Công tác tổ chức

®Ò ¸n m«n häc khoa: khoa häc qu¶n lý.

lêi më ®Çu

"H·y cho chóng t«i mét tæ chøc nh÷ng ngêi c¸ch m¹ng, chóng t«i sÏ ®¶o lén

c¶ níc Nga". C©u nãi bÊt hñ Êy cña V.I. Lªnin cho chóng ta hiÓu râ tæ chøc vµ vai

trß cña tæ chøc. Ngêi cßn nãi: "Trong cuéc ®Êu tranh giµnh chÝnh quyÒn, giai cÊp

v« s¶n kh«ng cã vò khÝ nµo kh¸c h¬n lµ tæ chøc". Khi giai cÊp ®· n¾m chÝnh quyÒn

råi, ngêi cßn nãi: "LÜnh vùc träng yÕu nhÊt vµ khã kh¨n nhÊt cña cuéc c¸ch m¹ng

x· héi chñ nghÜa lµ nhiÖm vô tæ chøc". Thùc hiÖn di huÊn cña Lªnin, nh÷ng ngêi

céng s¶n ViÖt Nam hÕt søc coi träng c«ng t¸c tæ chøc. Khi §¶ng ®· cã ®êng lèi

chÝnh trÞ ®óng ®¾n th× c«ng t¸c tæ chøc vµ c¸n bé lµ mét nh©n tè quan träng quyÕt

®Þnh sù thµnh c«ng cña nhiÖm vô c¸ch m¹ng. Thùc hiÖn nhiÖm vô cña mét ngµnh

hay mét c¬ quan bÊt kú nµo trong hÖ thèng chÝnh trÞ cña chóng ta còng ®ßi hái cã

mét h×nh thøc tæ chøc thÝch hîp. Th¾ng lîi cña c¸ch m¹ng níc ta lµ minh chøng

cho vai trß cña tæ chøc.

S¾p xÕp, ®æi míi, ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ cña hÖ thèng c¸c doanh

nghiÖp lµ vÊn ®Ò rÊt hÖ träng trong ®êng lèi ph¸t triÓn kinh tÕ, ®ång thêi, rÊt nh¹y

c¶m vÒ chÝnh trÞ, liªn quan tíi sù æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ®Êt níc.

V× vËy, qu¶n lý c¸c doanh nghiÖp cã hiÖu qu¶ lµ mét c«ng viÖc hÕt søc quan träng,

mµ trong ph¹m vi nghiªn cøu c¸c Doanh nghiÖp c«ng t¸c tæ chøc ®ãng mét vai trß

quyÕt ®Þnh ®èi víi sù thµnh b¹i cña Doanh nghiÖp. C¨n cø vµo môc tiªu cña Doanh

nghiÖp vµ sù biÕn ®éng cña m«i trêng trong mçi thêi kú, c¸c nhµ qu¶n trÞ cÊp cao

thêng ®a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh vÒ tæ chøc nh»m t¹o ra mét c¬ cÊu tæ chøc phï hîp

víi yªu cÇu cña nhiÖm vô.

Tæ chøc lµ nguyªn nh©n cña nh÷ng nguyªn nh©n. Tæ chøc lµ mét vÊn ®Ò hÕt

søc phøc t¹p vµ quan träng ®èi víi viÖc thùc hiÖn ®êng lèi, chñ tr¬ng cña §¶ng vµ

Nhµ níc nãi chung vµ cña c¸c Doanh nghiÖp nãi riªng, ®ßi hái ph¶i ®îc ®èi xö nh

mét ngµnh khoa häc, nghÜa lµ ph¶i ®îc nghiªn cøu vµ häc tËp.

1

®Ò ¸n m«n häc khoa: khoa häc qu¶n lý.

§îc sù híng dÉn tËn t×nh cña c« Hå BÝch V©n, trong ®Ò tµi nµy em chó t©m

nghiªn cøu mét sè vÊn ®Ò vÒ C¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý trong c¸c doanh nghiÖp ë

ViÖt Nam theo híng ®æi míi. Víi kÕt cÊu néi dung ®Ò tµi nh sau:

Ch¬ng I: Tæng quan vÒ c«ng t¸c tæ chøc

Ch¬ng II: C¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý

Ch¬ng III: Mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn c¬ cÊu tæ chøc trong doanh nghiÖp

theo híng ®æi míi

Nhng do ®©y lµ ®Ò tµi ë tÇm vÜ m«, tr×nh ®é hiÓu biÕt vµ ph¬ng ph¸p tr×nh bµy

cña b¶n th©n cßn nhiÒu h¹n chÕ nªn ch¾c ch¾n kh«ng tr¸nh khái thiÕu sãt. Em kÝnh

mong ®îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña C« gi¸o ®Ó ®Ò tµi cña em ®îc hoµn thiÖn h¬n.

Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n!

ch¬ng I:

2

®Ò ¸n m«n häc khoa: khoa häc qu¶n lý.

Tæng quan vÒ c«ng t¸c tæ chøc

1. Kh¸i niÖm vÒ tæ chøc

1.1 §Þnh nghÜa

Cã nhiÒu ®Þnh nghÜa kh¸c nhau vÒ "Tæ chøc", mét ®Þnh nghÜa cã ý nghÜa triÕt

häc s©u s¾c: "Tæ chøc, nãi réng, lµ c¬ cÊu tån t¹i cña sù vËt. Sù vËt kh«ng thÓ tån

t¹i mµ kh«ng cã mét h×nh thøc liªn kÕt nhÊt ®Þnh c¸c yÕu tè thuéc néi dung. Tæ

chøc v× vËy lµ thuéc tÝnh cña b¶n th©n c¸c sù vËt". §Þnh nghÜa nµy bao qu¸t c¶

phÇn tù nhiªn vµ x· héi loµi ngêi. Th¸i d¬ng hÖ lµ mét tæ chøc, tæ chøc nµy liªn kÕt

mÆt trêi vµ c¸c thiªn thÓ cã quan hÖ víi nã, trong ®ã cã tr¸i ®Êt. B¶n th©n tr¸i ®Êt

còng lµ mét tæ chøc, c¬ cÊu phï hîp víi vÞ trÝ cña nã trong th¸i d¬ng hÖ. Giíi sinh

vËt còng cã mét tæ chøc chÆt chÏ b¶o ®¶m sù sinh tån vµ thÝch nghi víi m«i trêng

®Ó kh«ng ngõng ph¸t triÓn. Tõ khi xuÊt hiÖn loµi ngêi, tæ chøc x· héi loµi ngêi

còng ®ång thêi xuÊt hiÖn. Tæ chøc Êy kh«ng ngõng hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn cïng

víi sù ph¸t triÓn cña nh©n lo¹i. Theo nghÜa hÑp ®ã, tæ chøc lµ mét tËp thÓ cña con

ngêi tËp hîp nhau l¹i ®Ó thùc hiÖn mét nhiÖm vô chung hoÆc nh»m ®¹t tíi mét

môc tiªu x¸c ®Þnh cña tËp thÓ ®ã.

MÆt kh¸c, theo Chester I. Barnard th× tæ chøc lµ mét hÖ thèng nh÷ng ho¹t ®éng

hay nç lùc cña hai hay nhiÒu ngêi ®îc kÕt hîp víi nhau mét c¸ch cã ý thøc. Nãi

c¸ch kh¸c, khi ngêi ta cïng nhau hîp t¸c vµ tho¶ thuËn mét c¸ch chÝnh thøc ®Ó

phèi hîp nh÷ng nç lùc cña hä nh»m hoµn thµnh nh÷ng môc tiªu chung th× mét tæ

chøc sÏ ®îc h×nh thµnh.

1.2 Nh÷ng ®Æc ®iÓm chung cña tæ chøc :

Theo c¸c nhµ t©m lý häc tæ chøc th× cã 4 ®Æc ®iÓm chung ®èi víi tÊt c¶ c¸c tæ

chøc lµ:

Thø nhÊt, kÕt hîp c¸c nç lùc cña c¸c thµnh viªn : Nh chóng ta thêng thÊy,

khi c¸c c¸ nh©n cïng nhau tham gia vµ phèi hîp nh÷ng nç lùc vËt chÊt hay trÝ tuÖ

cña hä th× nhiÒu c«ng viÖc phøc t¹p vµ vÜ ®¹i cã thÓ ®îc hoµn thµnh. Ch¼ng h¹n ,

viÖc x©y dùng c¸c Kim tù th¸p, viÖc ®a con ngêi lªn mÆt tr¨ng...lµ nh÷ng c«ng viÖc

3

®Ò ¸n m«n häc khoa: khoa häc qu¶n lý.

vît xa trÝ th«ng minh vµ kh¶ n¨ng cña bÊt cø c¸ nh©n nµo. Sù kÕt hîp nç lùc nh©n

lªn ®ãng gãp cña mçi c¸ nh©n.

Thø hai, cã môc ®Ých chung : Sù kÕt hîp c¸c nç lùc kh«ng thÓ thùc hiÖn ®îc

nÕu nh÷ng ngêi tham gia kh«ng nhÊt trÝ cïng nhau phÊn ®Êu cho nh÷ng quyÒn lîi

chung nµo ®ã. Mét môc tiªu chung ®em l¹i cho c¸c thµnh viªn cña tæ chøc mét tiªu

®iÓm ®Ó tËp hîp nhau l¹i.

Thø ba, ph©n c«ng lao ®éng : B»ng c¸ch ph©n chia mét c¸ch hÖ thèng c¸c

nhiÖm vô phøc t¹p thµnh nh÷ng c«ng viÖc cô thÓ, mét tæ chøc cã thÓ sö dông

nguån nh©n lùc cña nã mét c¸ch cã hiÖu qu¶. Ph©n c«ng lao ®éng t¹o ®iÒu kiÖn

cho c¸c thµnh viªn cña tæ chøc trë nªn tµi giái h¬n do chuyªn s©u vµo mét c«ng

viÖc cô thÓ.

Thø t, hÖ thèng thø bËc quyÒn lùc : C¸c nhµ lý thuyÕt vÒ tæ chøc ®Þnh nghÜa

quyÒn lùc lµ quyÒn ra quyÕt ®Þnh vµ ®iÒu khiÓn hµnh ®éng cña nh÷ng ngêi kh¸c.

NÕu kh«ng cã mét hÖ thèng thø bËc quyÒn lùc râ rµng th× sù phèi hîp nh÷ng cè

g¾ng cña c¸c thµnh viªn sÏ rÊt khã kh¨n. Mét trong nh÷ng biÓu hiÖn cña hÖ thèng

thø bËc lµ hÖ thèng ra mÖnh lÖnh vµ sù phôc tïng.

Nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn ®©y lµ rÊt cÇn thiÕt ®Ó x¸c ®Þnh sù hiÖn diÖn cña mét tæ

chøc.

1.3 Ph©n lo¹i tæ chøc

C¸c tæ chøc ®îc thµnh lËp nh»m theo ®uæi nh÷ng môc tiªu nµo ®ã vµ cã thÓ

ph©n lo¹i c¸c tæ chøc theo môc ®Ých cña chóng. C¸ch ph©n lo¹i nµy cho phÐp gi¶i

thÝch vai trß cña mçi lo¹i tæ chøc mµ chóng ®¶m nhiÖm trong x· héi.

C¸c tæ chøc kinh doanh mu lîi : Lµ c¸c tæ chøc ho¹t ®éng víi môc ®Ých t¹o ra

lîi nhuËn trong ®iÒu kiÖn ph¸p luËt cho phÐp vµ x· héi cã thÓ chÊp nhËn ®îc. Lo¹i

tæ chøc nµy kh«ng thÓ tån t¹i ®îc nÕu kh«ng t¹o ra ®îc lîi nhuËn th«ng qua con ®-

êng s¶n xuÊt ra s¶n phÈm hay dÞch vô tho¶ m·n nhu cÇu cña x· héi.

C¸c tæ chøc cung cÊp dÞch vô phi lîi nhuËn : C¸c tæ chøc nµy thêng cung cÊp

mét sè lo¹i dÞch vô nµo ®ã, cho mét khu vùc nµo ®ã cña x· héi kh«ng v× môc ®Ých

t×m lîi nhuËn. C¸c nguån ng©n quü phôc vô cho ho¹t ®éng cña lo¹i tæ chøc nµy

chñ yÕu dùa vµo sù hiÕn tÆng, trî cÊp, tµi trî mang tÝnh tõ thiÖn hay nh©n ®¹o...

4