Chính sách của Triều Nguyễn đối với thiên chúa giáo

CHiNH SACH CUA TRIEU NGUYEN DOI VOTI

THIEN CHUA GIAO

DO BANG*

Thien Chua giao du nhap vdo Viet

Nam tQ nam 1533 (1), day khdng

ehi la vd'n de thuin tuy eiia tdn giao, tin

ngQdng, van hda ma la vd'n de chinh tri-xa

hdi rd't nhay cam qua cac thdi ky lich sif cd

che dp chinh tri khde nhau. Tinh ddc tdn vd

tinh kieu hanh ciia Thien chiia giao cung

nhQng nghi thQc mang tinh tUdng khic vdi

van hda truyen thd'ng va sy lam dyng chinh

tri ciia cdc the lye ben ngodi ddi vdi Thien

chua giao Id nguyen nhan dan den cdc chinh

sdch ddi vdi Thien ehua giao cua nha elm

quydn Viet Nam trong dd cd trieu Nguyin.

NhQng ngQdi truyen gido eho ring ehi

phdi Cd dd'e truyen vao Viet Nam Id ddng

chinh thd'ng trye thupc tda thdnh La Ma,

dai dien eho sQ Qu viet vd tinh hodn vu

nhd't so vdi bat ky tdn giao ndo. Nen viec

truyen gido vd bao ve dao Id nhiem vu

thieng lieng cua nhan loai van minh, hp

khdng nhQng khdng mud'n thda hiep vdi ba't

cQ tdn giao nao ma phai xda sach eae tdn

giao ban dia de xay dyng mdt Thien chua

giao dpc tdn, mdt dQc tin tuyet ddi ve Chua.

Do vdy, ho dQa ra cac dieu ca'm ky nhQ ca'm

lay xac ngUdi chet, ca'm dang hUdng dot

ne^n cho ngUdi chet, ca'm dpc vdn te, ca'm

mac tang phuc. NhQng dinh hQdng vd giai

phdp mang tinh sieu hinh vd cQdng che ndi

tren da cham manh vdo tQ tQdng dan tdc vd

van hda truyen thd'ng nen de gay ngd nhdn,

kich dpng ddn den chinh sdch ky thi, ca'm

dao eiia trieu dinh nhd Nguyen vd dQdc

ddng dao nhan dan vd'n mang ndng tinh

ngQdng sung bdi td tien ddng tinh ung hp.

1. Trieu Gia Long (1802-1819)

Trong ede vua trieu Nguyen b thdi ky ty

chu, Gia Long Id ngQdi rd't ed thien chi vdi

Thien ehua giao nhUng dng van ehu trUdng

bao ve Nho gido va nghi le thd cung td tien;

dng cung eho ring dia ngye, thien ddng ciia

luan thuyet Thien chua gido Id sy di doan

chi Idm me hoac, quyen ru nhQng ngQdi

thieu hieu biet (2).

NhQng quan diem cua vua Gia Long cho

rang ngQdi theo Thien ehua gido cung Id

cdng dan neu hp khdng tin tQdng vdo thd

cung td tien vd cdc thin linh thi cung

khdng nen elm doan hp (3).

Khdng mdt lenh cam dao nao dQdc ban

hanh dQdi thdi Gia Long, cac giao si deu

cho rang day Id giai doan thuan ldi cho viec

truyen gido b Viet Nam.

Tuy nhien, Gia Long vdn tha'y nguy ed

ve ma't chii quyen moi khi cd hdi den vdi

*PGS.TS. Trudng Dai hpc Khoa hpc Hud