Cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ tại ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam - Chi nhánh Gia Lai: Luận văn thạc sĩ kinh tế / Nguyễn Thị Mai Huyền

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN THỊ MAI HUYỀN

CHO VAY DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ

TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN

CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM - CHI NHÁNH GIA LAI

LUẬN VĂN THẠC SĨ

TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2017

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN THỊ MAI HUYỀN

CHO VAY DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ

TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN

CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM - CHI NHÁNH GIA LAI

LUẬN VĂN THẠC SĨ

Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng

Mã số: 60 34 02 01

Người hướng dẫn khoa học: TS. VŨ MẠNH BẢO

TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2017

TÓM TẮT LUẬN VĂN

Doanh nghiệp vừa và nhỏ chiếm tỷ lệ gần như tuyệt đối trong nền kinh tế tư

nhân, do đó hầu hết các Ngân hàng thương mại đều chú trọng đến thị trường doanh

nghiệp vừa và nhỏ nhằm mở rộng thị trường và phân tán rủi ro tín dụng. Tuy nhiên

thị trường vừa và nhỏ tuy có nhiều cơ hội song cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro do số lượng

giao dịch lớn, chi phí cao và nhất là các rủi ro xuất phát từ chính đặc điểm của các

DNVVN. Vấn đề là làm thế nào để phát triển cho vay đồng thời có thể kiểm soát

được rủi ro khi cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ để khai thác được hiệu quả nguồn

khách hàng tiềm năng này. Thực tế đòi hỏi các ngân hàng thương mại phải nỗ lực đưa

ra các giải pháp sát thực với đối tượng DNVVN để đạt được mục tiêu kinh doanh của

mình. Là một chi nhánh trong hệ thống ngân hàng thương mại cổ phẩn lớn ở Việt

Nam, Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam- chi nhánh Gia Lai đang cùng với

toàn hệ thống Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam hướng tới các chuẩn mực

quốc tế trong cho vay và quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay phân khúc DNVVN. Luận văn đã nêu được một số nội dung: - Về cơ sở lý luận: Luận văn đã nêu tổng quan về tín dụng đối với DNVVN, đặc

điểm của DNVVN, lý luận về phát triển cho vay, chất lượng hoạt động cho vay

cũng như các tiêu chí đánh giá sự phát triển và chất lượng cho vay DNVVN

- Về mặt thực tiễn: Luận văn đánh giá thực trạng về cho vay đối tượng DNVVN tại

Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam-chi nhánh Gia Lai đồng thời rút ra các

nguyên nhân từ đó làm cơ sở để đưa ra các giải pháp phát triển cho vay DNVVN

hiệu quả. Bên cạnh đó, luận văn cũng đưa ra những kiến nghị, đề xuất đối với

NHCT Việt Nam, NHNN và Chính phủ nhằm tạo hành lang pháp lý đồng bộ cho

các giải pháp đối với ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam-chi nhánh Gia Lai. Với những giải pháp mà tác giả đề xuất trong đề tài có thể ứng dụng vào thực

tế góp phần phát triển cho vay DNVVN tại NHCT Gia Lai nhằm giúp cho NHCT

Gia Lai mở rộng thị trường cho vay, đồng thời tăng trưởng tín dụng an toàn, bền

vững trong điều kiện cạnh tranh gay gắt hiện nay.

LỜI CAM ĐOAN

Tôi tên là: Nguyễn Thị Mai Huyền

Sinh ngày 27 tháng 11 năm 1981 tại Gia Lai

Quê quán: Bình Định

Hiện công tác tại: Phòng Khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ - Ngân hàng TMCP

Công thương Việt Nam-chi nhánh Gia Lai

Là học viên cao học khóa 17, lớp 17B3 của Trường ĐH Ngân hàng TP.Hồ Chí Minh

Cam đoan đề tài: Cho vay doanh nghiệp vừa nhỏ tại Ngân hàng TMCP Công

thương Việt Nam-chi nhánh Gia Lai. Chuyên ngành: Tài chính-Ngân hàng Mã số: 60.34.02.01

Người hướng dẫn khoa học: TS Vũ Mạnh Bảo

Được thực hiện tại Trường Đại học Ngân hàng TP Hồ Chí Minh

Luận văn này chưa từng được trình nộp để lấy học vị thạc sĩ tại bất cứ một trường

đại học nào. Luận văn này là công trình nghiên cứu riêng của tác giả, kết quả nghiên

cứu là trung thực, trong đó không có các nội dung đã được công bố trước đây hoặc

các nội dung do người khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn được dẫn nguồn đầy

đủ trong luận văn. Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về những cam đoan của tôi. Tác giả

Nguyễn Thị Mai Huyền

LỜI CẢM ƠN

Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến TS Vũ Mạnh Bảo đã dành nhiều thời gian

hướng dẫn và đã cho tôi nhiều góp ý quan trọng trong quá trình thực hiện luận văn. Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến tất cả các Thầy Cô trong khoa đào tạo sau đại

học Trường đại học Ngân hàng TP Hồ Chí Minh, các bạn trong lớp cao học, các anh

chị em đồng nghiệp tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam- Chi nhánh Gia

Lai đã tận tình giúp đỡ và góp ý giúp tôi hoàn thiện luận văn. Cuối cùng tôi xin gửi lời biết ơn sâu sắc đến gia đình đã luôn tạo điều kiện tốt

nhất cho tôi trong quá trình học tập và thực hiện luận văn.

MỤC LỤC

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

DANH MỤC BẢNG

DANH MỤC BIỂU ĐỒ

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ TÍN DỤNG CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ĐỐI

VỚI DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ.............................................................................................1

1.1. Những vấn đề cơ bản về doanh nghiệp vừa và nhỏ.........................................................................1

1.1.1. Khái niệm doanh nghiệp vừa và nhỏ............................................................................................1

1.1.2. Tiêu chí xác định doanh nghiệp vừa và nhỏ.................................................................................1

1.1.3. Đặc điểm của doanh nghiệp vừa và nhỏ.......................................................................................2

1.1.4. Vai trò của doanh nghiệp vừa và nhỏ trong nền kinh tế...............................................................2

1.2. Tín dụng ngân hàng đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ................................................................... 3

1.2.1. Khái niệm tín dụng ngân hàng.................................................................................................... 3

1.2.2. Đặc điểm của tín dụng ngân hàng đối với các DNVVN............................................................. 4

1.2.3. Vai trò của tín dụng doanh nghiệp vừa và nhỏ............................................................................4

1.2.4. Các hình thức cho vay dành cho DNVVN.................................................................................. 5

1.3. Cơ sở lý luận về phát triển cho vay và nâng cao chất lượng cho vay DNVVN................................... 6

1.3.1. Cơ sở lý luận về phát triển cho vay.............................................................................................. 6

1.3.1.1. Khái niệm về phát triển cho vay................................................................................................6

1.3.1.2. Mối quan hệ giữa phát triển và nâng cao chất lượng cho vay đối với doanh nghiệp vừa và

nhỏ..........................................................................................................................................................6

1.3.1.3. Chỉ tiêu đánh giá việc phát triển cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ........................................7

1.3.1.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ.....................................9

1.3.2. Cơ sở lý luận về chất lượng hoạt động cho vay đối với DNVVN............................................. 11

1.3.2.1. Khái niệm về chất lượng cho vay............................................................................................11

1.3.2.2. Sự cần thiết phải nâng cao chất lượng cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ......................................... 11

1.3.2.3. Các tiêu chí đánh giá chất lượng cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ...................................... 12

1.3.2.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ..................................13

1.4. Kinh nghiệm của các NHTM khác về mở rộng quy mô cho vay DNVVN và những vấn đề có

thể nghiên cứu đối với Vietinbank Gia Lai.......................................................................................... 15

1.4.1. Kinh nghiệm của một số NHTM về cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ................................... 15

1.4.1.1. Tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển chi nhánh Gia Lai.............................................. 15

1.4.1.2. Tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam - Chi nhánh Gia Lai................................... 16

1.4.1.3. Tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín Gia Lai..............................................................18

1.4.2. Những vấn đề có thể nghiên cứu đối với tín dụng doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Vietinbank chi

nhánh Gia Lai....................................................................................................................................... 19

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1...................................................................................................................21

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CHO VAY ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI

VIETINBANK CHI NHÁNH GIA LAI........................................................................................... 22

2.1. Khái quát về Vietinbank Gia Lai...................................................................................................22

2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển.................................................................................................22

2.1.2. Khái quát tình hình hoạt động kinh doanh................................................................................. 23

2.2. Tình hình phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ trên địa bàn tỉnh Gia Lai......................................28

2.2.1. Số lượng doanh nghiệp vừa và nhỏ trên địa bàn tỉnh Gia Lai....................................................28

2.2.2. Đặc điểm của doanh nghiệp vừa và nhỏ tại địa bàn tỉnh Gia Lai................................................. 30

2.3. Thực trạng về hoạt động cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng TMCP Công

Thương Việt Nam - chi nhánh Gia Lai.................................................................................................33

2.3.1. Thực trạng về phát triển cho vay................................................................................................33

2.3.2. Thực trạng về chất lượng cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng TMCP

Công Thương Việt Nam - chi nhánh Gia Lai.......................................................................................37

2.3.2.1. Nợ xấu/ Tổng dư nợ................................................................................................................ 37

2.3.2.2. Nợ quá hạn/Tổng dư nợ...........................................................................................................38

2.3.2.3. Nợ xử lý rủi ro.........................................................................................................................38

2.3.2.4. Vòng quay vốn........................................................................................................................ 38

2.4. Đánh giá hoạt động cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng TMCP Công

Thương Việt Nam - chi nhánh Gia Lai.................................................................................................39

2.4.1. Những kết quả đã đạt được.........................................................................................................39

2.4.1.1. Đã xây dựng mô hình kinh doanh phù hợp với chiến lược phát triển cho vay DNVVN........39

2.4.1.2. Bước đầu đã có một số sản phẩm cho vay dành riêng cho đối tượng DNVVN......................40

2.4.1.3. Đã xây dựng được hệ thống xếp hạng nội bộ hỗ trợ cho quá trình cho vay DNVVN............ 42

2.4.1.4. Nhận thức tốt trong công tác quản trị rủi ro............................................................................ 42

2.4.1.5. Cơ chế kiểm tra giám sát nội bộ đã phát huy tác dụng giúp kiểm soát được dư nợ................43

2.4.2. Những tồn tại, hạn chế trong cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng TMCP Công

Thương Việt Nam - chi nhánh Gia Lai.................................................................................................43

2.4.2.1. Các quy định về cho vay còn mang tính chất chung chung, chưa phù hợp với đặc điểm của

DNVVN.............................................................................................................................................43

2.4.2.2. Chất lượng hoạt động cho vay DNVVN tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam - chi nhánh Gia Lai hiện đang tốt nhưng còn tiềm ẩn nhiều rủi ro.........................................................48

2.4.2.3. Tỷ trọng thu nhập chưa tương xứng với tiềm năng của khách hàng DNVVN.....................49

2.4.3. Nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế trong hoạt động cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ

tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam – chi nhánh Gia Lai...................................................50

2.4.3.1. Nguyên nhân bên ngoài ngân hàng Vietinbank.......................................................................50

2.4.3.2. Nguyên nhân từ ngân hàng Vietinbank Gia Lai.....................................................................56

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2...................................................................................................................56

CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN QUY MÔ VÀ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CHO

VAY ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI VIETINBANK GIA LAI..................... 58

3.1. Định hướng các khoản cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Vietinbank Gia Lai năm

2017 và tầm nhìn chiến lược đến năm 2020.........................................................................................58

3.1.1. Định hướng của Nhà nước......................................................................................................... 58

3.1.2. Định hướng của tỉnh Gia Lai......................................................................................................59

3.1.3. Kế hoạch phát triển của Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam........................................60

3.1.4. Mục tiêu phát triển cho vay của Vietinbank Gia Lai đến năm 2020..........................................61

3.2. Giải pháp phát triển hoạt động cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Vietinbank Gia

Lai.........................................................................................................................................................62

3.2.1. Nhóm các giải pháp nghiệp vụ đối với Vietinbank Gia Lai.......................................................62

3.2.2. Nhóm giải pháp hỗ trợ................................................................................................................70

3.2.3. Giải pháp đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ...............................................................................73

3.3. Các kiến nghị.................................................................................................................................76

3.3.1. Kiến nghị đối với Chính Phủ......................................................................................................76

3.3.2. Kiến nghị đối với Ngân Hàng Nhà Nước Việt Nam.................................................................. 77

3.3.3. Kiến nghị đối với Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam................................................. 78

KẾT LUẬN CHƯƠNG 3................................................................................................................... 81

KẾT LUẬN......................................................................................................................................... 83

TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................................................................. 84

PHỤ LỤC:...........................................................................................................................................86

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

Từ viết tắt Chữ viết đầy đủ

EWS Early warning system (hệ thống cảnh báo sớm)

DNVVN Doanh nghiệp vừa và nhỏ

DN Doanh nghiệp

DNL Doanh nghiệp Lớn

NHTM Ngân hàng thương mại

Vietinbank;

NHCT Việt Nam

Ngân hàng thương mại cổ phần Công Thương

Việt Nam

Vietinbank Gia Lai

Ngân hàng thương mại cổ phần Công Thương

Việt Nam - chi nhánh Gia Lai

TCTD Tổ chức tín dụng

NHTM Ngân hàng thương mại

Vietcombank Gia Lai

Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam - chi

nhánh Gia Lai

BIDV Gia Lai

Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam

- chi nhánh Gia Lai

Sacombank Gia Lai

Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín - chi

nhánh Gia Lai

BCTC Báo cáo tài chính

SXKD Sản xuất kinh doanh

SME

(Small and Medium Enterprise)

Doanh nghiệp vừa và nhỏ

TSBĐ Tài sản bảo đảm NH Ngân hàng