Bên giòng lịch sử 1940 - 1965 - Huế điêu tàn và buồn thảm potx

Huế điêu tàn và buồn thảm

Đã lỡ hứa với ông Trần Văn Lý, tôi vào Huế khoảng cuối năm 1947. Tôi ở lại Huế

vài tháng, nói chuyện với ông Lý khá nhiều. Lúc này tôi cũng có cơ hội gặp một

số người trong đó có ông Ngô Đình Cẩn, Trần Điền, và dĩ nhiên là các cha sở Huế.

Tôi ở lại Huế vài tháng, ông Lý đề nghị mời tôi làm giám đốc nha Văn hoá miền

Trung, một nha chưa thành hình, có trách nhiệm như một bộ giáo dục thông tin thu

hẹp mà ông Lý định thành lập. Ông Lý sống rất đơn giản gần như khắc khổ, mặc

dù lúc bấy giờ uy quyền ông, sau người Pháp thì khá lớn.

Uy quyền đó, vào tay người khác đã hét được ra lửa. Riêng với ông Lý, tôi phải

công tâm mà nhận xét rằng trong thời gian quyền thủ hiến Trung Việt, ông Lý cố

gắng làm những việc tốt, cứu giúp một vài người bị Tây tình nghi nhưng ông biết

không phải cộng sản.

Tôi thấy tình thế không cho phép tôi hay bất cứ ai làm việc gì. Tôi từ chối và chú

tâm lo việc đọc sách tìm hiểu, qua lại với những người mà tôi thấy có tâm huyết.

Dịp này tôi có gặp ông Ngô Đình Cẩn một vài lần, nhưng không thân lắm, bà cụ

Khả có vẻ mến tôi lắm, thường mỗi lần tôi đến thăm ông Cẩn, bà cụ hay chống

gậy ra hỏi thăm dặn dò ông Cẩn làm các món ăm ngon đãi tôi. Bà cụ rất mộ đạo,

và đôi khi ngồi lại nói chuyện đạo với tôi khá lâu.

Nhân một vài lúc rỗi rãnh tôi có vào thăm thành nội Huế, bùi ngùi nhìn cung điện

nhà Nguyễn nay hoang tàn, đổ nát. Tôi chợt nhớ đến Bảo Đại, người đang được

nhắc đến khá nhiều ở Pháp những ngày tôi sắp về nước cũng như ở Việt Nam

những tháng vừa qua.

Tôi không tìm thấy hy vọng đẹp đẽ nào ở con người đó, chẳng hiểu tại sao. Tôi

chưa gặp Bảo Đại, chưa thấy Bảo Đại, và những ý nghĩ của tôi có tính cáhc linh

cảm hay trực giác mà thôi. Tôi không một lúc nào tin tưởng dù mong manh rằng

Bảo Đại sẽ làm được chuyện gì lớn lao xoay chuyển được tình thế đất nước xứng