Đặc điểm và một số yếu tố liên quan đến mức độ nặng của bệnh tay chân miệng ở trẻ em tại Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC

VI NGỌC LINH

ĐẶC ĐIỂM VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN ĐẾN

MỨC ĐỘ NẶNG CỦA BỆNH TAY CHÂN MIỆNG Ở TRẺ

EM TẠI BỆNH VIỆN TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN BÁC SĨ NỘI TRÚ

THÁI NGUYÊN, 2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC

VI NGỌC LINH

ĐẶC ĐIỂM VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN ĐẾN

MỨC ĐỘ NẶNG CỦA BỆNH TAY CHÂN MIỆNG Ở TRẺ

EM TẠI BỆNH VIỆN TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN

Chuyên ngành: NHI KHOA

Mã số: 62.72.16.55

LUẬN VĂN BÁC SĨ NỘI TRÚ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. KHỔNG THỊ NGỌC MAI

THÁI NGUYÊN, 2020

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là luận văn nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu

được sử dụng trong luận văn này là trung thực và chưa từng được công bố trong

bất kỳ tài liệu nào khác. Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm với cam đoan trên.

Thái Nguyên, ngày tháng năm

Người cam đoan

Vi Ngọc Linh

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình hoàn thành luận văn này, tôi đã nhận được sự hướng

dẫn, giúp đỡ và động viên của tất cả các thầy cô giáo, bạn bè đồng nghiệp và

gia đình.

Lời đầu tiên, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới người thầy - TS

Khổng Thị Ngọc Mai đã tận tình hướng dẫn, chỉ bảo, dìu dắt tôi trên con

đường nghiên cứu khoa học.

Tôi xin trân trọng cảm ơn: Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo, các thầy

cô Bộ môn Nhi - Trường Đại học Y Dược Thái Nguyên.

Tôi cũng xin trân trọng cảm ơn Ban Giám đốc và Tập thể cán bộ nhân

viên Trung tâm Nhi khoa – Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên đã tạo điều

kiện giúp đỡ tôi trong suốt quá trình triển khai đề tài, học tập và nghiên cứu.

Tôi xin chân thành cảm ơn tới các thầy cô trong Hội đồng khoa học

đã đã tạo điều kiện, đóng góp những ý kiến quý báu cho luận văn và động

viên tôi trong suốt quá trình học tập.

Tôi cũng chân thành cảm ơn các thầy cô, bạn bè, đồng nghiệp, gia

đình và người thân đã giúp đỡ, động viên tôi cả về tinh thần và vật chất trong

quá trình học tập và nghiên cứu.

Thái Nguyên, ngày tháng năm

Học viên

Vi Ngọc Linh

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

BC Bạch cầu

CV A

CV A16

CV B

CRP

EV

EV71

HFMD

hc

KTC 95%

OR

Coxsackievirus A

Coxsackievirus A16

Coxsackievirus B

C Reactive Protein

Enterovirus

Hand Foot Mouth disease

Odd ratio

Virus Coxsackie nhóm A

Virus Coxsackie A16

Virus Coxsackie nhóm B

Protein C phản ứng

Virus đường ruột

Enterovirus 71

Bệnh tay chân miệng

Hiệu chỉnh

Khoảng tin cậy 95%

Tỉ số chênh

TCM

PCR

SDD

Polymerase chain reaction

Tay Chân Miệng

Kỹ thuật khuếch đại gen

Suy dinh dưỡng

WHO World Health Organization Tổ chức Y tế Thế giới

MỤC LỤC

ĐẶT VẤN ĐỀ.............................................................................................................1

Chương 1: TỔNG QUAN...........................................................................................3

1.1. Tình hình dịch bệnh .............................................................................................3

1.2. Đặc điểm bệnh tay chân miệng ............................................................................8

1.3. Một số yếu tố liên quan đến mức độ nặng của bệnh tay chân miệng ................20

Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................27

2.1. Đối tượng nghiên cứu.........................................................................................27

2.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu ......................................................................27

2.3. Phương pháp nghiên cứu....................................................................................27

2.4. Một số biến số nghiên cứu và tiêu chí đánh giá các biến số nghiên cứu ...........28

2.5. Chỉ số nghiên cứu...............................................................................................35

2.6. Phương pháp thu thập số liệu.............................................................................36

2.7. Phương pháp phân tích và xử lý số liệu .............................................................37

2.8. Biện pháp khống chế sai số................................................................................37

2.9. Đạo đức nghiên cứu ...........................................................................................38

Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .....................................................................38

3.1. Đặc điểm chung về đối tượng nghiên cứu .........................................................38

3.2. Đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng bệnh TCM................................................41

3.3. Một số yếu tố liên quan đến mức độ nặng của bệnh TCM ................................48

Chương 4: BÀN LUẬN ............................................................................................56

4.1. Đặc điểm chung đối tượng tham gia nghiên cứu ...............................................56

4.2. Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng ......................................................................60

4.3. Các yếu tố liên quan đến mức độ nặng của bệnh TCM .....................................65

KẾT LUẬN...............................................................................................................77

KHUYẾN NGHỊ.......................................................................................................79

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

DANH MỤC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN VĂN

PHỤ LỤC

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Lịch tiêm chủng chương trình tiêm chủng Quốc gia phòng........... 31

Bảng 2.2: Giá trị công thức bạch cầu ngoại biên theo lứa tuổi ...................... 34

Bảng 2.3. Tiêu chuẩn chẩn đoán thiếu máu ................................................... 35

Bảng 3.1. Một số đặc điểm chung về đối tượng nghiên cứu .......................... 39

Bảng 3.2. Một số đặc điểm tiền sử của trẻ mắc bệnh TCM............................ 40

Bảng 3.3. Một số đặc điểm thuộc về người chăm sóc trẻ ............................... 41

Bảng 3.4. Lý do vào viện của bệnh nhân ........................................................ 41

Bảng 3.5. Thời gian từ khi xuất hiện bệnh đến khi nhập viện ........................ 42

Bảng 3.6. Triệu chứng lâm sàng khi vào viện ................................................ 42

Bảng 3.7. Vị trí sang thương ........................................................................... 43

Bảng 3.8. Phân độ lâm sàng cao nhất ............................................................. 43

Bảng 3.9. Thời gian điều trị tại khoa .............................................................. 44

Bảng 3.10. Biểu hiện sốt của bệnh TCM........................................................ 44

Bảng 3.11. Các triệu chứng thần kinh của bệnh TCM.................................... 45

Bảng 3.12. Các triệu chứng về tim mạch, hô hấp trong bệnh TCM............... 45

Bảng 3.13. Đặc điểm công thức máu của đối tượng nghiên cứu .................... 46

Bảng 3.14. Đặc điểm sinh hóa máu của đối tượng nghiên cứu ...................... 47

Bảng 3.15. Xét nghiệm test nhanh EV71........................................................ 47

Bảng 3.16. Liên quan một số đặc điểm chung và mức độ nặng của bệnh...... 48

Bảng 3.17. Liên quan tình trạng tiêm chủng và mức độ nặng của bệnh......... 48

Bảng 3.18. Liên quan suy dinh dưỡng và mức độ nặng của bệnh.................. 49

Bảng 3.19. Liên quan nuôi con bằng sữa mẹ và mức độ nặng của bệnh ....... 49

Bảng 3.20. Liên quan trình độ học vấn của người chăm sóc trẻ và mức

độ nặng của bệnh............................................................................................ 49

Bảng 3.21. Liên quan giữa số ngày bị bệnh trước khi vào viện và mức

độ nặng của bệnh............................................................................................. 50

Bảng 3.22. Liên quan đau họng, ăn kém và mức độ nặng của bệnh TCM..... 50

Bảng 3.23. Liên quan sốt cao và mức độ nặng của bệnh................................ 50

Bảng 3.24. Liên quan số ngày sốt và mức độ nặng của bệnh......................... 51

Bảng 3.25. Liên quan không có sang thương da, có loét miệng và mức

độ nặng của bệnh TCM................................................................................... 51

Bảng 3.26. Liên quan tiêu chảy và mức độ nặng của bệnh TCM................... 52

Bảng 3.27. Liên quan trẻ có mất nước và mức độ nặng của bệnh TCM ........ 52

Bảng 3.28. Liên quan các triệu chứng thần kinh với mức độ nặng của

bệnh TCM ....................................................................................................... 52

Bảng 3.29. Liên quan giữa các triệu chứng hô hấp, tuần hoàn với mức

độ nặng của bệnh TCM.................................................................................. 53

Bảng 3.30. Liên quan đặc điểm cận lâm sàng với mức độ nặng của

bệnh TCM ....................................................................................................... 54

Bảng 3.31. Hồi qui logistic đa biến các yếu tố liên quan đến mức độ nặng

của bệnh TCM................................................................................................. 55

DANH MỤC BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 1. Các ca bệnh TCM được báo cáo tại Trung Quốc, 2013-2018 ...... 5

Biểu đồ 2. Các ca bệnh TCM được báo cáo tại Nhật Bản, 2013-2018........... 6

Biểu đồ 3. Các ca bệnh TCM được báo cáo tại Singapore, 2013-2018.......... 6

Biểu đồ 4. Số ca mắc TCM tại các điểm giám sát năm 2015 – 2016 ............. 8