Bước đầu ứng dụng kĩ thuật sinh học phân tử để đánh giá sự lưu hành của một số chủng Pseudomonas Aeruginosa và Staphilococcus Aureus gây nhiễm trùng bệnh vi

Nguyễn Phú Hùng và cs Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 64(02): 91 - 96

91

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.Lrc-tnu.edu.vn

BƢỚC ĐẦU ỨNG DỤNG KĨ THUẬT SINH HỌC PHÂN TỬ ĐỂ ĐÁNH GIÁ

SỰ LƢU HÀNH CỦA MỘT SỐ CHỦNG PSEUDOMONAS AERUGINOSA VÀ

STAPHILOCOCCUS AUREUS GÂY NHIỄM TRÙNG BỆNH VIỆN

TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA TRUNG ƢƠNG THÁI NGUYÊN

1Nguyễn Phú Hùng

,

2Nguyễn Đắc Trung

1

Trường Đại học Khoa học – ĐH Thái Nguyên,

2

Trường Đại học Y-Dược- ĐH Thái Nguyên)

TÓM TẮT

Ứng dụng các kỹ thuật sinh học phân tử là phƣơng pháp có hiệu quả cao trong việc đánh giá bản chất

di truyền và định loại vi sinh vật. Các phƣơng pháp này ngày càng đƣợc sử dụng rộng rãi trong các

nghiên cứu y sinh học, kiểm soát sự lƣu hành của các vi sinh vật gây bệnh. Trong nghiên cứu này, từ

các 4 chủng P. aeruginosa và 4 chủng S. aureus đã đƣợc phân lập tại bệnh viện Đa khoa Trung ƣơng

Thái Nguyên, chúng tôi tiến hành phân tích sự tƣơng đồng trong cấu trúc genome giữa các chủng của

mỗi loài bằng kỹ thuật RAPD nhằm xác định sơ bộ xem thực chất có bao nhiêu chủng khác nhau về

cấu trúc di truyền trong số các chủng đƣợc phân lập. Sau đó, tiến hành nhân gen 16S - rRNA của các

chủng bằng kỹ thuật PCR nhằm phục vụ cho việc đọc trình tự và định tên chủng bằng phân loại học

phân tử . Kết quả, bằng kỹ thuật RAPD với việc sử dụng các mồi ngẫu nhiên khác nhau, chúng tôi đã

xác định đƣợc có thể có 2 chủng P. aeruginosa và 3 chủng S. aureus khác nhau có mặt trong số các

chủng phân lập tại bệnh viện. Bằng kỹ thuật PCR, chúng tôi đã khuếch đại thành công đoạn gen mã

hóa cho 16S - rRNA thuộc các chủng đã đƣợc xác định.

Từ khóa: Tương đồng di truyền, RAPD, PCR, Nhiễm trùng bệnh viện.

*ĐẶT VẤN ĐỀ

Nhiễm trùng bệnh viện (NTBV) là trƣờng

hợp nhiễm trùng mắc phải trong bệnh viện

khi nằm điều trị, làm việc hoặc chăm sóc

bệnh nhân. Theo thống kê, số ngƣời bị mắc

NTBV ngày càng tăng, không chỉ riêng ở các

bệnh viện Việt Nam mà đây còn là thực trạng

chung đối với nhiều bệnh viện trên thế giới.

Các tác nhân gây NTBV thƣờng là các vi sinh

vật nhƣ vi khuẩn, virus, các loại ký sinh trùng

và nấm. Khoảng 90% trong số đó là vi khuẩn.

Trong đó, Pseudomonas aeruginosa và

Staphylococcus aureus đƣợc đánh giá là các

đối tƣợng gây NTBV hàng đầu và rất nguy

hiểm. Nhiễm trùng do P. aeruginosa và S.

aureus rất khó điều trị vì chúng có khả năng đề

kháng cao với các loại thuốc sát khuẩn cũng

nhƣ hầu hết các loại kháng sinh thông dụng.

Đây là các loại vi khuẩn có độc lực cao và gây

nhiễm trùng cơ hội nguy hiểm. Vì vậy, công

tác đánh giá sự lƣu hành của các vi sinh vật

gây NTBV nói chung, của P. aeruginosa và S.

aureus nói riêng là vấn đề đặc biệt quan trọng

đối với tất cả các bệnh viện trên toàn thế giới.

Tại Việt Nam, vấn đề này cũng đang là mối

*

Tel: 0914791904, Email: [email protected]

quan tâm hàng đầu. Trong bài báo này chúng

tôi đã bƣớc đầu ứng dụng một số kỹ thuật sinh

học phân tử nhƣ RAPD và PCR để kiểm soát

các vi sinh vật gây NTBV - P. aeruginosa và

S. aureus tại bệnh viện ĐKTW Thái Nguyên.

NGUYÊN LIỆU VÀ PHƢƠNG PHÁP

NGHIÊN CỨU

Nguyên liệu nghiên cứu là các chủng P.

aeruginosa (Pa 34, Pa 45, Pa 47 và Pa 63) và

S. aureus (Sa 54, Sa 217.1, Sa 411 và Sa 220)

đƣợc phân lập từ bệnh phẩm của các bệnh

nhân bị nhiễm trùng bệnh viện tại bệnh viện

ĐKTW Thái Nguyên do Bộ môn Vi sinh vật -

Bệnh viện ĐKTW Thái Nguyên cung cấp.

Hóa chất dùng cho tách chiết DNA tổng số và

các loại hóa chất chuyên dụng dùng cho các

kỹ thuật sinh học phân tử có chất lƣợng tốt,

do các hãng có uy tín cung cấp.

Phương pháp nghiên cứu bao gồm phƣơng

pháp tách chiết DNA tổng số từ các chủng vi

khuẩn làm nguyên liệu cung cấp cho các phản

ứng RAPD để phân tích sự tƣơng đồng trong

cấu trúc genome của các chủng vi khuẩn sau

đó tiến hành PCR nhân đoạn gen mã hóa cho

16S - rRNA với cặp mồi đặc hiệu.

KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN

Phân tích sự tƣơng đồng trong cấu trúc

genome giữa cá chủng bằng kỹ thuật RAPD