Cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại Ủy ban Nhân dân thành phố Thái Nguyên tỉnh Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

TRẦN DIỆU LINH

CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH

THEO CƠ CHẾ MỘT CỬA, MỘT CỬA LIÊN THÔNG

TẠI UBND THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN

TỈNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2020

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

TRẦN DIỆU LINH

CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH

THEO CƠ CHẾ MỘT CỬA, MỘT CỬA LIÊN THÔNG

TẠI UBND THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN

TỈNH THÁI NGUYÊN

Ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ

Mã số: 8.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: TS. TẠ THỊ THANH HUYỀN

THÁI NGUYÊN - 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan, luận văn thạc sĩ chuyên ngành quản lý kinh tế này là

công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận

văn hoàn toàn trung thực và chưa được sử dụng, công bố trong bất kỳ công trình

khoa học nào. Tất cả các thông tin trích dẫn đều được chỉ rõ nguồn gốc./.

Thái Nguyên, ngày tháng năm 2020

Tác giả luận văn

Trần Diệu Linh

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình học tập và thực hiện đề tài nghiên cứu, tôi đã nhận được

rất nhiều sự giúp đỡ nhiệt tình và đóng góp quý báu của nhiều tập thể và cá nhân.

Trước hết, tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu Nhà trường, Phòng

Đào tạo (Bộ phận sau đại học), các Khoa chuyên môn, các Phòng ban chức

năng của trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh, Đại học Thái Nguyên,

đã tạo mọi điều kiện giúp đỡ tôi hoàn thành chương trình học tập và thực hiện

luận văn của mình.

Tôi xin trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ tận tình của giáo viên hướng dẫn

TS. Tạ Thị Thanh Huyền.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn Ban Lãnh đạo, các đồng nghiệp đang công

tác tại UBND thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên đã tạo điều kiện

thuận lợi và cung cấp thông tin cần thiết cho tôi trong quá trình nghiên cứu

thực hiện đề tài.

Trong quá trình thực hiện nghiên cứu đề tài, tôi còn nhận được sự giúp

đỡ của các doanh nghiệp, các đồng chí, đồng nghiệp ở các cơ quan, tổ chức

liên quan.

Xin cảm ơn gia đình, bạn bè đã động viên và giúp đỡ tôi hoàn thành

chương trình học tập và thực hiện luận văn này.

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ..............................................................................................i

LỜI CẢM ƠN....................................................................................................ii

MỤC LỤC........................................................................................................iii

DANH MỤC VIẾT TẮT .................................................................................vi

DANH MỤC CÁC BẢNG..............................................................................vii

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ............................................................................viii

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1

2. Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................... 2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn ........................................... 3

4. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn..................................................... 3

5. Kết cấu của luận văn ..................................................................................... 4

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄN VỀ

CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH THEO CƠ CHẾ MỘT CỬA,

MỘT CỬA LIÊN THÔNG TẠI ĐỊA PHƯƠNG......................................... 5

1.1. Cơ sở lý luận về cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa,

một cửa liên thông tại địa phương .................................................................... 5

1.1.1. Một số khái niệm cơ bản......................................................................... 5

1.1.2. Đặc điểm, nguyên tắc, sự cần thiết cải cách thủ tục hành chính theo

cơ chế một cửa, một cửa liên thông .................................................................. 9

1.1.3. Nội dung cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa liên thông...... 12

1.1.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế

một cửa liên thông........................................................................................... 20

1.2. Kinh nghiệm thực tiễn về cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một

cửa, một cửa liên thông tại địa phương........................................................... 24

1.2.1. Kinh nghiệm một số địa phương trong nước ........................................ 24

1.2.2. Bài học kinh nghiệm cho thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên........ 28

Chương 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU............................................. 30

iv

2.1. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................. 30

2.2. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 30

2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin ............................................................ 30

2.2.2. Phương pháp xử lý số liệu..................................................................... 33

2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin .......................................................... 33

2.3. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu............................................................. 34

2.3.1. Chỉ số cải cách hành chính (PAR INDEX)........................................... 34

2.3.2. Chỉ số hài lòng về sự phục vụ hành chính (SIPAS).............................. 37

Chương 3: THỰC TRẠNG CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH

THEO CƠ CHẾ MỘT, MỘT CỬA CỬA LIÊN THÔNG TẠI ỦY

BAN NHÂN DÂN THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN................................... 41

3.1. Khái quát về tổ chức bộ máy và hoạt động của UBND thành phố Thái

Nguyên, tỉnh Thái Nguyên.............................................................................. 41

3.1.1. Quá trình hình thành và phát triển ........................................................ 41

3.1.2. Cơ cấu tổ chức nhân sự......................................................................... 43

3.1.3. Chức năng, nhiệm vụ ............................................................................ 43

3.1.4. Tình hình thực hiện cải cách thủ tục hành chính tại UBND thành

phố Thái Nguyên............................................................................................. 45

3.2. Thực trạng cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa

liên thông tại Ủy ban nhân dân thành phố Thái Nguyên ................................ 48

3.2.1. Quy trình cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa

liên thông tại UBND thành phố Thái Nguyên ................................................ 48

3.2.2. Nội dung cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa liên

thông tại UBND thành phố Thái Nguyên ....................................................... 49

3.2.3. Mối quan hệ giữa Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả với các phòng,

ban chuyên môn tại UBND thành phố Thái Nguyên...................................... 58

3.2.4. Các lĩnh vực thủ tục hành chính được giải quyết theo cơ chế “một

cửa” tại UBND thành phố Thái Nguyên......................................................... 60

3.3. Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến cải cách thủ tục hành chính theo

cơ chế một cửa liên thông tại UBND thành phố Thái Nguyên....................... 75

v

3.3.1. Các yếu tố khách quan .......................................................................... 75

3.3.2. Các yếu tố chủ quan .............................................................................. 77

3.4. Đánh giá việc thực hiện cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một

cửa, một cửa liên thông tại UBND thành phố Thái Nguyên .......................... 82

3.4.1. Những kết quả đạt được ........................................................................ 82

3.4.2. Những hạn chế, tồn tại .......................................................................... 85

Chương 4: GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG CẢI CÁCH THỦ TỤC

HÀNH CHÍNH THEO CƠ CHẾ MỘT CỬA, MỘT CỬA LIÊN

THÔNG TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN.... 92

4.1. Phương hướng cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một

cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân thành phố Thái Nguyên.......................... 92

4.1.1. Tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương... 92

4.1.2. Hoàn thiện thể chế hành chính.............................................................. 92

4.1.3. Xây dựng mô hình giải quyết hồ sơ hành chính theo hướng nhanh,

gọn, nhẹ phù hợp với xu hướng hiện đại ........................................................ 93

4.1.4. Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức .................................. 94

4.1.5. Đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến kiến thức về cải cách hành chính ... 94

4.2. Một số giải pháp tăng cường cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế

một cửa, một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân thành phố Thái Nguyên ... 95

4.2.1. Hoàn thiện quy trình cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một

cửa, một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân thành phố Thái Nguyên........... 95

4.2.2. Tăng cường mối quan hệ giữa bộ phận tiếp nhận và trả kết quả với

các phòng, ban chuyên môn .......................................................................... 101

4.3. Một số kiến nghị..................................................................................... 103

4.3.1. Đối với Chính phủ............................................................................... 103

4.3.2. Đối với tỉnh Thái Nguyên ................................................................... 104

KẾT LUẬN.................................................................................................. 106

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................... 108

PHỤ LỤC..................................................................................................... 111

vi

DANH MỤC VIẾT TẮT

CCHC : Cải cách hành chính

CQHCNN: Cơ quan hành chính nhà nước

HĐND : Hội đồng nhân dân

LĐ TB&XH : Lao động Thương binh và Xã hội

TN&MT: Tài nguyên và Môi trường

TTHC : Thủ tục hành chính

UBND : Ủy ban nhân dân

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1: Thang đo của bảng hỏi ................................................................... 34

Bảng 2.2: Chỉ số đánh giá cải cách hành chính .............................................. 35

Bảng 3.1: Tổng hợp kết quả thực hiện việc tiếp nhận hồ sơ TTHC theo cơ

chế một cửa tại UBND thành phố Thái Nguyên năm 2017 - 2019.... 50

Bảng 3.2: Tổng hợp kết quả thực hiện việc chuyển hồ sơ TTHC đến cơ

quan có thẩm quyền giải quyết theo cơ chế một cửa tại UBND

thành phố Thái Nguyên năm 2017 - 2019..................................... 52

Bảng 3.3: Tổng hợp kết quả thực hiện giải quyết hồ sơ theo cơ chế một

cửa tại UBND thành phố Thái Nguyên năm 2017 - 2019 ............ 56

Bảng 3.4: Tổng hợp kết quả thực hiện việc trả hồ sơ, kết quả giải quyết

TTHC theo cơ chế một cửa tại UBND thành phố Thái Nguyên

năm 2017 - 2019............................................................................ 57

Bảng 3.5: Đánh giá chất lượng thực hiện dịch vụ hành chính công trong lĩnh

vực Tài nguyên - Môi trường tại UBND thành phố Thái Nguyên .... 62

Bảng 3.6: Đánh giá chất lượng thực hiện dịch vụ hành chính công trong

lĩnh vực Tư pháp tại UBND thành phố Thái Nguyên................... 65

Bảng 3.7: Đánh giá chất lượng thực hiện dịch vụ hành chính công trong

lĩnh vực LĐ-TB&XH tại UBND thành phố Thái Nguyên ........... 68

Bảng 3.8: Đánh giá chất lượng thực hiện dịch vụ hành chính công trong

lĩnh vực Quản lý đô thị tại UBND thành phố Thái Nguyên ......... 70

Bảng 3.9: Đánh giá chất lượng thực hiện dịch vụ hành chính công trong lĩnh

vực Tài chính - Kế hoạch tại UBND thành phố Thái Nguyên .......... 73

Bảng 3.10: Kết quả ra soát thực hiện mẫu đơn, tờ khai hành chính tại

UBND thành phố Thái Nguyên..................................................... 78

viii

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ

Sơ đồ 1.1: Quy trình thực hiện cơ chế một cửa liên thông ............................. 12

Sơ đồ 3.1: Quy trình thực hiện cơ chế một cửa liên thông tại UBND thành

phố Thái Nguyên........................................................................... 48

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Cải cách thủ tục hành chính được xem như đòn bẩy để nâng cao hiệu

quả của công tác quản lý Nhà nước trong việc phát triển kinh tế - xã hội, phát

huy dân chủ và tiếng nói của người dân trong bộ máy công quyền, củng cố và

tăng cường tiềm lực về mọi mặt cho đất nước. Nhận thức được vấn đề này,

trong những năm qua Đảng và Nhà nước ta đã đặc biệt quan tâm chú trọng

đến công tác cải cách thủ tục hành chính trong việc giải quyết công việc của

tổ chức, cá nhân, đây là khâu đột phá của công cuộc cải cách hành chính,

nhằm cải thiện mối quan hệ giữa Nhà nước với các chủ thể khác trong xã hội

tạo điều kiện để phát triển đất nước.

Mục tiêu của cải cách thủ tục hành chính nhằm giải quyết mối quan hệ

giữa các cơ quan nhà nước với nhau và cơ quan nhà nước với công dân và tổ

chức trong xã hội theo hướng đơn giản, gọn nhẹ và công khai, minh bạch; để

tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh, giải phóng mọi nguồn lực của xã hội

và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, bảo đảm điều kiện cho nền kinh tế

của đất nước phát triển nhanh, bền vững. Tuy nhiên, thủ tục hành chính ở

nước ta vẫn còn một số nhược điểm như: Hình thức đòi hỏi quá nhiều giấy tờ,

gây phiền hà cho nhân dân; nặng nề nhiều cửa, nhiều cấp trung gian, rườm rà,

chưa rõ ràng về trách nhiệm; chưa phù hợp với yêu cầu của thời kỳ mở cửa và

hội nhập. Trong nước xuất hiện nhiều căn bệnh mới, đó là tệ cửa quyền, bệnh

giấy tờ trong hệ thống cơ quan hành chính, là nơi thuận lợi cho nạn tham

nhũng, lãng phí phát sinh. Chính vì vậy, cải cách thủ tục hành chính là yêu

cầu chính đáng của nhân dân, doanh nghiệp, của các tổ chức và nhà đầu tư

nước ngoài, là khâu đột phá của tiến trình cải cách hành chính Nhà nước.

Thành phố Thái Nguyên là nơi được tỉnh quan tâm chỉ đạo và sớm thực

hiện trong công tác cải cách thủ tục hành chính. Thông qua chương trình tổng

thể cải cách hành chính và các văn bản của Đảng, của Nhà nước, tỉnh Thái

2

Nguyên cũng sớm ban hành chương trình cải cách hành chính qua từng giai

đoạn, có kế hoạch thực hiện và thường xuyên sơ kết, tổng kết để đánh giá

công tác này. Hiện nay thành phố Thái Nguyên đang thực hiện chương trình

tổng thể cải cách hành chính của giai đoạn 2010 - 2020 nhưng vẫn còn nhiều

trở ngại, khó khăn trong việc thực hiện cải cách thủ tục hành chính. Nhiều thủ

tục hành chính liên quan đến người dân và doanh nghiệp vẫn còn rườm rà,

một số lĩnh vực trọng tâm như đất đai, xây dựng, nhà ở, bảo hiểm vẫn chưa

được tạo điều kiện thuận lợi để góp phần phát triển đất nước. Sự phối kết hợp

giữa các cơ quan trong bộ máy nhà nước chưa có sự đồng bộ, nhiều thủ tục

hành chính chưa thực sự công khai, minh bạch để tạo sự thuận tiện. Một bộ

phận cán bộ chưa thực sự niềm nở, thể hiện rõ tinh thần trách nhiệm trong

việc phục vụ nhân dân. Chính vì còn một số hạn chế trong công tác cải cách

thủ tục hành chính tại thành phố Thái Nguyên như vậy nên bản thân tôi lựa

chọn đề tài này để mong muốn đưa ra được một số giải pháp góp phần nâng

cao chất lượng cải cách thủ tục hành chính, mang đến nhiều sự thuận tiện cho

người dân cũng như góp phần vào công cuộc cải cách chung của quốc gia. Từ

những lý do nêu trên, tôi chọn nghiên cứu đề tài: “Cải cách thủ tục hành

chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại Uỷ ban nhân dân thành

phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên”.

2. Mục tiêu nghiên cứu

2.1. Mục tiêu chung

Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn về cải cách thủ tục hành chính

theo cơ chế một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân thành phố Thái Nguyên,

để từ đó đưa ra một số giải pháp cụ thể nhằm tăng cường công tác thực hiện

cải cách thủ tục hành chính tại thành phố Thái Nguyên trong thời gian tới.

2.2. Mục tiêu cụ thể

Luận văn hướng đến những mục tiêu cụ thể sau: