Cho vay hộ cận nghèo tại Ngân hàng Chính sách xã hội Việt Nam - Phòng giao dịch Tam Dương

NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO Bộ Tài chính

HỌC VIỆN NGÂN HÀNG

----------

NGUYỄN THÀNH TRUNG

CHO VAY HỘ CẬN NGHÈO TẠI NGÂN HÀNG

CHÍNH SÁCH XÃ HỘI VIỆT NAM - PHÒNG GIAO

DỊCH TAM DƯƠNG

Chuyên ngành: Tài chính – ngân hàng

Mã số: 8340201

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Người hướng dẫn khoa học: TS. Trịnh Hồng Hạnh

HÀ NỘI – 2021

i

LỜI CAM ÐOAN

Tôi xin cam đoan rằng luận văn này là do bản thân thực hiện, cùng với sự

hướng dẫn của TS. Trịnh Hồng Hạnh. Các nội dung nghiên cứu và kết quả trong

đề tài này là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất cứ công trình nghiên

cứu nào trước đây. Những số liệu trong các bảng biểu phục vụ cho việc phân tích,

nhận xét, đánh giá được chính tác giả thu thập từ các nguồn khác nhau có ghi trong

phần tài liệu tham khảo. Ngoài ra, đề tài còn sử dụng một số nhận xét, đánh giá,

cũng như số liệu của các tác giả, cơ quan tổ chức khác, đã được thể hiện trong phần

tài liệu tham khảo.

Nếu phát hiện có bất kỳ sự gian lận nào, tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm

trước Hội đồng, cũng như kết quả luận văn của mình.

Tam Dương, ngày…. tháng 3 năm 2021

Tác giả

Nguyễn Thành Trung

ii

LỜI CẢM ƠN

Tôi xin chân thành cảm ơn Quý thầy cô Khoa Sau đại học – Trường Học

viện Ngân hàng Hà nội đã tận tâm giảng dạy, truyền đạt những kiến thức quý báu

cho tôi trong suốt quá trình tôi học tập ở trường. Đặc biệt, tôi xin chân thành cảm

ơn TS. Trịnh Hồng Hạnh đã tận tình chỉ bảo, hướng dẫn cho tôi hoàn thành luận

văn này.

Tôi cũng xin chân thành cảm ơn các anh chị đồng nghiệp đang công tác tại

Phòng giao dịch Ngân hàng Chính sách xã hội huyện Tam Dương đã hết lòng hỗ trợ,

cung cấp số liệu và đóng góp những ý kiến quý báu cho tôi hoàn thành luận văn này.

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ÐOAN ...................................................................................................... i

LỜI CẢM ƠN........................................................................................................... ii

MỤC LỤC................................................................................................................ iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT........................................................................ vi

DANH MỤC BẢNG, SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ.............................................................. vii

MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1

Chương 1 TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ CẦN NGHIÊN CỨU ..............................5

1.1. Tình hình đói nghèo ở Việt nam và trên địa bàn huyện Tam Dương tỉnh

Vĩnh Phúc...................................................................................................................5

1.1.1. Bối cảnh nghiên cứu..........................................................................................5

1.1.2. Vai trò, chức năng của Ngân hàng CSXH ......................................................12

1.2. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu ....................................................................14

1.3. Tín dụng của NHCSXH...................................................................................17

1.3.1. Khái niệm, đặc điểm của tín dụng của Ngân hàng CSXH..............................17

1.3.2. Vai trò của tín dụng NHCSXH .......................................................................20

1.3.3. Các hình thức tín dụng của NHCSXH............................................................24

1.4. Cho vay hộ cận nghèo của NHCSXH.............................................................28

1.4.1. Sự cần thiết cho vay hộ cận nghèo của NHCSXH..........................................28

1.4.2. Những quy định cơ bản trong cho vay hộ cận nghèo của NHCSXH .............30

1.4.3. Các tiêu chí đánh giá về phát triển cho vay hộ cận nghèo của NHCSXH......36

1.4.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động cho vay hộ cận nghèo của NHCSXH40

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1........................................................................................46

Chương 2 THỰC TRẠNG CHO VAY HỘ CẬN NGHÈO CỦA PHÒNG GIAO

DỊCH NHCSXH HUYỆN TAM DƯƠNG ............................................................47

2.1. Khái quát điều kiện tự nhiên và đặc điểm kinh tế - xã hội huyện Tam

Dương, tỉnh Vĩnh Phúc ...........................................................................................47

2.1.1. Ðiều kiện tự nhiên và kinh tế xã hội ...............................................................47

iv

2.1.2. Khái quát các hoạt động chủ yếu của Phòng giao dịch NHCSXH huyện Tam

Dương........................................................................................................................48

2.1.3. Các hoạt động chủ yếu của phòng giao dịch...................................................51

2.2. Thực trạng cho vay hộ cận nghèo tại Phòng giao dịch dịch NHCSXH

huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc.......................................................................59

2.2.1. Những quy định cho vay hộ cận nghèo tại Phòng giao dịch dịch NHCSXH

huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc ..........................................................................59

2.2.2. Những quy định cho vay hộ cận nghèo tại Phòng giao dịch dịch NHCSXH

huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc. .........................................................................66

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2........................................................................................82

Chương 3 GIẢI PHÁP TRONG CHO VAY HỘ CẬN NGHÈO TẠI PHÒNG

GIAO DỊCH NHCSXH HUYỆN TAM DƯƠNG, TỈNH VĨNH PHÚC ...........83

3.1. Phương hướng và mục tiêu cho vay hộ cận nghèo của Phòng giao dịch

NHCSXH huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc ....................................................83

3.1.1. Phương hướng ................................................................................................83

3.1.2. Mục tiêu ..........................................................................................................84

3.2. Giải pháp cho vay hộ cận nghèo của Phòng giao dịch NHCSXH huyện

Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc ..................................................................................85

3.2.1. Tăng cường huy động vốn cho vay hộ cận nghèo trên địa bàn. .....................85

3.2.2. Tuân thủ đúng cơ chế cho vay. .......................................................................86

3.2.3. Tăng cường công tác tuyên truyền, thực hiện công khai minh bạch, dân chủ

trong việc thực hiện chính sách cho vay hộ cận nghèo.............................................86

3.2.4. Nâng cao hiệu quả hoạt động của điểm giao dịch tại xã.................................86

3.2.5. Củng cố và nâng cao chất lượng tín dụng.......................................................88

3.2.6. Phối hợp chặt chẽ với các ban ngành, đoàn thể tại địa phương......................89

3.2.7. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát. ........................................................89

3.2.8. Tăng cường công tác đào tạo, nâng cao nguồn nhân lực. ...............................91

3.3. Kiến nghị...........................................................................................................94

3.3.1. Đối với Cấp ủy Đảng, Chính quyền địa phương.............................................94

v

3.3.2. Đối với Ngân hàng Chính sách xã hội Việt Nam............................................94

KẾT LUẬN CHƯƠNG 3........................................................................................96

KẾT LUẬN..............................................................................................................97

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................100

vi

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

BĐD Ban đại diện

CT-TTg Chỉ thị - Thủ tướng

ĐTCS Đối tượng chính sách

HCKK Hoàn cảnh khó khăn

HĐND Hội đồng nhân dân

HĐQT Hội đồng quản trị

HSSV Học sinh sinh viên

NĐ-CP Nghị định – Chính phủ

NS&VSMTNT Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn

NSĐP Ngân sách địa phương

NSNN Ngân sách nhà nước

NHCSXH Ngân hàng chính sách xã hội

NHTM Ngân hàng thương mại

QĐ – TTg Quyết định – Thủ tướng

SXKD Sản xuất kinh doanh

TCTD Tổ chức tín dụng

TK &VV Tiết kiệm và vay vốn

TW Trung ương

UBND Ủy ban nhân dân

UTĐT Ủy thác đầu tư

XĐGN Xóa đói giảm nghèo

XKLĐ Xuất khẩu lao động

vii

DANH MỤC BẢNG, SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ

BẢNG

Bảng 1.1. Tình hình nghèo đói của huyện Tam Dương qua 3 năm 2018-2020........12

Bảng 1.2. Một số chương trình tín dụng cho người nghèo và các đối tượng chính

sách khác của chính phủ............................................................................................25

Bảng 2.1. Cơ cấu nguồn vốn cho vay tại Phòng giao dịch NHCSXH huyện Tam

Dương tỉnh Vĩnh Phúc, giai đoạn 2018 – 2020. .......................................................51

Bảng 2.2. Tình hình huy động vốn ủy thác địa phương tại Phòng giao dịch

NHCSXH huyện Tam Dương tỉnh Vĩnh Phúc, giai đoạn 2018 – 2020....................53

Bảng 2.3. Các chương trình cho vay tại Phòng giao dịch NHCSXH huyện Tam

Dương tỉnh Vĩnh Phúc, giai đoạn 2018 – 2020. .......................................................55

Bảng 2.3. Báo cáo chất lượng hoạt động của tổ tiết kiệm và vay vốn......................62

Bảng 2.4. Báo cáo kết quả giao dịch xã tại Phòng giao dịch NHCSXH huyện Tam

Dương năm 2020.......................................................................................................65

BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 2.1. Cơ cấu dư nợ một số chương trình cho vay tại Phòng giao dịch

NHCSXH huyện Tam Dương tỉnh Vĩnh Phúc – năm 2020......................................59

Biểu đồ 2.2. Dư nợ chương trình cho vay hộ cận nghèo phân loại theo đơn vị ủy

thác tại Phòng giao dịch NHCSXH huyện Tam Dương, giai đoạn 2018 – 2020. ....61

SƠ ĐỒ

Sơ đồ 1.1. Quy trình cho vay hộ cận nghèo ..............................................................35

Sơ đồ 2.1. Mô hình tổ chức của NHCSXH huyện Tam Dương ...............................50

Sơ đồ 2.2. Quy trình cho vay hộ cận nghèo ..............................................................69

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu

Đói nghèo là một trong những vấn đề nhức nhối lớn của xã hội cần quan tâm

không chỉ ở trong nước mà còn mang tính toàn cầu. Sau hơn 18 năm hoạt động, Chi

nhánh Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh Vĩnh Phúc nói chung, Phòng giao dịch

NHCSXH huyện Tam Dương nói riêng đã thực hiện cho vay hàng ngàn tỷ đồng,

cho hàng chục ngàn lượt hộ nghèo, hộ cận nghèo và các đối tượng chính sách khác

vay vốn, đã góp phần to lớn trong công cuộc xóa đói giảm nghèo của tỉnh Vĩnh

Phúc nói chung và của huyện Tam Dương nói riêng. Tuy nhiên, bên cạnh những

thành tựu đã đạt được thì hoạt động tín dụng ưu đãi đối với người nghèo và các đối

tượng chính sách khác tại Phòng giao dịch NHCSXH huyện Tam Dương vẫn còn

những hạn chế, yếu kém như: quy mô nguồn vốn tín dụng chưa đáp ứng được nhu

cầu vay vốn của khách hàng; chất lượng tín dụng thấp, hiệu quả vốn tín dụng ưu đãi

chưa cao, công tác điều tra xác nhận hộ nghèo, hộ cận nghèo và các đối tượng chính

sách chưa được quan tâm đúng mức.

Thực hiện đường lối đổi mới của Đảng và Nhà nước ta, trong những năm qua,

nền kinh tế nước ta liên tục tăng trưởng, các hoạt động kinh tế ngày càng đa dạng,

đời sống nhân dân ngày càng được cải thiện.

Tuy nhiên, mặt trái của nền kinh tế thị trường là sự phân hóa giàu nghèo ngày

càng gia tăng. Một bộ phận dân cư, nhất là tại các vùng nông thôn, vùng sâu vùng

xa, miền núi, biên giới vẫn còn trong tình trạng nghèo đói. Khoảng cách giàu nghèo

ngày càng mở rộng, đòi hỏi phải giải quyết đồng bộ, trong đó có giải pháp tín dụng

ưu đãi cho hộ nghèo để hỗ trợ xóa đói giảm nghèo.

Nhận thấy tầm quan trọng của công cuộc xoá đói giảm nghèo, ngày 04 tháng

10 năm 2002, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 131/2002/QĐ-TTg về việc

thành lập Ngân hàng Chính sách xã hội để thực hiện tín dụng ưu đãi đối với người

nghèo và các đối tượng chính sách khác trên cơ sở tổ chức lại Ngân hàng Phục vụ

người nghèo nằm trong Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam.

2

Phòng giao dịch NHCSXH Huyện Tam Dương được thành lập theo quyết định

số 661/QĐ-HĐQT ngày 10/3/2003 của Chủ tịch Hội đồng quản trị NHCSXH. Nằm

trong hệ thống NHCSXH Việt Nam với mạng lưới rộng khắp cả nước, Phòng giao

dịch NHCSXH huyện Tam Dương tỉnh Vĩnh Phúc với chức năng nhiệm vụ thực

hiện tín dụng đối với người nghèo và các đối tượng chính sách khác trên địa bàn

huyện Tam Dương tỉnh Vĩnh Phúc đã tham gia tích cực vào công cuộc xóa đói giảm

nghèo trên địa bàn huyện.

Tuy nhiên, sự nghiệp xóa đói giảm nghèo vẫn đang còn ở phía trước, với

nhiệm vụ ngày càng khó khăn, phức tạp; quá trình phát triển chương trình cho vay

hộ cận nghèo trên địa bàn huyện vẫn còn những vấn đề bức xúc cần giải quyết như:

mức đầu tư bình quân trên hộ còn thấp, nguy cơ nợ xấu tăng cao, mục đích sử dụng

vốn vay còn đơn điệu.v.v… Những vấn đề trên là phức tạp, nhưng chưa có mô hình

thực tiễn và chưa được nghiên cứu đầy đủ.

Để giải quyết tốt vấn đề nghèo đói ở Việt Nam nói chung và nhằm phát triển

chương trình cho vay hộ cận nghèo trên địa bàn huyện Tam Dương tỉnh Vĩnh Phúc

nói riêng, đòi hỏi phải được nghiên cứu một cách có hệ thống, khách quan và khoa

học, phải có sự quan tâm đặc biệt của các ban ngành của tỉnh, của Nhà nước cũng

như toàn xã hội.

Với những lý do nêu trên, tôi chọn đề tài " Cho vay hộ cận nghèo tại Ngân

hàng Chính sách xã hội Việt Nam - Phòng giao dịch Tam Dương " làm đề tài

nghiên cứu luận văn thạc sỹ. Với mong muốn những kiến thức có được trong quá

trình nghiên cứu và thực tế công tác tại NHCSXH huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh

phúc sẽ có ích khi đưa ra những giải pháp hiệu quả cho vay hộ cận nghèo tại đơn

vị.”

2. Mục tiêu nghiên cứu

- Mục tiêu chung: Đề tài phân tích thực trạng cho vay hộ cận nghèo của

NHCSXH Việt Nam - Phòng giao dịch NHCSXH Tam Dương, trên cơ sở đó đề

xuất kiến nghị nhằm hoàn thiện cho vay hộ cận nghèo của Phòng giao dịch

NHCSXH Tam Dương.