Ca dao – ngôn ngữ thơ dân gian pdf

Ca dao – ngôn ngữ thơ dân gian

Không tác động trực tiếp vào cảm giác như nghệ thuật tạo hình và nghệ thuật

biểu diễn, nghệ thuật ngữ văn dân gian tác động tới con người bằng những ký hiệu

ngôn ngữ. Là một loại hình của nghệ thuật ngữ văn dân gian, ca dao, thông qua

những tín hiệu ngôn ngữ, đã thể hiện phong phú và linh hoạt những hình tượng

thẩm mỹ văn học, phản ánh mọi mặt của cuộc sống sinh hoạt, những suy tư và

diễn biến tình cảm của con người.

Được sản sinh ra từ trong môi trường diễn xướng, qua những buổi lao động

sinh hoạt văn hóa cộng đồng trên đồng ruộng, bãi lúa, ven sông, những buổi hội

làng... tính ngẫu hứng đầy thẩm mỹ của ca dao thực sự chỉ được thể hiện trọn vẹn

khi được đưa vào môi trường sinh hoạt diễn xướng dân ca. Nếu sinh hoạt diễn

xướng dân ca đã thực sự mang lại cho lời ca dao một dáng vẻ mới, sinh động,

phong phú hơn, giá trị diễn tả nội dung đạt đến độ nghệ thuật cao hơn thì ngôn

ngữ ca dao trong sinh hoạt diễn xướng dân ca với sự cộng hưởng của các yếu tố

nghệ thuật dân gian luôn toả sáng, làm cơ sở trực tiếp cho những giai điệu dân ca

đậm đà hương đồng gió nội.

1. Ngôn ngữ ca dao là ngôn ngữ của thể loại thơ ca dân gian

Thơ ca dân gian là một thể loại nghệ thuật ngôn từ mang tính đặc trưng riêng

biệt. Ngôn ngữ thơ ca dân gian có nguồn gốc dân dã, thể hiện bản chất bình dị,

chất phác, hồn nhiên của người nông dân lao động. Đó cũng chính là đặc tính cơ

bản của loại hình ngôn ngữ trong ca dao.

Là những tác phẩm thơ ca dân gian, ca dao được sáng tác dưới nhiều hình thức

thơ khác nhau: song thất, song thất lục bát, bốn chữ, hỗn hợp, tuy nhiên được vận

dụng phổ biến hơn cả là thể lục bát. Qua Kho tàng ca dao người Việt (1) ta thấy:

trong tổng số 11825 đơn vị, có 10305 đơn vị được sáng tác theo thể lục bát, lục bát

biến thể chiếm 87% số lượng tác phẩm. Điều này thật dễ hiểu vì thơ lục bát là

“những lời nói vần” gần gũi với lời ăn tiếng nói của nhân dân, dễ nhớ, dễ thuộc.

Vì vậy, khi nghiên cứu ngôn ngữ trong ca dao, ta không thể tách nó khỏi thể loại

thơ ca dân gian, đặc biệt là thể thơ lục bát trong ca dao.