Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở các trường phổ thông dân tộc nội trú tỉnh kon tum.

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

ĐỖ CÔNG VƢƠNG

BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG

GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở

CÁC TRƢỜNG PHỔ THÔNG DÂN TỘC

NỘI TRÚ TỈNH KON TUM

Chuyên ngành: Quản lý giáo dục

Mã số: 60.14.05

TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ GIÁO DỤC HỌC

Đà Nẵng - Năm 2014

Công trình được hoàn thành tại

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

Người hướng dẫn khoa học: TS. TRẦN XUÂN BÁCH

Phản biện 1: PGS.TS. VÕ NGUYÊN DU

Phản biện 2: TS. BÙI VIỆT PHÚ

Luận văn được bảo vệ trước Hội đồng chấm Luận văn tốt

nghiệp thạc sĩ Giáo Dục học họp tại Đại học Đà Nẵng vào ngày

23 tháng 08 năm 2014

Có thể tìm hiểu luận văn tại:

- Trung tâm Thông tin - Học liệu, Đại học Đà Nẵng

- Thư viện trường Đại học Sư phạm, Đại học Đà Nẵng

1

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Giáo dục có vai trò đặc biệt trong mọi lĩnh vực của đời sống xã

hội. Đó là nhân tố quyết định sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước,

là phương sách hàng đầu để kiến quốc lâu dài và có hiệu quả. Dạy học

không chỉ đơn thuần là cung cấp tri thức, rèn luyện kỹ năng môn học ở

trên lớp mà theo bản chất của dạy học hiện đại: “Học để biết, học để

làm việc, học để chung sống và học để làm người” (UNESCO). Nghị

quyết số 29 -NQ/TW nhấn mạnh “ Chuyển mạnh quá trình giáo dục từ

chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm

chất người học”.

H GDNGLL là con đường quan trọng để phát triển toàn

diện nhân cách cho học sinh. Việc tổ chức các hoạt GDNGLL ở trường

phổ thông hiện nay với hình thức đa dạng, nội dung phong phú là một

trong những phương thức để thực hiện nguyên lý giáo dục nói trên.

Thực tiễn trong thời gian qua, cùng với việc đổi mới mục tiêu,

nội dung, phương pháp giáo dục, các trường PTDTNT trên địa bàn

tỉnh Kon Tum có nhiều cách tiếp cận khác nhau đối vớ

GDNGLL, nhiều trường có quan tâm triển

khai nhưng chưa chú trọng đến nội dung và hình thức tổ chức; một số

trường ít quan tâm , chỉ chú trọng đến việc học

tập và rèn luyện các môn học cơ ở trên lớp. Do vậy việc

GDNGLL ở các trường PTDTNT trong tỉnh nhìn chung

chưa được sự thống nhất, chưa đi vào nề nếp, khoa học, công tác

quản lý chỉ đạo GDNGLL chưa được

xem là một trong những nội dung quản lý của nhà trường, nên hiệu

quả của hoạt động này chưa cao.

2

Xuất phát từ những cơ sở lý luận và thực tiễn nêu trên, chúng tôi

chọn đề tài nghiên cứu:“Biện pháp quản lý hoạt GDNGLL ở các

trường phổ thông dân tộc nội trú trên địa bàn tỉnh Kon Tum”

phổ

thông dân tộc nội trú .

2. Mục đích nghiên cứu

Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng quản lý hoạt động

GDNGLL tại các trường PTDTNT trên địa bàn tỉnh Kon Tum, đề

xuất các biện pháp quản lý nhằm nâng cao chất lượng hoạt động

GDNGLL, đáp ứng mục tiêu phát triển toàn diện nhân cách cho học

sinh các trường PTDTNT.

3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu

3.1. Khách thể nghiên cứu

Công tác quản lý HĐGDNGLL ở các trường PTDTNT trên địa

bàn tỉnh Kon Tum.

3.2. Đối tượng nghiên cứu

Biện pháp quản lý hoạt động GDNGLL của hiệu trưởng ở các

trường phổ thông dân tộc nội trú trên địa bàn tỉnh Kon Tum.

4. Giả thuyết khoa học

Hoạt động GDNGLL ở các trường PTDTNT trên địa bàn tỉnh

Kon Tum trong thời gian qua đã được triển khai và đạt được những

kết quả nhất định, nhưng vẫn còn nhiều hạn chế trên một số phương

diện, trong đó có công tác quản lý của người hiệu trưởng và các lực

lượng hỗ trợ. Nếu xác định rõ cơ sở lý luận và đánh giá đúng thực

trạng hoạt động GDNGLL ở các trường PTDTNT thì có thể đề xuất

các biện pháp quản lý của hiệu trưởng, góp phần nâng cao chất

lượng, hiệu quả hoạt động GDNGLL ở các trường PTDTNT trên địa

bàn tỉnh Kon Tum.

3

5. Nhiệm vụ nghiên cứu

5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận của vấn đề HĐGDNGLL ở

trường PTDTNT;

5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý HĐGDNGLL ở các

trường PTDTNT trên địa bàn tỉnh Kon Tum;

5.3. Đề xuất các biện pháp quản lý nhằm nâng cao chất lượng

HĐGDNGLL ở các trường PTDTNT trên địa bàn tỉnh Kon Tum;

6. Phạm vi nghiên cứu

Đề tài nghiên cứu thực trạng HĐGDNGLL ở các trường

PTDTNT, công tác quản lý của hiệu trưởng và các lực lượng khác về

HĐGDNGLL ở các trường PTDTNT trên địa bàn tỉnh Kon Tum hiện

nay.

7. Phƣơng pháp nghiên cứu

7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận

Sử dụng các phương pháp phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa các

nguồn tài liệu về lý luận và thực tiễn có liên quan đến công tác quản lý

HĐGDNGLL cho học sinh.

7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn

7.2.1. Phương pháp quan sát: Quan sát việc tổ chức các

HĐGDNGLL ở trường PTDTNT để bổ sung cho

vấn đề nghiên cứu.

7.2.2. Phương pháp điều tra: Xây dựng phiếu trưng cầu ý kiến

3 đối tượng

GDNGLL

HĐGDNGLL

7.2.3. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động: Nghiên cứu

một số mẫu thiết kế các HĐ

4

GDN

GDNGLL.

7.2.4. Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia: Lấy ý kiến của cán

bộ Sở và một số CBQL t

HĐ

GDNGLL.

7.2.5. Phương pháp nghiên cứu hồ sơ lưu trữ: Trực tiếp đến

các trường PTDTNT trên địa bàn tỉnh Kon Tum, liên hệ bộ phận phụ

trách HĐGDNGLL để nghiên cứu các kế hoạch , giáo án và các loại

hồ sơ liên quan đến công tác tổ chức ĐGDNGLL

7.3. Phương pháp thống kê toán học: Nhằm thống kê, phân

tích, xử lý số liệu và kết quả nghiên cứu.

8. Đóng góp của đề tài

Qua nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý

HĐGDNGLL, luận văn nêu ra những ưu điểm và hạn chế trong

quản lý của hiệu trưởng các trường PTDTNT trên địa

bàn tỉnh Kon Tum. Đề xuất các biện pháp quản lý nhằm nâng cao

chất lượng HĐGDNGLL ở các trường PTDTNT.

9. Cấu trúc của luận văn

Luận văn gồm 3 phần:

* Phần mở đầu:

* Phần nội dung 3 chương)

Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý HĐGDNGLL ở trường

PTDTNT.

Chương 2: Thực trạng công tác quản lý HĐGDNGLL ở các

trường PTDTNT trên địa bàn tỉnh Kon Tum

Chương 3: Biện pháp quản lý HĐGDNGLL ở các trường

PTDTNT trên địa bàn tỉnh Kon Tum

* Phần kết luận và k nghị; Tài liệu tham khảo; Phụ lục.

5

CHƢƠNG 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC

NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở TRƢỜNG PHỔ THÔNG DÂN TỘC

NỘI TRÚ

1.1. KHÁI QUÁT LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ

N thế kỷ XXI, thế kỷ của nền kinh tế

tri thức với xu thế toàn cầu hóa và sự phát triển như vũ bão của cách

mạng khoa học công nghệ. Hệ thống giáo dục của các quốc gia trên

thế giới cải cách theo hướng: Đào tạo học sinh phổ thông trở

thành người “năng động, sáng tạo, có sức khỏe và hiểu biết xã hội”,

tăng cường các hoạt động ngoại khóa, giao lưu, hoạt động

ngoài giờ lên lớp.

Vấn đề HĐGDNGLL luôn được các nhà nghiên cứu trong

nước đề cập ở nhiều cấp độ khác nhau.

Một số tác giả đ

GDNGLL như: Đặng Thúy Anh, Nguyễn Dục Quang, Hà Nhật

Thăng, Nguyễn Thị Kỷ, Đặng Vũ Hoạt, Nguyễn Thị Quý… Nghiên

cứu về thực nghiệm cải tiến nội dung, phương pháp tổ chức và cơ sở

lý luận GDNGLL, như: Nguyễn

Thị Quý “Chỉ đạo hoạt GDNGLL ở trường THPT”; Nguyễn Dục

Quang “Tài liệu bồi dưỡng giáo viên Hoạt GDNGLL”; Phùng Đình

Mẫn (Chủ biên), Trần Văn Hiếu, Thiều Thị Hường “Tổ chức hoạt

GDNGLL ở trường THPT”.

Một số luận văn Thạc sĩ trong những năm gần đây cũng đã

nghiên cứu về HĐGDNGLL ở trường THPT. Riêng vấn đề quản lý

HĐGDNGLL ở các trường PTDTNT trên địa bàn tỉnh Kon Tum

chưa được tác giả nào nghiên cứu.

trên địa bàn ,

6

nhân

nâng c

PTDTNT

1.2. CÁC KHÁI NIỆM CHÍNH CỦA ĐỀ TÀI

1.2.1. Khái niệm quản lý

Quản lý là một trong những hoạt động cơ bản nhất của con

người. Dưới góc độ khoa học giáo dục: Theo tác giả Nguyễn Quốc

Chí, Nguyễn Thị Mỹ Lộc - Những cơ sở khoa học về qu

- - Hà Nội 1997 “Hoạt động

quản lý là tác động có định hướng, có chủ đích của chủ thể quản lý

(người quản lý) đến khách thể quản lý (người bị quản lý) trong một

tổ chức nhằm làm cho tổ chức vận hành và đạt được mục đích của tổ

chức”.

1.2.2. Khái niệm về quản lý giáo dục

Theo nghĩa tổng quan là hoạt động

điều hành, phối hợp các lực lượng xã hội nhằm đẩy mạnh công tác

đào tạo thế hệ trẻ theo yêu cầu phát triển của xã hội.

Theo Trần Kiểm: Quản lý giáo dục là tác động có hệ thống, có

kế hoạch, có ý thức và hướng đích của chủ thể quản lý ở các cấp

khác nhau nhằm mục đích đảm bảo sự hình thành nhân cách cho thế

hệ trẻ, trên cơ sở nhận thức và vận dụng những quy luật chung của

xã hội cũng như các quy luật của quản lý giáo dục, của sự phát triển

tâm lý và thể lực trẻ em.

1.2.3. Các chức năng của quản lý giáo dục

Chức năng của quản lý nói chung, gồm có 4 chức năng, đó là:

Kế hoạch hóa; Tổ chức thực hiện; Lãnh đạo chỉ đạo; Kiểm tra. Chức

7

năng của quản lý giáo dục cũng dựa trên cơ sở của 4 chức năng nói

trên.

1.2.4. Khái niệm quản lý nhà trƣờng

Quản lý nhà trường là một dạng quản lý có tính đặc thù, phân

biệt với các loại hình quản lý khác được quy định trước hết là lao

động sư phạm, đó là bản chất của quá trình dạy học và giáo dục.

1.2.5. Hoạt động giáo dục

Hoạt động giáo dục là hoạt động có mục đích, có tổ chức, có

kế hoạch của thầy và trò, là sự tương tác giữa hoạt động của người

thầy và hoạt động của học sinh.

1.2.6. Hoạt động GDNGLL

trường PTDTNT. Đó là những hoạt động được tổ chức ngoài giờ các

môn học ở trên lớp, là sự nối tiếp, bổ sung, hỗ trợ hoạt động dạy học

trên lớp, là con đường gắn lý thuyết với thực tiễn.

1.3. HOẠT ĐỘNG GDNGLL Ở TRƢỜNG PTDTNT

1.3.1. Trƣờng phổ thông dân tộc nội trú

Trường dân tộc nội trú là nơi tập trung học tập của con em

đồng bào các dân tộc thiểu số. Nhà trường có hai nhiệm vụ song song

nhau là vừa tổ chức dạy học và nuôi dưỡng học sinh.

1.3.2. Đặc điểm học sinh trƣờng phổ thông dân tộc nội trú

Học sinh ở các trường PTDTNT trên địa bàn tỉnh Kon Tum

hầu hết là con em đồng bào dân tộc thiểu số, các em có đặc điểm nổi

bật là nhiệt tình, vô tư, trong sáng , có kỹ năng trong hoạt động sống

ở môi trường miền núi.

Tuy nhiên, các em còn thiếu một số kỹ năng để hội nhập với

xã hội phát triển trong việc ăn, ở, sinh hoạt, giao tiếp ....

1.3.3. Vị trí, vai trò của hoạt động GDNGLL ở trƣờng phổ

thông dân tộc nội trú

8

* Vị trí: GDNGLL là sự tiếp nối công việc giáo dục

trên lớp, mở ra các điều kiện để học sinh rèn luyện các kỹ năng sống,

củng cố, bổ sung và mở rộng vốn hiểu biết, vốn sống cho học sinh,

góp phần hoàn thiện nhân cách.

* Vai trò: GDNGLL có vai trò quan trọng trong

quá trình giáo dục ở nhà trường , giúp cho học sinh mở rộng, củng

cố bổ sung kiến thức, cập nhật thông tin, hiểu biết sâu sắc về các

thành tựu khoa học, về lịch sử đất nước, thấy được những giá trị

truyền thống của dân tộc, văn hóa của nhân loại .

1.3.4. Mục tiêu của hoạt động GDNGLL ở trƣờng

thông dân tộc nội trú

1.3.5. Nội dung và hình thức hoạt động GDNGLL ở trƣờng

PTDTNT

* Nội dung:

* Hình thức: Hình thức HĐGDNGLL rất đa dạng và phong

phú như thảo luận, báo cáo chuyên đề; Tổ chức hội thi; Tổ chức hoạt

động giao lưu; Sinh hoạt câu lạc bộ;

sóc bảo vệ môi trường, hoạt động nhân đạo….

1.3.6. Nguyên tắc hoạt động GDNGLL ở trƣờng PTDTNT

9

Nguyên tắc đảm bảo tính mục đích, tính tổ chức, tính kế hoạch

Nguyên tắc thể hiện tính tự nguyện, tự giác, tự quản

Nguyên tắc đảm bảo tính tập thể

Nguyên tắc đảm bảo tính sư phạm

Nguyên tắc đảm bảo tính đa dạng, phong phú và hiệu quả

Nguyên tắc đảm bảo tính phù hợp với tâm sinh lý lứa tuổi học

sinh

1.4. C

GIỜ LÊN LỚP CỦA HIỆU TRƢỞNG TRƢỜNG PHỔ THÔNG

DÂN TỘC NỘI TRÚ

1.4.1. Chức năng quản lý của Hiệu trƣởng đối với

HĐGDNGLL

Kế hoạch hoá hoạt động GDNGLL; Tổ chức thực hiện kế

hoạch hoạt động GDNGLL; Chỉ đạo thực hiện kế hoạch; Kiểm tra

đánh giá

1.4.2. Nội dung quản lý của Hiệu trƣởng đối với hoạt HĐ

GDNGLL

Quản lý việc xây dựng kế hoạch, việc thực hiện nội dung

chương trình, tiến độ triển khai thực hiện , cơ sở vật chất, thiết bị, tài

chính phục vụ việc tổ chức HDGDNGLL ; Quản lý mối quan hệ giữa

các lực lượng tham gia trong quá trình tổ chức HĐGDNGLL; Quản

lý công tác kiểm tra, đánh giá, rút kinh nghiệm.

1.5. CÁC YẾU TỐ CƠ BẢN TÁC ĐỘNG ĐẾN HIỆU QUẢ

HOẠT ĐỘNG GDNGLL Ở

TỘC NỘI TRÚ

1.5.1. Yếu tố chủ quan

Người dạy; Người học; Nội dung chương trình; Phương pháp

tổ chức; Năng lực quản lý

1.5.2. Yếu tố khách quan

10

Về cơ chế chính sách; Các điều kiện về cơ sở vật chất, tài

chính, trang thiết bị, sân bãi; Điều kiện kinh tế- xã hội của địa

phương, của gia đình học sinh

Tiểu kết chƣơng 1

GDNGLL là một bộ phận của quá trình giáo dục ở

PTDTNT, là sự tiếp nối của hoạt động dạy học trên lớp, có vai trò

quan trọng trong việc thực hiện mục tiêu giáo dục , hình thành và

phát triển nhân cách toàn diện cho học sinh DTNT, đáp ứng nguồn

nhân lực xây dựng và phát triển đất nước.

Quản lý HĐGDNGLL có sự phối hợp giữa ba môi trường giáo

dục gia đình, nhà trường và xã hội, cần được tổ chức thực hiện một

cách thống nhất, đồng bộ, hệ thống và khoa học bằng nhiều biện

pháp giáo dục, trong đó có biện pháp quản lý nâng cao chất lượng

HĐGDNGLL ở trường PTDTNT, nhằm chuẩn bị hành trang để cho

học sinh DTNT được tiếp tục học vấn cao hơn hoặc đi vào cuộc sống

lao động ở một môi trường mới được thuận lợi.

11

CHƢƠNG 2

THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO

DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở CÁC TRƢỜNG PHỔ THÔNG

DÂN TỘC NỘI TRÚ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH KON TUM

2.1. KHÁI QUÁT VỀ ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ - XÃ

HỘI TỈNH KON TUM

2.1.1. Về - dân cƣ

Kon Tum là một tỉnh miền núi vùng cao, biên giới, nằm ở cực

bắc Tây Nguyên. Địa hình tỉnh Kon Tum phần lớn nằm ở phía tây

dãy Trường Sơn, có nhiều đồi núi, cao nguyên và vùng trũng xen kẽ

nhau. Kon Tum có 25 dân tộc cùng chung sống, trong đó

tộc thiểu số chiếm trên 53%.

2.1.2. Về kinh tế - xã hội

Kon Tum là một tỉnh còn nhiều khó khăn, điều kiện kinh tế xã

hội chưa sánh kịp với các tỉnh khác trong vùng.

2.2. K

TỈNH KON TUM

Mạng lưới trường lớp phát triển đến tất cả các bản, làng vùng

sâu, vùng xa, đáp ứng nhu cầu học tập của con em nhân dân trên địa

bàn tỉnh.

2.2.1. Tình hình giáo dục trung học ở tỉnh Kon Tum

- Mạng lưới trường lớp THPT, PTDTNT

Quy mô trường lớp, số học sinh, số cán bộ, giáo viên, nhân

viên ngày càng tăng lên so với năm học trước.

- Chất lượng giáo dục THPT, PTDTNT

12

có học lực và hạnh kiểm

tăng .

2.3. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG GDNGLL Ở CÁC TRƢỜNG

PHỔ THÔNG DÂN TỘC NỘI TRÚ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH

KON TUM

2.3.1. Khái quát quá trình khảo sát

Chúng tôi đã trưng cầu ý kiến của 27 Hiệu trưởng, phó hiệu

trưởng; 90 ý kiến của cán bộ chuyên trách, tổ trưởng chuyên môn,

giáo viên và giáo viên chủ nhiệm và 135 học sinh ở tất cả 9 trường

phổ tông dân tộc nội trú trên địa bàn tỉnh Kon Tum.

2.3

các lực lƣợng trong nhà trƣờng

- GDNGLL

Qua kết quả khảo sát

hỏi, chúng tôi

thu được kết quả đa số CBQL, GV và HS khẳng định sự cần thiết của

HĐGDNGLL ở trường PTDTNT.

t.

- GDNGLL

Qua bảng khảo sát

HĐ

hình thành chuẩn mức đạo đức, rèn luyện kỹ năng giao tiếp, hòa nhập

xã hội và phát triển thể chất.

2.3

ở các trƣờng phổ thông dân tộc nội

trú tỉnh Kon Tum

Khảo sát ý kiến của CBQL và GV về nội dung , hình thức tổ

chức HĐGDNGLL ( bảng 2.8) cho thấy : sự đa dạng hóa nội dung và

13

làm phong phú các hình thức tổ chức sẽ mang lại hiệu quả cao trong

HĐGDNGLL.

Tuy nhiên các hoạt động thảo luận- báo cáo chuyên đề, sinh

hoạt câu lạc bộ, diễn đàn thanh niên chỉ được tổ chức thỉnh thoảng và

mang lại ít hiệu quả.

2.3 giáo

dục ngoài giờ lên lớp ở các trƣờng phổ thông dân tộc nội trú trên

địa bàn tỉnh Kon Tum

Qua khảo sát thực tế kinh phí dành cho việc tổ chức

HĐGDNGLL chưa được đầu tư đúng mức, thiết bị phục vụ cho các

HĐGDNGLL chưa được khai thác hết chức năng sử dụng nên hiệu

quả chưa cao.

2.3 giáo dục ngoài giờ lên lớp ở

các trƣờng phổ thông dân tộc nội trú trên địa bàn tỉnh Kon Tum

Qua bảng khảo sát 2.9 cho thấy, chất lượng HĐGDNGLL

thông qua các nội dung, hình thức hoạt động nói trên được học sinh

đánh giá khá cao.

Tuy nhiên, còn có một số ý k

bình.

2.4. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ HĐGDNGLL CỦA

HIỆU TRƢỞNG CÁC TRƢỜNG PHỔ THÔNG DÂN TỘC

NỘI TRÚ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH KON TUM

2.4.1. Quản lý việc xây dựng kế hoạch

PTDTNT trên địa bàn

Kon Tum đều đượ