bước đầu đánh giá công tác giải phóng mặt bằng (gpmb) phục vụ cho dự án xây dựng các công trình cơ

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình học tập và thực hiện đề tài tốt nghiệp của mình, bên

cạnh sự cố gắng nỗ lực của bản thân tôi còn nhận được sự quan tâm chỉ bảo

tận tình của các thầy cô giáo, sự giúp đỡ của gia đình và bạn bè.

Trước hết tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Th.S Ngô Thanh

Mai – Giáo viên bộ môn Kinh tế quản lý Đô thị_ Trường ĐH Kinh tế quốc

dân Hà Nội đã tận tình hướng dẫn và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học

tập và thực hiện đề tài.

Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành chú Nguyễn Văn Mạnh_ cán bộ

Địa chính phường Khương Thượng đã tận tình chỉ bảo và tạo điều kiện cho

tôi trong suốt quá trình thực tập. Tôi xin chân thành cảm ơn Ban quản lý dự

án xây dựng các công trình cơ sở hạ tầng kỹ thuật khu vực Hồ Tây _ quận

Tây Hồ đã cung cấp tài liệu và tạo điều kiện cho tôi thực hiện chuyên đề tốt

nghiệp đúng thời hạn.

Qua đây tôi cũng xin tỏ lòng biết ơn tới những người thân trong gia

đình tôi, những bạn bè đã giúp đỡ động viên tôi trong suốt quá trình học tập

và thực tập tốt nghiệp.

Hà Nội, ngày 25 tháng 4 năm 2006

Sinh viên

Đoàn Thu Trang

Đoàn Thu Trang 1 Kinh tế Quản lý Đô thị 44

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài.

Đô thị với tốc độ đô thị hoá ngày càng cao hiện đang là một xu thế

tất yếu của các quốc gia trên thế giới nói chung và ở Việt Nam nói riêng.

Đối với mỗi quốc gia, đô thị luôn đóng vai trò là trung tâm văn hoá_kinh

tế_ xã hội quan trọng, thúc đẩy sự phát triển về mọi mặt. Trong công cuộc

đổi mới để xây dựng đất nước trở nên phồn vinh, Nhà nước ta luôn quan

tâm chú trọng đặc biệt vào công tác phát triển đô thị. Sự ra đời ngày càng

nhiều của các công trình cơ sở hạ tầng đã làm cho bộ mặt của cả nước nói

chung, của thủ đô Hà nội nói riêng ngày càng văn minh, hiện đại. Tuy

nhiên, để có thể triển khai được những dự án đầu tư phát triển kinh tế xã

hội đó đòi hỏi phải có một quỹ đất rất lớn để tạo mặt bằng thi công. Điều

này liên quan đến công tác GPMB, một bước tất yếu và là điều kiện tiên

quyết với mỗi dự án đầu tư xây dựng.

Trong giai đoạn hiện nay, GPMB là một yêu cầu khách quan của quá

trình đổi mới, góp phần thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và là

yêu cầu tất yếu của các dự án đầu tư xây dựng. Trong điều kiện đất đai

ngày càng khan hiếm hiện nay, thì GPMB càng khẳng định vai trò quan

trọng, là điều kiện cần để mọi dự án đầu tư xây dựng có thể bắt đầu. Trong

quá trình thực hiện, nhiều dự án xây dựng đã bị kéo dài, không thực hiện

được đúng tiến độ chỉ vì vướng mắc do khâu GPMB chưa thực hiện được.

Như chúng ta đã biết, GPMB là một công tác vô cùng phức tạp, gây nhiều

khó khăn cho các đơn vị thực hiện. Khó khăn do chi phí cho công tác

GPMB rất lớn, tiến độ của công tác lại phụ thuộc vào quá nhiều yếu tố

khách quan như tốc độ giải ngân, quỹ đất ,quỹ nhà dành cho tái định cư, sự

hợp tác của những người dân, những tổ chức có liên quan trực tiếp đến khu

vực giải phóng…

Tây Hồ là một Quận mới được thành lập của Thành phố Hà Nội.

Không nằm ngoài xu thế phát triển của toàn Thành phố, trong những năm

Đoàn Thu Trang 2 Kinh tế Quản lý Đô thị 44

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

gần đây, để bắt nhịp với tốc độ đô thị hoá ngày càng nhanh trên địa bàn

Quận đang thực hiện rất nhiều dự án xây dựng mà đặc biệt là dự án xây

dựng các công trình cơ sở hạ tầng kỹ thuật khu vực Hồ Tây. Cũng như mọi

dự án đầu tư xây dựng khác, với dự án xây dựng các công trình cơ sở hạ

tầng kỹ thuật khu vực Hồ Tây thì GPMB cũng thực sự là một công tác khó

khăn, phức tạp. Đây là một vấn đề mà nhiều cấp lãnh đạo Thành phố quan

tâm, chú trọng giải quyết. Bởi vì việc thu hồi đất đai để tạo mặt bằng xây

dựng liên quan đến việc đền bù đất, tài sản trên đất, liên quan trực tiếp đến

quyền lợi, lợi ích cá nhân của các hộ gia đình, tổ chức có liên quan đến khu

vực giải phóng. Hàng loạt những chính sách, quyết định, hướng dẫn của

các cơ quan Nhà nước đã ban hành để giải quyết tốt công tác đền bù thiệt

hại, nhằm cân bằng lợi ích cho các cá nhân, tổ chức trong diện giải toả, đền

bù nhưng trên thực tế vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu, nguyện vọng của

người dân gây ra nhiều bức xúc trong dân cư làm giảm tiến độ của dự án.

Tuy quá trình thực hiện có nhiều khó khăn và bất cập như vậy nhưng công

tác GPMB vẫn là một giai đoạn không thể thiếu và đóng vai trò quyết định

đến tiến độ của dự án.

Nhận thức rõ được vai trò và tầm quan trọng của công tác GPMB đối

với mỗi dự án đầu tư xây dựng, đồng thời sau khi xem xét và tìm hiểu về

tình hình thực hiện cũng như những khó khăn trong quá trình thực hiện

công tác GPMB phục vụ cho dự án xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật khu

vực Hồ Tây em đã quyết định lựa chọn đề tài "Bước đầu đánh giá công

tác giải phóng mặt bằng (GPMB) phục vụ cho dự án xây dựng các công

trình cơ sở hạ tầng kỹ thuật(CSHTKT) khu vực Hồ Tây_ Quận Tây Hồ"

làm chuyên đề báo cáo thực tập tốt nghiệp của mình.

2. Mục đích nghiên cứu của đề tài.

Đề tài tập trung nghiên cứu thực trạng công tác GPMB của dự án xây

dựng các công trình cơ sở hạ tầng kỹ thuật khu vực Hồ Tây trong 5 năm

(2001_2005) để tìm hiểu, những hạn chế và nguyên nhân của những hạn

Đoàn Thu Trang 3 Kinh tế Quản lý Đô thị 44

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

chế ấy. Từ đó chuyên đề sẽ đưa ra một số giải pháp nhằm thúc đẩy tiến độ

của công tác GPMB.

3. Câu hỏi nghiên cứu.

Với mục đích nghiên cứu như vậy chuyên đề sẽ trả lời cho các câu

hỏi sau:

- Thực trạng công tác GPMB trong 5 năm (2001_2005) của dự án xây

dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật khu vực Hồ Tây diễn ra như thế nào?

- Trong quá trình thực hiện đã gặp những khó khăn, hạn chế gì?

- Nguyên nhân chính dẫn đến những khó khăn, hạn chế đó là gì?

- Một số giải pháp nhằm thúc đẩy tiến độ GPMB trong thời gian sắp tới.

4. Phạm vi nghiên cứu.

Đề tài nghiên cứu về vấn đề GPMB của dự án xây dựng các công

trình cơ sở hạ tầng kỹ thuật khu vực Hồ Tây_Quận Tây Hồ trong thời gian

từ năm 2001-2005.

5. Phương pháp nghiên cứu.

Đề tài sử dụng các phương pháp nghiên cứu:

- Phương pháp thống kê.

- Phương pháp thu thập, phân tích và xử lý số liệu thứ cấp.

- Phương pháp so sánh.

6. Kết cấu của chuyên đề.

Ngoài phần mở đầu và kết luận, chuyên đề bao gồm các phần sau:

Chương I: Tổng quan lý thuyết về công tác GPMB.

Chương II: Thực trạng công tác GPMB của dự án xây dựng các công

trình cơ sở hạ tầng kỹ thuật khu vực Hồ Tây.

Chương III: Một số giải pháp nhằm đẩy nhanh tiến độ GPMB của dự

án xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật khu vực Hồ Tây.

Đoàn Thu Trang 4 Kinh tế Quản lý Đô thị 44

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

CHƯƠNG I

TỔNG QUAN LÝ THUYẾT VỀ CÔNG TÁC GIẢI PHÓNG

MẶT BẰNG.

1.1. Khái niệm giải phóng mặt bằng và một số đặc điểm của công tác

giải phóng mặt bằng .

1.1.1. Khái niệm công tác giải phóng mặt bằng .

Hiện nay, trong quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá của cả nước

ta nói chung và Hà Nội nói riêng thì một vấn đề có vị trí đặc biệt quan

trọng là công tác GPMB phục vụ cho việc xây dựng các công trình cơ sở

hạ tầng.Thực tế từ các dự án đầu tư xây dựng có GPMB đã chứng minh

rằng GPMB có ý nghĩa và vai trò lớn trong việc quyết định đến tiến độ

thực hiện dự án. Thực tiễn công tác GPMB ở nước ta có thể nêu ra một

khái niệm về công tác GPMB như sau: “ GPMB là quá trình Nhà nước thu

hồi đất của các đối tượng sử dụng đất( tổ chức, cá nhân, hộ gia đình)

chuyển giao cho chủ dự án tổ chức di dời các đối tượng như nhà ở, cây cối

hoa màu, các công trình xây dựng khác trả lại mặt bằng để thi công công

trình trên cơ sở bồi thường thiệt hại, ổn định lại cuộc sống cho các đối

tượng phải di dời.”

( Nguồn:Kỷ yếu hội thảo đền bù và giải phóng mặt bằng các dự án

xây dựng ở Việt Nam)

Như vậy, GPMB thực chất là việc Nhà nước thu hồi lại đất đã giao

cho các cá nhân, tổ chức sử dụng vào các mục đích khác nhau để phục vụ

cho các mục tiêu phát triển kinh tế, xã hội. Theo khoản 1 điều 5 luật đất đai

2003 quy định: “Đất đai thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ

sở hữu.” Chính vì vậy mà ta nói Nhà nước thu hồi đất chứ không phải là

bất kì một cá nhân , tổ chức nào, vì chỉ có Nhà nước mới có quyền thu hồi

Đoàn Thu Trang 5 Kinh tế Quản lý Đô thị 44

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

đất của người dân đang sử dụng và giao đất cho các chủ dự án để tiến hành

thực hiện dự án đầu tư xây dựng.

Trong khái niệm này có liên quan đến vấn đề bồi thường, hỗ trợ khi

thu hồi đất và tài sản trên đất. Bồi thường thiệt hại GPMB là việc chi trả

cho những tổn thất về đất đai và tài sản trên đất, chi phí tháo dỡ, di chuyển

nhà ở…và chi phí để ổn định đời sống, chuyển đổi nghề nghiệp cho những

người liên quan đến khu vực bị giải phóng.

1.1.2. Đặc điểm của công tác giải phóng mặt bằng .

Để hiểu rõ hơn về công tác GPMB trước hết, chúng ta sẽ xem xét

những đặc điểm nổi bật của công tác GPMB, những đặc điểm ảnh hưởng

trực tiếp đến công tác GPMB.

1.1.2.1.Đối tượng của GPMB rất đa dạng và phức tạp.

Công tác GPMB liên quan đến rất nhiều đối tượng có ảnh hưởng

trực tiếp đến công tác GPMB. Cụ thể như:

- Vị trí của dự án là nơi trực tiếp xây dựng dự án, là khu vực mà

công tác GPMB sẽ được thực hiện.

- Mục đích sử dụng đất của khu vực được giải phóng. Yếu tố này

quyết định đến giá trị đền bù khi đất bị thu hồi. Đối với mỗi loại đất có

mục đích sử dụng khác nhau sẽ có một giá đền bù khác nhau.

- Kiến trúc các công trình xây dựng trên bất động sản, các loại cây

cối, hoa màu vốn có trên bất động sản…Đây là yếu tố liên quan đến công

tác định giá và đền bù tài sản trên đất.

- Đối tượng xã hội: đó là các bên có liên quan đến công tác GPMB

như các hộ dân cư, các tổ chức đang sinh sống và hoạt động trên địa bàn bị

giải phóng, hay chủ dự án đầu tư xây dựng…

1.1.2.2Quá trình GPMB phần lớn diễn ra trong một thời gian dài, đòi hỏi

lượng vốn lớn.

GPMB của phần lớn các dự án đầu tư xây dựng đều diễn ra trong

khoảng thời gian dài do phải trải qua rất nhiều giai đoạn. Từ việc kiểm kê

Đoàn Thu Trang 6 Kinh tế Quản lý Đô thị 44