Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và một số yếu tố liên quan đến đái tháo đường thai kỳ tại Bệnh viện Sản Nhi Quảng Ninh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ÐÀO TẠO BỘ Y TẾ

ÐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ÐẠI HỌC Y - DƯỢC

TRẦN THỊ TRANG

ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, CẬN LÂM SÀNG

VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN ĐẾN ĐÁI THÁO ĐƯỜNG

THAI KỲ TẠI BỆNH VIỆN SẢN NHI QUẢNG NINH

LUẬN VĂN BÁC SĨ NỘI TRÚ

THÁI NGUYÊN – 2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ÐÀO TẠO BỘ Y TẾ

ÐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ÐẠI HỌC Y - DƯỢC

TRẦN THỊ TRANG

ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, CẬN LÂM SÀNG

VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN ĐẾN ĐÁI THÁO ĐƯỜNG

THAI KỲ TẠI BỆNH VIỆN SẢN NHI QUẢNG NINH

Chuyên ngành: Sản phụ khoa

Mã số: NT 62 72 13 01

LUẬN VĂN BÁC SĨ NỘI TRÚ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: BSCKII. NGUYỄN MINH HỒNG

THÁI NGUYÊN – 2020

LỜI CAM ĐOAN

Tôi là Trần Thị Trang, học viên lớp BSNT K11 chuyên ngành Sản Phụ

khoa Trường đại học Y Dược Thái Nguyên xin cam đoan:

1. Đây là luận văn do bản thân tôi trực tiếp thực hiện dưới sự hướng dẫn

của BSCKII. Nguyễn Minh Hồng

2. Công trình này không trùng lặp với bất kỳ công trình nghiên cứu nào

khác đã được công bố tại Việt Nam.

3. Các số liệu và thông tin trong nghiên cứu là hoàn toàn chính xác,

trung thực và khách quan, đã được xác nhận và chấp thuận của cơ sở nơi

nghiên cứu.

Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật về những cam kết này.

Thái Nguyên, ngày 03 tháng 12 năm 2020

Người thực hiện luận văn

Trần Thị Trang

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành luận văn này, tôi xin chân thành cảm ơn: Ban giám hiệu,

Phòng Đào tạo sau đại học, Bộ môn Sản phụ khoa- Trường Đại học Y Dược

Thái Nguyên; Ban lãnh đạo Bệnh viện Sản Nhi Quảng Ninh, đã tạo mọi điều

kiện thuận lợi cho tôi trong suốt quá trình học tập và hoàn thành luận văn.

Tôi đặc biệt chân thành cảm ơn tới BSCKII. Nguyễn Minh Hồng, là

người thầy đã trực tiếp hướng dẫn tôi hoàn thành luận văn này.

Tôi xin cảm các bác sĩ Khoa Sản, Khoa Khám chữa bệnh Bệnh viện Sản

Nhi Quảng Ninh các anh chị điều dưỡng, hộ lý trong khoa đã giúp đỡ và tạo

điều kiện cho tôi rất nhiều trong quá trình học tập và nghiên cứu tại khoa.

Cuối cùng tôi xin cảm ơn tới những người thân yêu trong gia đình tôi đã

tạo điều kiện thuận lợi nhất cho tôi, khích lệ tôi tiến hành nghiên cứu đề tài

này. Cảm ơn các anh chị em bạn bè, đặc biệt tập thể thành viên lớp BSNT

K11 chuyên ngành Sản Phụ khoa luôn đoàn kết giúp đỡ tôi trong suốt quá

trình học tập.

Tôi xin chân thành cảm ơn.

Thái Nguyên, ngày 03 tháng 12 năm 2020

Học viên

Trần Thị Trang

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

ACOG

ADA

:American College of

Obstetricians and

Gynecologists

: American Diabete Association

: Trường đại học sản phụ khoa

Hoa Kỳ

: Hiệp hội Đái tháo đường Hoa

Kỳ

BMI : Body Mass Index : Chỉ số khối cơ thể

CNGOF : Collège National des

Gynécologues et Obstétriciens

Francais

: Trường Đại học Quốc gia

Pháp về Sản, Phụ khoa

ĐTĐ : Đái tháo đường

ĐTĐTK : Đái tháo đường thai kỳ

HAPO : Hyperglycemia and Adverse

Pregnancy Outcomes

: Tăng đường huyết và những

kết cục xấu của thai kỳ

HbA1C : Hemoglobulin A1C

IADPSG

NIH

: International Association of

Diabetes and Pregnancy Study

Group

: National institutes of health

: Hiệp hội Quốc tế về Đái tháo

đường và thai kỳ

: Viện y tế quốc gia

NPDN : Nghiệm pháp dung nạp

RLDN

THA

: Rối loạn dung nạp

: Tăng huyết áp

WHO : World Health Organization : Tổ chức Y tế Thế giới

YTNC : Yếu tố nguy cơ

MỤC LỤC

ĐẶT VẤN ĐỀ .................................................................................................. 1

Chương 1. TỔNG QUAN ............................................................................... 3

1.1. Định nghĩa đái tháo đường thai kỳ............................................................. 3

1.2. Sinh lý chuyển hoá carbohydrat ở phụ nữ có thai...................................... 3

1.3. Sinh lý bệnh đái tháo đường thai kỳ .......................................................... 5

1.4. Các yếu tố nguy cơ đái tháo đường thai kỳ................................................ 8

1.5. Hậu quả của đái tháo đường thai kỳ......................................................... 10

1.6. Sàng lọc và chẩn đoán đái tháo đường thai kỳ ........................................ 13

1.7. Theo dõi và điều trị đái tháo đường thai kỳ............................................. 19

1.8. Tình hình đái tháo đường thai kỳ trong và ngoài nước............................ 20

Chương 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............. 22

2.1. Đối tượng nghiên cứu............................................................................... 22

2.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu............................................................ 22

2.3. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 22

2.3.1. Phương pháp nghiên cứu....................................................................... 22

2.4. Phương tiện nghiên cứu ........................................................................... 26

2.5. Xử lý số liệu ............................................................................................. 26

2.6. Vấn đề đạo đức trong nghiên cứu ............................................................ 26

Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ........................................................ 28

3.1. Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của thai phụ bị đái tháo đường thai kỳ.... 28

3.2. Mối liên quan giữa một số yếu tố nguy cơ và đái tháo đường thai kỳ .... 35

Chương 4. BÀN LUẬN................................................................................. 44

4.1. Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của thai phụ đái tháo đường thai kỳ .. 44

4.2. Mối liên quan giữa một số yếu tố liên quan và đái tháo đường thai kỳ... 52

KẾT LUẬN.................................................................................................... 63

KIẾN NGHỊ................................................................................................... 65

TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................

PHỤ LỤC 1 .......................................................................................................

PHỤ LỤC 2 .......................................................................................................

PHỤ LỤC 3 .......................................................................................................

PHỤ LỤC 4 .......................................................................................................

MẪU PHIẾU THÔNG TIN NGHIÊN CỨU DANH SÁCH BỆNH NHÂN

DANH SÁCH BỆNH NHÂN ...........................................................................

DANH MỤC BẢNG

Bảng 1.1. Chẩn đoán đái tháo đường thai kỳ theo IADPSG 1998 ................. 14

Bảng 1.2. Chẩn đoán đái tháo đường thai kỳ theo ADA 2009 ....................... 14

Bảng 1.3. Chẩn đoán đái tháo đường thai kỳ theo IADPSG 2010 và ADA 201115

Bảng 1.4. Chẩn đoán đái tháo đường thai kỳ bằng NPDN với 100g glucose 16

Bảng 1.5. Tỷ lệ ĐTĐTK theo một số tác giả nước ngoài............................... 20

Bảng 1.6. Tỷ lệ ĐTĐTK theo một số tác giả Việt Nam ................................. 21

Bảng 3.1. So sánh tuổi trung bình và BMI trước khi mang thai của thai phụ

theo phân loại BMI ......................................................................... 31

Bảng 3.2. Hình thức thụ thai của thai phụ ...................................................... 32

Bảng 3.3. Phân bố tuổi thai của thai phụ ........................................................ 32

Bảng 3.4. Tiền sử sản khoa của thai phụ ........................................................ 33

Bảng 3.5. Tiền sử gia đình thế hệ thứ nhất của thai phụ................................. 33

Bảng 3.6. Kết quả siêu âm thai tại thời điểm 24 – 28 tuần.................................. 34

Bảng 3.7. Tỷ lệ Glucose niệu dương tính........................................................... 34

Bảng 3.8. Mối liên quan giữa tuổi của thai phụ và ĐTĐTK .......................... 35

Bảng 3.9. Mối liên quan giữa tiền sử sinh con to và ĐTĐTK........................ 36

Bảng 3.10. Mối liên quan giữa hình thức thụ thai và ĐTĐTK....................... 37

Bảng 3.11. Mối liên quan giữa tiền sử sản khoa và ĐTĐTK ......................... 37

Bảng 3.12. Mối liên quan giữa tiền sử gia đình ĐTĐ thế hệ thứ nhất và

ĐTĐTK ........................................................................................... 38

Bảng 3.13. Mối liên quan giữa tiền sử gia đình tăng huyết áp thế hệ thứ nhất

và ĐTĐTK ...................................................................................... 39

Bảng 3.14. Mối liên quan giữa BMI trước khi mang thai và ĐTĐTK........... 39

Bảng 3.15. Trọng lượng tăng đến quý II của thai phụ trong nhóm có ĐTĐTK

và không ĐTĐTK ........................................................................... 40

Bảng 3.16. Mối liên quan giữa trọng lượng tăng đến hết quý 2 và ĐTĐTK ở

những thai phụ có BMI bình thường trước khi mang thai.............. 40

Bảng 3.17. Mối liên quan giữa trọng lượng thai nhi tại thời điểm 24 – 28 tuần

với ĐTĐTK..................................................................................... 41

Bảng 3.18. Mối liên quan giữa tình trạng đa ối tại thời điểm 24 – 28 tuần với

ĐTĐTK ........................................................................................... 41

Bảng 3.19. Mối liên quan giữa Glucose niệu dương tính và ĐTĐTK............ 42

Bảng 3.20. Tần suất các yếu tố nguy cơ của thai phụ..................................... 42

Bảng 4.1. Tỷ lệ ĐTĐTK theo một số nghiên cứu trong nước ........................ 49

Bảng 4.2. Tỷ lệ ĐTĐTK theo một số nghiên cứu trên thế giới ...................... 51