®Êu tranh giµnh chÝnh quyÒn tõ tay giai cÊp t− s¶n. Lª nin viÕt:
“Trong cuéc ®Êu tranh giµnh chÝnh quyÒn, giai cÊp v« s¶n kh«ng cã vò khÝ
nµo kh¸c h¬n lµ sù tæ chøc. BÞ ph©n chia v× sù c¹nh tranh v« chÝnh phñ ®ang
thÞnh hµnh trong thÕ giíi t− b¶n, bÞ ®Ì nÆng d−íi sù lao ®éng n« lÖ cho t− b¶n,
lu«n lu«n bÞ d×m s©u d−íi “ tËn ®¸y” cña c¶nh khæ cùc, cña sù cïng quÉn vµ
cña sù tho¸i ho¸, nh−ng giai cÊp v« s¶n vÉn cã thÓ trë thµnh – vµ tÊt nhiªn sÏ
trë thµnh- mét lùc l−îng v« ®Þch, chØ v× mét lý do nµy: sù thèng nhÊt t− t−ëng
cña giai cÊp v« s¶n dùa trªn c¬ së nh÷ng nguyªn lý cña chñ nghÜa M¸c ®−îc
cñng cè b»ng sù thèng nhÊt vËt chÊt cña tæ chøc tËp hîp hµnh triÖu ng−êi lao
®éng thµnh mét ®¹o qu©n v« ®Þch cña giai cÊp c«ng nh©n ”2
. Sù “ thèng nhÊt
vËt chÊt” cña giai cÊp c«ng nh©n vµ nh©n d©n lao ®éng chØ cã thÓ thùc hiÖn
®−îc vµ biÕn thµnh søc m¹nh v« ®Þch khi do chÝnh §¶ng v« s¶n kiÓu míi cña
chñ nghÜa Lªnin l·nh ®¹o. §¶ng v« s¶n theo Chñ nghÜa Lªnnin lµ mét ®¶ng cã
tæ chøc chÆt chÏ, ®−îc x©y dùng theo nguyªn t¾c tËp trung d©n chñ. HÖ thèng
tæ chøc lµ nÒn t¶ng c¬ b¶n, quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ søc l·nh ®¹o cña §¶ng.
1
Trong cuéc ®êi ho¹t ®éng, Hå ChÝ Minh cã nhiÒu danh x−ng, bÝ danh, bót danh kh¸c nhau. §Ó
tiÖn tr×nh bµy, chóng t«i dïng danh x−ng Hå ChÝ Minh. 2
Lªnin Toµn tËp, tËp 8, Nxb TiÕn bé Maxc¬va, 1978, tr. 490.
8
Qu¸n triÖt nh÷ng nguyªn t¾c vÒ x©y dùng §¶ng cña chñ nghÜa Lªnin,
ngay tõ khi ra ®êi, §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (tõ th¸ng 10-1930 ®Õn 3-1951 lµ
§¶ng Céng s¶n §«ng D−¬ng) ®· x¸c ®Þnh c«ng t¸c x©y dùng, cñng cè hÖ
thèng tæ chøc §¶ng tõ Trung −¬ng ®Õn ®Þa ph−¬ng lµ nhiÖm vô quan träng
hµng ®Çu nh»m thùc hiÖn th¾ng lîi c¸c nhiÖm vô c¸ch m¹ng. Trong thêi kú
1930 - 1945, c¨n cø vµo hoµn c¶nh lÞch sö cña tõng giai ®o¹n lÞch sö vµ ®iÒu
kiÖn cô thÓ cña tõng ®Þa bµn, §¶ng vµ Hå ChÝ Minh ®· ®Ò ra chñ tr−¬ng chØ
®¹o vÒ c«ng t¸c x©y dùng hÖ thèng tæ chøc cho toµn §¶ng, cho tõng ®Þa
ph−¬ng, ®¶m b¶o cho §¶ng l·nh ®¹o th¾ng lîi c«ng cuéc ®Êu tranh giµnh
chÝnh quyÒn.
Nh÷ng chñ tr−¬ng, nguyªn t¾c, ®Þnh h−íng vÒ c«ng t¸c x©y dùng tæ
chøc §¶ng ®−îc thÓ hiÖn qua c¸c b¶n §iÒu lÖ §¶ng, c¸c chØ thÞ, nghÞ quyÕt
cña §¶ng, qua c¸c bµi nãi, bµi viÕt cña Hå ChÝ Minh, lµ kim chØ nam cho
c«ng t¸c x©y dùng, kh«i phôc, cñng cè vµ ph¸t triÓn hÖ thèng tæ chøc cho toµn
§¶ng vµ cho c¸c §¶ng bé.
§Çu n¨m 1930, t¹i Hång K«ng (Trung Quèc), NguyÔn ¸i Quèc triÖu
tËp vµ chñ tr× Héi nghÞ hîp nhÊt c¸c tæ chøc céng s¶n trong n−íc thµnh §¶ng
Céng s¶n ViÖt Nam; th«ng qua Ch¸nh c−¬ng v¾n t¾t, S¸ch l−îc v¾n t¾t vµ
§iÒu lÖ v¾n t¾t cña §¶ng.
§iÒu lÖ v¾n t¾t quy ®Þnh hÖ thèng tæ chøc cña §¶ng nh− sau:
“Chi bé gåm tÊt c¶ ®¶ng viªn trong mét nhµ m¸y, mét c«ng x−ëng, mét
hÇm má, mét së xe löa, mét chiÕc tµu, mét ®ån ®iÒn, mét ®−êng phè…
HuyÖn bé, thÞ bé hay lµ khu bé:
HuyÖn bé gåm tÊt c¶ c¸c chi bé trong mét huyÖn.
ThÞ bé gåm tÊt c¶ c¸c chi bé trong mét ch©u thµnh nhá.
Khu bé gåm tÊt c¶ c¸c chi bé trong khu cña mét thµnh phè lín nh−
“Sµi Gßn, Chî Lín, H¶i phßng, Hµ Néi” hay mét s¶n nghiÖp lín nh− má Hßn
Gai.
9
TØnh bé, Thµnh bé hay ®Æc biÖt bé:
TØnh bé gåm c¸c huyÖn bé, thÞ bé trong mét tØnh.
Thµnh bé gåm tÊt c¶ c¸c khu bé trong mét thµnh phè.
§Æc biªt bé gåm tÊt c¶ c¸c khu bé trong mét s¶n nghiÖp lín.
Trung −¬ng”1
§iÒu lÖ trªn ®Æt c¬ së cho sù h×nh thµnh hÖ thèng tæ chøc c¸c cÊp cña
§¶ng Céng s¶n ViÖt Nam sau khi hîp nhÊt.
Th¸ng 10-1930, Ban ChÊp hµnh Trung −¬ng häp Héi nghÞ lÇn thø
nhÊt t¹i Hång K«ng (Trung Quèc). Héi nghÞ ra ¸n NghÞ quyÕt vÒ t×nh h×nh
hiÖn t¹i ë §«ng D−¬ng vµ nhiÖm vô cÇn kÝp cña §¶ng.
Héi nghÞ nªu nh÷ng sai lÇm, khuyÕt ®iÓm cña Héi nghÞ hîp nhÊt, nh−
chØ lo hîp nhÊt mµ kh«ng chó ý ®Õn viÖc bµi trõ nh÷ng t− t−ëng, hµnh ®éng
biÖt ph¸i cña c¸c ®¶ng ph¸i tr−íc kia, do ®ã mµ §¶ng tuy ®· hîp nhÊt nh−ng
t− t−ëng vµ hµnh ®éng cña c¸c ®¶ng ph¸i ch−a thèng nhÊt; c«ng viÖc cña
§¶ng kh«ng th¶o luËn trong c¸c §¶ng bé; c¸c cÊp §¶ng bé kh«ng cã sù liªn
l¹c mËt thiÕt víi nhau; chØ ®¹o theo lèi mÖnh lÖnh;… §Æc biÖt, Héi nghÞ cho
r»ng mét trong nh÷ng sai lÇm lín cña Héi nghÞ hîp nhÊt lµ trong hÖ thèng tæ
chøc bá mÊt cÊp Xø bé, “b¾t T. − [t.g] (b¶y ng−êi) trùc tiÕp chØ huy c¸c tØnh
bé, lµm cho T. − ®· kh«ng chu ®¸o ®−îc ®Õn mçi viÖc ë c¸c tØnh; mµ l¹i
kh«ng cßn th× giê mµ lo ®Õn viÖc quan träng chung cho toµn thÓ §¶ng n÷a”2
.
Héi nghÞ chñ tr−¬ng “chØnh ®èn néi bé, lµm cho §¶ng B«ns¬vÝch
ho¸”; c¨n cø vµo §iÒu lÖ cña Quèc tÕ Céng s¶n, Héi nghÞ ®Þnh ra §iÒu lÖ
§¶ng, tæ chøc ra c¸c xø uû cho v÷ng vµng ®Ó “chØ huy c«ng viÖc trong mét xø.
T. − v× cã c«ng viÖc toµn thÓ §¶ng kh«ng thÓ trùc tiÕp chØ huy c¸c tØnh bé
(…) c¸c §¶ng bé th−îng cÊp (tõ thµnh vµ tØnh uû trë lªn) ph¶i tæ chøc c¶ c¸c
1 §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam: V¨n kiÖn §¶ng toµn tËp, Nxb CTQG, H. 2002, tËp 2, tr. 7, 8. 2
§¶ng Céng s¶n ViÖt Nam: V¨n kiÖn §¶ng toµn tËp, tËp 2, s®d, tr.111.
10
ban chuyªn m«n nÒ giíi ®Ó vËn ®éng(…) §¶ng bé th−îng cÊp vµ h¹ cÊp ph¶i
liªn l¹c mËt thiÕt lu«n lu«n th× §¶ng víi quÇn chóng míi khái xa nhau. Ph¶i
tæ chøc cho nhiÒu c¸ch giao th«ng ®Ó cho c¸c cÊp ®¶ng bé xa nhau th−êng
kh«ng tin tøc cho mau vµ chuyªn (tØnh ñy víi xø ñy, xø ñy víi Trung −¬ng, xø
ñy nµy víi xø ñy kh¸c, Trung −¬ng víi c¸c ®¶ng huynh ®Ö nh− Ph¸p vµ Tµu,
Trung −¬ng víi Quèc tÕ Céng s¶n” 1
.
¸n NghÞ quyÕt Héi nghÞ còng nªu râ cÇn tæ chøc nhiÒu c¸ch giao
th«ng ®Ó quan hÖ gi÷a c¸c cÊp bé §¶ng ®−îc liªn tôc; tranh thñ phong trµo
®Êu tranh ®Ó ph¸t triÓn tæ chøc, tÝch cùc thu n¹p ®¶ng viªn míi, lËp ra c¸c chi
bé lµng; chó ý lÊy phô n÷, thî thuyÒn vµo §¶ng; t¨ng c−êng vµ n©ng cao chÊt
l−îng sinh ho¹t chi bé.
Héi nghÞ th«ng qua §iÒu lÖ cña §¶ng Céng s¶n §«ng D−¬ng, quy
®Þnh râ hÖ thèng tæ chøc §¶ng cã 6 cÊp: Trung −¬ng, Xø bé, TØnh bé hoÆc
Thµnh bé, HuyÖn bé, Tæng bé vµ Chi bé, gåm:
“a, Chi bé: Mçi c¸i s¶n nghiÖp, nhµ bu«n, hoÆc ®−êng phè, lµng, tr¹i
lÝnh… cã ban c¸n sù chi bé chØ huy.
b, Tæng bé (ë nhµ quª) cã mét ban tæng ñy chØ huy.
c, HuyÖn bé (ë c¸c tØnh), khu bé (c¸c thµnh phè, c¸c vïng ®ån ®iÒn, c¸c
vïng má) cã mét ban huyÖn ñy hay khu ñy chØ huy.
d, TØnh bé hoÆc thµnh bé (thµnh bé Hµ Néi, H¶i Phßng, Vinh - BÕn
Thñy, HuÕ, Tourane [§µ N½ng- TG] Sµi Gßn, Chî Lín, Nam Vang) hoÆc ®Æc
biÖt bé c¸c ®Þa ph−¬ng ®ån ®iÒn, më réng nh− mét tØnh) cã ban tØnh, thµnh ñy,
hoÆc ®Æc ñy chØ huy.
®, Xø bé (Trung, Nam, B¾c, Cao Miªn, Lµo) cã Ban Xø ñy chØ huy.
e, Trung −¬ng”2
.
1
§¶ng Céng s¶n ViÖt Nam, V¨n kiÖn §¶ng Toµn tËp, tËp 2, s®d, tr.113-114.
2
§¶ng Céng s¶n ViÖt Nam: V¨n kiÖn §¶ng toµn tËp, tËp 2, s®d, tr. 120-121.
11
§iÒu lÖ chØ râ: chi bé lµ tæ chøc c¨n b¶n cña §¶ng. Do ®ã, n¬i nµo cã
ba ®¶ng viªn trë lªn th× ®−îc tæ chøc mét chi bé míi. N¬i nµo chØ cã mét, hai
®¶ng viªn th× ph¶i vµo chi bé gÇn ®ã. Cßn nh÷ng ®¶ng viªn kh¸c nh− thñ c«ng
nghiÖp, trÝ thøc, ng−êi ®i ë th× ph¶i lÊy ®Þa ph−¬ng m×nh lµm gèc mµ tæ chøc
ra chi bé ®−êng phè, ë nhµ quª cã c«ng x−ëng nhá th× ®−îc tæ chøc ra chi bé
riªng.
§iÒu lÖ quy ®Þnh trong c¸c tØnh (thµnh, ®Æc biÖt) bé cã ban th−êng vô
®Ó lµm viÖc hµng ngµy. Trong nh÷ng tr−êng hîp cô thÓ, Xø uû ®ãng ë thµnh
phè nµo th× chç Êy kh«ng cÇn cã thµnh uû. C«ng viÖc chç Êy do Xø uû trùc
tiÕp chØ huy.
§Æc biÖt, §iÒu lÖ §¶ng Céng s¶n §«ng D−¬ng (10-1930) cßn vËn dông
sù chØ ®¹o cña Quèc tÕ Céng s¶n ®Ó lËp ra §¶ng ®oµn trong c¸c tæ chøc c¸ch
m¹ng nh− C«ng héi, N«ng héi)
TËp trung d©n chñ lµ nguyªn t¾c c¬ b¶n chØ ®¹o viÖc x©y dùng hÖ thèng
tæ chøc §¶ng, ®ång thêi còng lµ nguyªn t¾c quan träng nhÊt chØ ®¹o mäi ho¹t
®éng tæ chøc, sinh ho¹t néi bé vµ phong c¸ch lµm viÖc cña §¶ng theo chñ
nghÜa Lªnin. Trong hoµn c¶nh ho¹t ®éng bÝ mËt, nguyªn t¾c tËp trung cµng cÇn
®−îc §¶ng nhÊn m¹nh vµ chó träng. §iÒu lÖ §¶ng Céng s¶n §«ng D−¬ng (10-
1930) Ên ®Þnh râ:
a) §¶ng Céng s¶n §«ng D−¬ng còng nh− c¸c chi bé cña Quèc tÕ Céng
s¶n ph¶i tæ chøc theo lèi d©n chñ tËp trung, nghÜa lµ:
- §¶ng bé h¹ cÊp cho ®Õn th−îng cÊp do c¸c §¶ng bé héi nghÞ vµ §¶ng
§¹i héi cö ra.
- C¸c §¶ng bé mçi cÊp cö ñy viªn th× ph¶i b¸o c¸o lµ th−îng cÊp.
- §¶ng bé h¹ cÊp th× ph¶i nhÊt ®Þnh thõa nhËn NghÞ quyÕt cña th−îng
cÊp, ph¶i gi÷ kû luËt §¶ng, ph¶i chÊp hµnh c¸c NghÞ quyÕt cña Quèc tÕ Céng
s¶n vµ c¸c c¬ quan chØ huy cña §¶ng mét c¸ch thiÕt thùc vµ mau m¾n.
12
- C¬ quan chØ huy mét ®Þa ph−¬ng tøc lµ th−îng cÊp c¸c bé phËn trong
®Þa ph−¬ng ®ã.
- C¸c ®¶ng viªn ®èi víi c¸c vÊn ®Ò trong §¶ng chØ cã quyÒn th¶o luËn
trong §¶ng bé m×nh khi c¸c vÊn ®Ò Êy ch−a cã NghÞ quyÕt ra. C¸c NghÞ quyÕt
cña Quèc tÕ §¹i héi hoÆc §¶ng §¹i héi, hoÆc cña c¸c c¬ quan chØ huy th× c¸c
§¶ng bé ph¶i nhÊt ®Þnh chÊp hµnh, dÇu cã mét bé phËn ®¶ng viªn hoÆc mÊy
®Þa ph−¬ng §¶ng bé kh«ng ®ång ý víi NghÞ quyÕt Êy còng cø ph¶i chÊp hµnh.
b) Trong hoµn c¶nh bÝ mËt, khi cÇn kÝp th× th−îng cÊp c¬ quan cã quyÒn
chØ ®Þnh h¹ cÊp c¬ quan. NÕu ®−îc th−îng cÊp c¬ quan phª cho th× cã phÐp chØ
®Þnh ñy viªn míi gia vµo §¶ng bé ñy viªn.
c) ë trong ph¹m vi NghÞ quyÕt Quèc tÕ vµ §¶ng th× §¶ng bé ®Þa
ph−¬ng nµo cã quyÒn gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò trong ®Þa ph−¬ng Êy.
d) C¬ quan cao nhÊt cña c¸c cÊp §¶ng bé lµ toµn héi chi bé hoÆc héi
nghÞ cña c¸c cÊp Êy hoÆc §¶ng §¹i héi.
§iÒu lÖ §¶ng Céng s¶n §«ng D−¬ng (10-1930) còng x¸c ®Þnh chi bé lµ
nÒn t¶ng cña §¶ng, lµ mét trong nh÷ng kh©u quan träng trong hÖ thèng tæ
chøc vµ trong viÖc thùc hiÖn sù l·nh ®¹o cña §¶ng. §iÒu lÖ nªu ra r»ng:
a) C¨n b¶n tæ chøc cña §¶ng lµ chi bé (lß m¸y, má, c«ng së, nhµ bu«n,
tr−êng häc v.v..). TÊt c¶ ®¶ng viªn lµm ë chç Êy ®Òu ph¶i vµo chi bé. N¬i nµo
cã ba ®¶ng viªn trë lªn, ®−îc tæ chøc mét chi bé míi, nh−ng ph¶i do c¬ quan
chØ huy kÒ ®ã chuÈn y.
b) N¬i nµo chØ cã mét, hai ®¶ng viªn ë trong mét chç, th× nh÷ng ®¶ng
viªn Êy ph¶i vµo chi bé gÇn ®ã, hoÆc cïng víi ®¶ng viªn trong mét, hai së gÇn
®ã mµ tæ chøc ra chi bé. Cßn nh÷ng ®¶ng viªn kh¸c nh− thñ c«ng nghiÖp, trÝ
thøc, ng−êi ®i ë th× ph¶i lÊy ®Þa ph−¬ng m×nh ë lµm gèc mµ tæ chøc ra chi bé
®−êng phè, ë nhµ quª mµ cã c«ng x−ëng nhá th× ®−îc tæ chøc ra chi bé riªng.
§iÒu lÖ còng Ên ®Þnh râ nhiÖm vô cña chi bé:
- Tuyªn truyÒn vµ cæ ®éng céng s¶n mét c¸ch cã kÕ ho¹ch, thùc
13
hµnh khÈu hiÖu vµ nghÞ quyÕt cña §¶ng trong quÇn chóng c«ng n«ng cho
hä theo §¶ng.
- Ph¶i lÊy lùc l−îng cña §¶ng mµ tham gia c¸c cuéc ch¸nh trÞ vµ kinh
tÕ cña c«ng n«ng, ph¶i lÊy ý nghÜa c¸ch m¹ng giai cÊp tranh ®Êu mµ th¶o
luËn nh÷ng ®iÒu yªu cÇu cña hä mµ tæ chøc hµnh ®éng c¸ch m¹ng cña quÇn
chóng ®Ó giµnh lÊy quyÒn l·nh ®¹o. Ph¶i ra søc lµm viÖc ®Ó ®em c«ng n«ng
tham gia vµo c¸c cuéc tranh ®Êu c¸ch m¹ng cña v« s¶n giai cÊp ë xø m×nh
vµ trong thÕ giíi.
- T×m thªm vµ huÊn luyÖn ®¶ng viªn míi; ph¸t ®å tuyªn truyÒn cña
§¶ng, huÊn luyÖn ®¶ng viªn vµ c«ng n«ng vÒ mÆt v¨n hãa vµ chÝnh trÞ.
Héi nghÞ lÇn thø hai Ban ChÊp hµnh Trung −¬ng (3-1931) bµn s©u vÒ
c«ng t¸c tæ chøc. Héi nghÞ nhÊn m¹nh: “C«ng viÖc tæ chøc lµ mét phÇn c«ng
viÖc rÊt quan träng cña §¶ng. NÕu c«ng viÖc ®ã lµm kh«ng ®óng th× nguy h¹i
cho §¶ng rÊt lín”1
.
NghÞ quyÕt Héi nghÞ nªu râ c¸c nguyªn t¾c cña viÖc cñng cè, ph¸t
triÓn hÖ thèng tæ chøc §¶ng cho c¸c xø uû, c¸c ®¶ng bé thùc hiÖn lµ: §¶ng
ph¶i cã kû luËt s¾t; ph¶i lÊy c«ng nh©n lµm lùc l−îng c¨n b¶n; ph¶i tæ chøc
theo c¸ch d©n chñ, tËp trung; g¾n c«ng t¸c tæ chøc víi ®¸u tranh…
VÒ nguyªn t¾c tËp trung d©n chñ, NghÞ quyÕt Héi nghÞ viÕt: “§¶ng
Céng s¶n lµ mét ®éi tiÒn phong l·nh ®¹o hµnh ®éng c¸ch m¹ng chí kh«ng
ph¶i lµ mét héi th¶o luËn nghiªn cøu su«ng, cho nªn §¶ng kh«ng ph¶i lµ mét
bÇy bÌ ph¸i, §¶ng ph¶i thµnh mét ®oµn thÓ cã t− t−ëng vµ hµnh ®éng thèng
nhÊt (…) §¶ng tæ chøc theo c¸ch d©n chñ tËp trung. D©n chñ trong §¶ng
nghÜa lµ c¸c c¬ quan chØ huy tõ d−íi lªn trªn ®Òu do ®¶ng viªn cö ra, c¸c
®¶ng bé ë c¸c ®Þa ph−¬ng cã quyÒn tù trÞ vÒ viÖc ®Þa ph−¬ng, nghÜa lµ trong
ph¹m vi nghÞ quyÕt chung cña §¶ng th× c¸c ®¶ng bé ®Þa ph−¬ng cã thÓ ph¸t
sinh hÕt s¸ng kiÕn vµ tù ®éng cña hä. Cßn tËp trung nghÜa lµ hÕt th¶y c¬ quan
1 §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam: V¨n kiÖn §¶ng toµn tËp, Nxb CTQG, H. 1999, tËp 3, tr. 104.
14
d−íi ph¶i phôc tïng c¬ quan trªn mµ c¬ quan chØ huy cao h¬n hÕt lµ Trung
−¬ng. Tuy nhiªn §¶ng Céng s¶n kh«ng ph¶i cø sïng b¸i hai ch÷ d©n chñ, khi
nµo còng thùc hµnh mµ kh«ng kÓ g× ®Õn thêi buæi vµ ®iÒu kiÖn lµm viÖc. Tr¸i
l¹i, gÆp lóc khñng bè d÷ déi, khã kh¨n c¶n trë nhiÒu mµ c«ng viÖc l¹i cÊp
b¸ch th× kh«ng thÓ theo d©n chñ ®−îc, kh«ng ph¶i bÇu cö g× hÕt mµ chØ ph¶i
trªn chØ ®Þnh xuèng mµ th«i. NÕu hoµn c¶nh thuËn tiÖn th× tÊt nhiªn ph¶i thùc
hµnh hoµn toµn d©n chñ. VËy cho nªn ý nghÜa d©n chñ kh«ng ph¶i lµ mét quy
t¾c nhÊt ®Þnh, nh−ng ph¶i tïy theo tõng lóc mµ më réng hay th©u hÑp"1
.
VÒ x©y dùng chi bé s¶n nghiÖp, Héi nghÞ yªu cÇu c¸c ®¶ng bé ph¶i coi
chi bé s¶n nghiÖp lµ c¨n b¶n tæ chøc, lµ tæ chøc c¬ së c¨n b¶n, ph¶i xoay
h−íng vÒ chi bé, nhÊt lµ chi bé nhµ m¸y. Héi nghÞ chØ thÞ c¸c ®¶ng bé c¨n
cø vµo s¶n nghiÖp mµ tæ chøc c¨n b¶n - nghÜa lµ theo chç lµm viÖc cña quÇn
chóng c«ng nh©n mµ ®Æt chi bé, chø kh«ng ph¶i theo chç ë cña ®¶ng viªn.
NghÞ quyÕt viÕt: "§¶ng Céng s¶n lµ c¸i tæ chøc c¸ch m¹ng, ph¶i liªn l¹c mËt
thiÕt víi quÇn chóng c«ng nh©n. §¶ng chØ lµ mét bé phËn gi¸c ngé tiªn tiÕn
nhÊt cña giai cÊp c«ng nh©n, vËy muèn ¶nh h−ëng ®Õn toµn thÓ giai cÊp
c«ng nh©n, truyÒn b¸ chiÕn l−îc ch−¬ng tr×nh vµ khÈu hiÖu cña §¶ng, tæ
chøc giai cÊp c«ng nh©n vµ kÐo hä ®i tranh ®Êu th× chØ cã tíi tËn nh÷ng n¬i
mµ quÇn chóng tô häp s½n råi mµ ho¹t ®éng, tøc lµ tíi c¸c nhµ m¸y, c¸c tr¹i
rÉy, c¸c ®ån ®iÒn, c¸c má v.v.. V× vËy ph¶i theo s¶n nghiÖp mµ tæ chøc ra chi
bé nhµ m¸y, chi bé ®ån ®iÒn"2
.
NghÞ quyÕt nhÊn m¹nh: "Chi bé lµ c¬ së cña §¶ng. NÕu chi bé mµ
kh«ng biÕt lµm viÖc th× §¶ng kh«ng ph¸t triÓn ®−îc; cho nªn chi bé cÇn ph¶i
tæ chøc sanh ho¹t cho n¸o nhiÖt vµ cho cã kÕ ho¹ch. ¶nh h−ëng cña §¶ng
trong quÇn chóng m¹nh hay yÕu, tr×nh ®é ch¸nh trÞ vµ ho¹t ®éng cña ®¶ng
1 §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam: V¨n kiÖn §¶ng toµn tËp, tËp 3, s®d, tr. 107 -108. 2 §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam: V¨n kiÖn §¶ng toµn tËp, tËp 3, s®d, tr.108.