Đặc trưng của việc dạy - học lịch sử và con đường hình thành kiến thức cho học sinh với sự hỗ trợ của công nghệ thông tin

DAC TRUNG CDA VIEC DAU - HOC IICH SU VA CON DUONG HINH THANH KIEN IHUfi

C HO HO C SIO H UD i SIT HO TR O CU R CEN G flGH C THQTJG TI O

• • • *

O ThS. NGUYEN MANH HUONG*

1. Moi mon hoc deu co dqc trung rieng vai

nhung chuc nang, nhiem vu cy the de gop phdn

thyc hien nhiem vy chung cua he thdng giao dye

qudc dan. Ljch su (LS) la qua trinh phat trien khong

ngung cua xd hqi lodi nguai tu khi con nguai vd

xd hqi hinh thdnh den nay. Mdi sy kien, hien

tuqng LS chi xdy ra mot Idn duy nhdt, gdn vai

mot khodng thai gian, khong gian vd nhdn vdt cy

the. Trong hoc tap LS, hoc sinh (HS) khong the

«tryc tiep quan sat" duqc cdc sy kien, hien tuqng,

md chi co the «nhqn thac dugc mot each gian

tiep thong qua cac tai lieu dugc luu Igi" (1). Gido

vien (GV) cung khong the tien hdnh thi nghiem LS

de dyng Iqi qua khu cho HS quan sdt.

Khd khdn ciia viec dqy - hoc LS d trudng phd

thdng Id nhu vdy, nhung nhiem vu tien quyet cua

bd mdn Id phdi Idm the ndo de giup HS di tu

«biet"den «hieu"sau sdc nhung chuyen «daxdy

ra" trong xd hdi lodi ngudi. Cdng khd khdn hon

khi thdng qua tung tiet hoc LS, GV phdi to chuc,

hudng ddn cdc em tim hieu, nghien cuu cdi "dd

tung ton tgi" nhung nay «khdng hien cd". Cdng

viec ndy hodn todn khdc vdi viec DH d cdc mdn

khoa hoc ty nhien (Vdt li, Hda hoc...) Id GV hudng

ddn HS tim hieu, nghien cuu «cd/' hien cd" vd

«dang ton tgi". Day Id tinh qua khu, diem khdc

biet Idn nhdt giua viec nhqn thuc LS so vdi cdc sy

kien, hien tuqng cua ty nhien.

Trong DH ndi chung, mdn LS ndi rieng, viec

nhdn thuc cua HS Id mdt qua trinh phuc tap, mang

tinh ddc thu vdi ba ddc diem chu yeu: 1) Tinh

gian tiep, ddi tuqng ciia sy nhdn thuc vd phuang

thuc nhdn thuc ciia HS chii yeu thdng qua kien

thuc (KT) dd duqc cdc khoa hoc ca bdn phdt hien,

khdng djnh, chu khdng phdi tim ra cdi mdi;

2) Tinh lanh dgo (duqc hudng ddn) Id viec nhdn

thuc ciia HS dien ra dudi sy td chuc, gidng dqy

ciia GV. Trong qua trinh hoc tap, HS khdng the

ty minh tim hieu, nghien cuu KT ddc lap neu nhu

khdng cd sy hudng ddn, dieu khien, td chuc ciia

GV; 3) Tinh gido dye Id ndi den qua trinh HS

nhdn thuc, tiep thu sy gido dye ru GV de phdt

trien todn dien ve due, tri, the, mT, lao ddng (theo

quan diem, dudng Idi ciia Ddng, Nhd nude ve

cdng tdc gido dye, ddo tqo the he tre qua bd

mdn LS).

2. De cd the phdn dnh the gidi hien thyc khdch

quan vdo trong dc minh, khi hoc tap, HS phdi trdi

qua mdt qua trinh nhdn thuc tich cue do GV hudng

dan, dieu khien «tu true quan sinh ddng den tu

duy truu tugng vd tu tu duy truu tugng den thyc

tien" - dd Id con dudng bien chung cua sy nhdn

thuc chdn li, cua nhdn thuc hien thyc khdch quan "

(2). Nhdn thuc ciia HS trong hoc tap LS cung vdy,

dd Id con dudng nhdn thuc di tu «cdm tinh" den

«litinh", thdng qua mdt chudi kiem nghiem ruthyc

tiin de nhqn thuc duqc chdn li khdch quan - tinh

dung dan ciia the gidi hien thyc.

Tuy nhien, vi KT LS mang «tinh qua khu", «tinh

khdng lap Iqi", nen sy nhdn thuc cua HS khdng

the bdt ddu tu «tryc quan sinh ddng" sy kien,

hien tuqng gidng nhu cdc mdn khoa hoc ty nhien.

Ndi khdc di, HS khdng the bdt ddu viec hoc bdng

«cdm gidc" thdng qua cdc gidc quan theo kieu

sd md, ngui, nhin, nem,... qua khu. Nhdn thuc

ciia HS trong hoc tap LS tuy cung thdng qua giai

doan «cdm tinh", nhung dd Id sy «cdm tinh trong

hgc tap LS". Ve vdn de ndy, cdc nhd nghien cuu

gido dye bd mdn dd khdng djnh: Con dudng

hinh thdnh KT LS cho HS bao gid cung phdi di tu

ca sd ban ddu Id «ndm vung cdc sy kien LS cy the

de tgo nen nhung bieu tugng LS chdn thyc" - dd

Id giai doan cdm tinh. Tren ca sd ndy, bdng sue

mqnh ciia tu duy truu tuqng, HS se ty hinh thdnh

trong ddu dc nhung KT truu tuqng, khdi qudt, dd

Id hinh thdnh cdc khdi niem, ndm vung he thdng

khdi niem LS - giai doan nhdn thuc li tinh. O giai

doan tiep theo, HS se hoc each van dyng KT dd

hoc (ke cd nhung tri thuc truu tuqng, khdi qudt)

de tqo ra trong tu duy nhung mdi lien he giua KT

* Truang Dai hoc sirpham Ha Npi

Tap chi Giao due so 23 5 (ki i . 4/201 o>