Biện pháp quản lý hoạt động dạy học buổi thứ hai ở các trường tiểu học huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

––––––––––––––––––––

NGUYỄN THỊ HƢỜNG

BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC

BUỔI THỨ HAI Ở CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC

HUYỆN ĐÔNG TRIỀU, TỈNH QUẢNG NINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2013

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

––––––––––––––––––––

NGUYỄN THỊ HƢỜNG

BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC

BUỔI THỨ HAI Ở CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC

HUYỆN ĐÔNG TRIỀU, TỈNH QUẢNG NINH

Chuyên ngành: Quản lý giáo dục

Mã số : 60.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. HÀ THỊ ĐỨC

THÁI NGUYÊN - 2013

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu i http://lrc.tnu.edu.vn

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan: Bản luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng

tôi và chƣa đƣợc công bố ở bất kỳ công trình nào. Tôi xin chịu trách nhiệm

hoàn toàn về luận văn của mình.

Thái Nguyên, tháng 8 năm 2013

Tác giả

Nguyễn Thị Hƣờng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu ii http://lrc.tnu.edu.vn

LỜI CẢM ƠN

Thực hiện đề tài: "Biện pháp quản lý hoạt động dạy học buổi thứ hai ở

các trường tiểu học huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh", tôi xin trân trọng

cảm ơn Ban Giám hiệu trƣờng ĐHSP Thái Nguyên, Khoa Tâm lý giáo dục,

khoa Sau đại học, các Giáo sƣ, Phó Giáo sƣ, Tiến sĩ và các giảng viên đã trực

tiếp tham gia giảng dạy, quan tâm và tạo mọi điều kiện giúp đỡ tôi hoàn thành

khoá học.

Xin cho tôi đƣợc bày tỏ lòng biết ơn chân thành đến PGS.TS. Hà Thị Đức -

ngƣời hƣớng dẫn khoa học đã tận tình giúp đỡ tôi trong việc định hƣớng đề tài

cũng nhƣ trong suốt quá trình nghiên cứu, viết luận văn.

Xin trân trọng cảm ơn các đồng chí lãnh đạo, chuyên viên Phòng Giáo

dục & Đào tạo, đội ngũ cán bộ quản lý, GV các trƣờng TH trên địa bàn huyện

Đông Triều đã tạo mọi điều kiện thuận lợi, giúp tôi có những tƣ liệu để hoàn

thành luận văn.

Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong quá trình thực hiện đề tài, nhƣng do

điều kiện nghiên cứu và khả năng, kinh nghiệm quản lý của bản thân có hạn,

luận văn chắc khó tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong nhận đƣợc ý kiến chỉ

dẫn quý báu của quý thầy cô giáo và các bạn đồng nghiệp để luận văn đƣợc

hoàn thiện hơn.

Xin trân trọng cảm ơn!

Thái Nguyên, tháng 8 năm 2013

Tác giả

Nguyễn Thị Hƣờng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu iii http://lrc.tnu.edu.vn

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN.................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN......................................................................................................ii

MỤC LỤC ..........................................................................................................iii

CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN...........................................iv

DANH MỤC CÁC BẢNG.................................................................................. v

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ ............................................................................vi

MỞ ĐẦU............................................................................................................. 1

1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1

2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 3

3. Đối tƣợng và khách thể nghiên cứu................................................................. 3

4. Giả thuyết khoa học......................................................................................... 3

5. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 3

6. Phƣơng pháp nghiên cứu ................................................................................. 4

7. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu...................................................................... 5

8. Cấu trúc luận văn............................................................................................. 5

Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ PHÁP LÝ VỀ QUẢN LÝ

DẠY HỌC BUỔI THỨ HAI CỦA LỚP 2 BUỔI/ NGÀY Ở TRƢỜNG

TIỂU HỌC ......................................................................................................... 6

1.1. Sơ lƣợc lịch sử nghiên cứu vấn đề ............................................................... 6

1.2. Cơ sở lý luận của việc dạy học buổi thứ hai, lớp hai buổi/ngày ở

trƣờng TH ............................................................................................................ 7

1.2.1. Một số khái niệm, thuật ngữ cơ bản có liên quan đến vấn đề nghiên cứu........ 7

1.2.1.1. Quản lý.................................................................................................... 7

1.2.1.2. Quản lý Giáo dục.................................................................................... 8

1.2.1.3. Quản lý nhà trƣờng................................................................................. 9

1.2.1.4. Hoạt động dạy học................................................................................ 11

1.2.1.5.Quản lý hoạt động dạy học.................................................................... 11

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu iv http://lrc.tnu.edu.vn

1.2.1.6. Chất lƣợng dạy học............................................................................... 12

1.2.1.7. Quản lý chất lƣợng dạy học.................................................................. 13

1.2.1.8. Dạy học lớp 2 buổi/ngày ...................................................................... 14

1.2.1.9. Biện pháp quản lý dạy học ................................................................... 15

1.2.2. Giáo dục tiểu học trong hệ thống giáo dục quốc dân .............................. 15

1.2.2.1. Vị trí, vai trò của trƣờng Tiểu học........................................................ 15

1.2.2.2. Mục tiêu và nội dung của giáo dục tiểu học......................................... 15

1.2.2.3. Nhiệm vụ quyền hạn trƣờng Tiểu học.................................................. 17

1.2.2.4. Vai trò, nhiệm vụ, quyền hạn của Hiệu trƣởng trƣờng Tiểu học ......... 18

1.3. Một số căn cứ pháp lý của việc quản lý dạy học buổi thứ hai, lớp 2

buổi/ ngày ở trƣờng TH..................................................................................... 20

1.3.1. Văn kiện, Nghị quyết của Đảng về GD&ĐT liên quan đến việc

quản lý dạy học buổi thƣ hai, lớp 2 buổi/ngày ở TH......................................... 20

1.3.2. Luật và các văn bản dƣới Luật về giáo dục tiểu học liên quan đến

việc quản lý dạy học 2 buổi/ ngày ở trƣờng tiểu học ........................................ 20

1.3.3. Các văn bản của Bộ GD& ĐT, Sở GD&ĐT tỉnh Quảng Ninh,

phòng GD&ĐT Đông Triều về chỉ đạo dạy học 2 buổi/ngày ........................... 20

1.4. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý dạy học buổi thứ hai, lớp 2 buổi/ngày...... 24

1.4.1. Đặc điểm lứa tuổi học sinh tiểu học ........................................................ 24

1.4.2. Sự kết hợp giữa ba môi trƣờng giáo dục: Nhà trƣờng, gia đình, xã hội........ 25

1.4.2.1. Ý nghĩa và yêu cầu của việc kết hợp giáo dục giữa nhà trƣờng, gia

đình và xã hội..................................................................................................... 25

1.4.2.2. Kết hợp giáo dục học sinh giữa nhà trƣờng và gia đình....................... 25

1.4.2.3. Kết hợp giáo dục học sinh giữa nhà trƣờng và xã hội.......................... 26

1.4.2.4. Xây dựng môi trƣờnghọc tập thân thiện, học sinh tích cực, phát

triển toàn diện và bền vững đáp ứng xu thế phát triển xã hội ........................... 27

TIỂU KẾT CHƢƠNG 1 .................................................................................... 29

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu v http://lrc.tnu.edu.vn

Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ DẠY HỌC BUỔI THỨ HAI,

LỚP 2 BUỔI/ NGÀY CỦA HIỆU TRƢỞNG CÁC TRƢỜNG TIỂU

HỌC HUYỆN ĐÔNG TRIỀU, TỈNH QUẢNG NINH ................................ 30

2.1. Khái quát về đặc điểm địa lý, kinh tế, chính trị, xã hội, Giáo dục và

Đào tạo của huyện Đông Triều.......................................................................... 30

2.1.1. Khái quát về đặc điểm địa lý, kinh tế, chính trị, xã hội........................... 30

2.1.2. Khái quát về tình hình Giáo dục và Đào tạo huyện Đông Triều............. 31

2.2. Thực trạng giáo dục Tiểu học ở huyện Đông Triều ................................... 33

2.2.1. Mạng lƣới trƣờng lớp .............................................................................. 33

2.2.2. Chất lƣợng dạy học Tiểu học................................................................... 35

2.2.3 Về đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý ................................................... 38

2.2.4. Các hoạt động khác phục vụ nâng cao chất lƣợng dạy học buổi thứ

hai lớp 2 buổi/ngày ............................................................................................ 42

2.3. Hiệu trƣởng với công tác quản lý dạy học buổi thứ hai của lớp 2

buổi/ngày ở các trƣờng Tiểu học huyện Đông Triều ........................................ 44

2.3.1. Thuận lợi.................................................................................................. 44

2.3.2. Khó khăn.................................................................................................. 45

2.4. Đánh giá thực trạng quản lý dạy học buổi thứ hai, lớp 2buổi/ngày của

HT các trƣờng TH huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh và các nguyên

nhân của thực trạng đó....................................................................................... 46

2.4.1. Các biện pháp cơ bản về QLDH buổi thứ hai, lớp 2buổi/ngày của

HT các trƣờng TH huyện Đông Triều đã thực hiện : ....................................... 46

2.4.2. Đánh giá chung về thực trạng quản lý dạy học buổi thứ hai, lớp

2buổi/ngày của HT các trƣờng TH huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh ........ 46

2.4.3. Các nguyên nhân chủ quan và nguyên nhân khách quan của thực

trạng trên............................................................................................................ 49

TIỂU KẾT CHƢƠNG 2 .................................................................................... 54

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu vi http://lrc.tnu.edu.vn

Chƣơng 3: CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÝ DẠY HỌC BUỔI THỨ HAI

LỚP 2 BUỔI/ NGÀY CỦA HIỆU TRƢỞNG CÁC TRƢỜNG TIỂU

HỌC HUYỆN ĐÔNG TRIỀU TỈNH QUẢNG NINH ................................. 55

3.1. Những nguyên tắc trong việc đề xuất các biện pháp.................................. 55

3.1.1. Đảm bảo tính thực tiễn của các biện pháp............................................... 55

3.1.2. Các biện pháp phải đảm bảo tính đồng bộ .............................................. 55

3.1.3. Các biện pháp phải đảm bảo tính khả thi ................................................ 56

3.2. Đề xuất các biện pháp................................................................................. 56

3.2.1. Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức của GV về trách nhiệm, phẩm

chất nhà giáo và tầm quan trọng của việc dạy học buổi thứ hai của lớp

2buổi/ngày ......................................................................................................... 56

3.2.1.1.Mục tiêu của biện pháp.......................................................................... 56

3.2.1.2.Nội dung của biện pháp......................................................................... 56

3.2.1.3.Cách thức thực hiện biện pháp .............................................................. 57

3.2.1.4. Điều kiện để thực hiện biện pháp ......................................................... 58

3.2.2. Biện pháp 2: Bồi dƣỡng nâng cao năng lực chuyên môn và thực

hiện qui hoạch phát triển đội ngũ giáo viên ...................................................... 58

3.2.2.1.Mục tiêu của biện pháp.......................................................................... 58

3.2.2.2.Nội dung của biện pháp......................................................................... 58

3.2.2.3. Cách thức thực hiện biện pháp ............................................................. 59

3.2.2.4. Điều kiện thực hiện biện pháp.............................................................. 63

3.2.3. Biện pháp 3: Chỉ đạo GV xây dựng kế hoạch dạy học và sắp xếp

TKB dạy học buổi thứ hai, lớp 2 buổi/ngày linh hoạt theo khung chƣơng

trình qui định và phù hợp với điều kiện thực tế của mỗi nhà trƣờng ................ 63

3.2.3.1.Mục tiêu của biện pháp.......................................................................... 63

3.2.3.2.Nội dung của biện pháp......................................................................... 64

3.2.3.3. Tổ chức thực hiện biện pháp ................................................................ 64

3.2.3.4. Điều kiện thực hiện biện pháp.............................................................. 72

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu vii http://lrc.tnu.edu.vn

3.2.4. Biện pháp 4: Chỉ đạo giáo viên thực hiện các qui định về nội dung

dạy học buổi thứ hai, lớp 2 buổi/ngày linh hoạt, hiệu quả ................................ 73

3.2.4.1.Mục tiêu của biện pháp.......................................................................... 73

3.2.4.2.Nội dung của biện pháp......................................................................... 73

3.2.4.3.Tổ chức thực hiện biện pháp ................................................................. 74

3.2.4.4. Điều kiện thực hiện biện pháp.............................................................. 76

3.2.5. Biện pháp 5: Xây dựng và quản lý thực hiện tốt nề nếp dạy học buổi

thứ hai của lớp 2 buổi/ngày ............................................................................... 76

3.2.5.1.Mục tiêu của biện pháp.......................................................................... 76

3.2.5.2.Nội dung của biện pháp......................................................................... 77

3.2.5.3.Tổ chức thực hiện biện pháp ................................................................. 77

3.2.5.4. Điều kiện thực hiện biện pháp.............................................................. 79

3.2.6. Biện pháp 6: Chỉ đạo thực hiện tích cực đổi mới phƣơng pháp dạy học...... 79

3.2.6.1. Mục tiêu của biện pháp......................................................................... 79

3.2.6.2. Nội dung của biện pháp........................................................................ 79

3.2.6.3. Tổ chức thực hiện biện pháp ................................................................ 80

3.2.6.4. Điều kiện thực hiện biện pháp.............................................................. 81

3.2.7. Biện pháp 7: Huy động các nguồn lực trong và ngoài nhà trƣờng,

tạo điều kiện tốt nhất nâng cao chất lƣợng dạy học lớp 2 buổi/ngày................ 82

3.2.7.1. Mục tiêu của biện pháp......................................................................... 82

3.2.7.2. Nội dung của biện pháp........................................................................ 82

3.2.7.3. Tổ chức thực hiện biện pháp ................................................................ 82

3.2.7.4. Điều kiện thực hiện biện pháp.............................................................. 85

3.2.8. Biện pháp 8: Vận dụng tƣ duy quản lý sự thay đổi để quản lý tốt

dạy học buổi thứ hai, lớp 2 buổi/ngày của HT các trƣờng TH, hƣớng tới

mục tiêu chất lƣợng và hiệu quả........................................................................ 85

3.2.8.1.Mục tiêu của biện pháp.......................................................................... 85

3.2.8.2.Nội dung của biện pháp......................................................................... 85

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu viii http://lrc.tnu.edu.vn

3.2.8.3.Tổ chức thực hiện biện pháp ................................................................. 86

3.3. Mối liên hệ giữa các biện pháp................................................................... 91

3.4. Khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp đề xuất................................. 92

TIỂU KẾT CHƢƠNG 3 .................................................................................... 97

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 98

1. Kết luận.......................................................................................................... 98

1.1. Về mặt lý luận............................................................................................. 98

1.2. Về mặt thực tiễn.......................................................................................... 98

2. Khuyến nghị................................................................................................... 99

2.1. Với Sở GD&ĐT Quảng Ninh..................................................................... 99

2.2. Với UBND huyện Đông Triều ................................................................. 100

2.3. Với Phòng GD & ĐT huyện Đông Triều ................................................. 100

2.4. Với Hiệu trƣởng trƣờng Tiểu học............................................................. 100

TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................. 101

PHỤ LỤC

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu iv http://lrc.tnu.edu.vn

CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN

Chữ viết tắt Nguyên nghĩa

CBQL Cán bộ quản lý

CSVC Cơ sở vật chất

DH Dạy học

GD Giáo dục

GD & ĐT Giáo dục và Đào tạo

GDTH Giáo dục tiểu học

GV Giáo viên

CMHS Cha mẹ học sinh

HS Học sinh

HSTH Học sinh tiểu học

KH Kế hoạch

KHDH Kế hoạch dạy học

HDDH Hoạt động dạy học

PPDH Phƣơng pháp dạy học

QL Quản lý

QLDH Quản lý dạy học

QLGD Quản lý giáo dục

TH Tiểu học

THCS Trung học cơ sở

XHHGD Xã hội hoá giáo dục

XH Xã hội

HT Hiệu trƣởng

THPT Trung học phổ thông

GDTX Giáo dục thƣờng xuyên

MN Mầm non

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu v http://lrc.tnu.edu.vn

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1: Số lƣợng lớp, học sinh học 2 buổi/ngày từ năm học 2010-2011

đến năm học 2012 - 2013 ở huyện Đông Triều.................................33

Bảng 2.2: Hệ thống số trƣờng, HS Tiểu học trên địa bàn huyện Đông

Triều năm học 2012 - 2013 ...............................................................34

Bảng 2.3: Kết quả dạy học từ 2010 - 2011 đến 2012 - 2013.............................35

Bảng 2.4: Kết quả hai mặt giáo dục HS toàn huyện năm học 2012-2013 ........36

Bảng 2.5: Kết quả hai mặt giáo dục HS lớp 2 buổi/ngày năm học 2012-2013......37

Bảng 2.6: Cơ cấu đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý .....................................38

Bảng 2.7: Xếp loại QL, GV theo quy định Chuẩn GVTH, chuẩn HT, Phó

HT các trƣờng Tiểu học huyện Đông Triều năm học 2012-2013......... 39

Bảng 2.8: Cơ sở vật chất lớp 2 buổi/ngày đầu năm học 2012- 2013 ................42

Bảng 2.9: Nhận thức của khách thể điều tra về mục đích, nội dung và

những khó khăn trong QL DH lớp 2 buổi/ngày ở các trƣờng TH

huyện Đông Triều..............................................................................52

Bảng 3.1: Kế hoạch dạy học buổi thứ nhất của lớp 2 buổi/ngày.......................68

Bảng 3.2: Kế hoạch dạy học buổi thứ hai của lớp 2 buổi/ngày, với các

trƣờng dạy môn Tiếng Anh từ lớp 1 và môn Tin học từ lớp 3..........69

Bảng 3.3: Kế hoạch dạy học buổi thứ hai của lớp 2 buổi/ngày với các

trƣờng dạy môn Tiếng Anh và Tin học từ lớp 1 ...............................70

Bảng 3.4: Kế hoạch dạy học buổi thứ hai của lớp 2 buổi/ngày với các lớp

học môn Tin học và môn Tiếng Anh từ lớp 3 ...................................71

Bảng 3.5: Kế hoạch dạy học buổi thứ hai của lớp 2 buổi/ngày với các lớp

không học môn Tin học từ lớp 1 và dạy môn Tiếng Anh .................72

Bảng 3.6: Đánh giá tính cần thiết của các biện pháp đề xuất............................92

Bảng 3.7. Đánh giá tính khả thi của các biện pháp đề xuất...............................94