Bước đầu đánh giá thực trạng đàn bò H’Mông nuôi trong nông hộ tại Bắc Kạn

Mai Anh Khoa và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 119(05): 3 - 8

3

BƢỚC ĐẦU ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG ĐÀN BÕ H‟MÔNG

NUÔI TRONG NÔNG HỘ TẠI BẮC KẠN

Mai Anh Khoa1

, Trần Văn Thăng2

, Nguyễn Thu Phƣơng2

Trần Huê Viên2

, Nguyễn Hƣng Quang2

, Nguyễn Hữu Cƣờng3

1Đại học Thái Nguyên, 2

Trường Đại học Nông Lâm - ĐH Thái Nguyên

3Bộ Khoa học Công nghệ

TÓM TẮT

Khảo sát đƣợc tiến hành trên đàn bò H‟Mông tại 3 huyện Pắc Nặm, Chợ Đồn và Ba Bể tỉnh Bắc

Kạn nhằm đánh giá thực trạng đàn bò tại đây. Các chỉ tiêu nghiên cứu gồm có: cơ cấu đàn bò

H‟Mông, khối lƣợng và kích thƣớc một số chiều đo, một số chỉ tiêu sinh lý sinh sản của bò cái. Từ

kết quả khảo sát góp phần đánh giá, bình tuyển đàn bò tại đây nhằm định hƣớng cho công tác

giống và nuôi dƣỡng chăm sóc chúng tốt hơn sau này. Kết quả đánh giá cho thấy cơ cấu đàn bò cái

tƣơng đối hợp lý. Tuy nhiên, tỷ lệ đàn bò đực/cái sinh sản cao. Kích thƣớc một số chiều đo và khối

lƣợng của bò H‟Mông trƣởng thành có tầm vóc nhỏ bé và khối lƣợng thấp so với đàn bò H‟Mông

tại Hà Giang hay các địa phƣơng khác. Tuổi đẻ lứa đầu chủ yếu là 3 - 4 năm tuổi, chiếm tỷ lệ

58,44%, với khoảng cách giữa 2 lứa đẻ là 1 năm chiếm tỷ lệ rất cao (47,09%). Bò cái H‟Mông

có ngoại hình đẹp, đủ tiêu chuẩn làm giống (cấp tổng hợp từ đặc cấp trở lên) chiếm tỷ lệ

41,55%. Số lƣợng bò đực không đạt tiêu chuẩn chọn lọc làm giống chiếm tỷ lệ cao (47,51%

tổng đàn bò đực).

Từ khóa: Bò H’Mông; Cơ cấu đàn; Kích thước các chiều đo; Chỉ tiêu sinh lý sinh sản; Bắc Kạn

ĐẶT VẤN ĐỀ*

Trong sản xuất nông nghiệp, chăn nuôi bò

chiếm một vị trí quan trọng. Con bò cung cấp

thịt, sức kéo cho sản xuất nông nghiệp, sử

dụng để vận chuyển hành hoá và phân chuồng

cho sản xuất cây trồng [1], [7]. Hiện nay, đàn

bò đang có xu hƣớng giảm sút về cả số lƣợng

và chất lƣợng. Năm 2012 các tỉnh miền núi

phía Bắc có tổng đàn bò là 904,6 nghìn con

giảm khoảng 42,34 nghìn con so với năm

2011 [6].

Bắc Kạn cũng là một tỉnh miền núi có tiềm

năng phát triển chăn nuôi đại gia súc, có

nhiều nhóm bò nội quý có giá trị kinh tế cao.

Tuy nhiên, theo Sở Nông nghiệp và Phát triển

nông thôn tỉnh Bắc Kạn năm 2012 [8] tổng

đàn bò trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn có xu

hƣớng giảm mạnh, hiện chỉ có gần 20,2 nghìn

con, giảm khoảng 11,9% so với năm 2011.

Nguyên nhân tổng đàn bò của tỉnh giảm mạnh

là do xu thế cơ giới hoá trong sản xuất nông

nghiệp làm giảm số lƣợng bò cày kéo. Bên

cạnh đó, số lƣợng xuất bán và giết mổ nhiều

*

Tel: 0968 533888, Email: [email protected]

cũng là nguyên nhân khiến cho tổng đàn gia

súc giảm. Diện tích đất canh tác đƣợc tận

dụng để trồng rừng, trồng lúa nên đồng cỏ

chăn nuôi bị thu hẹp, những hộ chăn nuôi nhỏ

lẻ thiếu nhân lực, hiệu quả chăn nuôi thấp,

việc chăm sóc cho đàn bò còn chƣa đƣợc chú

trọng, số bò bị bệnh lở mồm long móng hay

chết rét nhiều… cũng là nguyên nhân khiến

cho đàn bò trên của tỉnh Bắc Kạn giảm mạnh.

Bò H‟Mông đƣợc nuôi phổ biến tại các huyện

Pắc Nặm, Chợ Đồn và Ba Bể, nơi có số đồng

bào dân tộc H‟Mông nhiều. Đây là một nhóm

bò quý, có năng suất và chất lƣợng thịt cao và

là một trong số các nguồn gen vật nuôi quý

hiếm đã đƣợc Việt Nam đƣa vào danh mục

bảo tồn và phát triển [3]. Bò H‟Mông có thân

hình cao, to cân đối, khả năng sản xuất thịt

cao, thịt bò thơm ngon và mềm [4].

Xuất phát từ những thực tế trên, để có định

hƣớng và chiến lƣợc phát triển chăn nuôi bò

trong thời gian tới thì việc đánh giá thực trạng

đàn bò để từ đó có biện pháp kỹ thuật cần

thiết nâng cao số lƣợng và chất lƣợng đàn bò

là cần thiết và cấp bách.