Biện pháp kích thích hứng thú của trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi khi tham gia hoạt động tạo hình.

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

KHOA GIÁO DỤC MẦM NON

------------------

Đề tài:

BIỆN PHÁP KÍCH THÍCH HỨNG THÚ

CỦA TRẺ MẪU GIÁO 4 – 5 TUỔI KHI THAM GIA

HOẠT ĐỘNG TẠO HÌNH

Đà Nẵng, tháng 5/2015

Sinh viên thực hiện : Trần Thị Diệu Ly

Lớp : 11SMN2

Giáo viên hướng dẫn : ThS. Mai Thị Cẩm Nhung

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Viết đầy đủ Viết tắt

Đối chứng ĐC

Mẫu giáo MG

Sau thực nghiệm STN

Số lượng SL

Thực nghiệm TN

Trước thực nghiệm TTN

Tỷ lệ phần trăm TL

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU................................................................................................................1

1. Lý do chọn đề tài.................................................................................................1

2. Mục đích nghiên cứu ...........................................................................................2

3. Phạm vi nghiên cứu .............................................................................................3

4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu......................................................................3

5. Giả thuyết khoa học.............................................................................................3

6. Nhiệm vụ nghiên cứu...........................................................................................3

7. Phương pháp nghiên cứu .....................................................................................4

8. Những đóng góp của đề tài nghiên cứu................................................................5

9. Cấu trúc của đề tài ...............................................................................................5

NỘI DUNG ............................................................................................................6

CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HỨNG THÚ THAM GIA HOẠT ĐỘNG

TẠO HÌNH CHO TRẺ 4 – 5 TUỔI......................................................................6

1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề..............................................................................6

1.1.1. Trên thế giới ..................................................................................................6

1.1.2. Ở Việt Nam ...................................................................................................8

1.2. Một số lý luận về hứng thú...........................................................................11

1.2.1. Khái niệm hứng thú .....................................................................................11

1.2.2. Cấu trúc của hứng thú..................................................................................15

1.2.3. Phân loại hứng thú .......................................................................................16

1.2.4. Con đường hình thành và phát triển hứng thú ..............................................17

1.2.5. Sự biểu hiện của hứng thú............................................................................19

1.3. Hoạt động tạo hình .......................................................................................20

1.3.1. Khái niệm, nguồn gốc và bản chất của hoạt động tạo hình ...........................20

1.3.2. Nội dung của hoạt động tạo hình dành cho trẻ mẫu giáo 4 – 5 tuổi trong chương

trình giáo dục mầm non hiện nay...........................................................................22

1.3.3. Kết quả mong đợi của hoạt động tạo hìnhdành cho trẻ mẫu giáo 4 – 5 tuổi trong

chương trình giáo dục mầm non ............................................................................23

1.3.4. Đặc điểm khả năng hoạt động tạo hình của trẻ 4 – 5 tuổi .............................24

1.4. Hứng thú của trẻ 4 – 5 tuổi khi tham gia hoạt động tạo hình.....................30

1.4.1. Khái niệm hứng thú trong hoạt động tạo hình ..............................................30

1.4.2. Đặc điểm hứng thú của trẻ 4 – 5 tuổi trong hoạt động tạo hình.....................31

1.5. Những điều kiện để kích thích hứng thú của trẻ 4 – 5 tuổi trong hoạt động

tạo hình ................................................................................................................32

1.5.1. Điều kiện khách quan ..................................................................................33

1.5.2. Điều kiện chủ quan về phía trẻ.....................................................................35

1.5.3. Ý nghĩa của việc kích thích hứng thú của trẻ 4 – 5 tuổi khi tham gia hoạt động

tạo hình .................................................................................................................37

Tiểu kết chương 1 ................................................................................................39

CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG VỀ QUÁ TRÌNH TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TẠO

HÌNH CHO TRẺ 4 – 5 TUỔI Ở TRƯỜNG MẦM NON...................................40

2.1. Mục đích nghiên cứu của thực trạng ...........................................................40

2.2. Vài nét về trường mầm non..........................................................................40

2.2.1. Trường Mầm non 20-10...............................................................................40

2.2.2. Trường Mầm non Hoa Phượng Đỏ...............................................................41

2.3. Thời gian khảo sát thực trạng......................................................................42

2.4. Nội dung nghiên cứu.....................................................................................42

2.5. Phương pháp nghiên cứu .............................................................................42

2.5.1. Quan sát sư phạm.........................................................................................42

2.5.2. Điều tra bằng Anket.....................................................................................43

2.5.3. Phương pháp đàm thoại ...............................................................................44

2.5.4. Phương pháp phân tích sản phẩm của hoạt động vẽ .....................................44

2.5.5. Thu thập, nghiên cứu, phân tích kế hoạch tổ chức hoạt động tạo hình..........44

2.5.6. Xử lý số liệu bằng toán thống kê..................................................................44

2.6. Kết quả điều tra............................................................................................44

2.6.1. Thực trạng nhận thức của giáo viên về việc kích thích hứng thú tham gia hoạt

động tạo hình của trẻ MG 4 – 5 tuổi. .....................................................................44

2.6.2. Thực trạng việc sử dụng biện pháp kích thích hứng thú cho trẻ 4 – 5 tuổi trong

hoạt động tạo hình ở trường mầm non. ..................................................................51

2.6.2. Tìm hiểu mức độ hứng thú của trẻ 4 – 5 tuổi khi tham gia hoạt động tạo hình ở

trường mầm non. ...................................................................................................53

Tiểu kết chương 2 ................................................................................................63

CHƯƠNG 3. BIỆN PHÁP KÍCH THÍCH HỨNG THÚ CHO TRẺ 4 – 5 TUỔI

TRONG HOẠT ĐỘNG TẠO HÌNH VÀ THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM...........64

3.1. Khái niệm biện pháp, biện pháp kích thích hứng thú cho trẻ 4 – 5 tuổi trong

hoạt động tạo hình...............................................................................................64

3.2. Cơ sở xây dựng biện pháp kích thích hứng thú của trẻ MG 4 – 5 tuổi khi

tham gia hoạt động tạo hình ...............................................................................64

3.3. Các yêu cầu của việc xây dựng biện pháp kích thích hứng thú của trẻ MG 4

– 5 tuổi khi tham gia hoạt động tạo hình............................................................67

3.4. Biện pháp kích thích hứng thú cho trẻ 4 – 5 tuổi trong hoạt động tạo

hình......................................................................................................................67

3.4.1. Lựa chọn và sử dụng một số trò chơi phát triển xúc cảm tích cực của trẻ khi

tham gia hoạt động tạo hình...................................................................................67

3.4.2. Tổ chức cho trẻ trải nghiệm với các nguyên vật liệu tạo hình để hình thành tính

tích cực nhận thức cho trẻ......................................................................................69

3.4.3. Sử dụng hình thức thi đua theo nhóm, cá nhân nhằm phát triển hành vi tích cực

và nhu cầu mong muốn tham gia hoạt động của trẻ................................................71

3.4.4. Tổ chức cho trẻ tiếp xúc trực tiếp với các tác phẩm nghệ thuật tạo hình quen

thuộc và gần gũi nhằm phát triển cảm giác thẩm mỹ cho trẻ ..................................72

3.6. Thực nghiệm .................................................................................................73

3.6.1. Khái quát về quá trình thực nghiệm .............................................................73

3.6.2. Tiêu chí đánh giá và cách đánh giá thực nghiệm ..........................................73

3.6.3. Tiến hành thực nghiệm ................................................................................74

3.6.4. Phân tích kết quả thực nghiệm .....................................................................74

Tiểu kết chương 3 ................................................................................................91

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ SƯ PHẠM ..........................................................92

1. Kết luận.............................................................................................................92

2. Kiến nghị sư phạm.............................................................................................92

TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................................................94

PHỤ LỤC

DANH MỤC BẢNG

Bảng 2.1: Nhận thức của giáo viên về hứng thú của trẻ MG 4 – 5 tuổi khi tham gia

hoạt động tạo hình.................................................................................45

Bảng 2.2: Nhận thức của giáo viên về mức độ tổ chức các loại hình hoạt động tạo

hình ở trường mầm non.........................................................................47

Bảng 2.3: Nhận thức của giáo viên về mức độ tổ chức các hình thức hoạt động tạo

hình cho trẻ ở trường mầm non .............................................................48

Bảng 2.4: Nhận thức của giáo viên về mức độ hứng thú của trẻ 4 – 5 tuổi đước thể

hiện như thế nào trong các loại hình hoạt động .....................................49

Bảng 2.5: Những biện pháp giáo viên đã sử dụng nhằm kích thích hứng thú của các

giờ hoạt động tạo hình...........................................................................51

Bảng 2.6: Những thuận lợi và khó khăn của giáo viên trong quá trình sử dụng biện

pháp kích thích hứng thú của trẻ khi tham gia hoạt động tạo hình .........52

Bảng 2.7: Thực trạng mức độ hứng thú của 90 trẻ khi tham gia hoạt động xé dán .57

Bảng 2.8: Thực trạng mức độ trí hứng thú của trẻ 4 – 5 tuổi thông ở từng tiêu chí.58

Bảng 3.1: Kết quả khảo sát mức độ hứng thú của trẻ ở nhóm ĐC và TN trước khi tiến

hành thực nghiệm..................................................................................74

Bảng 3.2: Mức độ hứng thú của trẻ MG 4 – 5 tuổi khi tham gia hoạt động tạo hình

trước khi tiến hành thực nghiệm ở nhóm ĐC và TN theo từng tiêu chí..76

Bảng 3.3: Kết quả khảo sát mức độ hứng thú của trẻ 4 – 5 tuổi khi tham gia hoạt động

tạo hình ở nhóm ĐC và TN sau khi tiến hành thực nghiệm ...................78

Bảng 3.4: Mức độ hứng thú của trẻ MG 4 – 5 tuổi khi tham gia hoạt động tạo hình

sau khi tiến hành thực nghiệm ở nhóm ĐC và TN theo từng tiêu chí.....80

Bảng 3.5: So Sánh mức độ hứng thú của trẻ ở nhóm ĐC trước thực nghiệm và sau

thực nghiệm ..........................................................................................83

Bảng 3.6: So sánh mức độ biểu hiện hứng thú khi tham gia hoạt động tạo hình của

trẻ ở nhóm ĐC trước thực nghiệm và sau thực nghiệm..........................84

Bảng 3.7: So sánh mức độ biểu hiện hứng thú khi tham gia hoạt động tạo hình của

trẻ ở nhóm TN trước thực nghiệm và sau thực nghiệm..........................85

Bảng 3.8: Mức độ biểu hiện hứng thú khi tham gia hoạt động tạo hình của trẻ ở nhóm

TN trước thực nghiệm và sau thực nghiệm theo từng tiêu chí ...............86

Bảng 3.9 : Kết quả kiểm định sự khác biệt về mức độ hứng thú của trẻ ở nhóm ĐC

trước và sau TN tác động ......................................................................89

Bảng 3.10: Kết quả kiểm định sự khác biệt về mức độ hứng thú của trẻ ở nhóm TN

trước và sau TN tác động ......................................................................89

Bảng 3.11: Kết quả kiểm định sự khác biệt về mức độ hứng thú của trẻ ở hai nhóm

TN và ĐC sau thực nghiệm tác động.....................................................90

DANH MỤC BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 2.1: Thực trạng mức độ hứng thú của trẻ 4 – 5 tuổi khi tham gia hoạt động

tạo hình.............................................................................................57

Biểu đồ 2.2: Mức độ hứng thú của trẻ 4 – 5 tuổi khi tham gia hoạt động tạo hình ở

tiêu chí 1...........................................................................................58

Biểu đồ 2.3: Mức độ hứng thú của trẻ 4 – 5 tuổi khi tham gia hoạt động tạo hình ở

tiêu chí 2...........................................................................................59

Biểu đồ 2.4: Mức độ hứng thú của trẻ 4 – 5 tuổi khi tham gia hoạt động tạo hình ở

tiêu chí 3...........................................................................................60

Biểu đồ 3.1: So sánh xếp loại kết quả thực nghiệm khảo sát đầu vào mức độ hứng thú

của trẻ ở nhóm ĐC và TN.................................................................75

Biểu đồ 3.2: Mức độ hứng thú của trẻ 4 – 5 tuổi khi tham hoạt động tạo hình trước

khi tiến hành thực nghiệm của nhóm ĐC và TN ở tiêu chí 1.............77

Biểu đồ 3.3: Mức độ hứng thú của trẻ 4 – 5 tuổi khi tham hoạt động tạo hình trước

khi tiến hành thực nghiệm của nhóm ĐC và TN ở tiêu chí 2.............77

Biểu đồ 3.4: Mức độ hứng thú của trẻ 4 – 5 tuổi khi tham hoạt động tạo hình trước

khi tiến hành thực nghiệm của nhóm ĐC và TN ở tiêu chí 3.............78

Biểu đồ3.5: So sánh kết quả đo đầu ra để đánh giá mức độ biểu hiện hứng thú của trẻ

ở hai nhóm ĐC và TN.......................................................................79

Biểu đồ 3.6: Mức độ hứng thú của trẻ 4 – 5 tuổi khi tham hoạt động tạo hình sau khi

tiến hành thực nghiệm của nhóm ĐC và TN ở tiêu chí 1...................81

Biểu đồ 3.7: Mức độ hứng thú của trẻ 4 – 5 tuổi khi tham hoạt động tạo hình sau khi

tiến hành thực nghiệm của nhóm ĐC và TN ở tiêu chí 2...................81

Biểu đồ 3.8: Mức độ hứng thú của trẻ 4 – 5 tuổi khi tham hoạt động tạo hình sau khi

tiến hành thực nghiệm của nhóm ĐC và TN ở tiêu chí 3...................82

Biểu đồ 3 .9: Mức độ hứng thú của trẻ ở nhóm ĐC TTN và STN ..........................83

Biểu đồ 3.10: So sánh mức độ hứng thú trí của trẻ MG 4 – 5 tuổi ở nhóm TN

TTN và STN .................................................................................86

Biểu đồ 3.11: So sánh mức độ hứng thú của trẻ nhóm TN trước và sau TN ở tiêu

chí 1...............................................................................................87

Biểu đồ 3.12: So sánh mức độ hứng thú của trẻ nhóm TN trước và sau TN ở tiêu

chí 2...............................................................................................88

Biểu đồ 3.13: So sánh mức độ hứng thú của trẻ nhóm TN trước và sau TN ở tiêu chí 3 88

1

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Hứng thú làm nảy sinh khát vọng được hoạt động, đồng thời nó là động lực

thúc đẩy con người say mê hoạt động, hoạt động một cách sáng tạo, làm tăng sức lực

làm việc và hiệu quả của hoạt động. Như Usinxki có nói “Một sự học tập nào mà

chẳng có hứng thú gì cả và chỉ tiến hành bằng sức mạnh cưỡng bức thì sẽ giết chết

lòng ham muốn học tập của người học. Nó sẽ làm cho óc sáng tạo của người học

thêm mai một, nó sẽ làm cho người ta thờ ở với hoạt động này” [41]

Giáo dục mầm non là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, là

nấc thang để đưa trẻ đến một tầm cao mới và là bậc học quan trọng đánh dấu bước

đầu cho việc hình thành và phát triển nhân cách ban đầu của một con người. Mục tiêu

của giáo dục mầm non là phát triển nhân cách toàn diện cho trẻ về thể chất, tình cảm,

trí tuệ, thẩm mỹ để chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1.

Đối với trẻ mầm non hoạt động tạo hình đóng vai trò vô cùng quan trọng góp

phần vào sự phát triển toàn diện nhân cách trẻ về mọi mặt: nhận thức, thẩm mỹ, tình

cảm đạo đức, kỹ năng xã hội, ngôn ngữ và thể chất. Bản chất của hoạt động tạo hình

là hoạt động nghệ thuật hướng con người vươn tới cái đẹp, vươn tới “Chân – Thiện

– Mỹ” trong cuộc sống. Thông qua sản phẩm tạo hình trẻ được khám phá những vẻ

đẹp muôn màu của thế giới xung quanh từ đó giúp trẻ biết yêu cái đẹp, có mong muốn

tạo ra cái đẹp và biểu lộ thái độ tình cảm của trẻ đối với thế giới xung quanh.

Đối với trẻ nhỏ, khi tham gia vào bất kì một hoạt động nào thì trẻ phải có được

sự tự nguyện, bởi nếu mọi thứ mang tính ép buộc thì trẻ sẽ không bộc lộ được hết khả

năng của chính mình vì thế hứng thú được xem là một trong những điều kiện tối ưu

nhằm kích thích trẻ thỏa sức hết mình để tham gia vào hoạt động. Hứng thú là động

cơ thúc đẩy cho trẻ hoạt động, tạo cho trẻ những khát vọng đi sâu vào tìm hiểu, tập

trung khám phá đối tượng, từ đó sẽ có những tác động tích cực tới quá trình tâm lý

bên trong của trẻ từ tri giác đến tư duy, tưởng tượng sáng tạo và nâng cao được tính

tích cực trong hoạt động.

2

Trong hoạt động tạo hình, khi trẻ hứng thú tham gia hoạt động tạo hình trẻ sẽ

tự mình trải nghiệm, thực hành, khám phá thế giới và cố gắng tích cực để tạo ra sản

phẩm mang tính thẩm mỹ và sáng tạo. Hứng thú kích thích, phát huy được trí tưởng

tượng, sáng tạo của trẻ trong các sản phẩm tạo hình, nhờ đó mà các sản phẩm tạo hình

mà trẻ làm ra sẽ trở nên phong phú và sinh động hơn. Đối với trẻ MG 4 – 5 tuổi hứng

thú còn chưa bền vững, dễ bị chi phối bởi những yếu tố bên ngoài. Sự biểu hiện về

hứng thú của trẻ chủ yếu được thể hiện bởi sự hấp dẫn bên ngoài của đối tượng mà

rất ít khi trẻ có thể nhận ra được sự hấp dẫn về bản chất bên trong của đối tượng, do

đó sẽ dẫn đến hạn chế về khả năng nghệ thuật trong các lĩnh vực tạo hình.

Trên thực tiễn, các thủ thuật mà giáo viên đưa ra để gây hứng thú cho trẻ còn

lặp đi lặp lại một cách rập khuôn, nhàm chán, thiếu đi sự linh hoạt để thu hút trẻ. Quá

trình tổ chức hoạt động tạo hình của giáo viên còn gặp nhiều khó khăn do số lượng

trẻ trong lớp đông, cô khó có thể bao quát hết được trẻ trong lớp, cô chưa linh hoạt

trong vệc phối hợp các hình thức hoạt động tạo hình, trẻ chưa được trải nghiệm nhiều

với các nguyên vật liệu tạo hình phong phú, đa dạng nên việc gây được sự chú ý và

hứng thú tích cực cho trẻ còn hạn chế.

Xuất phát từ tầm quan trọng trên và những gì quan sát được ở trường mầm

non bản thân tôi càng nhận thức sâu sắc tầm quan trọng của việc xây dựng biện pháp

trong các giờ hoạt động tạo hình. Do đó tôi quyết định chọn đề tài “Biện pháp kích

thích hứng thú của trẻ MG 4 – 5 tuổi khi tham gia hoạt động tạo hình” nhằm giúp trẻ

hoạt động tích cực hơn và đạt hiệu quả hơn trong các giờ học hoạt động tạo hình.

2. Mục đích nghiên cứu

Nghiên cứu lý luận và thực trạng quá trình tổ chức họat động tạo hình của trẻ

MG 4 – 5 tuổi. Trên cơ sở đó đề xuất và thực nghiệm một số biện pháp kích thích

hứng thú của trẻ 4 – 5 tuổi khi tham gia hoạt động tạo hình, góp phần nâng cao hiệu

quả việc tổ chức hoạt động tạo hình cho trẻ ở trường mầm non.

3

3. Phạm vi nghiên cứu

Biện pháp kích thích hứng thú của trẻ MG 4 – 5 tuổi khi tham gia hoạt động

tạo hình ở trường Mầm non 20 – 10 và trường mầm non Hoa Phượng Đỏ tại quận Hải

Châu, TP Đà Nẵng năm học 2014 – 2015.

4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu

4.1. Khách thể nghiên cứu

Quá trình tổ chức hoạt động tạo hình của trẻ MG 4 – 5 tuổi ở trường mầm non.

4.2. Đối tượng nghiên cứu

Biện pháp kích thích hứng thú của trẻ MG 4 – 5 tuổi khi tham gia hoạt động

tạo hình ở trường mầm non.

5. Giả thuyết khoa học

Đặc điểm hứng thú tham gia hoạt động tạo hình của trẻ MG 4 – 5 tuổi còn

chưa bền vững, dễ dàng bị chi phối bởi các tác động bên ngoài. Nếu giáo viên có

những tác động sư phạm như tổ chức các trò chơi, cho trẻ tiếp xúc trực tiếp các tác

phẩm tạo hình quen thuộc, khuyến khích trẻ sáng tạo thêm trong các sản phẩm tạo

hình của mình sẽ kích thích được hứng thú của trẻ, đồng thời giúp trẻ có kĩ năng tạo

hình tốt hơn, góp phần nâng cao hiệu quả tổ chức hoạt động tạo hình cho trẻ ở trường

mầm non.

6. Nhiệm vụ nghiên cứu

6.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về biện pháp kích thích hứng thú của trẻ MG 4 – 5

tuổi khi tham gia hoạt động tạo hình

6.2. Tìm hiểu thực trạng hứng thú tham gia hoạt động tạo hình của trẻ MG 4 –

5tuổi ở một số trường mầm non tại Đà Nẵng

6.3. Đề xuất các biện pháp kích thích hứng thú cho trẻ MG 4 – 5 tuổi khi tham gia

hoạt động tạo hình

6.4. Thực nghiệm sư phạm một số biện pháp kích thích hứng thú của trẻ MG 4 –

5 tuổi khi tham gia hoạt động tạo hình

4

7. Phương pháp nghiên cứu

7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận

Tham khảo, thu nhập, nghiên cứu, phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa, khái quát

hóa những tài liệu từ sách báo, tạp chí, mạng internet… về đặc điểm hứng thú và đặc

điểm tạo hình của trẻ 4 – 5 tuổi; quá trình phát triển hứng thú của trẻ trong các hoạt

động học ở trường mầm non để làm sáng tỏ một số vấn đề lý luận.

7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn

7.2.1. Phương pháp quan sát sư phạm

Dự giờ quan sát quá trình tổ chức hoạt động tạo hình cho trẻ mẫu giáo nhỡ của

giáo viên để xác định thực trạng mức độ hứng thú của trẻ khi tham gia hoạt động tạo

hình.

7.2.2. Phương pháp đàm thoại

Trao đổi với giáo viên tìm hiểu những thuận lợi và khó khăn trong việc dạy

trẻ học tạo hình. Đặt câu hỏi cho trẻ trả lời để tìm hiểu mức độ hứng thú của trẻ khi

học hoạt động tao hình.

7.2.3. Phương pháp điều tra bằng Anket

Sử dụng phiếu thăm dò, điều tra ý kiến của các giáo viên dạy lớp mẫu giáo

nhỡ ở các trường mầm non trong TP. Đà Nẵng về việc áp dụng biện pháp trong quá

trình tổ chức hoạt động tạo hình cho trẻ để nắm được tình hình và cách hướng dẫn trẻ

MG 4 – 5 tuổi học tạo hình.

7.2.4. Phương pháp quan sát thực nghiệm sư phạm

Thực nghiệm áp dụng một số biện pháp để kích thích hứng thú cho trẻ mẫu

giáo nhỡ trong hoạt động tạo hình nhằm kiểm nghiệm tính hiệu quả của việc sử dụng

biện pháp nhằm đánh giá hiệu quả của các biện pháp đã đề xuất.

7.2.5. Phương pháp thống kê toán học

Sử dụng các công thức thống kê toán học để xử lý số liệu đã thu thập được

trong thực tế khi tiến hành nghiên cứu.

5

8. Những đóng góp của đề tài nghiên cứu

8.1. Về lý luận

Đề tài góp phần hệ thống hóa lý luận và làm sáng tỏ mối quan hệ về biện pháp

kích thích hứng thú cho trẻ 4 – 5 trong hoạt động tạo hình.

8.2. Về thực tiễn

Đề tài góp phần xác định các tiêu chí đánh giá việc kích thích hứng thú của trẻ

MG 4 – 5 tuổi khi tham gia hoạt động tạo hình; đề xuất một số biện pháp kích thích

hứng thú của trẻ khi tham gia hoạt động tạo hình và những điều kiện sư phạm nhằm

thực hiện có hiệu quả quá trình tổ chức hoạt động tạo hình cho trẻ ở trường Mầm non

9. Cấu trúc của đề tài

Ngoài phần mở đầu, phần kết luận và phụ lục đề tài gồm có 3 chương:

Chương 1: Cơ lý luận liên quan đến đề tài

Chương 2: Thực trạng quá trình tổ chức hoạt động tạo hình của trẻ 4 – 5 tuổi

ở trường mầm non

Chương 3: Biện pháp kích thích hứng thú cho trẻ 4 – 5 tuổi trong hoạt động

tạo hình và thực nghiệm sư phạm

6

NỘI DUNG

CHƯƠNG 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HỨNG THÚ THAM GIA HOẠT ĐỘNG TẠO HÌNH

CHO TRẺ 4 – 5 TUỔI

1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề

1.1.1. Trên thế giới

Hứng thú là một thuộc tính tâm lý có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong hoạt

động của con người. Những công trình nghiên cứu về hứng thú xuất hiện tương đối

sớm trên thế giới và ngày được phát triển. Có thể liệt kê ra một số công trình đã được

bảo vệ thành công với đề tài về hứng thú như sau:

Herbart – Nhà tâm lý học, nhà triết học, nhà giáo dục học người Đức sáng lập

ra trường phái giáo dục hiện đại ở Đức thế kỷ XIX. Ông đã đưa ra 4 mức độ của dạy

học: Tính sáng rõ, tính liên tưởng, tính hệ thống, tính phong phú. Đặc biệt ông đã chỉ

ra rằng, hứng thú là yếu tố quyết định kết quả học tập của người học. [41]

Năm 1955, A.P Ackhadop có công trình nghiên cứu về sự phụ thuộc của tri

thức học viện với hứng thú học tập. Kết quả cho thấy tri thức của khoa học có mối

quan hệ khắn khít với hứng thú học tập. Trong đó, sự hiểu biết nhất định về môn học

được xem là tiền đề cho sự hình thành hứng thú đối với môn học [41]

Năm 1957, nhà nghiên cứu nổi tiếng về vấn đề hứng thú M.F.Belaep đã đưa

ra hững lý giải hết sức khác nhau về hứng thú, những lý giải này làm tước bỏ đi tính

xác định và giá trị tâm lý của khái niệm hứng thú. Ông chỉ ra khái niệm hứng thú bao

hàm một số lượng lớn các quá trình mang nhiều nét đặc trưng chung. Liệt vào đây có

cả hứng thú của trẻ với các trò chơi, các sự vận động, hứng thú tìm giải đáp cho câu

đố, tìm ra cái mới, cái bí ẩn, hứng thú của người chơi giành chiến thắng, hứng thú

chơi cờ, chơi bòng đá,…. [18; Tr.6]

J. Piaget – Nhà tâm lý học người Thụy Sĩ có rất nhiều công trình nghiên cứu

về trí tuệ trẻ em và giáo dục. Ông rất chú trọng đến hứng thú của học sinh. Ông viết

“Nhà trường kiểu mới đòi hỏi phải hoạt động thực sự, phải làm việc một cách chủ

động dựa trên nhu cầu và hứng thú cá nhân”. Ông nhấn mạnh, cũng như người lớn,

7

trẻ em là một thực thể mà hoạt động cũng bị chi phối bởi quy luật hứng thú hoặc của

nhu cầu. Nó sẽ không đem lại hiệu suất đầy đủ nếu người ta không khêu gợi những

động cơ nội tại hoạt động đó. [41]

L.X.Vưgốtxki đã khẳng định vai trò của hứng thú trong hoạt động sáng tạo của

trẻ “Tính tích cực độc lập sáng tạo của trẻ trong mọi hoạt động nhận thức chỉ xuất

hiện từ những hứng thú của trẻ”. Ông còn cho rằng “Môn họa là hình thức sáng tạo

chủ yếu của các em lứa tuổi nhỏ nhất. Hoạt động sáng tạo này được nảy sinh từ hứng

thú của các em”. Theo ông trong việc sáng tác nghệ thuật tạo hình của trẻ em cần

tuân thủ các nguyên tắc tự do, nó vốn là điều kiện tất yếu nói chung của mọi sáng tạo.

[19; Tr.5]

Quan điểm giáo dục của L.X.Vưgốtxki được coi như là quan điểm dạy học

tiến bộ và phù hợp nhất từ trước tới nay bởi dạy học dạ trên những nhu cầu hứng thú

của trẻ để từ đó dễ dàng hơn trong việc hướng trẻ tới những kiến thức mới mẻ, là nền

tảng phát huy sự sáng tạo và tính tích cực hoạt động của trẻ. Bên cạnh đó tác giả cũng

nhấn mạnh rằng trong hoạt động vẽ của trẻ nhỏ, cần tạo điều kiên giúp trẻ tự do thoải

mái trong việc lựa chọn những phương thức thể hiện, các nguyên vật liệu theo việc

xây dựng ý tưởng tạo hình của trẻ, mà tuyệt nhiên các giáo viên không có quyền bắt

ép trẻ phải làm thế này hay làm thế khác. Đây cũng là một trong những điều kiện giúp

trẻ hứng thú hơn trong quá trình hoạt động.

Hứng thú của trẻ mầm non khác của người lớn ở chỗ hứng thú của trẻ mang

tính chất tự phát, dễ xuất hiện nhưng cũng dễ bị dập tắt. Tác giả A.V.Daparôzét đã

giải thích rằng “Những hứng thú nông cạn nhanh chóng bị mất đi do sự hấp dẫn bên

ngoài của đối tượng gây nên và được thay thế bằng những hứng thú sâu sắc hơn, bền

vững hơn liên quan đến những đặc điểm chủ yếu quan trọng của đối tượng. Trẻ nhỏ

thường bị hấp dẫn ở quá trình chơi, nhưng đối với trẻ lớn hứng thú không chỉ bởi

quá trình chơi mà còn ở kết quả sản phẩm”. Nhận định của tác giả này hết sức quan

trọng giúp chúng ta quan tâm hơn tới việc đánh giá kết quả hoạt động của trẻ. Tác giả

còn khẳng định thêm về tính hình thức trong biểu hiện hứng thú của trẻ mẫu giáo,

ông cho rằng “Trẻ mẫu giáo đã có khả năng nhận ra được tính hấp dẫn của đối tượng