Bổ sung loài michelia fulva chang et b. l. chen (hoa mộc lan-magnoliaceae juss.) cho hệ thực vật việt nam

63

32(2): 63-67 T¹p chÝ Sinh häc 6-2010

Bæ SUNG LOµI MICHELIA FULVA CHANG ET B. L. CHEN

(Hä MéC LAN-MAGNOLIACEAE JUSS.) CHO HÖ THùC VËT VIÖT NAM

Vò QUANG NAM

Tr−êng ®¹i häc L©m nghiÖp

XIA NIAN-HE

V−ên Thùc vËt Nam Trung Hoa

Trªn thÕ giíi chi Giæi Michelia L. thuéc hä

Méc lan (Magnoliaceae) cã kho¶ng 70 loµi,

ph©n bè chñ yÕu ë c¸c vïng nhiÖt ®íi vµ cËn

nhiÖt ®íi ch©u ¸ [5]. ë ViÖt Nam, theo Ph¹m

Hoµng Hé (1999) [4] chi Michelia L cã 19 loµi.

Theo NguyÔn TiÕn B©n (2003) [3], chi nµy cã

18 loµi vµ mét thø; còng trong danh lôc nµy, «ng

liÖt kª 3 loµi: Paramichelia braianensis

(Gagnep.) Dandy, P. baillonii (Pierre) Hu vµ

Tsoongiodendron odorum Chun, nay ®L trë

thµnh synonym cña Michelia braianensis

Gagnep., M. baillonii (Pierre) Finet & Gagnep.

vµ M. odora (Chun) Nooteboom & B. L. Chen.

Vò Quang Nam & Xia Nian He (2009) [6, 7]

®L lµm râ vµ bæ sung thªm 2 loµi cho hÖ thùc vËt

ViÖt Nam, ®ã lµ Michelia gioii (A. Chev.) Sima

& H. Yu vµ M. velutina DC.

Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu c¸c mÉu vËt cña

hä Méc lan ë c¸c phßng tiªu b¶n thùc vËt cña

ViÖt Nam vµ trªn thÕ giíi, chóng t«i ®L ph¸t

hiÖn vµ bæ sung cho hÖ thùc vËt ViÖt Nam loµi

Michelia fulva Chang et B. L. Chen, n©ng sè

loµi thuéc chi Giæi (Michelia L.) ë ViÖt Nam lªn

con sè 21 loµi. MÉu vËt ®−îc thu t¹i vïng rõng

nói ®¸ v«i thuéc huyÖn B¶o L¹c, tØnh Cao B»ng

vµ huyÖn Qu¶n B¹, tØnh Hµ Giang, mang sè hiÖu

L. V. Averyanov, P. K. Loc, N. X. Tam CBL

499; P. K. Loc, P. H. Hoang, L. V. Averyanov

CBL 1420; D. K. Harder, N. T. Hiep, L. V.

Averyanov, N. Q. Hieu 4943. C¸c mÉu vËt ®−îc

l−u gi÷ t¹i phßng tiªu b¶n thùc vËt cña ViÖn

Sinh th¸i vµ Tµi nguyªn sinh vËt (HN), B¶o tµng

LÞch sö tù nhiªn Paris (P) vµ V−ên Thùc vËt

Missouri (MO). H×nh th¸i so s¸nh lµ ph−¬ng

ph¸p ®−îc sö dông trong nghiªn cøu nµy. C¸c

mÉu vËt cña ViÖt Nam ®−îc so s¸nh ®èi chiÕu

víi c¸c tiªu b¶n gèc vµ c¸c tiªu b¶n ®L ®Þnh

danh t¹i phßng tiªu b¶n thùc vËt cña Tr−êng ®¹i

häc Tæng hîp Trung S¬n (SYS) vµ V−ên Thùc

vËt Nam Trung Hoa (IBSC).

Khãa ®Þnh lo¹i c¸c loµi vµ nhãm loµi thuéc chi Michelia L. ®· biÕt ë ViÖt Nam

1A. L¸ kÌm dÝnh víi cuèng l¸, khi rông ®Ó l¹i vÕt sÑo trªn cuèng.

2A. SÑo l¸ kÌm dµi tíi s¸t ®Ønh cuèng l¸.

3A. L¸ lín h¬n, cì 9-15 × 3-5 cm, d¹ng thu«n dµi, cuèng l¸ 1,5-3 cm.......................1. M. kisopa

3B. L¸ nhá h¬n, cì 4-10 × 1,8-4,5 cm, d¹ng xoan, cuèng l¸ 2-4 mm…………………..2. M. figo

2B. SÑo l¸ kÌm dµi trªn d−íi 1/2 chiÒu dµi cuèng l¸.

4A. SÑo l¸ kÌm dµi 1/5-1/4 chiÒu dµi cuèng l¸, mÆt d−íi l¸ cã s¸p tr¾ng................3. M. fulva

4B. SÑo l¸ kÌm dµi kho¶ng 1/2 cuèng l¸, mÆt d−íi l¸ cã hoÆc kh«ng cã s¸p tr¾ng.

5A. Hoa mµu tr¾ng hoÆc s÷a.

6A. MÆt d−íi l¸ cã s¸p tr¾ng................................................................4. M. floribunda