Cánh tả Mỹ La Tinh và những dấu mốc năm 2009

26 SO 01-2010 CHAU MY NGAY NAY

CANH TA MY LATINH VA

NHUTNG DAU MOC NAM 2009

PhUdng Nhung

Hgc vien Chinh tri HCQG Hd Chi Minh

Hien titpng cdnh td My Latinh

dd thdi mpt ludng gid mdi vdo

ddi sd'ng chinh tri khdng rieng

cda khu vitc My Latinh md cda todn

the gidi trong nhiing ndm ddu the ky

XXI. Ndm 2009 Id mpt ndm vdi nhiing

ddu md'c thay ddi tren chinh tritdng

My Latinh, vd dieu ndy dd vd dang

tdc dpng tdi phong trdo cdnh td cua

khu viic.

Canh ta My Latinh - Sii troi day

tiii that bai cua mo hinh tii do

kinh te mdi

Theo cac nha quan sat, co the noi

sU that bai ciia mo hinh tU do kinh te

mdi trong qua trinh toan ciu boa kinh

te ma cac the lUc ben ngoai muo'n ap

dat cho khu vUc My Latinh da din

den sU troi day ciia chii nghia xa hoi

(CNXH) the ky XXI. Mo hinh tu do

kinh te mdi da khong giai quye't dUdc

cac van de kinh te - xa hoi, khong dap

ling dUdc cac nhu ciu, nguyen vgng

chinh dang ciia dong dao quin chiing

trong khu vUc va keo theo no la sU

ngheo khd va that vgng trong dan

chiing. C6 de'n 224 trieu trong sd 500

trieu dan My Latinh rdi vao ngheo

doi, 90 trieu dan so'ng dudi miic ngheo

khd; 50 trieu ngUdi mu chii va cac

quo'c gia thi dang nd nan chdng chat...

Day la thdi diem ma nhu ciu cai each

dan chii vi dgc lap, binh ding trong

phat trien va dan sinh trd thanh mot

khat vgng thUdng trUc ciia nhan dan

khu vUc My Latinh. Chinh hoan canh

bin cung nay da tao dieu kien thuan

ldi cho sU hinh thanh cac phong trao

xa hgi va cung cd^ siic manh cua phong

trao nhan dan.

Canh ta My Latinh vdi viec dUa ra

nhiing chinh sach Uu viet hdn da

gianh dUdc thien cam eiia cac ting Idp

xa hgi thiet thdi nhat. Mot trong

nhiing chinh sach dUdc long dan ciia

chinh phu canh ta, dien hinh la

Venezuela va Bolivia, tie'n hanh la

quo'c hiiu hoa cac ngudn tai nguyen

thien nhien cua da't nUdc de cho'ng doi

ngheo bat chap phan iing tieu cifc ciia

phUdng Tay.

Su ldn manh ciia phong trao canh ta

My Latinh la do cac chinh phu canh ta

My Latinh da biet lien ke't vdi nhau tren

nhieu linh -vUc, da ho trd va tao nhieu

lUc hap dan hudng cac nUdc My Latinh

khac di theo muc tieu XHCN. Cac nUdc

khu vUc My Latinh co rat nhieu mdi

quan he mat thie't vdi nhau tren cac

phUdng dien, dac biet ve kinh te ma tieu

bieu la Thi trUdng chung Nam My

(MERCOSUR), vdi cac hiep dinh thUdng

mai song phUdng giiia cac nUdc.

Ben canh nguyen tic hdp tac binh

dang va doi ben ciing co Idi, xuat hien

nhieu quan he vUdt len tren ldi I'ch

kinh te. Ching ban, Cuba tiufng tinh

nguyen giiip dd nhieu nUdc My Latinh

ve giao due, y te, khoa hgc,... con

Venezuela thi khing khai hd trd

nhieu nUdc nhU Cuba, Nicaragua...

CHAU MY NGAY NAY SO 01-2010 27

bing viec ban diu lua giam gia 50%-

70% so vdi gia thi trUdng.

Do la viec cac nha lanh dao cua ba

nUdc My Latinh la Bolivia, Cuba va

Venezuela da ky Hiep dinh thUdng

mai ba ben nham trao ddi thUdng mai

va ho trd nhau.cung phat trien, mot

mo hinh mdi ciia sU hdp tac khu vUc

nhim doi trgng vdi khu vUc Mau dich

tu do chau My (FATT). Do chinh la

khdi diem cua sU ra ddi khoi ALBA

(Lien minh Bolivar cho chau My), mot

lien minh chinh tri - tU tudng, theo do

khong chi theo duoi cac muc tieu

thUdng mai, cac ben cam ke't se cung

hdp tac de tie'n tdi xoa bd mu chii va

tang viec lam.

Su thay doi xu hudng chinh tri d

My Latinh dang la mgt hien tUdng

tich cUc ciia chinh tri the gidi trong

nhiing nam diu ciia the ky XXI. Nam

2009, nam "ciia ngd" cua nhiing thach

thiic vdi chinh trUdng My Latinh noi

chung va vdi canh ta My Latinh noi

rieng khi cac cugc biu cii dang dien ra

tai mgt so' nU6c. Sii soi dgng ciia khu

vUc My Latinh do cac dang canh ta

mang lai dang phai diing trUdc nhiing

thii thach mdi vdi cac dang phai doi

lap d nhieu nUdc va My thi chUa the

de ngd cai "san sau" cua minh.

Nhufng dau moc cua nam 2009

Ve chinh tri

Nam 2009 - nam danh dau mo'c dac

biet, nam "thif lua" cua canh ta My

Latinh khi nhiem ky cua mgt sd dang

canh ta trong khu vUc da de'n ban.

Nhiing thay ddi tren chinh trUdng My

Latinh danh da'u bing •viec ke't thiic

nhiem ky cua mgt so' dang canh ta va ke't

qua cua nhiing cugc biu cii la dieu dUdc

chd ddi khong chi rieng d My Latinh.

Md ddu la cugc biu cii tdng thong

dUdc to chiic tai El Salvador ngay

15/3/2009. LTng cii vien chinh la

Rodrigo Avila (Lien minh Dan tgc

Cong boa) va Mauricio Funes (Dang

Mat tran Giai phong Dan tgc

Farabundo Marti). Funes thing cugc

biu cii vdi 51,3%) so'phieu.

Mauricio Funes, iing vien dang

canh ta da hoan tat cugc hanh trinh

lich sU cua dang nay sau khi gianh

thang ldi trong cugc biu cii va cham

diit sU lanh dao trong gin 2 thap ky

qua cua dang canh hiiu. Ttfng la

phong vien truyen hinh, Mauricio

Funes tuyen bo' ring ong la tdng

tho'ng die cii cua El Salvador, mgt

quo'c gia nhd tai Trung My. Chie'n

thang lin nay la mgt sU thay ddi

quyen lUc gay chan dgng tai dat nUdc

ngheo khd va diy bao lUc, ndi phe

cho'ng do'i chu nghia Mac trUdc day da

nam quyen lUc trong suo't 18 nam, sau

cugc ngi chien tUdng tan.

Thd hai la cugc biu cU tdng tho'ng

tai Guatemala ngay 4/11/2009. Lai co

them thang ldi mdi cho phe canh ta d

khu vUc My Latinh khi ifng vien

trung ta Alvaro Colom da gianh thing

ldi trdng cugc biu cii tong tho'ng d

Guatemala. Vdi hdn 95% so' phieu

dUdc kiem, ong Alvaro Colom - mgt

doanh nhan - da gianh thang ldi trUdc

doi thu canh hiiu - vdi 52,4% so'phieu

iing hg. Theo BBC, day la thing ldi

quan trgng khi d vong mgt ciia cugc

biu cii hdi thang 9/2009, ong Colom

chi gianh dUdc 28% so' phieu, kem doi

thu 4% so'phieu ung hg.

O dat nUdc co ty le tgi pham va

giet ngUdi cad, ong Colom dUa ra de

xuat giai quye't bang cac cam ke't

giiip ngUdi dan thoat khdi doi ngheo.

Day la tdng thd^ng canh ta diu tien

cua Guatemala ke tii khi cham dift

ngi chie'n suo't bon thap nien hdi

nam 1996. Ong Colom luon coi minh

dUdc truyen cam bifng tii nhiing

tdng thong canh ta nhU Lula da