Các tình huống bất thường - Thực trạng và định hướng trong quản lý nhà nước hiện nay

NGHIEN CIIU - TRAO DOI

CAC TINH HUONG BAT THLfCJNG

THUG TRANB VA DINH HUVNG TRDNG QUAN LY NHA NUVC HIEN NAY

• GS.TS.NBUYEN HUU KHIEN (*)

1. Nhan thOc

BSn chat cCia quSn ly nha nudc la tac

ddng tdl cac quS trlnh, cac quan he xa hdi

dtfa tr§n cac quy djnh phap luat. Xa hoi vdn

da khong ddn glSn, ddng nhSt ma cd cac

quan h$ dan xen, phong phu va phijfc t^p (xa

h^l, 11,1 nhi§n, chlnh tri, kinh te, vSn hda, sinh

hoat dan sa.v.v...). C4c bleu hi§n khSc nhau,

cSc tlnh hud'ng xa hdi deu ddi hdi stf chis

ddng v4 utng phd ciia qu4n ly nha nudc va

cdng ddng.

Cd tinh hudng didn ra mang tlnh dot bien,

tufc thdi nhu cac hl$n tucjng ttf nhldn (ddng

dSt, sdng than, ni3i ICta...) hoac hidn tuflng xa

hOI (dich benh diln ra trong mot vung, trong

mdt thdl gian ng^n); cSc tai ngn xSy dyng,

trdn sdng, tren biln, cSc hda hoan do y6u td

chD quan... Cd nhOng tlnh hudng khdng ph&l

tifc thdl nhung b^t khS khang nhu: sieu bao,

ddng d^t, ttikm hoa sau mua, bao, lu... mang

\ai nhDng hau qui thidt hai ve kinh tS, xa hdi

vk con ngudl. NhUng tlnh hudng md tk d trdn,

cd thl xep vao nhdm cac tlnh hudng b^t

thudng va la ddl tUdng quan trpng cDa quin

lli' nhi nUdc.

Tlnh hudng bi't thudng la mpt thu$t ngO

chl mdt hidn tupng, mdt sU kidn, stf vide dien

ra trong ddi sdng xa h^l c6 nguydn nhin tU ttf

nhldn khach quan hoSc xuat phit tir chfnh ddl

sdng xa hdi hoic chCi quan do con ngudi tao

ra (nhu cic hoat ddng kinh te, xa hOi, vin

hda, giao due, chim sdc sUc khde, trit tu x i

hOI), mang den nhOng hiu qui x i hpi 6 mOtc

(') Nguyin Phd giim ddc Hpc vi$n

Hinh chlnh Qu6c gla

dp khic nhau. Ti!f khii niem tren cd the phin

tich cic ylu to hlnh thUc v i thuoc tfnh cua

tinh hudng bat thudng:

Tlnh hudng bat thudng l i mot hien tupng

don nhit, xiy ra trong mpt thdl diem, tai mpt

d|a dilm nhit dinh mang tdl hiu qui tieu cUo

cho xa hdi v i con ngudl.

TU diln tilng Viet thdng dgng, do tic gi i

Hoing Phd chCi bien nam 1988, dua ra khii

nldm ve thuit ngB "hien tupng" dupc didn dat

la "cii xiy ra trong khdng gian, thdi gian m i

ngudl ta nhin thiy". Trong thuc tl , mpt sd hidn

tuflng kinh t l - x i hpi m i hiu qui cua nd tic

dong nghiem trpng tfli hoat ddng blnh thuflng

ciia sin xuit xa hdi hay ifli fch ci!ia con ngufli,

nhung khdng de nhan bilt bit dau tU sal lim

ve nhan thdc trong ITnh vuc quin trj x i hfli, xiy

dung chfnh sach. Vf dg: chlln lupc dau tu v i

quin ly cOa tip doan kinh te; chfnh sich ngan

hang v i diu tu bat ddng sin; mang ludi xiy

dung va phit triln ning luflng thuy didn... Cd

nhOng thim hpa tU cho ddn l i xit theo mpt

hien tUflng nhat dinh, cg thl nhung hiu qui

cija nd vUflt xa nhOng thiet hai cd thl tfnh dim

dUflc ddl vdl nen kinh tl , xa hpi. Vf du diln hlnh

nhu vg miy bay MH17 rdi khdng phil la mdt

thim hda ddn ii , cing khdng phil l i "thim

hpa kep", m i i i tham hpa mang tfnh diy

chgyin: tU thim hoa khOng khilp v l nhan

mang vdl gan 300 ngudi thiet mang; dag

thudng v i thiet hai khdng ch? mdt qgdc gla.

Bat thudng (theo tilng Anh i i Extraodlnary;

tilng Phip la Extraodlnaire) gin vdl danh tU

tinh hgdng d l chl tlnh chit, die diem xuit

hiin va diln biln cga chijng. Tfnh chat bat

thuflng ngoii su nhin thUe, stf ct\is dpng Ung

To chli« nha num; so 6/2015