Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

ĐẶNG THỊ PHƢƠNG THẢO

BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG

GIÁO DỤC CỦA ĐOÀN TNCS HỒ CHÍ MINH

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2013

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

i

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

ĐẶNG THỊ PHƢƠNG THẢO

BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG

GIÁO DỤC CỦA ĐOÀN TNCS HỒ CHÍ MINH

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC

Mã số: 60.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN THỊ THANH HUYỀN

THÁI NGUYÊN - 2013

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

i

LỜI CAM ĐOAN

Luận văn "Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục của Đoàn TNCS Hồ

Chí Minh Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên" được thực hiện

từ tháng 10 năm 2012 đến tháng 4 năm 2013.

Tôi xin cam đoan:

- Tôi luôn luôn nỗ lực, cố gắng và trung thực trong suốt quá trình nghiên

cứu đề tài.

- Luận văn sử dụng những thông tin từ nhiều nguồn khác nhau, các

thông tin đã được chọn lọc, phân tích, tổng hợp, xử lý và đưa vào luận văn

đúng quy định.

- Số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này hoàn toàn trung thực

và chưa được sử dụng để bảo vệ một học vị nào.

Thái Nguyên, ngày 09 tháng 4 năm 2013

Tác giả

Đặng Thị Phƣơng Thảo

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

ii

LỜI CẢM ƠN

Lời đầu tiên tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu và quý thầy cô giáo

Khoa Tâm lý Giáo dục, Phòng Quản lý đào tạo sau Đại học Trường Đại học Sư

phạm - Đại học Thái Nguyên cùng các nhà khoa học, các thầy cô giáo đã trực tiếp

giảng dạy, góp ý, chỉ bảo, tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốt quá trình học

tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn.

Xin bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc tới cán bộ, giảng viên, Ban Chấp hành

Đoàn Trường ĐHSP - ĐHTN, các em sinh viên đã nhiệt tình cộng tác, giúp đỡ

để tôi hoàn thành luận văn này.

Đặc biệt tôi xin trân trọng và bày tỏ lòng biết ơn chân thành nhất tới

TS. Nguyễn Thị Thanh Huyền - Người đã tận tình giúp đỡ và hướng dẫn,

động viên tôi trong suốt thời gian nghiên cứu đề tài và hoàn thành luận văn.

Mặc dù đã có rất nhiều cố gắng trong quá trình nghiên cứu thực hiện đề

tài, song không thể tránh khỏi những thiếu sót trong luận văn, tôi kính mong

nhận được ý kiến đóng của các thầy, cô giáo và các bạn đồng nghiệp.

Xin trân trọng cảm ơn!

Tác giả

Đặng Thị Phƣơng Thảo

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

iii

MỤC LỤC

Lời cam đoan ........................................................................................................i

Lời cảm ơn...........................................................................................................ii

Mục lục ..............................................................................................................iii

Danh mục các chữ viết tắt ..................................................................................iv

Danh mục các bảng..............................................................................................v

Danh mục các hình .............................................................................................vi

MỞ ĐẦU.............................................................................................................1

1. Lý do chọn đề tài .............................................................................................1

2. Mục đích nghiên cứu .......................................................................................2

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu.................................................................3

4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu ..........................................................................3

5. Giả thuyết khoa học.........................................................................................3

6. Nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................................3

7. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................4

8. Cấu trúc của luận văn ......................................................................................5

Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO

DỤC ĐẠO ĐỨC CHO SINH VIÊN CỦA ĐOÀN THANH

NIÊN CỘNG SẢN HỒ CHÍ MINH Ở TRƯỜNG ĐẠI HỌC

SƢ PHẠM ......................................................................................6

1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề............................................................................6

1.2. Một số khái niệm công cụ của đề tài ..........................................................10

1.2.1. Quản lý, quản lý giáo dục........................................................................10

1.2.2. Đạo đức và giáo dục đạo đức ..................................................................12

1.2.3. Biện pháp, biện pháp quản lý hoạt động giáo dục đạo đức.....................19

1.2.4. Tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh.........................................................20

1.3. Một số vấn đề về quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho sinh viên

của Đoàn TNCS HCM Trường Đại học Sư phạm...................................22

1.3.1. Vai trò của tổ chức Đoàn TNCSHCM và hoạt động giáo dục của tổ

chức Đoàn đối với sinh viên Trường Đại học Sư phạm..........................22

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

iv

1.3.2. Chức năng, nguyên tắc quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho sinh

viên trường Đại học Sư phạm..................................................................23

1.3.3. Các nội dung quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho sinh viên của

Đoàn TNCSHCM ở Trường ĐHSP.........................................................26

1.3.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho

sinh viên của Đoàn TNCS HCM trong Trường Đại học Sư phạm..........29

1.4. Kết luận chương 1.......................................................................................34

Chƣơng 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC

CỦA ĐOÀN TNCS HCM TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM -

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN.........................................................35

2.1. Vài nét khái quát về Trường ĐHSP - ĐHTN.............................................35

2.2. Khái quát về đặc điểm sinh viên trường ĐHSP - ĐHTN...........................37

2.2.1. Mục tiêu khảo sát.....................................................................................38

2.2.2. Đối tượng khảo sát...................................................................................38

2.2.3. Nội dung khảo sát....................................................................................38

2.2.4. Phương pháp khảo sát..............................................................................39

2.3. Thực trạng về hoạt động giáo dục của Đoàn TNCS HCM Trường

ĐHSP - ĐHTN.........................................................................................39

2.3.1. Thực trạng nhận thức và hứng thú của sinh viên về hoạt động giáo

dục của Đoàn TNCS HCM Trường ĐHSP - ĐHTN...............................39

2.3.2. Thực trạng tổ chức hoạt động giáo dục đạo đức cho sinh viên của

Đoàn TNCS HCM Trường ĐHSP - ĐHTN ............................................42

2.4. Thực trạng quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho sinh viên của

Đoàn TNCS HCM Trường ĐHSP - ĐH..................................................53

2.4.1. Quản lý xây dựng kế hoạch giáo dục đạo đức cho sinh viên của

Đoàn TNCS HCM Trường ĐHSP - ĐHTN ............................................53

2.4.2. Quản lý triển khai thực hiện các hoạt động.............................................57

2.4.3. Quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động giáo dục đạo đức cho

sinh viên của Đoàn TNCS HCM Trường ĐHSP - ĐHTN ......................60

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

v

2.4.4. Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động giáo dục đạo đức

của Đoàn TNCS HCM Trường ĐHSP - ĐHTN......................................64

2.5. Kết luận chương 2.......................................................................................67

Chƣơng 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC ĐẠO

ĐỨC CỦA ĐOÀN THANH NIÊN CỘNG SẢN HỒ CHÍ

MINH TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM - ĐẠI HỌC

THÁI NGUYÊN ..................................................................... 68

3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp ..............................................................68

3.1.1. Đảm bảo các hoạt động giáo dục của Đoàn TNCS HCM phải phù

hợp với mục tiêu đào tạo.........................................................................68

3.1.2. Đảm bảo nguyên tắc kế thừa ...................................................................69

3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo thực tiễn và khả thi ................................................69

3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo chất lượng và hiệu quả ..........................................69

3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo sự tác động và huy động các chủ thể cùng

tham gia vào tổ chức HĐPT....................................................................70

3.2. Biện pháp quản lý các hoạt động giáo dục đạo đức của Đoàn TNCS

HCM Trường Đại học Sư phạm - ĐHTN ...............................................70

3.2.1. Nâng cao nhận thức cho CB, GV, SV về vai trò và tầm quan

trọngcủa hoạt động GDĐĐ cho sinh viên của tổ chức Đoàn TNCS

Hồ Chí Minh............................................................................................71

3.2.2. Biện pháp 2: Bồi dưỡng kiến thức và nâng cao năng lực thức tổ chức

hoạt động giáo dục đạo đức cho đội ngũ cán bộ Đoàn TNCS HCM

Nhà trường ...............................................................................................72

3.2.3. Biện pháp 3: Thực hiện tốt công tác kế hoạch hoá việc quản lý

GDĐĐ cho sinh viên của Đoàn TNCS HCM Nhà trường......................75

3.2.4. Biện pháp 4: Đổi mới nội dung và hình thức tổ chức các hoạt động

giáo dục đạo đức cho sinh viên...............................................................77

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

vi

3.2.5. Biện pháp 5: Phát huy tối đa vai trò chủ thể của SV trong HĐGDĐĐ ........79

3.2.6. Biện pháp 6: Tăng cường phối hợp các lực lượng giáo dục trong

việc tổ chức HĐGDĐĐ cho sinh viên ....................................................82

3.2.7. Tăng cường kiểm tra đánh giá kết quả hoạt động giáo dục của Đoàn

thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh Nhà trường.......................................84

3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp.................................................................87

3.4. Kiểm chứng về tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp................88

Kết luận chương 3..............................................................................................91

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.........................................................................92

TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................................96

PHỤ LỤC

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

iv

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Chữ viết tắt Nội dung

SV Sinh viên

HS Học sinh

TNCS Thanh niên Cộng sản

HCM Hồ Chí Minh

ĐHSP Đại học Sư phạm

ĐHTN Đại học Thái Nguyên

CBQL Cán bộ quản lý

GV Giảng viên

GD Giáo dục

ĐĐ Đạo đức

ĐVTN Đoàn viên thanh niên

XH Xã hội

CNH - HĐH Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá

GD&ĐT Giáo dục và Đào tạo

CĐ Chi đoàn

LCĐ Liên chi đoàn

BTV Ban Thường vụ

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

v

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Nhận thức của sinh viên về ý nghĩa hoạt động giáo dục của

Đoàn TNCS HCM Trường ĐHSP - ĐHTN..................................39

Bảng 2.2. Nội dung giáo dục đạo đức cho sinh viên ở Trường

ĐHSP - ĐHTN.............................................................................43

Bảng 2.3. Hình thức và mức độ tổ chức các hoạt động GDĐĐ cho

sinh viên của Đoàn TNCS HCM Trường ĐHSP - ĐHTN............47

Bảng 2.4. Kết quả GDĐĐ đạt được từ việc triển khai các chương

trình hoạt động của đoàn Trường ĐHSP - ĐHTN........................52

Bảng 2.5. Quản lý xây dựng kế hoạch hoạt động GDĐĐ cho SV ở

Trường ĐHSP - ĐHTN.................................................................56

Bảng 2.6. Đánh giá về thực trạng ĐĐ của SV Trường ĐHSP - ĐHTN........62

Bảng 2.7. Thống kê số lượng sinh viên vi phạm kỷ luật...............................63

Bảng 2.8. Những yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả công tác quản lí

hoạt động giáo dục đạo đức cho SV của Đoàn TNCSHCM

Trường ĐHSP - ĐHTN.................................................................65

Bảng 3.1: Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các

biện pháp ......................................................................................89

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

vi

DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 2.1. Biểu đồ đánh giá thực trạng ĐĐ của SV trường ĐHSP -ĐHTN......62

Hình 2.2. Đồ thị thống kê số lượng sinh viên vi phạm kỷ luật.........................64

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

1

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Trong xu thế hội nhập quốc tế như hiện nay, xã hội đang thay đổi từng

ngày với tốc độ nhanh. Hội nhập kinh tế quốc tế đã tạo nên những chuyển biến

tích cực trên nhiều lĩnh vực khác nhau của đời sống xã hội như: Kinh tế; chính

trị; văn hoá; nghệ thuật; giáo dục và đào tạo… Tuy nhiên, mặt trái của nền kinh

tế hiện nay cũng đã có những ảnh hưởng tiêu cực đến các vấn đề: Đạo đức, luân

lý, định hướng giá trị, thế giới quan, nhân sinh quan, lối sống… của nhiều tầng

lớp trong xã hội, trong đó có thế hệ trẻ, đội ngũ SV các trường đại học, cao đẳng.

SV là lực lượng đông đảo, có vai trò to lớn trong sự nghiệp đổi mới đất

nước. Nói đến SV, tức là nói đến thế hệ đang nắm trong tay tri thức cùng với

những hiểu biết về tiến bộ xã hội nói chung và sự phát triển đất nước nói riêng.

Họ là lớp người đang được đào tạo toàn diện và đầy đủ nhất, là chủ nhân tương

lai của đất nước, là lực lượng tham gia vào quá trình phát triển kinh tế - xã hội.

Đại hội lần thứ IX của Đảng Cộng sản Việt Nam đã xác định: “Đối với

thế hệ trẻ, chăm lo giáo dục bồi dưỡng, đào tạo phát triển toàn diện về chính trị,

tư tưởng, đạo đức, lối sống, văn hóa, sức khỏe, nghề nghiệp; giải quyết việc

làm, phát triển tài năng và sức sáng tạo, phát huy vai trò xung kích trong sự

nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc” [6]. Để thực hiện nhiệm vụ vinh quang và

cũng đầy khó khăn này, bên cạnh việc chuẩn bị đầy đủ về tri thức chuyên môn,

kỹ năng nghề nghiệp, SV cần được trang bị lối sống có văn hóa, phẩm chất đạo

đức … để đáp ứng yêu cầu đòi hỏi của thực tiễn xã hội.

Đoàn TNCS HCM là tổ chức của thanh niên. Trong các trường học, hoạt

động của tổ chức Đoàn có vai trò quan trọng trong việc giáo dục nhân cách

toàn diện sinh viên, thông qua các hoạt động của tổ chức Đoàn, mỗi sinh viên

không chỉ được trang bị thêm vốn tri thức, kinh nghiệm sống, các kỹ năng cần

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

2

thiết để hội nhập và phát triển, mà còn được giáo dục tư tưởng, đạo đức, để

hướng đến một lối sống lành mạnh và phù hợp với chuẩn mực của xã hội.

Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên là một trong những

Trường Đại học lớn của khu vực miền núi phía Bắc. Trong những năm qua

được sự quan tâm, chỉ đạo của Đảng uỷ - Ban Giám hiệu nên hoạt động của

Đoàn TNCS HCM Nhà trường đã có những bước phát triển nhất định, đã đạt

được nhiều kết quả tốt, phát huy được vai trò, sức mạnh của đội ngũ thanh niên.

Tuy nhiên, 4 năm gần đây, Nhà trường chuyển đổi phương thức đào tạo từ niên

chế sang học chế tín chỉ nên hoạt động của Đoàn TNCS HCM Nhà trường gặp

một số khó khăn về thời gian, về xây dựng kế hoạch cũng như quản lý, phối

hợp thực hiện hoạt động….

Bản thân đang làm công tác chuyên trách của Đoàn thanh niên, Hội Sinh

viên, có nhiều năm tham gia Ban Chấp hành đoàn các cấp, điều mà tôi trăn trở

nhất là làm thế nào để giữ vững và phát huy phong trào thanh niên nhà trường

hiện nay, trong khi điều kiện thuận lợi là cơ bản xong khó khăn không phải là ít.

Vấn đề Đảng lãnh đạo đối với công tác thanh niên như thế nào? Việc đoàn đổi

mới hoạt động ra sao? Sự phối kết hợp của các phòng ban chức năng trong

Trường? Làm thế nào để quản lý hoạt động giáo dục của Đoàn TNCS HCM ở

Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên phát triển tốt hơn góp phần

nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo của Nhà trường. Xuất phát từ những lý

do trên tôi chọn nghiên cứu vấn đề: “Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục của

Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên”.

2. Mục đích nghiên cứu

Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và khảo sát thự c trạng quản lý hoạt động

giáo dục của Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh Trường Đại học Sư

phạm - Đại học Thái Nguyên, chúng tôi lựa chọn nội dung quản lý hoạt động

giáo dục đạo đức cho sinh viên của Đoàn Thanh niên Nhà trường là nội dung

nghiên cứu chuyên sâu, trên cơ sở đó đề xuất những biện pháp quản lý hoạt