Đặc điểm và một số yếu tố nguy cơ hạ đường máu ở trẻ sơ sinh tại Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y - DƯỢC

NGUYỄN VÕ LỘC

ĐẶC ĐIỂM VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ NGUY CƠ

HẠ ĐƯỜNG MÁU Ở TRẺ SƠ SINH

TẠI BỆNH VIỆN TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN BÁC SĨ NỘI TRÚ

THÁI NGUYÊN – NĂM 2019

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y - DƯỢC

NGUYỄN VÕ LỘC

ĐẶC ĐIỂM VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ NGUY CƠ

HẠ ĐƯỜNG MÁU Ở TRẺ SƠ SINH

TẠI BỆNH VIỆN TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN

Chuyên ngành : Nhi Khoa

Mã số : NT 62 72 16 55

LUẬN VĂN BÁC SĨ NỘI TRÚ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC

Tiến sĩ: Nguyễn Bích Hoàng

THÁI NGUYÊN – NĂM 2019

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi là : Nguyễn Võ Lộc, bác sĩ nội trú khóa 10 Trường Đại học Y

Dược Thái Nguyên, chuyên ngành Nhi khoa, xin cam đoan:

1. Đây là luận văn do bản thân tôi trực tiếp thực hiện dưới sự hướng

dẫn của thầy TS. Nguyễn Bích Hoàng.

2. Công trình này không trùng lặp với bất kỳ nghiên cứu nào khác đã

được công bố tại Việt Nam.

3. Các số liệu và thông tin trong nghiên cứu là hoàn toàn chính xác,

trung thực và khách quan, đã được xác nhận và chấp thuận của cơ sở nơi

nghiên cứu.

Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật về những cam kết này.

Thái Nguyên, ngày tháng năm 2019

Người cam đoan

Nguyễn Võ Lộc

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận án này,

tôi đã nhận được nhiều sự giúp đỡ quý báu của các thầy cô, các anh chị, các

bạn đồng nghiệp và gia đình.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Tiến sĩ Nguyễn Bích Hoàng,

người Thầy tâm huyết đã tận tình hướng dẫn, khích lệ, dành nhiều thời gian

trao đổi và định hướng cho tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn.

Tôi xin trân trọng cảm ơn Bệnh viện Trung Ương Thái Nguyên và các

khoa, phòng trung tâm. Đặc biệt là Trung tâm Nhi khoa, khoa Sản phụ khoa,

các khoa xét nghiệm là nơi đã tạo điều kiện cho tôi học tập, nghiên cứu và thu

thập số liệu.

Tôi xin trân trọng cảm ơn Trường Đại học Y Dược Thái Nguyên, phòng

Đào tạo, Bộ môn Nhi đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong quá trình học tập,

nghiên cứu.

Tôi xin trân trọng cảm ơn Đảng ủy, Ban giám đốc Trung tâm Sản Nhi –

Bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ và đặc biệt lãnh đạo cũng như đồng nghiệp

của tôi tại khoa Hồi sức tích cực, nơi tôi công tác, đã tạo mọi điều kiện và

động viên tôi học tập, nghiên cứu.

Tôi xin cảm ơn các bác sĩ và điều dưỡng khoa Sơ sinh – Cấp cứu nhi

đã tạo điều kiện, hỗ trợ tôi hết mình trong quá trình nghiên cứu.

Tôi xin cảm ơn và ghi nhớ các gia đình bệnh nhi đã tình nguyện tham

gia và hợp tác cùng tôi trong quá trình nghiên cứu.

Cuối cùng, tôi xin được trân trọng, biết ơn gia đình, không ngừng động

viên và là chỗ dựa vững chắc về mọi mặt cho tôi trong suốt quá trình học tập,

nghiên cứu.

Nguyễn Võ Lộc

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

iii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

AAP : American Academy Pediatrics

Viện hàn lâm nhi khoa Hoa Kỳ

AGA : Approximate for gestational age

Cân nặng tương ứng tuổi thai

DTBS : Dị tật bẩm sinh

ĐHCSS : Đa hồng cầu sơ sinh

HĐM : Hạ đường máu

ICU : Intensive Care Unit

Phòng Chăm sóc đặc biệt

LGA : Large for gestational age

Lớn cân so với tuổi thai

MLT : Mổ lấy thai

NKSS : Nhiễm khuẩn sơ sinh

QTCD : Quá trình chuyển dạ

SGA : Small for gestational age

Nhẹ cân so với tuổi thai

SSNT : Sơ sinh non tháng

SSĐT : Sơ sinh đủ tháng

SSGT : Sơ sinh già tháng

SHH : Suy hô hấp

VDTBTD : Vàng da tăng bilirubin tự do

WHO : World Health Organization

Tổ chức Y tế thế giới

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

iv

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ..........................................................................................i

LỜI CẢM ƠN ...............................................................................................ii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ..........................................................iii

MỤC LỤC....................................................................................................iv

DANH MỤC BẢNG..................................................................................... v

DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ................................................................vii

ĐẶT VẤN ĐỀ............................................................................................... 1

Chương 1: TỔNG QUAN............................................................................. 3

1.1. Đặc điểm hạ đường máu sơ sinh............................................................ 3

1.2. Nguyên nhân và một số yếu tố nguy cơ gây hạ đường máu sơ sinh.... 10

1.3. Các nghiên cứu về hạ đường máu ...................................................... 19

Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .............. 23

2.1. Đối tượng nghiên cứu........................................................................... 23

2.2. Địa điểm, thời gian nghiên cứu............................................................ 23

2.3. Phương pháp nghiên cứu...................................................................... 23

2.4. Tổ chức nghiên cứu và thu thập số liệu ............................................... 35

2.5. Xử lý và phân tích số liệu .................................................................... 35

Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ....................................................... 38

3.1. So sánh một số đặc điểm sơ sinh sớm hạ đường máu và sơ sinh sớm

không hạ đường máu................................................................................... 38

3.2. Đặc điểm hạ đường máu ở trẻ sơ sinh sớm.......................................... 39

3.3. Một số yếu tố nguy cơ gây hạ đường máu ở trẻ sơ sinh sớm .............. 47

Chương 4: BÀN LUẬN .............................................................................. 53

4.1. Đặc điểm hạ đường máu ở trẻ sơ sinh sớm......................................... 53

4.2. Một số yếu tố nguy cơ gây hạ đường máu ở trẻ sơ sinh sớm .............. 59

4.3. Hạn chế của đề tài ................................................................................ 71

KẾT LUẬN................................................................................................. 72

KIẾN NGHỊ ................................................................................................ 73

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

v

DANH MỤC BẢNG

Bảng 1.1: Phân độ già tháng Cliffort .......................................................... 15

Bảng 2.1: Phân vùng vàng da của Kramer với nồng độ bilirubin máu...... 31

Bảng 2.2: Đánh giá mức độ suy hô hấp theo chỉ số Silverman . ................ 33

Bảng 2.3: Thang điểm Apgar...................................................................... 33

Bảng 2.4: Bảng tiếp liên 2x2....................................................................... 36

Bảng 3.1: So sánh một số đặc điểm sơ sinh sớm hạ đường máu và sơ

sinh sớm không hạ đường máu ................................................................... 38

Bảng 3.2: Đặc điểm về giới tính và tuổi thai .............................................. 39

Bảng 3.3: Đặc điểm dinh dưỡng ................................................................. 40

Bảng 3.4: Đặc điểm dinh dưỡng sơ sinh sớm non tháng có hạ đường máu41

Bảng 3.5: Đặc điểm dinh dưỡng sơ sinh sớm đủ tháng có hạ đường máu . 41

Bảng 3.6: Đặc điểm bệnh lý........................................................................ 42

Bảng 3.7: Đặc điểm bệnh lý ở sơ sinh sớm non tháng hạ đường máu ....... 42

Bảng 3.8: Đặc điểm bệnh lý ở sơ sinh sớm đủ tháng hạ đường máu ......... 43

Bảng 3.9: Đặc điểm triệu chứng hạ đường máu ở trẻ sơ sinh sớm............. 44

Bảng 3.10: Đặc điểm triệu chứng hạ đường máu ở trẻ sơ sinh sớm non tháng.. 44

Bảng 3.11: Đặc điểm triệu chứng hạ đường máu ở trẻ sơ sinh sớm đủ tháng 45

Bảng 3.12: Đặc điểm tiền sử sản khoa của sơ sinh sớm hạ đường máu..... 46

Bảng 3.13: Đặc điểm nuôi dưỡng bằng sữa mẹ ở trẻ sơ sinh sớm hạ

đường máu (giờ).......................................................................................... 46

Bảng 3.14: Nguy cơ hạ đường máu ở trẻ sơ sinh sớm từ phía mẹ.............. 47

Bảng 3.15: Nguy cơ hạ đường máu ở trẻ sơ sinh sớm với tuổi thai ........... 48

Bảng 3.16: Nguy cơ hạ đường máu ở trẻ sơ sinh sớm với đặc điểm dinh

dưỡng........................................................................................................... 48

Bảng 3.17: Nguy cơ hạ đường máu ở trẻ sơ sinh sớm non tháng với đặc

điểm dinh dưỡng ......................................................................................... 49

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

vi

Bảng 3.18: Nguy cơ hạ đường máu ở trẻ sơ sinh sớm đủ tháng với đặc

điểm dinh dưỡng ......................................................................................... 50

Bảng 3.19: Nguy cơ hạ đường máu ở trẻ sơ sinh sớm theo giờ tuổi ......... 50

Bảng 3.20: Nguy cơ hạ đường máu ở trẻ sơ sinh sớm với ăn sữa mẹ ........ 51

Bảng 3.21: Nguy cơ đường máu ở trẻ sơ sinh sớm với suy hô hấp sơ

sinh, vàng da tăng bilirubin tự do................................................................ 51

Bảng 3.22: Nguy cơ hạ đường máu ở trẻ sơ sinh sớm với dị tật bẩm sinh,

bệnh lý tiêu hóa ........................................................................................... 52

Bảng 3.23: Nguy cơ hạ đường máu ở trẻ sơ sinh sớm với nhiễm khuẩn

sơ sinh, ngạt, đa hồng cầu sơ sinh............................................................... 52

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

vii

DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ

Sơ đồ 2.1: Sơ đồ thiết kế nghiên cứu .......................................................... 24

Biểu đồ 3.1: Mức độ hạ đường máu............................................................ 39

Biểu đồ 3.2: Đặc điểm hạ đường máu theo ngày tuổi................................. 40