Bệnh học thủy sản phần 2 - Bệnh truyền nhiễm part 6 ppt

BÖnh häc thñy s¶n- phÇn 2 153

Ch−¬ng 5: bÖnh Rickettsia vμ Chlamydia.

1. §Æc ®iÓm sinh häc cña Rickettsia:

Ng−êi ®Çu tiªn ph¸t hiÖn trong m¸u ng−êi sèt ph¸t ban cã sinh vËt nhá bÐ lµ nhµ khoa häc

Mü H.T.Recketts, 1909. TiÕp theo ®ã lµ nhµ khoa häc TiÖp kh¾c S.Prowazek, 1913 vµ n¨m

1916 Rochalima ®· c«ng bè kh¸ ®Çy ®ñ t¸c nh©n g©y bÖnh sèt ph¸t ban.

- Theo ph©n lo¹i cña Bergey th× Rickettsia cã 2 gièng: Rickettsia vµ Coxiella thuéc hä

Rickettsiaceae, bé Rickettsiales vµ gièng Chlamydia, bé Chlamydiales, líp Microtatobioles.

- KÝch th−íc cña Rickettsia nhá h¬n vi khuÈn vµ lín h¬n virus. Rickettsia th−êng cã h×nh

que ng¾n (0,3-0,6 μm), h×nh cÇu (®−êng kÝnh kho¶ng 0,3 μm) h×nh que dµi (0,3-2 μm) hoÆc

h×nh sîi (kh«ng qu¸ 5 μm).

- Rickettsia thuéc lo¹i gram ©m, nh−ng kh¸c vãi vi khuÈn, Rickettsia rÊt khã b¾t mµu víi

thuèc nhuém anilin kiÒm th«ng th−êng. Muèn quan s¸t Rickettsia ng−êi ta ph¶i nhuém

b»ng ph−¬ng ph¸p ®Æc biÖt (Giemsa, macchiavello ...). C¸c Rickettsia h×nh que th−êng b¾t

mµu sÉm h¬n ë hai ®Çu do ®ã dÔ nhÇm t−ëng lµ chóng h×nh cÇu.

Quan s¸t d−íi kÝnh hiÓn vi ®iÖn tö cã thÓ thÊy Rickettsia cã thµnh tÕ bµo, mµng nguyªn sinh

chÊt, tÕ bµo chÊt vµ thÓ trung t©m h×nh sîi (cã thÓ lµ nh©n)

- Rickettsia®êi sèng ký sinh b¾t buéc. Mét sè ph¸t triÓn trong tÕ bµo chÊt cña tÕ bµo vËt chñ.

Mét sè ph¸t triÓn trong nh©n tÕ bµo. Cßn l¹i chØ ph¸t triÓn ë chç tÕ bµo chÊt gi¸p víi nh©n tÕ

bµo.

- Rickettsiakh«ng ph¸t triÓn trªn m«i tr−êng tæng hîp. §Ó nu«i cÊy chóng ph¶i sö dông c¸c

tæ chøc tÕ bµo sèng (ph«i gµ, chuét lang,...)

- C¬ thÓ Rickettsia chøa kho¶ng 30% Protein, ngoµi ra cßn chøa kh¸ nhiÒu Lipit trung tÝnh,

Photpholipit vµ hydrat carbon. Hµm l−îng ADN chiÕm 9% so víi träng l−îng kh« cña tÕ

bµo.Hµm l−îng ARN thay ®æi kh¸ nhiÒu, nh−ng th−êng gÊp 2 -3 lÇn hµm l−îng ADN.

Rickettsia cã chøa Riboxom vµ c¸c yÕu tè kh¸c cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh sinh tæng hîp

Protein.

- Rickettsia gièng víi virus lµ kÝch th−íc nhá bÐ nh−ng kh¸c víi virus vµ gièng víi vi khuÈn

lµ tÕ bµo cã ch−¸ ADN vµ ARN.

2. BÖnh u nang biÓu b× ë mang cña c¸ - Epitheliocystic

2.1. T¸c nh©n g©y bÖnh:

Qua h×nh d¹ng phãng ®¹i cña kÝnh hiÓn vi ®iÖn tö mét sè t¸c gi¶ ®· cho r»ng t¸c nh©n g©y

bÖnh u nang biÓu b× ë mang c¸ lµ nh÷ng loµi cña Rickettsia (Paperna vµ CTV, 1981) hoÆc

Chlamydia (Wolf, 1981). Trong mét sè ký chñ, h×nh th¸i cÊu t¹o cña chóng gièng víi

nh÷ng loµi cña Clarmydia, tuy nhiªn mét sè Ýt nã gièng nh÷ng loµi kh¸c. Trong 2 kÕt qu¶

nghiªn cøu (Turnbull, 1987 vµ Bradley vµ CTV, 1988) ®· x¸c ®Þnh ®−îc kh¸ng nguyªn cña

gièng Chlamydia lµ Lipopolysaccharide. Do ®ã t¸c nh©n g©y bÖnh nµy lµ mét nhãm míi

n»m trong bé Chlamydiales. Sù ¶nh h−ëng trong ký chñ lµ c¸c h×nh d¹ng cña chóng ký sinh

trªn vËt chñ, bao gåm cã 5 d¹ng h×nh kh¸c nhau cña u nang biÓu b× trªn mang vµ da.

- ThÓ khëi ®Çu (h×nh 107a,b): lµ giai ®o¹n ®Çu (sím) ph¸t triÓn cña Chlamydia, h×nh thµnh

mét sè u nang. C¸c tÕ bµo cã thÓ d¹ng h×nh que kh«ng ®Òu, tÕ bµo chÊt trong suèt chøa

nhiÒu Riboxome...kÝch th−íc cña chóng ®−êng kÝnh 0,7-1,25 μm.