Bổ sung loài agapetes malipoensis s. h. huang - thượng nữ malipo (họ đỗ quyên ericaceae juss.) cho hệ thực vật việt nam.

33

32(1): 33-35 T¹p chÝ Sinh häc 3-2010

Bæ sung loµi agapetes malipoensis s. h. huang - th−îng n÷

malipo (hä §ç quyªn-Ericaceae Juss.) CHO HÖ THùC VËT VIÖT NAM

NGUYÔN THÞ THANH H¦¥NG

ViÖn Sinh th¸i vµ Tµi nguyªn sinh vËt

NGUYÔN TIÕN HIÖP

Trung t©m B¶o tån Thùc vËt

Chi Th−îng n÷ (Agapetes D. Don ex G.Don)

thuéc hä §ç quyªn (Ericaceae Juss.) gåm

kho¶ng 95 loµi ph©n bè tõ vïng nhiÖt ®íi ch©u

¸ tíi vïng T©y Th¸i B×nh D−¬ng [6]. ë ViÖt

Nam, chi nµy cã 6 loµi chñ yÕu ph©n bè ë vïng

nói cao trªn 1000 m so víi mÆt biÓn thuéc c¸c

tØnh Lai Ch©u, Hµ Giang, Cao B»ng vµ Lµo Cai

[1-3]. N¨m 1999, Ph¹m Hoµng Hé ®S m« t¶ 5

loµi cã ë ViÖt Nam thuéc chi nµy. Theo NguyÔn

TiÕn HiÖp, 2003, ë ViÖt Nam cã 5 loµi lµ:

Agapetes bracteata Hook.f. ex C. B. Clarke,

Agapetes cauliflora Merr., Agapetes hosseana

Diesl, Agapetes mannii Hemsl. vµ Agapetes

velutina Guillaum. Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu

hä §ç quyªn (Ericaceae Juss.) ë ViÖt Nam,

chóng t«i ph¸t hiÖn loµi Agapetes malipoensis S.

H. Huang lÇn ®Çu tiªn ®−îc ph¸t hiÖn ë ViÖt

Nam. §©y lµ loµi míi bæ sung cho hÖ thùc vËt

ViÖt Nam.

I. PHU¥NG PH¸P NGHI£N CøU

1. MÉu vËt

C¸c mÉu vËt cña chi Agapetes D. Don ex G.

Don ®−îc l−u gi÷ t¹i c¸c phßng tiªu b¶n thùc vËt

cña ViÖn Sinh th¸i vµ Tµi nguyªn sinh vËt (HN),

Tr−êng ®¹i häc Khoa häc tù nhiªn, §¹i häc

quèc gia Hµ Néi (HNU) vµ ViÖn Thùc vËt C«n

Minh, Trung Quèc (KUN).

2. Ph−¬ng ph¸p

Chóng t«i ¸p dông ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu

so s¸nh h×nh th¸i ®Ó ph©n lo¹i c¸c mÉu vËt ®S

®−îc so s¸nh víi c¸c mÉu vËt chuÈn cña Trung

Quèc, kÕt hîp víi c¸c tµi liÖu c«ng bè gèc vµ mét

sè tµi liÖu tra cøu chuÈn kh¸c [4, 5, 7].

II. KÕt qu¶ nghiªn cøu

Sau ®©y lµ phÇn m« t¶ loµi bæ sung nµy cho

hÖ thùc vËt ViÖt Nam.

Agapetes malipoensis S. H. Huang -

Th−îng n÷ malipo

S. H. Huang, 1983; Acta Bot. Yunn., 5(2):

148, fig.2; R. C. Fang, 1991. Fl. Reip. Pop. Sin.,

57(3): 200; Z. Y. Wu & P. H. Raven (Edit.),

2005; Flora of China, 14: 515.

C©y bôi phô sinh; rÔ h×nh thoi, ph×nh to;

cµnh non h×nh trô, cã l«ng cøng n»m r¹p mµu

n©u hoÆc l«ng cøng cã tuyÕn. L¸ mäc vßng gi¶

hoÆc mäc ®èi, dai; cuèng l¸ rÊt ng¾n chØ dµi 1-3

mm; phiÕn l¸ h×nh elip hay thu«n, dµi 6,5-11

cm, réng 2,2-3,7 cm, chãp nhän hoÆc gÇn nhän;

gèc trßn-tï, mÐp nguyªn; 2 mÆt kh«ng l«ng, mÆt

trªn cã nÕp h¬i næi. Côm hoa mäc thµnh chïm ë

n¸ch l¸ cã 3-4 hoa, cuèng hoa dµi 3-6 mm, ®Ønh

ph×nh to, cã ®èt, kh«ng l«ng hoÆc cã l«ng cøng.

èng ®µi dµi 1 mm, réng 2 mm, thïy h×nh tam

gi¸c, dµi 1,5 mm, phñ dµy c¸c l«ng cã tuyÕn.

Trµng h×nh èng, trßn, dµi 2 cm, ®−êng kÝnh 4-5

mm, mµu tr¾ng, thïy ng¾n, h×nh tam gi¸c, dµi

1mm, cong ra ngoµi. ChØ nhÞ dµi 1,4 cm, dÑp,

l−ng cã 1 ®«i cùa dµi 2 mm ë phÝa trªn; vßi

nhôy dµi 2 cm, kh«ng cã l«ng, ®Çu nhôy b»ng.

Qu¶ mäng h×nh cÇu, chÝn mµu ®á tÝa, cã l«ng

cøng, ®−êng kÝnh 4 mm.

Typus: China: Yunnan: Malipo,

(Zhongzhai), 1800-2100m, 3/11/1947, K. M.

Feng 12836 (KUN!).

Sinh häc vµ sinh th¸i: Ra hoa vµo c¸c

th¸ng 5-7; cã qu¶ vµo c¸c th¸ng 10-11. Mäc trªn

®−êng ®Ønh nói ®¸ v«i thuéc tØnh Hµ Giang, ë ®é

cao 1350-1450 m so víi mÆt biÓn, trong rõng