Cho vay hỗ trợ cho người nghèo tại tỉnh tiền giang - thực trạng và giải pháp

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN ANH TUẤN

CHO VAY HỖ TRỢ CHO NGƯỜI NGHÈO TẠI TỈNH

TIỀN GIANG – THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

Thành phố Hồ Chí Minh – 2011

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN ANH TUẤN

CHO VAY HỖ TRỢ CHO NGƯỜI NGHÈO TẠI TỈNH

TIỀN GIANG – THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP

CHUYÊN NGÀNH: KINH TẾ - TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG

MÃ SỐ : 60.31.12

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC

PGS.TS. TRƯƠNG THỊ HỒNG

Thành phố Hồ Chí Minh – 2011

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn này là do chính tôi nghiên cứu và thực hiện.

Các thông tin và số liệu được sử dụng trong luận văn được trích dẫn đầy đủ

nguồn tài liệu tại danh mục tài liệu tham khảo là hoàn toàn trung thực.

Tiền Giang, tháng 12 năm 2011

Nguyễn Anh Tuấn

Học viên cao học khóa 18

Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng

Trường Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh

MỤC LỤC

TRANG PHỤ BÌA

LỜI CAM ĐOAN

MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

PHẦN MỞ ĐẨU ..................................................................................................1

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ VAI TRÒ TÍN DỤNG HỖ TRỢ

NGƯỜI NGHÈO .................................................................................................6

1.1 Nghèo đói và sự cần thiết phải giảm nghèo..........................................6

1.1.1 Khái niệm nghèo đói...............................................................................6

1.1.2 Tiêu chí phân loại chuẩn nghèo...............................................................7

1.1.2.1 Phân loại chuẩn nghèo đói theo Ngân hàng thế giới ..........................8

1.1.2.2.Phân loại chuẩn nghèo đói theo Việt Nam..........................................8

1.1.3 Sự cần thiết phải giảm nghèo và hỗ trợ người nghèo ...............................9

1.2 Tín dụng và vai trò tín dụng hỗ trợ người nghèo.......................................10

1.2.1 Các khái niệm.......................................................................................10

1.2.1.1 Khái niệm tín dụng............................................................................10

1.2.1.2 Khái niệm tín dụng cho người nghèo.................................................11

1.2.1.3 Khái niệm tài chính vi mô – cho vay hỗ trợ người nghèo...................11

1.2.2 Vai trò của tín dụng trong việc giảm nghèo...........................................13

1.3 Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả cho vay hộ nghèo ...........................15

1.4 Các trường phái lý thuyết về tín dụng cho người nghèo ...........................16

1.4.1 Trường phái cổ điển..............................................................................16

1.4.2 Trường phái kiềm chế tài chính.............................................................17

1.4.3 Trường phái Ohio .................................................................................17

1.4.4 Trường phái thể chế kiểu mới ...............................................................18

1.5 Những chỉ số đo lường hiệu quả cho vay hỗ trợ cho người nghèo ............19

1.5.1 Các chỉ số đánh giá rủi ro cho vay.........................................................19

1.4.2 Một số chỉ số tài chính sử dụng trong báo cáo tài chính của các tổ chức

TC TCVM ...........................................................................................................20

1.6 Những tổ chức cung cấp tín dụng cho người nghèo hiện nay ở Việt Nam...

......................................................................................................................21

1.6.1 Khu vực chính thức...............................................................................21

1.6.2 Khu vực bán chính thức ........................................................................23

1.6.3 Khu vực phi chính thức.........................................................................24

1.7 Kinh nghiệm ở một số nước trên thế giới về cho vay đối với người nghèo..

......................................................................................................................25

1.7.1 Bangladesh ...........................................................................................25

1.7.2 Thái lan.................................................................................................26

1.7.3 Malaysia ...............................................................................................26

1.7.4 Bài học kinh nghiệm cho Việt Nam ......................................................27

Kết luận chương 1 ...............................................................................................28

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CHO VAY HỖ TRỢ CHO NGƯỜI NGHÈO

TẠI TỈNH TIỀN GIANG..................................................................................29

2.1 Tình hình nghèo đói và đường lối chính sách thực hiện giảm nghèo của

chính quyền địa phương và Trung ương tại Tiền Giang ................................ 29

2.1.1 Tình hình nghèo đói ................................................................................29

2.1.2 Định hướng chính sách và chỉ đạo thực hiện của chính quyền địa phương .

......................................................................................................................30

2.2 Thực trạng cho vay hỗ trợ người nghèo tại Tiền Giang.............................31

2.2.1 Các tổ chức cung ứng vốn và hình thức thực hiện ...................................31

2.2.1.1 Tại Ngân hàng Chính sách xã hội Tiền Giang ...................................31

2.2.1.2 Tại Hội Liên hiệp Phụ nữ Tiền Giang................................................33

2.2.1.3 Tại Hội Nông dân Tiền Giang ...........................................................35

2.2.1.4 Tại Quỹ trợ vốn cho lao động nghèo tự tạo việc làm (CEP) Tp.HCM

CN.Tiền Giang.....................................................................................................38

2.2.1.5 Tại tổ chức khác.................................................................................40

2.2.2 Thực trạng hoạt động cho vay hỗ trợ người nghèo ....................................40

2.2.2.1 Tại Ngân hàng chính sách xã hội Tiền Giang.....................................41

2.2.2.2 Tại Hội Liên hiệp Phụ nữ Tiền Giang.................................................44

2.2.2.3 Tại Hội Nông dân Tiền Giang ............................................................47

2.2.2.4 Tại Quỹ trợ vốn cho lao động nghèo tự tạo việc làm (CEP) Tp. Hồ Chí

Minh CN.Tiền Giang ...........................................................................................49

2.2.2.5 Tại các tổ chức khác...........................................................................50

2.2.3 Kết quả xóa đói giảm nghèo.....................................................................51

2.3 Đánh giá cho vay hỗ trợ người nghèo qua kết quả điều tra nông hộ.........51

2.3.1 Thực trạng nguồn vốn trên địa bàn điều tra ..............................................53

2.3.1.1 Các nguồn vốn vay của các hộ ...........................................................53

2.3.1.2 Mức vốn vay......................................................................................54

2.3.1.3 Lãi suất ..............................................................................................55

2.3.1.4 Thời hạn vay ......................................................................................56

2.3.2 Thực trạng sử dụng vốn vay của các hộ....................................................56

2.3.3 Thực trạng trả nợ vay của các hộ..............................................................57

2.3.4 Kết quả sau khi sử dụng vốn vay của các hộ.............................................58

2.3.5 Ý kiến người vay về chương trình cho vay hỗ trợ người nghèo ................59

2.3.6 Ý kiến của cán bộ đang làm công tác có liên quan đến quản lý vốn vay

chương trình cho vay hỗ trợ người nghèo ............................................................60

2.4 Những khó khăn, tồn tại và nguyên nhân...................................................62

2.4.1 Khó khăn và tồn tại ..................................................................................62

2.4.2 Nguyên nhân............................................................................................66

Kết luận chương 2 ...............................................................................................67

CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CHƯƠNG TRÌNH

CHO VAY HỖ TRỢ NGƯỜI NGHÈO TẠI TIỀN GIANG............................68

3.1 Định hướng đề xuất phát triển chương trình cho vay hỗ trợ người nghèo ..

............................................................................................................................68

3.2 Một số giải pháp nâng cao hiệu quả chương trình cho vay hỗ trợ người

nghèo tại Tiền Giang .........................................................................................69

3.2.1 Tăng trưởng nguồn vốn, đảm bảo cung cấp đủ vốn cho người nghèo .......69

3.2.2 Phối hợp chặt chẽ giữa các Ngành, Đoàn thể, Chính quyền với NHCSXH

và các tổ chức TCVM..........................................................................................71

3.2.3 Đổi mới và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực......................................75

3.2.4 Cải tiến thủ tục hồ sơ vay vốn ..................................................................76

3.2.5 Kết hợp nguồn vốn cho vay hỗ trợ người nghèo với các chương trình dự

án khác ................................................................................................................77

3.2.6 Tập huấn kỹ thuật khuyến nông và hạch toán kinh tế cho các hộ nghèo ...78

3.3 Các giải pháp hỗ trợ ...................................................................................79

3.3.1 Đối với Nhà nước.....................................................................................79

3.3.2 Đối với UBND, tổ chức CT-XH các cấp ..................................................81

3.3.3 Đối với các tổ chức cho vay .....................................................................81

3.3.4 Đối với nông dân .....................................................................................82

Kết luận chương 3 ...............................................................................................82

KẾT LUẬN ........................................................................................................83

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH, SƠ ĐỒ

Bảng 1.1: Tiêu chuẩn nghèo đói theo sự phân loại của World Bank .............. 8

Bảng 2.1: Nguồn vốn của NHCSXH qua các năm....................................... 41

Bảng 2.2: Kết quả cho vay ưu đãi của NHCSXH qua các năm .................... 42

Bảng 2.3: Một số chỉ tiêu chủ yếu của chương trình cho vay hộ nghèo........ 43

Bảng 2.4: Kết quả hoạt động cho vay hỗ trợ của Hội phụ nữ Tiền Giang

từ 2006-2010 ............................................................................................... 44

Bảng 2.5: Kết quả hoạt động cho vay hỗ trợ của Quỹ hỗ trợ phụ nữ phát

triển kinh tế Tiền Giang............................................................................... 45

Bảng 2.6: Kết quả chỉ số thực hiện tài chính của Quỹ từ 2006-2010............ 46

Bảng 2.7: Kết quả hoạt động QHTND Tiền Giang 2006-2010 .................... 48

Bảng 2.8: Kết quả ủy thác cho vay hộ nghèo và các đối tượng chính sách

khác giai đoạn 2006-2010............................................................................ 48

Bảng 2.9: Thống kê tình hình hoạt động CEP CN.Tiền Giang 7/2009-

2010 ............................................................................................................ 49

Bảng 2.10: Tổng hợp hộ nghèo Tỉnh qua các năm 2006 – 2010................... 51

Bảng 2.11: Tỉ lệ hộ vay vốn của các nguồn vốn vay.................................... 53

Bảng 2.12: Mức vay của các hộ từ các nguồn vốn ....................................... 54

Bảng 2.13: Lãi suất phân theo nguồn vốn.................................................... 55

Bảng 2.14: Thời hạn vay của các nguồn vốn ............................................... 56

Bảng 2.15: Mục đích sử dụng các nguồn vốn vay........................................ 57

Bảng 2.16: Tình hình trả nợ của các hộ ....................................................... 57

Bảng 2.17: Tác động của vốn cho vay hỗ trợ người nghèo đến đời sống ..... 58

Bảng 2.18: Ý kiến người vay về chương trình cho vay hỗ trợ người

nghèo........................................................................................................... 59

Bảng 2.19: Nhận xét của cán bộ có liên quan đến quản lý chương trình

cho vay hỗ trợ người nghèo ......................................................................... 61

Bảng 2.20: Nhận xét của cán bộ quản lý chương trình cho vay về việc sử dụng

vốn của hộ dân..............................................................................................................62

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

ADB : Ngân hàng phát triển Châu Á

BĐH : Ban điều hành

BLĐTBXH : Bộ Lao động Thương binh và Xã hội

CEP : Quỹ trợ vốn cho người nghèo tự tạo việc làm Tp.HCM

CT-XH : Chính trị - xã hội

CVƯĐ : cho vay ưu đãi

CVN : cho vay nhỏ

GQVL : Giải quyết việc làm

MOM : Quỹ hỗ trợ Phụ nữ phát triển kinh tế Tiền Giang

NHCSXH : Ngân hàng Chính sách xã hội

NHNNPTNT : Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn

NSNN : Ngân sách nhà nước

NGOs : Tổ chức Phi Chính phủ

HTND : Hỗ trợ nông dân

HND : Hội Nông dân

QTDND : Quỹ tín dụng nhân dân

TCVM : Tài chính vi mô

TCTD : Tổ chức tín dụng

TK&VV : Tiết kiệm và vay vốn (TK&VV)

TKTD : Tiết kiệm tín dụng

XĐGN : Xóa đói giảm nghèo