Bước đầu đánh giá kết quả kỹ thuật bơm hơi tách đầu mộng trong phẫu thuật cắt mộng ghép kết mạc tự thân

Vũ Thị Kim Liên Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 112(12)/2: 245 - 250

245

BƯỚC ĐẦU ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ KỸ THUẬT BƠM HƠI TÁCH ĐẦU MỘNG

TRONG PHẪU THUẬT CẮT MỘNG GHÉP KẾT MẠC TỰ THÂN

Vũ Thị Kim Liên

Trường Đại học Y Dược - ĐH Thái Nguyên

TÓM TẮT

Phẫu thuật điều trị mộng mắt nhằm làm cho giác mạc được trong, phẳng và hạn chế tỷ lệ tái phát.

Mục tiêu: Bước đầu đánh giá kết quả kỹ thuật bơm hơi tách đầu mộng trong phẫu thuật cắt mộng

ghép kết mạc tự thân. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: 17 mắt của 14 bệnh nhân được áp

dụng kỹ thuật bơm hơi tách đầu mộng từ tháng 3 đến tháng 9/2012. Hơi được bơm vào dưới tổ

chức đầu mộng và trên diện giác mạc bằng bơm tiêm 3ml. Đầu và thân mộng được cắt bỏ sau đó

ghép kết mạc tự thân ở vùng rìa. Độ trong của giác mạc được đánh giá sau phẫu thuật. Kết quả:

Đầu mộng được tách khỏi diện giác mạc hoàn toàn ở 13 mắt (76,5%), 04 mắt (23,5%) tách không

hoàn toàn cần can thiệp thêm bằng dao gọt giác mạc. Diện giác mạc trong và phẳng ở 16 mắt

(94,1%) sau mổ 01 tháng. Không có biến chứng xảy ra trong phẫu thuật. Kết luận: Kỹ thuật bơm

hơi tách đầu mộng dễ áp dụng, an toàn và kinh tế có thể áp dụng để loại bỏ đầu mộng khỏi diện

giác mạc, tạo ra được diện giác mạc trong và phẳng.

Từ khoá: Mộng, ghép kết mạc tự thân, bơm hơi

ĐẶT VẤN ĐỀ

*

Mộng mắt là tổ chức tân tạo của kết mạc nhãn

cầu ở góc trong hoặc góc ngoài phát triển dần

về trung tâm của giác mạc. Mộng mắt thường

gặp ở nơi có nhiều ánh sáng và tia UV mặt

trời. Những người sống ở gần xích đạo và

hoạt động nhiều ngoài trời nắng thì dễ bị

mộng mắt [4, 10, 13] và tỷ lệ mắc gặp khoảng

10% dân số châu Á [3] và 5,24% ở dân số

Việt Nam [1].

Mộng mắt được cấu tạo bởi ba phần: mũ, đầu

và thân mộng và phát triển bò dần về phía

trung tâm giác mạc. Mộng mắt phát triển dần

theo chiều rộng và xâm lấn sâu vào tổ chức

giác mạc. Đầu mộng là phần tổ chức mộng

bám chặt nhất vào nhãn cầu do đó tách đầu

mộng khỏi diện giác mạc là việc làm khó.

Phần thân mộng hình quạt bám vào tổ chức

kết mạc và dính lỏng lẻo vào lớp thượng củng

mạc thì bóc tách dễ hơn. Mộng mắt tuy không

gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khoẻ

người bệnh nhưng ảnh hưởng nhiều đến chất

lượng cuộc sống của bệnh nhân. Bệnh nhân

luôn có cảm giác cộm vướng, kích thích và có

thể bị giảm thị lực do mộng gây loạn thị giác

mạc [11] hoặc khi mộng bò qua bờ đồng tử.

Ngoài ra mộng mắt còn gây phiền muộn cho

*

Tel: 0912656289

người bệnh bởi ảnh hưởng trực tiếp đến yếu

tố thẩm mĩ.

Hiện nay, các phương pháp phẫu thuật điều trị

mộng mắt đều nhằm mục đích là loại bỏ

mộng để cho diện giác mạc trong và giảm

thiểu khả năng tái phát. Phẫu thuật mộng mắt

được chỉ định khi mộng gây kích thích cộm

vướng, gây giảm thị lực hay ảnh hưởng đến

yếu tố thẩm mĩ. Các phương pháp phẫu thuật

ghép kết mạc tự thân đơn thuần [2], ghép kết

mạc tự thân phối hợp với áp Mytomycin C [8]

và phương pháp cắt và dán [9] đang được áp

dụng rộng rãi với ưu điểm là tỷ lệ tái phát

thấp. Trong những kỹ thuật này, việc giải

phóng đầu mộng ra khỏi diện giác mạc là một

bước làm khó và tốn nhiều thời gian của phẫu

thuật viên do phải làm sạch tổ chức đầu mộng

bám trên giác mạc. Vì tổ chức đầu mộng bám

chắc nên thường không loại bỏ sạch hết sau

khi gọt mà phải dùng đầu khoan bằng kim

cương để mài tổ chức còn sót lại và đánh

bóng cho diện giác mạc được phẳng. Chi phí

cho dụng cụ phẫu thuật sẽ cao.

Tại khoa Mắt - Bệnh viện Đa khoa Trung

ương Thái Nguyên, phẫu thuật điều trị mộng

mắt vẫn phải dùng dao để gọt đầu mộng khỏi

diện giác mạc. Vì chưa có dụng cụ để đánh

bóng tổ chức giác mạc nên các bác sĩ nhãn

khoa vẫn dùng dao lam để gọt dũa chau chuốt