Cơ sở tâm lý nâng cao tích cực hoạt động Xemina

Më ®Çu

1.TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi

§µo t¹o gi¸o viªn khoa häc x· héi nh©n v¨n qu©n sù (KHXHNVQS) cÊp

ph©n ®éi lµ mét bíc ®i mang tÝnh chiÕn lîc, nh»m sím ®µo t¹o ®éi ngò gi¸o

viªn trÎ cã tr×nh ®é, n¨ng lùc ®¸p øng yªu cÇu x©y dùng Qu©n ®éi nh©n d©n ViÖt

Nam theo híng c¸ch m¹ng, chÝnh qui, tinh nhuÖ, tõng bíc hiÖn ®¹i. §iÒu ®ã ®Æt

ra nhiÒu vÊn ®Ò, ®Æc biÖt lµ ®æi míi h×nh thøc d¹y häc, n©ng cao chÊt lîng ®µo

t¹o gi¸o viªn KHXHNVQS cÊp ph©n ®éi.

Xªmina (X) lµ mét trong nh÷ng h×nh thøc d¹y häc sau bµi gi¶ng c¬ b¶n

hiÖn nay ë Häc viÖn ChÝnh trÞ qu©n sù (HVCTQS). Th«ng qua X, ngêi häc cã

®iÒu kiÖn thuËn lîi thu nhËn, cñng cè tri thøc, vËn dông kiÕn thøc ®· nghe gi¶ng

vµo lý gi¶i c¸c vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn. §Æc biÖt h×nh thµnh kü n¨ng nghÒ

nghiÖp s ph¹m. §ång thêi th«ng qua X, ngêi häc cã c¬ héi bµy tá quan ®iÓm

mét c¸ch ®éc lËp, s¸ng t¹o rÌn luyÖn ph¬ng ph¸p lËp luËn khoa häc. Qu¸ tr×nh

häc tËp cña b¶n th©n vµ trao ®æi víi ®ång chÝ, ®ång ®éi cho thÊy: X cã vai trß

hÕt søc quan träng trong h×nh thµnh kü n¨ng nghÒ nghiÖp s ph¹m cho ®èi tîng

®µo t¹o gi¸o viªn KHXHNVQS cÊp ph©n ®éi. Tuy nhiªn, trªn thùc tÕ cßn tån

t¹i mét sè häc viªn cha nhËn thøc ®óng ®¾n vai trß, chøc n¨ng cña X. V× vËy,

dÉn ®Õn hiÖn tîng nhiÒu häc viªn (HV) cha tÝch cùc chñ ®éng trong X.

Lµ mét h×nh thøc häc tËp tranh luËn, th¶o luËn khoa häc nh»m kh¬i s©u,

më réng kiÕn thøc, vËn dông lý luËn vµo gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò thùc tiÔn. X cã

chøc n¨ng: nhËn thøc, gi¸o dôc, ph¸t triÓn, kiÓm tra ®¸nh gi¸. Díi gãc ®é t©m lý

häc (TLH): X lµ mét ho¹t ®éng cïng nhËn thøc, cïng lÜnh héi. Nã cã nh÷ng khÝa

c¹nh t©m lý riªng biÖt vµ chØ ®¹t kÕt qu¶ cao khi HV cã tÝnh tÝch cùc.

TLH qu©n sù vµ TLH s ph¹m qu©n sù ®· nghiªn cøu c¬ së t©m lý cña ho¹t

®éng häc, ho¹t ®éng d¹y Tuy nhiªn vÊn ®Ò c¬ së t©m lý n©ng cao chÊt l … îng ho¹t

®éng X cña HV, nhÊt lµ HV ®µo t¹o gi¸o viªn KHXHNVQS cÊp ph©n ®éi cßn lµ

vÊn ®Ò míi cha ®Ò cËp nghiªn cøu cô thÓ.

5

ChÝnh tõ c¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn trªn, chóng t«i chän ®Ò tµi “C¬ së

t©m lý n©ng cao tÝnh tÝch cùc ho¹t ®éng Xªmina cña häc viªn ®µo t¹o gi¸o

viªn khoa häc x· héi nh©n v¨n qu©n sù cÊp ph©n ®éi ë HÖ S ph¹m - Häc

viÖn ChÝnh trÞ qu©n sù hiÖn nay . ”

2. T×nh h×nh nghiªn cøu liªn quan ®Õn ®Ò tµi

VÊn ®Ò c¬ së t©m lý n©ng cao tÝnh tÝch cùc nãi chung vµ tÝnh tÝch cùc

ho¹t ®éng X nãi riªng cã nhiÒu nhµ TLH, trong vµ ngoµi níc Ýt nhiÒu ®Ò cËp

nghiªn cøu. C¸c nhµ TLH ph¬ng T©y nh : S. Freud, J. Watson, A. Matslow ®·

nghiªn cøu ®Ò cËp ®Õn nguån gèc, b¶n chÊt cña tÝnh tÝch cùc. C¸c nhµ TLH M¸c

xÝt nh : V. P. §iatrenco, V. I. Romanov, A. N. Lª«nchiÐp ®· nghiªn cøu ®Ò cËp

®Õn nguån gèc, b¶n chÊt vµ c¸c yÕu tè qui ®Þnh ®Õn tÝnh tÝch cùc ho¹t ®éng cña

con ngêi. ë ViÖt Nam cã c¸c t¸c nh: TrÇn B¸ Hoµnh, NguyÔn Xu©n Thøc,

NguyÔn §øc Vò, Ng« Minh TuÊn, Lª Duy TuÊn ... ®· ®Ò cËp nghiªn cøu.

3. Môc ®Ých vµ nhiÖm vô nghiªn cøu

3.1. Môc ®Ých

Lµm râ c¬ së t©m lý n©ng cao tÝnh tÝch cùc ho¹t ®éng X cña HV ®µo t¹o

gi¸o viªn KHXHNVQS cÊp ph©n ®éi ë HÖ S ph¹m HVCTQS hiÖn nay; trªn c¬

së ®ã ®Ò xuÊt mét sè biÖn ph¸p TLH x· héi c¬ b¶n nh»m n©ng cao tÝnh tÝch

cùc ho¹t ®éng X ë ®èi tîng nµy hiÖn nay.

3.2. NhiÖm vô nghiªn cøu

- LuËn gi¶i mét sè vÊn ®Ò lý luËn vÒ tÝnh tÝch cùc ho¹t ®éng X, chØ ra

nh÷ng c¬ së t©m lý gãp phÇn n©ng cao tÝnh tÝch cùc ho¹t ®éng X cña HV ®µo

t¹o gi¸o viªn KHXHNVQS cÊp ph©n ®éi.

- Nghiªn cøu thùc tr¹ng tÝnh tÝch cùc ho¹t ®éng X cña HV ®µo t¹o gi¸o

viªn KHXHNVQS cÊp ph©n ®éi.

- §Ò xuÊt mét sè biÖn ph¸p t©m lý x· héi nh»m n©ng cao tÝnh tÝch cùc

ho¹t ®éng X cña HV ®µo t¹o gi¸o viªn KHXHNVQS cÊp ph©n ®éi.

4. §èi tîng vµ kh¸ch thÓ nghiªn cøu

6

4.1. §èi tîng nghiªn cøu

C¬ së t©m lý n©ng cao tÝnh tÝch cùc ho¹t ®éng X cña HV ®µo t¹o gi¸o

viªn KHXHNVQS cÊp ph©n ®éi.

4.2. Kh¸ch thÓ nghiªn cøu

HV ®µo t¹o gi¸o viªn KHXHNVQS cÊp ph©n ®éi ë HÖ S ph¹m (GV1,

GV2, GV3, GV4, GV5) - HVCTQS hiÖn nay.

5. Gi¶ thuyÕt khoa häc

TÝnh tÝch cùc ho¹t ®éng X cña HV ®µo t¹o gi¸o viªn KHXHNVQS cÊp

ph©n ®éi lµ kÕt qu¶ t¸c ®éng cña nhiÒu yÕu tè trong ®ã cã c¬ së t©m lý. NÕu chØ

ra ®îc c¬ së t©m lý nµy sÏ gãp phÇn n©ng cao tÝnh tÝch cùc ho¹t ®éng X cña

HV.

6. Ph¹m vi nghiªn cøu

§Ò tµi chñ yÕu ®Ò cËp ®Õn nh÷ng c¬ së t©m lý n©ng cao tÝnh tÝch cùc ho¹t

®éng X cña HV ®µo t¹o gi¸o viªn KHXHNVQS cÊp ph©n ®éi.

7. C¬ së ph¬ng ph¸p luËn vµ ph¬ng ph¸p nghiªn cøu

7.1. C¬ së ph¬ng ph¸p luËn

§Ò tµi dùa trªn c¬ së lý luËn vµ ph¬ng ph¸p luËn cña chñ nghÜa M¸c￾Lªnin, t tëng Hå ChÝ Minh, ®êng lèi quan ®iÓm cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam,

ngoµi ra luËn v¨n cßn dùa vµo c¸c nguyªn t¾c ph¬ng ph¸p luËn TLH M¸c xÝt.

7.2. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu

Do ®iÒu kiÖn h¹n chÕ vÒ thêi gian chóng t«i tËp trung vµo hai nhãm ph-

¬ng ph¸p chñ yÕu sau:

* Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu tµi liÖu: Qua nghiªn cøu tµi liÖu lµm râ nh÷ng

vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ tÝnh tÝch cùc vµ c¬ së t©m lý cña tÝnh tÝch cùc ho¹t ®éng cña

con ngêi lµm c¬ së lý luËn cho nghiªn cøu ®Ò tµi.

* Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu thùc tiÔn:

- Ph¬ng ph¸p ®iÒu tra

+ Môc ®Ých: Nh»m thu thËp th«ng tin cÇn thiÕt vÒ thùc tr¹ng, nguyªn

7

nh©n, c¸c dÊu hiÖu biÓu hiÖn tÝnh tÝch cùc ho¹t ®éng X; c¸c yÕu tè t©m lý quy

®Þnh tÝnh tÝch cùc ho¹t ®éng X cña HV vµ c¸c gi¶i ph¸p t©m lý x· héi n©ng cao

tÝnh tÝch cùc ho¹t ®éng X cña HV ®µo t¹o gi¸o viªn KHXHNVQS cÊp ph©n ®éi.

- Ph¬ng ph¸p quan s¸t

+ Môc ®Ých: Nh»m kÕt hîp x¸c ®Þnh ®óng nh÷ng dÊu hiÖu biÓu hiÖn tÝnh

tÝch cùc ho¹t ®éng X cña HV.

- Ph¬ng ph¸p pháng vÊn

+ Môc ®Ých: Nh»m kh¼ng ®Þnh c¸c kÕt qu¶, sè liÖu ®· thu thËp ®îc vÒ

dÊu hiÖu biÓu hiÖn tÝnh tÝch cùc ho¹t ®éng X cña HV.

+ §èi tîng pháng vÊn: HV, c¸n bé qu¶n lý.

- Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu s¶n phÈm ho¹t ®éng

Ph©n tÝch kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ 30 buæi X cña häc viªn trong häc kú 1 n¨m

2004 - 2005; 2005 - 2006.

8. Nh÷ng ®ãng gãp cña ®Ò tµi

Gãp phÇn lµm s¸ng tá c¬ së t©m lý n©ng cao tÝnh tÝch cùc ho¹t ®éng X

cña HV ®µo t¹o gi¸o viªn KHXHNVQS cÊp ph©n ®éi ë HÖ S ph¹m - HVCTQS

hiÖn nay.

9. KÕt cÊu cña ®Ò tµi

§Ò tµi gåm: Më ®Çu, 2 ch¬ng, danh môc tµi liÖu tham kh¶o vµ phô lôc.

Ch¬ng 1

C¬ së lý luËn, thùc tiÔn cña vÊn ®Ò nghiªn cøu

1.1. Mét sè nghiªn cøu liªn quan ®Õn ®Ò tµi

TÝnh tÝch cùc ho¹t ®éng lµ mét phÈm chÊt t©m lý quan träng cña con ng￾êi. V× vËy tõ xa ®Õn nay ®· cã nhiÒu t¸c gi¶ ®Ò cËp nghiªn cøu.

8

Ngay tõ thêi cæ ®¹i c¸c nhµ t tëng nh Khæng Tö (551- 497 Tr.c.n); Socrat (469

- 390 Tr.c.n) ®· thÊy ®îc tÇm quan träng cña tÝnh tÝch cùc ho¹t ®éng.

C¸c nhµ TLH ph¬ng T©y nh : S. Freud, J. Watson, A. Matslow... ®·

nghiªn cøu nguån gèc, b¶n chÊt cña tÝnh tÝch cùc ho¹t ®éng. Theo S. Freud tÝnh

tÝch cùc b¾t nguån tõ yÕu tè "v« thøc", cßn theo J. Watson th× tÝnh tÝch cùc ho¹t

®éng cña con ngêi lµ sù ph¶n øng mét c¸ch m¸y mãc ®¸p øng l¹i c¸c kÝch thÝch

trùc tiÕp tõ m«i trêng, kh«ng tÝnh ®Õn ý thøc, c¬ së tham gia vµo hµnh vi. Do

®øng trªn lËp trêng c¬ së lý luËn, ph¬ng ph¸p luËn phi M¸c xÝt nªn c¸c t¸c gi¶

nµy kh«ng chØ ra ®îc c¬ së t©m lý cña tÝnh tÝch cùc ho¹t ®éng cña con ngêi.

C¸c nhµ TLH M¸c xÝt dùa trªn c¬ së lý luËn, ph¬ng ph¸p luËn cña chñ

nghÜa M¸c - Lªnin, ®Æc biÖt lµ quan ®iÓm cña C. M¸c vÒ ho¹t ®éng cña con ngêi.

C. M¸c kh¼ng ®Þnh: Ho¹t ®éng cña con ngêi lµ ho¹t ®éng cã ®èi tîng vµ mang b¶n

chÊt x· héi lÞch sö. Tõ ®ã c¸c nhµ TLH M¸c xÝt ®· ®i ®Õn kÕt luËn quan träng: ho¹t

®éng cã ®èi tîng cña con ngêi lµ n¬i s¶n sinh ra t©m lý vµ còng lµ n¬i t©m lý thùc

hÞªn chøc n¨ng ®Þnh híng, ®iÒu chØnh, ®iÒu khiÓn ho¹t ®éng, tøc lµ t©m lý trë

thµnh thµnh phÇn cña ho¹t ®éng. Tõ ®ã, cho thÊy tÝnh tÝch cùc ho¹t ®éng cña con

ngêi nãi chung, tÝnh tÝch cùc ho¹t ®éng X nãi riªng kh«ng thÓ t¸ch rêi nh÷ng yÕu

tè t©m lý cña chñ thÓ. §ång thêi do ho¹t ®éng cña con ngêi mang b¶n chÊt x· héi

lÞch sö cho nªn tÝnh tÝch cùc ho¹t ®éng cña con ngêi cßn chÞu sù t¸c ®éng cña c¸c

yÕu tè bªn ngoµi. Tiªu biÓu cho c¸ch tiÕp cËn trªn lµ c¸c t¸c gi¶: V. P. §iatrenco,

V. I. Romanov, A. N. Lª«nchiÐp...

ë ViÖt Nam, trong lÜnh vùc TLH qu©n sù, cô thÓ lµ TLH s ph¹m qu©n sù

còng ®· cã mét sè t¸c gi¶ nghiªn cøu ®Ò cËp ®Õn c¬ së t©m lý cña ho¹t ®éng häc

tËp nh c¸c t¸c gi¶ Ng« Minh TuÊn, §inh Hïng TuÊn trong “N©ng cao tÝnh tÝch

cùc nhËn thøc cña häc viªn trong Xªmina’’. Lª Duy TuÊn “C¬ së t©m lý n©ng

cao tÝnh tÝch cùc häc tËp cña häc viªn ®µo t¹o sÜ quan chØ huy cÊp ph©n ®éi hiÖn

nay’’. Tuy nhiªn, c¸c t¸c gi¶ nµy cha ®Ò cËp c¬ së t©m lý n©ng cao tÝnh tÝch cùc

ho¹t ®éng X. Nh÷ng kÕt qu¶ nhiªn cøu cña c¸c t¸c gi¶ trªn ®îc chóng t«i

9